Astronomen ontdekken grootste groep sterloze planeten ooit

Een groep astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht heeft via aangeleverde data van grond- en ruimtetelescopen een nieuwe groep van minstens zeventig sterloze planeten ontdekt. Het is de grootste groep van sterloze planeten die ooit werd ontdekt.

De sterloze planeten zouden een vergelijkbare massa hebben met Jupiter en bevinden zich naar verluidt in een gebied waar heel wat sterren ontstaan in de Schorpioen–Centaurus-associatie. Sterloze planeten zijn volgens de Europese Zuidelijke Sterrenwacht moeilijk te detecteren omdat ze zich niet in de buurt van een ster bevinden. Die zou lichtstralen op hen schijnen waardoor ze zichtbaar waren geworden voor optische telescopen. Omdat deze planeten nog 'nagloeien' na hun formatie waren ze volgens de sterrenwacht echter wel op te merken.

Dat wil niet zeggen dat de ontdekking vanzelf kwam. Het team achter de vondst combineerde immers data van verschillende telescopen in Chili waaronder data van de Very Large Telescope en de Visible and Infrared Survey-telescoop die op de Cerro Paranal-site staan in de Atacama-woestijn. Er werd ook data gebruikt van de Gaia-satelliet van ESA.

De gebruikte data omspande een periode van ongeveer twintig jaar. "We analyseerden kleine bewegingen, kleuren en helderheidsverschillen van tientallen miljoenen bronnen uit een groot gedeelte van de sterrenhemel", stelde astronome Núria Miret-Roig. Dat resulteerde in tienduizenden beelden die onderzocht moesten worden. Volgens de onderzoekers wijzen deze resultaten erop dat er nog veel meer van deze sterloze planeten kunnen rondzweven in het Melkwegstelsel.

Reacties (119)

[LA-384]

Het is een interessant nieuwsartikel, maar er is wel heel wat informatie niet meegenomen in de vertaling.

Men vermoed dat er miljarden van zulke zwerfplaneten in ons sterrenstelsel (de Melkweg) zijn.

The study suggests there could be many more of these elusive, starless planets that we have yet to discover. “There could be several billions of these free-floating giant planets roaming freely in the Milky Way without a host star,” Bouy explains.

Er zijn twee hoofdtheorieën over het ontstaan van zwerfplaneten; ontsnapt uit hun baan om een ster, of ontstaan uit een gaswolk die niet voldoende materiaal bevat voor de vorming van een ster.

By studying the newly found rogue planets, astronomers may find clues to how these mysterious objects form. Some scientists believe rogue planets can form from the collapse of a gas cloud that is too small to lead to the formation of a star, or that they could have been kicked out from their parent system. But which mechanism is more likely remains unknown.

Verder onderzoek wordt belemmert door de beperkingen van de huidige telescopen. Er is een nieuwe in aanbouw, welke meer informatie zal kunnen verschaffen.

Further advances in technology will be key to unlocking the mystery of these nomadic planets. The team hopes to continue to study them in greater detail with ESO’s forthcoming Extremely Large Telescope (ELT), currently under construction in the Chilean Atacama Desert and due to start observations later this decade. “These objects are extremely faint and little can be done to study them with current facilities,” says Bouy. “The ELT will be absolutely crucial to gathering more information about most of the rogue planets we have found.”

Verder konden de onderzoekers niet de massa van de gevonden objecten bepalen (mogelijk door de beperking van de gebruikte telescopen), waardoor ze hun bevindingen hebben moeten baseren op de lichtintensiteit van de objecten, welke afhankelijk is van de leeftijd van de objecten (na gloeien en afkoelen; ouder = minder nagloei). Omdat het niet duidelijk is welke leeftijd de objecten hebben, heeft men "op safe" moeten spelen bij het bepalen van het aantal planeten. Objecten met een massa groter dan 13 Jupiter's, zijn volgens de criteria waarschijnlijk geen planeten (ik denk dat je dan in de categorie bruine dwerg komt, volgens Wikipedia is dat een object wat niet genoeg massa heeft om protonen te fuseren, maar wel in staat is om deuterium of lithium te fuseren), waardoor ze die niet als zodanig mee mogen nemen in de bepaling van het aantal. Tussen de gevonden objecten zitten 70 tot 170 planeten.

The exact number of rogue planets found by the team is hard to pin down because the observations don’t allow the researchers to measure the masses of the probed objects. Objects with masses higher than about 13 times the mass of Jupiter are most likely not planets, so they cannot be included in the count. However, since the team didn’t have values for the mass, they had to rely on studying the planets’ brightness to provide an upper limit to the number of rogue planets observed. The brightness is, in turn, related to the age of the planets themselves, as the older the planet, the longer it has been cooling down and reducing in brightness. If the studied region is old, then the brightest objects in the sample are likely above 13 Jupiter masses, and below if the region is on the younger side. Given the uncertainty in the age of the study region, this method gives a rogue planet count of between 70 and 170.

Wat tot slot ook vermeldenswaardig is, is dat deze "groep zwerfplaneten" zich waarschijnlijk niet als een groep bij elkaar bevinden (zoals de titel enigszins suggereert). Men heeft het over "constellations", wat sterrenbeelden zijn. Die sterrenbeelden beslaan een bepaald oppervlak vanuit het oogpunt van de aarde. Binnen dat oppervlak bevinden zich vele zonnestelsels/planetenstelsels op allerlei afstanden van de aarde. Het wordt niet in het artikel benoemd (ook niet in de bron), maar het is zeer waarschijnlijk dat de gevonden planeten zich verspreid over vele zonnestelsels/planetenstelsels bevinden. De "groep" waarover gesproken wordt, wijst dan meer op gevonden planeten binnen de onderzoekspopulatie van dit onderzoek.

