Lancering van James Webb Space Telescope is met minimaal vier dagen uitgesteld

De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA stelt de lancering van de James Webb Space Telescope met nog eens vier dagen uit. De korte vertraging komt door een probleem tijdens het laden van de telescoop in de raket.

De ruimtetelescoop gaat op zijn vroegst pas 22 december de lucht in, schrijft NASA. Dat is vier dagen later dan de vorige lanceerdatum. In september stelde de ruimtevaartorganisatie de lancering uit tot 18 december. De nieuwe vertraging komt door 'een incident' tijdens de voorbereiding van de lancering. NASA zegt meer tijd nodig te hebben voor extra controles.

Het incident ontstond volgens NASA toen de ruimtetelescoop werd geïnstalleerd in de hardware die wordt geïntegreerd in de laatste trap van de Ariane 5 -raket. Tijdens dat inladen schoot een klem los die de telescoop op zijn plek moest houden. Die raakte de telescoop en zorgde voor 'een vibratie door de telescoop'.

NASA zegt dat het meer tijd nodig heeft om te onderzoeken of die vibratie voor mogelijke problemen in de raket heeft gezorgd. Mogelijk zijn er bijvoorbeeld componenten beschadigd. De ruimtevaartorganisatie zegt aan het eind van de week met een update te komen als de tests zijn afgerond.

Reacties (66)

[Matomatisch]

Dit is toch echt om zenuwachtig van te worden. Stel dat de lancering mislukt, al die jaren werk voor niets

[Theo]

Dat valt ook wel mee; zo'n telescoop ontwikkelen kost jaren en jaren aan onderzoek en testen. Ze bouwen er vervolgens een paar om na het R&D traject heel veel testen mee te doen (tril, schok, geluid, vacuum, straling enz) om het testontwerp te valideren en limieten te bepalen, en als deze testen allemaal een pass zijn bouwen ze er nog één die in Ariane wordt geladen. Sterker nog, tijdens het ontwerp worden verschillende proto's en concepts gemaakt voor het testen en valideren van deelontwerpen.
Zo'n 99% van het werk/tijd/budget zit in het onderzoek en ontwikkeling. Als de blueprints eenmaal af zijn dan kost het niet weer jaren en jaren om een nieuwe JWTS te bouwen.

Neemt niet weg dat de ESA (de NASA lanceert, maar de James Web is in Noordwijk ontwikkeld) niet eventjes snel in een ochtendje een nieuwe JWTS in elkaar knutselt. Maar het zal geen jaren en jaren duren om een extra JWTS te produceren...

[!GN!T!ON]

Volgens mij is toch alleen NIRspec (een van de 4 'camera's') in noordwijk ontwikkeld en gebouwd? Dat is slecht een onderdeel van het geheel, niet de hele telescoop. Een groot deel van het design komt wel bij NASA weg en een deel bij CSA (canada). De telescoop is uiteindelijk in alabama en californie in elkaar gezet.

Verder wel eens dat mocht de lancering mislukken dat een kopie bouwen sneller kan, hoewel ik denk dat dat nog steeds jaren zou duren, kijk alleen maar hoelang het duurt om de onderdelen van de spiegel te bouwen en te polishen, alleen dat stuk zijn ze al twee jaar zoet mee.

[jeroen94704]

Ja, precies, en bovendien is het juist ESA die de lancering verzorgt op een ariane-5. JWST is voor het grootste deel door NASA ontwikkeld en betaald.

[DeanXeL]

Ja, maar vandaag ga je geen JWT meer bouwen, want we zijn ondertussen alweer jaaaaren verder in de wetenschap. De eerste plannen voor de JWT dateren al van +20 jaar geleden. Wat toen, en in de tussentijd, top of the line was, is ondertussen alweer achterhaalt. Je steekt geen miljoenen en miljoenen in een top of the line ruimtetelescoop als hij niet ECHT top of the line is. Anders hadden we al wel tien extra Hubbles gelanceerd, want we weten toch hoe dat ding werkt!

[RobWu]

Anders hadden we al wel tien extra Hubbles gelanceerd, want we weten toch hoe dat ding werkt!

Hoe dan?
De Hubble ging mee in de Space Shuttle, en er is nu geen raket die zo'n grote lading kan vervoeren.
We hebben ook niets wat er nu naartoe kan worden gestuurd voor onderhoud.

Ja, we hebben 30 jaar (1981-2011) shuttlemissies gehad, maar in die tijd bouw je, en lanceer je geen 10 nieuwe 'top of the line' Hubbles.

[mjtdevries]

Volgens mij moet je eens opnieuw lezen wat DeanXeL schrijft.

[hooibergje]

Zo snel gaan die ontwikkelingen niet.
Tegenwoordig zou hij nog steeds top of the line zijn.
Misschien een net iets betere camera er in, of net wat robustere electronica, maar het hele basisconcept van die 18 zeshoekige spiegels is nog steeds het hipste wat er is.

Hoe stop je een een zo groot mogelijke spiegel in een raket? Door hem in stukjes te maken en boven in elkaar te puzzelen.

[Blokker_1999]

Gegeven hoeveel tijd er in die spiegelsia gekropen kost het bouwen van een nieuwe alsnog jaren en enorm veel geld. Als de lancering zou mislukken bestaat de kans dat er geen tweede komt.

[Keypunchie]

Bij de bouw zijn er ook veel fouten gemaakt heb ik begrepen. O.a. een domme fout waarbij een machinebank-werker per ongeluk een groot gat in een belangrijk deel van de spiegel had geboord.

Dat betekende dan weer maanden re-work.

[flippy]

het kan altijd erger... *kijkt naar hubble....