[Reactie gewijzigd door LA-384 op 23 juli 2024 08:05]

[tikk3r]

Mooie toevoeging.
Wat tot slot ook vermeldenswaardig is, is dat deze "groep zwerfplaneten" zich waarschijnlijk niet als een groep bij elkaar bevinden (zoals de titel enigszins suggereert). Men heeft het over "constellations", wat sterrenbeelden zijn. Die sterrenbeelden beslaan een bepaald oppervlak vanuit het oogpunt van de aarde. Binnen dat oppervlak bevinden zich vele sterrenstelsels op allerlei afstanden van de aarde. Het wordt niet in het artikel benoemd (ook niet in de bron), maar het is zeer waarschijnlijk dat de gevonden planeten zich verspreid over vele sterrenstelsels bevinden. De "groep" waarover gesproken wordt, wijst dan meer op gevonden planeten binnen de onderzoekspopulatie van dit onderzoek.
Zoals de discussie hieronder al aangeeft staan ze nog gewoon binnen ons Melkwegstelsel. De Upper Scorpius (USC) en Ophiuchus (Oph) complexen waarin gezocht is (die uiteraard wel in/nabij die sterrenbeelden staan) zijn twee gebieden van actieve stervorming in onze Melkweg. Hier staan veel (jonge) sterren bij elkaar. Deze planeten draaien niet meer rond die andere sterren, maar zweven er tussenin. Het is dus een groep in de zin dat ze allemaal in dit gebied staan / bij deze complexen horen (dit is die "membership analysis" waar ze het over hebben), maar inderdaad niet dat ze per se allemaal iets met elkaar van doen hebben.

De conclusie van dit werk is dat om deze populatie te verklaren planeetstelsels met grote planeten snel (binnen 10 miljoen jaar) instabiel moeten worden, waardoor de planeten uit hun stelsel geknikkerd worden en "rogue" gaan. De oorzaak van deze "dynamische instabilitieten" kan danwel inherent aan (de samenstelling van) het planeetstelsel zelf zijn or door een interactie met nabije sterren komen.

[Reactie gewijzigd door tikk3r op 23 juli 2024 08:05]

[LA-384]

Kan je helaas geen score geven, maar thanks ook voor jouw bijdrage. Ik ben er zelf helemaal niet zo in thuis, maar het interesseert me wel.

[rense]

Bedankt voor de extra info.

Over jouw laatste zinnen:

Binnen dat oppervlak bevinden zich vele sterrenstelsels op allerlei afstanden van de aarde. Het wordt niet in het artikel benoemd (ook niet in de bron), maar het is zeer waarschijnlijk dat de gevonden planeten zich verspreid over vele sterrenstelsels bevinden. De "groep" waarover gesproken wordt, wijst dan meer op gevonden planeten binnen de onderzoekspopulatie van dit onderzoek.

Het Nederlands heeft helaas soms wat verwarrende sterrenkundige termen: onze zon is een ster, maar een 'zonnestelsel' is dan weer niet een 'sterrenstelsel'. Een 'sterrenstelsel' is hetzelfde als een 'melkwegstelsel' (in het Engels 'galaxy'), dus een grote groep sterren, niet een ster met planeten eromheen. Onze zon met planeten noemen we 'het zonnestelsel', maar welk woord dan te gebruiken voor andere sterren met planeten, is iets wat denk ik nog moet groeien, want we kennen exoplaneten (planeten buiten ons zonnestelsel) nog maar relatief kort. Vaak spreekt men van 'zonnestelsels' of 'andere zonnestelsels' om andere sterren met planeten aan te duiden. In het Engels zie je 'solar systems', maar ook 'planetary systems'.

[Reactie gewijzigd door rense op 23 juli 2024 08:05]

[.oisyn]

In het Nederlands heet het gewoon een planetenstelsel

[LA-384]

Heb het aangepast. Had idd een foutje gemaakt in de terminologie.

[TStick]

Een melkwegstelsel bestaat niet. Het is "Het" Melkwegstelsel, en dat komt van de melkachtige nevelband die bij weinig lichtvervuiling goed zichtbaar is. De Melkweg is een Sterrenstelsel, en niet "Galaxy". Nb. Angelsaksische talen spreken van de "Milkyway", en/of the Milkyway Galaxy.

Melkweg = Milkyway
Sterrenstelsel = Galaxy

wijziging: verdere verduidelijking

[Reactie gewijzigd door TStick op 23 juli 2024 08:05]

[MegaMGamer]

Klein puntje van kritiek:

Men vermoed dat er miljarden van zulke zwerfplaneten in ons zonnestelsel sterrenstelsel zijn.

[LA-384]

Ah ja, stom. Aangepast nu

[multikoe]

Goed verhaal. Ik denk dat ze met "groep" bedoelen een klasse van planeten. Het zou ook vreemd zijn om vrij bewegende planeten (wat dat kenmerkt ze) in een fysieke groep te plaatsen.

[wjanssens]

Ik vraag me af hoeveel wijzer we zouden worden als de James Webb Telescoop eens in die richting zou kijken. Over een halfjaartje of zo.

[Fermion]

JamesWeb zou hier licht in het verhaal kunnen brengen door zijn infrarode gevoelige lenzen en camera’s.

[Franckey]

Bijzonder, ik dacht dat een onderdeel van de definitie van een planeet is dat het in een baan om een ster draait.

[skralan]

Er zijn blijkbaar 3 criteria.

The three criteria of the International Astronomical Union for a full-sized planet are:

• It is in orbit around the Sun.
• It has sufficient mass to assume hydrostatic equilibrium (a nearly round shape).
• It has “cleared the neighborhood” around its orbit.

[icecreamfarmer]

Waarom voldoet Pluto dan niet?

[bbc]

Waarom voldoet Pluto dan niet?

Er zijn 6 officiële dwergplaneten en ze hebben al 20 andere dingen ontdekt van vergelijkbare grootte in de Kuiper belt.

https://en.wikipedia.org/...ar_System_objects_by_size

[Saekerhett]

Omdat Pluto zijn baan niet heeft schoongeveegd.

[Kimbo72]

Zal wel meer met de grote te maken hebben.

Anders was de maan ook een planeet.

[Anoniem: 696166]

Volgens de huidige definitie niet, maar er zijn er die dit willen aanpassen. Overigens is de hele discussie nogal arbitrair en terug te leiden tot de menselijke neiging om alles in vakjes te willen plaatsen.
Er bestaan dubbelsterren, daarover is iedereen het eens, waarom zouden er dan geen dubbelplaneten kunnen bestaan?

[wjanssens]

De definitie van een planeet is letterlijk
een hemellichaam dat

• (a) in een baan rond de Zon draait,
• (b) voldoende massa heeft om door zijn zelf-gravitatie 'starre lichaams'-krachten te overwinnen, zo dat het een (vrijwel ronde) door hydrostatisch evenwicht bepaalde vorm aanneemt, en
• (c) de omgeving rond zijn baan heeft schoongeveegd.

[supersnathan94]

De maan draait om de aarde. Niet om de zon. Heeft niet per se te maken met de grootte.

[mark-k]

De aarde draait ook om de maan. Er zijn wel degelijk aanknopingspunten om de maan ook onder de planeten te scharen.

[Alex3]

Het gemeenschappelijke zwaartepunt van de aarde en de maan ligt binnen de aarde, dus er is weinig reden om te stellen dat de aarde om de maan draait.

[supersnathan94]

Uiteraard. Echter de hoofd orbit is om de zon en dus is dat een hallmark voor een planeet. Bij de maan is de hoofd orbit onze aardkloot en dus valt die hallmark weg.

N-body physics is een lastig uit te werken iets, want uiteindelijk heeft de ring van saturnus 🪐 ook weer effect op onze orbit 🌍.

[The_Woesh]

Is er een definitie van "hoofd orbit"?

Je kan ook zeggen de hoofd orbit draait om het middlepunt van de melkweg.

[tikk3r]

Is er een definitie van "hoofd orbit"?

Je kan ook zeggen de hoofd orbit draait om het middlepunt van de melkweg.
Vaak wordt er gekeken naar wat domineert. In de praktijk is het een samenwerking van alles natuurlijk. De maan is via de zwaartekracht gebonden aan de aarde. Haar "hoofd orbit" is dus om de aarde (of eigenlijk om hun gemeenschappelijk zwaartepunt zoals @Polynidos zegt). De aarde zelf draait dan weer om de zon (of ook technisch gezien weer om het gemeenschappelijk zwaartepunt van het hele zonnestelsel, wat constant verandert). Vervolgens draait het hele zonnestelsel weer rond het gemeeschappelijk zwaartepunt van de Melkweg.

Wat je je misschien wel voor kunt stellen, is dat het niet erg relevant is wat de maan doet als je het hebt over de Melkweg, omdat het zulke drastisch andere schalen zijn. Daarom komen simulaties ook weg met "sterren" of "deeltjes" van een paar duizend to paar miljoen zonsmassa's te gebruiken wanneer je een heel sterrenstelsel wilt simuleren, in plaats van al die miljarden sterren en planeten individueel te behandelen.

[Polynidos]

Niet echt. Correcter is te zeggen dat zowel de aarde als de maan om een gemeenschappelijk zwaartepunt draaien. Dat zwaartepunt ligt echter binnen de straal van de aarde ("onder de grond" zou je kunnen zeggen). Dus zeggen dat de aarde om de maan draait is gewoon niet correct. Hoogstens 'wiebelt' de aarde om een punt binnen zichzelf.

[RatedR]

Onzin natuurlijk, als je een locatie op het maanoppervlak als je "frame of reference" neemt zie je de aarde om de maan heen draaien. Allemaal relatief dus.

[supersnathan94]

Nou aangezien de omloopsnelheid van de maan gelijk is aan haar orbit staat de aarde vanaf de maan gezien stil en draait ie alleen rondjes om zijn as. Dus nee.

[RatedR]

Goed punt, de aarde staat (ongeveer, aangezien de tidal lock niet "perfect" is) op dezelfde plek aan de hemel, vanaf de maan gezien. Maar punt blijft dat, afhankelijk van je referentiekader, je observatie totaal anders kan zijn dan "maan draait om de aarde".

[Anoniem: 9278]

Nee, de aarde draait niet om de maan. De maan en aarde zijn tidal locked. Dat wil in dit geval zeggen dat wij altijd dezelfde kant van de maan zien. De far side of the moon, zien we nooit. Het wordt ook wel incorrect The Dark side of the moon genoemd.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Tidal_locking

[dlare]

Deze nieuwe planeten draaien ook niet om een ster (zon) en heten toch planeten.

[Pierz]

Pluto is kleiner dan onze maan.

[Kimbo72]

Oke dat wist ik nog niet.

Pluto is ook een heel stuk kleiner.

https://nl.wikipedia.org/...Moon_Earth_Comparison.png

[Aardappel]

Rusland is bijna net zo groot als Pluto

[NBK]

Nee, want de hoofdbaan van de maan is om de aarde en niet rond de zon.

[Reactie gewijzigd door NBK op 23 juli 2024 08:05]

[The Zep Man]

Zal wel meer met de grote massa te maken hebben.

Massa zorgt voor zwaartekracht. Zwaartekracht zorgt ervoor dat een planeet 'diens baan opruimt'. Aangezien Pluto dat niet doet, wordt het niet gezien als een planeet.

[mjz2cool]

De Maan is een sateliet. Een planeet bevind zich (meestal dus) in een baan om een ster, en een sateliet in een baan om een planeet.

[Nostalgmus]

Pluto (minor-planet designation: 134340 Pluto) is a dwarf planet in the Kuiper belt, a ring of bodies beyond the orbit of Neptune. It was the first and the largest Kuiper belt object to be discovered. After Pluto was discovered in 1930, it was declared to be the ninth planet from the Sun. Beginning in the 1990s, its status as a planet was questioned following the discovery of several objects of similar size in the Kuiper belt and the scattered disc, including the dwarf planet Eris. This led the International Astronomical Union (IAU) in 2006 to formally define the term planet—excluding Pluto and reclassifying it as a dwarf planet.

Aangezien pluto geen vrije baan heeft door de kuiper belt en er nogal veel dwerg planeten naderhand ontdekt zijn zoals makemake, ceres, eris, gonggong etc

[Reactie gewijzigd door Nostalgmus op 23 juli 2024 08:05]

[MadDogMcCree]

Ceres is geen Kuipergordel object, maar bevindt zich in de Planetoïde ring tussen Mars en Jupiter. Ceres is ook al véél eerder ontdekt (1801) dan Pluto (1930).

[Nostalgmus]

Goed opgemerkt, ik twijfelde al bij ceres maar liet het maar gaan.

[madcow22]

3rde criterium voldoet pluto niet aan.
Er zijn zelfs nog vergelijkbare grote gevonden in dezelfde gebied als pluto zoals eris.

[Herax10NL]

Er zijn zelfs nog vergelijkbare grote gevonden in dezelfde gebied als pluto zoals eris.

Hetzelfde gebied is debatable, Eris staat (op het verste punt) 3x zo ver van de zon als Pluto.

[archerjs2]

It has “cleared the neighborhood” around its orbit.`

De baan van Pluto is nog niet ''Schoon'' geveegd

[Pep7777]

Pluto heeft zijn baan niet schoongeveegd. En uiteindelijk het is maar een naam

[Reactie gewijzigd door Pep7777 op 23 juli 2024 08:05]

[el frikandel]

Omdat dat een Disney cartoonfiguur is.

[Lapjespoes]

Dat eerste criterium is al problematisch, aangezien "the Sun" enkel onze Zon betreft. Alle andere sterren zijn... sterren, waarvan sommigen ook zonnen (kleine z) zijn als ze planeten om zich heen hebben draaien, maar géén ervan zijn "de Zon".

[Polydeukes]

Het juiste criterium is

It must orbit A STAR

Niet

THE sun

[sterreke]

Nee, wil degelijk rond 'the sun' om een planeet te zijn. Anders is het een exo-planeet.

[NBK]

Het zijn dus duidelijk geen planeten maar voldoen ze nog wel aan de definitie voor exo-planeten?
Is het vereist voor een exo-planeet om rond een ster te draaien?

• It has sufficient mass to assume hydrostatic equilibrium (a nearly round shape).
• It has “cleared the neighborhood” around its orbit.

Hier voldoen ze waarschijnlijk dus nog steeds wel aan.

[Reactie gewijzigd door NBK op 23 juli 2024 08:05]

[sterreke]

Net ook aan het opzoeken. Volgens Wikipedia gaat het dan om een solitaire planeet: https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Solitaire_planeet

[NBK]

Dus in essentie toch een planeet.

En daarmee is het discussie cirkeltje weer rond

Eigenlijk is de naam voor een planeet rond de zon verkeerd. Het zijn allemaal planeten maar het mag geen planeet heten omdat hij niet rond de zon draait. Eigenlijk zouden de planeten in ons zonnestelsel dus zon-planeten moeten heten.

[Reactie gewijzigd door NBK op 23 juli 2024 08:05]

[Durandal]

Ach, die definitie is maar tijdelijk. Als we straks in meerdere zonnestelsels leven dan noemen we al die bollen die om een ster draaien planeten.

Tja, een solitaire planeet is geen gewone 'planeet'. Die vind je enkel in het zonnestelsel. En volgens de definitie op Engelse wiki is dit ook geen exoplaneet, want die moeten wel degelijk rond een zo'n draaien
[...]

Zo'n rogue-planet zit bijna zeker nog in het zwaartekrachtveld van zijn sterrenstelsel gevangen dus dan draait hij waarschijnlijk rond een boel sterren.

[Reactie gewijzigd door Durandal op 23 juli 2024 08:05]

[mjz2cool]

Hij hoeft ook weer niet rond "een boel sterren" te draaien, maar wordt er zeker wel door beïnvloed.

[sterreke]

Tja, een solitaire planeet is geen gewone 'planeet'. Die vind je enkel in het zonnestelsel. En volgens de definitie op Engelse wiki is dit ook geen exoplaneet, want die moeten wel degelijk rond een zo'n draaien

This working definition was amended by the IAU's Commission F2: Exoplanets and the Solar System in August 2018.[24] The official working definition of an exoplanet is now as follows:

Objects with true masses below the limiting mass for thermonuclear fusion of deuterium (currently calculated to be 13 Jupiter masses for objects of solar metallicity) that orbit stars, brown dwarfs or stellar remnants and that have a mass ratio with the central object below the L4/L5 instability (M/Mcentral < 2/(25+√621) are "planets" (no matter how they formed).
The minimum mass/size required for an extrasolar object to be considered a planet should be the same as that used in our Solar System.

[tikk3r]

Is het vereist voor een exo-planeet om rond een ster te draaien?

Momenteel wel. De IAU stelt o.a. "that orbit stars, brown dwarfs or stellar remnants" als een criterium voor een exoplaneet, dus technisch gezien zijn dit dan ook geen exoplaneten meer.

"planetary-mass objects" zoals ze hier genoemd worden is misschien beter, maar weer erg algemeen terwijl solitaire planeet weer impliceert dat ze allemaal bij een ster vandaan komen, wat misschien ook niet zo is. Zeker bij dit soort gebieden waar we er gewoon weinig over weten is consistentie en duidelijkheid soms nogal afwezig.

[dasiro]

"THE sun" is wel correct, want de rest zijn exoplaneten die zich buiten ons zonnestelsel bevinden

[janbaarda]

En deze eenzame planeten zijn dus de echte dwaalsterren. Ze dwalen maar wat doeloos heen en weer (geen vaste baan rond een ster).

[Polydeukes]

dwaalsterren

*dwaalplaneten

[P. vd Loo]

Ik neem aan dat aan alle 3 de voorwaarden moet zijn voldaan. Dan zijn het dus geen planeten.

[memphis]

Volgens mij gaat het om het formaat, zo hadden we hier in ons zonnestelsel de vraag of Pluto wel of niet een planeet is. Na wat google kwam ik op dit https://www.loc.gov/every...pluto-no-longer-a-planet/ Daar staat dat er 3 criteria's zijn waaraan een planeet moet voldoen.

Dus ja, ze zouden dus ook om een ster moeten draaien. Nu zijn het dus over sized meteorieten en ik denk dat het vast ook geen exo planeten zijn.

[GeroldM]

Misschien waren het ooit wel eens exoplaneten. Er zijn tenslotte al ruim 13 biljoen jaar verstreken.

Is het trouwens ook zeker dat de Aarde word verzwolgen als de Zon uiteindelijk "sterft" en gaat groeien? Had ooit ergens eens gelezen dat de expansie van de "dode" Zon zodanig is afgenomen wanneer het de aarde bereikt, dat deze de Aarde uit zijn huidige baan stoot en dus ook een weesplaneet word...als het enigzins ongeschonden door de asteroide riem komt. Of Mars op een abrupte manier raakt.

En wat er met "ons" zonnestelsel gebeurt, nadat Andromeda botst met het Melkwegstelsel, dat is ook nog koffiedik kijken.

[Reactie gewijzigd door GeroldM op 23 juli 2024 08:05]

[Alex3]

Als de zon de aardbaan bereikt wordt de aarde niet afgestoten maar afgeremd en valt dan naar binnen.
Sterrenstelsels zijn zo ijl dat de kans klein is dat er bij een botsing van Andromeda met ons melkwegstelsel een andere ster in de buurt komt van ons planetenstelsel komt.

[Creesch]

Van wat ik mij herinner van eerdere nieuwsberichten zijn dit ook planeten die oorspronkelijk aan deze definitie voldeden maar nu geen ster meer hebben. Dit zijn dan ook solitaire of weesplaneten.

[Does24]

Precies dit.
Dit zijn toch niet meer dan grote meteorieten?
Waar draaien ze omheen? Het midden van een sterrenstelsel?
Vragen, vragen. Maar planeten zijn dit in ieder geval niet.

[Nostalgmus]

je kunt ze gewoon als planeten zien, over tijd zullen ze in de buurt komen bij een ster die deze dan vangt met zijn gewicht, of ze worden nog een aantal keer weggeslingerd maar zullen uiteindelijk ergens wel een stabiele baan om een ster komen.

[Alex3]

Nee, als ze een ster passeren worden ze niet gevangen. Dan volgen ze een hyperbolische baan.

[Nostalgmus]

Met vangen en wegslingeren beschrijf ik het wat algemener waar niet alleen hyperbolische banen zich kunnen vormen door de velociteit en invalshoek, maar ook parabolische/cirkelvormige/elliptische..

[MSalters]

De aanname van een hyperbolische baan is correct voor een losse ster zonder planeten (2-body problem). Een dubbelster of een ster met planeten kan wél een solitaire planeet vangen.

Of het ook gebeurt, hangt heel erg af van de precieze situatie, en doorgaans zal het niet gebeuren, maar vangen is net zoals wegslingeren mogelijk Met genoeg sterren in het heelal zal het dus alsnog wel gebeuren.

[hooibergje]

Ze kunnen bijvoorbeeld om dubbelsterren ontstaan, en dan omdat die systemen instabiel zijn het heelal ingelanceerd worden. Dat zou je kunnen zeggen dat het eigenlijk geen planeten maar zijn, maar gezien ze wel zo begonnen zijn wordt het blijkbaar toch zo genoemd.

[obimk1]

Mogelijk heeft dit ook gevolgen voor de onderliggende wis en natuurkunde, hoe dan ook dit is "big".

[arthur-m]

Ergens hoop je dan ook op een soort van ‘plaatje’ wat je kunt zien. Overigens wel fascinerend natuurlijk. Een sterloze planeet. Voelt een soort van als een lone wolf in het grote galaxy…

[PjotrX]

Deze planeten zijn meestal niet groter dan een pixel dus er valt niet echt een plaatje van te maken.

[er0mess]

Vergis je niet hoeveel data ze uit een enkele pixel kunnen extrapoleren. Vooral als de pixel beweegt, van helderheid veranderd en/of uit een bepaalde kleur bestaat. Zo kun je bijvoorbeeld de snelheid, afstand, grote en massa bepalen uit de directie en helderheid van de pixel (planeet) en uit de kleur kan je doormiddel van spectrografie bepalen uit wat voor materie het object (en de eventuele atmosfeer) bestaat.
Al zat dat laatste een stuk lastiger zijn in het geval van een exo-planeet (die dus niet voor een lichtbron langs gaat vanuit ons perspectief zoals bij een ‘normale’ planeet die om een ster roteert)

[Reactie gewijzigd door er0mess op 23 juli 2024 08:05]

[PjotrX]

Klopt, ook gaaf dat ze dat allemaal kunnen. Ik haakte met mijn comment in op het plaatje verhaal. In de media krijg je vaak plaatjes van exoplaneten te zien die niets anders zijn dan artist impressies. Hierdoor krijgen de meeste mensen een verkeer beeld van met wat voor soort data astronomen echt werken.

[RuddyMysterious]

directie [...] van de pixel (planeet)

Dus je kan op basis van één pixel opmaken dat die planeet management heeft? En zijn dat dan mensen?

[Visgek82]

Nou...dat denk ik toch niet .

[multikoe]

Zo moeilijk is het allemaal niet. Als ik 's avonds om half zeven thuis met mijn gezin geniet van een prakje aardappelen, bloemkool en een stukje draadjesvlees en ik hoor buiten een autodeur dichtslaan, dan kan ik met 90% zekerheid zeggen dat dat de buurman is die thuis komt. We wonen nogal afgelegen, mijn buurman heeft een erg consistent dagschema en we verwachten geen bezoek.
Als ik dan ook nog zijn kinderen naar buiten hoor rennen en zijn zware stem hoor, dan is de kans dat het mijn buurman is die thuiskomt vrijwel 100%.
Ik heb dan dus op verschillende manieren (door logische te redeneren vanuit zijn dagschema, door het geluid te interpreteren als dat van een dichtslaande deur en door de stemmen van zijn kinderen te linken aan zijn stem) gededuceerd dat de buurman is die thuis komt.
Ik zou volgens jou die conclusie niet mogen trekken? Omdat ik hem niet heb zien aankomen?

[multikoe]

Je maakt een paar klassieke fouten.
Om te beginnen "weten" we helemaal niet dat die planeten er zijn. Net zo min als ik "weet" dat het mijn buurman is die aankomt. Wetenschappers hebben waarnemingen gedaan en hebben geconcludeerd dat de best passende verklaring is dat het vrij bewegende planeten zijn.
Het mooie van wetenschap is: op het moment dat je zoiets publiceert, springen alle andere wetenschappers er bovenop om te kijken of het klopt. Dus waar jij zonder enige kennis roept dat het niet klopt, gaan anderen, die die kennis wel hebben, aan de slag om de gepubliceerde waarnemingen en de conclusies de verifieren. Er is dus een (kleine) kans dat de conclusies weerlegd worden.

En mijn analogie van de buurman staat als een huis: zoals ik dingen WEET van mijn buurman, zo WETEN wij ook dingen over zwaartekracht, licht, chemische processen, geologische processen, etc. Ik combineer dingen die ik WEET met mijn waarnemingen en trek conclusies. Dat is exact wat wetenschappers ook doen. Maar waar ik zeg dat ik zeker weet dat het mijn buurman is, zeggen wetenschappers in hun publicaties altijd hoe groot de kans is dat ze gelijk hebben, publiceren ze ook de data waarop ze hun conclusies baseren.

Er is namelijk geen enkele referentie op dergelijke afstanden waaraan men de theorieën kan toetsen

Dat is onzin. Sinds wanneer is afstand een maatstaf? De zon is een grote fusiereactor, we weten vrij zeker hoe de processen in het binnenste van de zon verlopen. We hebben naar andere sterren gekeken en kunnen op basis van onze kennis redelijk goed de leeftijd inschatten, we hebben een "sterren-levensloop" opgesteld.
We weten ook vrij goed hoe het binnenste van onze planeet er uit ziet, hoe het komt dat daar warmte wordt gegenereerd, we weten hoe ons magnetisch veld wordt gegenereerd, we weten hoe de continenten zich verplaatsen en waarom. Allemaal zonder dat we er fysiek geweest zijn.

De tweede klassieke fout die jij maakt is dat uit de vaststelling dat je niet begrijpt wat er gebeurt in jouw universum maar één conclusie mogelijk is: het kan niet kloppen.

[multikoe]

ik erken astronomie niet als wetenschap

Misschien kun je de feestdagen gebruiken om de definitie van "wetenschap" eens op te zoeken en die naast het proces te leggen waarmee de conclusie tot stand is gekomen dat we vrije planeten hebben waargenomen. Als daar ruimte tussen zit dan hoor ik dat wel.

[multikoe]

Zodra de astonomie uit het hoekje der aannames komt hoor ik het wel

Dat heb ik, en nog een paar anderen hier, je net verteld Van wie neem je het wel aan?

[multikoe]

Wetenschap is het bedenken van een theorie, die theorie dan toetsen in de praktijk en er voor zorgen dat je het kunt reproduceren

Yes! Waarbij dat toetsen op allerlei manieren kan. Aan toetsen gaat in de wetenschap een voorspelling vooraf. In dit geval misschien: ik heb een erg vage warmtebron gevonden, als dat een planeet is, dan zou ik ik die ook met andere telescopen moeten kunnen zien. En dat is gelukt. Een andere voorspelling is: die planeten moeten ontstaan zijn uit gaswolken, die moet ik dus kunnen zien. En dat is gelukt.
En reproduceren kan ook op heel veel verschillende manieren. We kunnen bijvoorbeeld onze historie helemaal niet reproduceren, het enige wat we hebben zijn verhaaltjes. We kunnen ook de kernfusie in de zon niet reproduceren.

In de astrologie is men enorm goed in het bedenken van een theorie, heeft men geen enkele theorie ooit in de praktijk kunnen toetsen laat staan dat ze dat kunnen reproduceren.

Dankzij je tikfout klopt dit als een bus
En zelfs met de tikfout hersteld klopt het niet. Einstein voorspelde dat de ruimte werd vervormd door zware objecten. Dat hebben we op heel veel verschillende manieren getoetst door directe waarnemingen hier op aarde.
Ook hebben we de theorie dat de maan is ontstaan uit een klap tegen de aarde redelijk goed kunnen toetsen doordat we hebben ontdekt dat gesteente op de maan dezelfde samenstelling heeft als die op aarde.
We hebben voorspeld dat rond andere sterren ook planeten draaien. Pas de laatste 15 jaar ofzo hebben we die planeten ook werkelijk gedetecteerd. Dat detecteren kan op verschillende manieren die elkaar bevestigen: Doppler-metingen van de ster, waaruit het aanwezig zijn van een zwaar lichaam in een baan om de aarde gededuceerd kan worden. Die planeet blokkeert het licht van de ster, iets dat je ook kunt detecteren. Als die twee dezelfde omloopsnelheid opleveren, dan is er maar 1 model dat die waarnemingen verklaart: een planeet. Als je dan ook nog uit spectrale metingen van het licht van de ster kunt afleiden dat die planeet een atmosfeer heeft, dan is er nog maar 1 model dat die waarnemingen verklaart: een planeet. Zo lang er geen beter model is is dat het.

Zelfs als de berekeningen voor 99,9999999% correct zijn kun je op een afstand van een paar miljoen lichtjaar er zomaar een lichtjaartje naast zitten zullen we maar denken

En hier hebben we de kern van jouw probleem te pakken: je snapt het allemaal niet. Onderzoekers zitten niet met een geodriehoek op de foto van het stelsel hoeken te berekenen...
De baan van een exoplaneet bereken je op basis van de eigenschappen van het ster-planeet stelsel: helderheid en samenstelling van de ster, omlooptijden van de planeet, de grootte van beweging die de ster maakt als gevolg van die planeet. Al die metingen zijn onafhankelijk van de afstand tot dat stelsel.

En je maakt een tweede fout. Jij leest waarschijnlijk "Astronomen hebben een planeet gevonden in de leefbare zone rond een ster". Astronomen en andere wetenschappelijk opgeleide mensen lezen: "Astronomen hebben na het bestuderen van de resultaten van verschillende metingen geconcludeerd dat het hier waarschijnlijk om een planeet gaat die zich waarschijnlijk in de leefbare zone van zijn ster bevindt".

De gehele wetenschappelijke geschiedenis is vrijwel één grote opeenstapeling van zaken die achteraf bezien niet (helemaal) bleken te kloppen

Wetenschap is per definitie een proces van het vergaren van kennis en het corrigeren van verkeerde denkbeelden, dus het is vrij eenvoudig voorbeelden te vinden van wetenschappers die er volledig naast zaten. Echter, wat je vergeet te vertellen is dat er ook ongelooflijk veel theorieen steeds maar weer opnieuw bevestigd worden bij vervolgonderzoeken. En dat "niet helemaal" absoluut niet hetzelfde is als "helemaal niet".

Dus. Je kunt heel stoer roepen dat je vind dat astronomie geen wetenschap is, maar je staat daarin wel redelijk alleen. En je argumenten zijn niet bijzonder overtuigend.

[SG]

Wetenschap is gebaseerd op theorie-en en hypothesen en observaties en als kan harde bewijzen. Als observaties nauwelijks afwijken of spot on dan maakt dat theorie kracht bij en aanname harder.
Aaname is gevaarlijk omdat die fout kan zijn. Zoals geloof.
Dat observatie klopt maakt theorie nog niet waar.
Zoals de wet van Newton doet goed binnen kader op aarde directe observatie in je eigen omgeving. In orbit met afstanden van gps satelieten is subtile invloed te meten dat astronaut toch nano seconden jonger kan zijn dan hij op aarde was gebleven.
De bewezen wet klopt dan niet in schaal van de universe. De fout wordt van meetbaar in orbit tot enorm bij zware garvitatie bronnen. De relativiteits theorie.

[Anoniem: 361276]

In de ruimte zijn vrijwel alle "plaatjes" gegenereerd om ze voor ons zichtbaar te maken, ze gebruiken vele type camera's met filters, infrarood maar ook röntgenfoto's allemaal zeer geavanceerde techniek. Deze worden gecombineerd en zodanig bewerkt dat wij ze als "normale" foto kunnen zien. Even naar een planeet vliegen een foto maken zoals jij het beschijft zo werkt dat niet.

[benji83]

Dan kun je ook zeggen dat toegepaste natuurkunde in het hoekje der aannames zit, want sub-atomaire deeltjes kunnen we niet zien, alleen meten. Toch weten we dat ze er zijn.
Dat jij iets niet begrijpt, wil niet zeggen dat het niet waar is.

[dengregg]

dat is ongeveer hoe de volledige wetenschap werkt hoor. Iemand stelt iets vast en vervolgens bedenkt men een theorie om het te verklaren, en uiteindelijk proberen ze die theorie af te toetsen aan de werkelijkheid. Het enige probleem dat astrologie heeft is dat het rechtstreeks controleren van de theorieen nogal moeilijk is.

[dengregg]

het is onmogelijk om even naar daar te gaan kijken hoe het zit, maar dan nog kan je bepaalde theorieen van hier controleren. Dit gebeurd voornamelijk door de voorspellingen die kunnen gedaan worden aan de hand van die theorieen, en het constant blijven waarnemen van het universum tot er iets intressants gebeurd, en vervolgens controleren of wat er gebeurd overeenkomt met de modellen afgeleid van je theorie.

[Boekenkaft]

Astronomie is wel degelijk een wetenschap. Zaken zijn o.a. te verifiëren door feiten die vastgesteld zijn door andere wetenschappelijke takken, zoals o.a. natuurkunde, wiskunde en scheikunde.

Astrologie heeft daarentegen totaal niets met wetenschap te maken, het is nergens op gebaseerd. Kwakzalverij nonsens voor lichtgelovigen die het aan wetenschappelijke basiskennis ontbreekt.

[Visgek82]

Zie reactie van boekenkaft, heb daar niets meer aan toe te voegen .

[GeeBee]

Als ze optisch waargenomen zijn, zullen ze toch ergens wel op beeld groter moeten zijn dan de minimale pixelgrootte van de telescopen.
Tenminste… als ik het artikel goed lees zijn ze optisch waargenomen en niet indirect op basis van hun effect op hun omgeving.

[multikoe]

Een pixel op een sensor registreert photonen. De bron van die photonen kan dus veel kleiner zijn dan de hoek die de pixel bestrijkt.

[tikk3r]

Het zal meer dan één pixel zijn, maar een visueel spektakel zal het ook niet zijn. Daar hebben we de resolutie simpelweg nog niet voor, afgezien van misschien hele specifieke speciale pogingen. Ik heb even een willekeurige dataset van hun uit het ESO archief getrokken om te checken, en het is inderdaad zoals ik verwachtte een blobje van een paar pixels.

Denk aan iets als dit: https://exoplanets.nasa.g...st-image-of-an-exoplanet/

Dat is genoeg voor sterrenkundigen om een helderheid te meten en van alles en nog wat uit af te leiden, maar sensationele plaatjes a la New Horizons zullen we nog even op moeten wachten.

[Amorac]

En dan te bedenken dat ze (een) 'foto'(s') hebben die 4GB groot is (zijn) en dit is dan nog een verkleinde versie..

https://freshgadgets.nl/e...otste-foto-van-het-heelal

[Kimbo72]

Er zij ook planeten die geen vaste baan om een ster hebben maar gewoon door het heelal zwerven.

Misschien hadden deze planten ooit wel een zon?

Want zonder zon kan een planeet toch niet ontstaan?

[er0mess]

Uiteindelijk niet. Want “alles” bestaat uit sterrenstof.

Maar of er daadwerkelijk een actieve ster in de buurt moet zijn betwijfel ik. Stof, zwaartekracht en een heleboel tijd moet genoeg zijn dacht ik zo.

[Kimbo72]

Het is nog niet bewezen dat planeten ook kunnen ontstaan zonder ster.

Planeten vormen zich rond om een ster als 1 platte schijf.

[er0mess]

Nee hoor. Sterren en planeten onstaan op de zelfde manier nl stof (materie) zwaartekracht en tijd. Dat stof hoeft niet persé om een (actieve) ster te draaien maar kan zich ook bevinden in een zogenaamde ‘stellar-nursery’ of juist na het exploderen van een ster. Het is de massa wat eindelijk bepaalt of het een ster of planeet wordt.

At present, four scenarios have been proposed for the formation of these extreme ob- jects: a) a scaled-down version of star formation via core-collapse25,26; b) within a protoplanetary disc, either like gas-giant planets through core accretion27 or like companions through gravita- tional fragmentation of massive extended discs28,29, followed by ejection by dynamical scattering between planets in both cases30; c) as aborted stellar embryos ejected from a stellar nursery before the hydrostatic cores could build up enough mass to become a star31 and d) through the photo- erosion of a prestellar core by stellar winds from a nearby OB star3

[Polynidos]

"Maar of er daadwerkelijk een actieve ster in de buurt moet zijn betwijfel ik". Waar baseer je dit op?

De huidige theorie over hoe planeten ontstaan zegt dat ze in een protoplanetaire schijf van gas en stof rondom een nieuw vormende ster ontstaan. De invloed van de (Proto)ster is essentieel om die schijf voldoende plat en stabiel te krijgen om planeetformatie tot stand te brengen. Er is geen wetenschappelijke basis op dit moment dat er losse planeten kunnen ontstaan.

[Wilfred86]

Volgens mij kan dit wel als de planeten mislukte sterren zijn, een soort Jupiters XXL. Het is dan wel een kwestie van wat je als planeet definieert natuurlijk.

[BadRespawn]

Het was al bekend dat er zgn "bruine dwergen" bestaan; die ontstaan op dezelfde manier als sterren maar hebben onvoldoende massa om kern fusie op gang te brengen en zijn dus geen sterren. Waarom zou het niet nog een paar slagen kleiner kunnen?

[MSalters]

Het is denkbaar (maar Polynides komt niet met een onderbouwing) dat de vorming van planeten sneller gaat als er een ster in het midden van de stofwolk is. Dat zou dan ook betekenen dat er een ondergrens is aan die massa om binnen de levensduur van het universum (~15 miljard jaar) een planeet te vormen.

[BadRespawn]

Helemaal mee eens, maar de hypothetische minimum ondergrens is een stuk lager dan 'reuzen-Jupiters'. En dan is er nog de Oort cloud; die reikt totaan de interstellaire ruimte en is niet schijf-vormig. Er is blijkbaar ook een bovengrens aan de massa van lichamen die in de (semi-)interstellaire ruimte kunnen vormen. Als in die omgeving wat meer gas/stof is dan kunnen daar wellicht ook grotere lichamen vormen.
Er is ook niet echt een harde grens tussen wat tot een zonnestelsel behoort en wat tot de interstellaire ruimte behoort; tussen sterren onderling zijn er Lagrange-achtige punten die over lange termijn verplaatsen vanwege de relatieve beweging van sterren. We weten ook zonnestelsels kometen e.d. kunnen uitwisselen (Oumuamua).
Als in die vage grensregio voldoende gas/stof is dan kan daar een planeet vormen die in eerste instantie wel gebonden is aan een ster die in de omgeving aan het vormen is, en tijdens de vorming ontsnappingssnelheid bereikt waarna de vorming nog door kan gaan dmv van Oortcloud objecten en/of het materiaal waaruit die vormen.
Het hangt allemaal af van dynamiek die nog niet geheel wordt begrepen.

[multikoe]

Maar zowel sterren als planeten ontstaan doordat deeltjes samenklonteren en door de toenemende massa steeds meer massa aantrekken. Dat gaat natuurlijk in een protoplanetaire schijf snel omdat daar meer massa geconcentreerd is, maar een ster ontstaat uiteindelijk op exact dezelfde wijze zonder een protoplanetaire schrijf. Het verschil tussen een planeet en een ster is uiteindelijk alleen de massa.

Dus als sterren zonder een protoplanetaire schijf kunnen ontstaan, kunnen planeten dat ook.

[er0mess]

Uit de link in het artikel

At present, four scenarios have been proposed for the formation of these extreme ob- jects: a) a scaled-down version of star formation via core-collapse25,26; b) within a protoplanetary disc, either like gas-giant planets through core accretion27 or like companions through gravita- tional fragmentation of massive extended discs28,29, followed by ejection by dynamical scattering between planets in both cases30; c) as aborted stellar embryos ejected from a stellar nursery before the hydrostatic cores could build up enough mass to become a star31 and d) through the photo- erosion of a prestellar core by stellar winds from a nearby OB star3

Met andere woorden, en zoals ik al aangaf, heb je dus niet persé een actieve ster nodig in de buurt.

[CorrieK]

Je hebt waarschijnlijk de hitte bron van de zon (of welke andere ster dan ook) nodig om de deeltjes van Electro-magnetische straling te voorzien, om het proces aan te zetten van planeet vorming. De gevonden planeten zullen hun of haar zon verloren zijn, maar voortdrijven op hun eigen bron van warmte en energie van binnenuit

[Anoniem: 57411]

Sterloze planeten zijn volgens de Europese Zuidelijke Sterrenwacht moeilijk te detecteren omdat ze zich niet in de buurt van een ster bevinden. Die zou lichtstralen op hen schijnen waardoor ze zichtbaar hadden geworden voor optische telescopen.

Beetje moeilijke manier om te zeggen dat je ze lastig kan zien omdat ze nooit in een zonnetje worden gezet.

[Bkim]

There is no spoon