[Alxndr]

20 jaar ontwikkelen en bouwen en 5 jaar testen.. als ze het opnieuw zouden doen willen ze ook nieuwe technieken toepassen en gaat het volgens mij zo weer 20 jaar duren, denken dat het minder dan 10 jaar zal kosten is in mijn ogen gewoon fantasie

Ps, volgens mij betaald ESA slecht een paar honderd miljoen mee (en vooral voor de lancering) aan de 10 miljard die het programma kost, dus om te doen voorkomen dat het vooral een ESA project is dat in Noordwijk uitgevoerd is ..?

[Reactie gewijzigd door Alxndr op 25 juli 2024 21:47]

[hansg]

James Webb is in de VS gebouwd met Northrop Grumman als prime contractor. ESA lanceert hem.

En ik denk dat je de kosten van een flight model toch een klein beetje onderschat... Ik weet niet precies wat de spiegels kosten maar rond de honderd miljoen zou me niet verbazen.

[IStealYourGun]

344 single points of failure. Er zijn wat risico's aan verbonden.

[SiGNe]

Het is juist de ESA die lanceert met de Ariane 5 raket.
Ten eerste omdat de Ariane 5 de capaciteit heeft om zo'n grote telescoop omhoog te brengen.
Ten tweede omdat de Ariane 5 een enorm stabiel platform is, weinig kans op risico's of dat de lancering fout gaat.

[enchion]

Het moet nu wel makkelijker zijn om een 2de te maken dan dat de 1ste was om te maken.

Ik vind het zonde dat ze net als bij de Hubble alles op zetten om maar 1 te maken/gebruiken.
(van de Hubble zijn er wel meer maar die kijken de verkeerde kant op.)

[KilljoyNL]

Om dan bij de Hubble er achter te komen dat er nog fouten in zaten, gelukkig hebben ze ze op kunnen lossen.

[Alxndr]

Als jij nog ergens een zak met 10 miljard dollar vindt, willen ze er vast nog wel eentje bouwen?

[B45M4N]

Ik zit ook met geknepen billen te kijken bij de lancering. Ik snap niet waarom ze niet spaceX inhuren voor volgende projecten 10000x sneller en 1000000x goedkoper. ''neem mijn percentages met een korreltje zout''

[jeroen94704]

Voor het bouwen van JWST zelf? Dat is niet de competentie van SpaceX. SpaceX bouwt raketten (ok, en StarLink satellieten), dat iets heel anders dan een ruimtetelescoop.

Voor de lancering? De lancering is juist onderdeel van de bijdrage van ESA aan het project, en ESA zal niet zo snel SpaceX inhuren voor een lancering die Arianespace ook kan verzorgen.

Bovendien bestond SpaceX nog helemaal niet toen deze overeenkomsten gesloten zijn en de ontwikkeling van JWST begon (waardoor alles wat SpaceX inmiddels bereikt heeft alleen maar NOG indrukwekkender wordt natuurlijk, maar dat is een ander gesprek).

[Keypunchie]

“You had one job”

Deze telescoop gaat overigens fenomenale data aanleveren. Hoorde een interview met Marcia Rieke en werd helemaal enthousiast.

[trezzy]

Dan zoek maar eens op Extremely Large Telescope.. Die zou volgens verschillende nieuws bronnen een groter bereik hebben dan de webb telescoop. Maar des al niet te min.. Ook van de webb telescoop gaat mijn bloed sneller stromen..

[jj71]

De Extremely Large Telescope is geen ruimtetelescoop, maar een telescoop op de grond. De James Webb telescoop is een infrarood ruimtetelescoop.

De atmosfeer houdt het grootste deel van het infraroodlicht uit de ruimte tegen, en daarom kan de ELT dat niet zien ook al is 'ie extremely large. De JWST kan dat infraroodlicht wel zien omdat 'ie in de ruimte zit en dus geen last heeft van de atmosfeer van de aarde.

De twee telescopen zien dus verschillende dingen: de ELT kan dingen en details zien die de JWST niet kan zien en omgekeerd.

[trezzy]

Je mist mijn punt.. Mocht je Interesse hebben..!!!! ik hoef geen lezing over wat hij kan of hoe hij anders is.. Als hij klaar is heeft hij een groter bereik. En atmosfeer word via lazers bewerkt om het effect hier van te minimaliseren..

[BadRespawn]

Je mist mijn punt.. Mocht je Interesse hebben..!!!! ik hoef geen lezing over wat hij kan of hoe hij anders is..

Maar je wil zelf wel vertellen hoe die anders is.

Als hij klaar is heeft hij een groter bereik.

"Groter bereik" is een vage term; hij zal best in sommige opzichten beter zijn dan de JWST maar die telescoop kan veel beperkter in IR waarnemen en heeft last van thermische ruis afkomstig van de Aarde, en kan dus niet zo ver terugkijken in de tijd als de JWST.

En atmosfeer word via lazers bewerkt om het effect hier van te minimaliseren..

Dan nog wordt de effectieve resolutie nadelig beïnvloed door de atmosfeer.

[Reactie gewijzigd door BadRespawn op 25 juli 2024 21:47]

[jj71]

Zoals BadRespawn ook al zegt: wat bedoel je dan met "groter bereik"?

En die lasers die horen bij het adaptive optics systeem: dat is een heel ingenieus systeem om het beeld van een telescoop op de aarde scherper te krijgen, door de luchtschommelingen in de atmosfeer te meten en daar dan vervolgens voor te compenseren. Dat werkt heel goed, maar heeft niets te maken met het waarnemen van infraroodlicht. Dat IR-licht wordt nog steeds door de atmosfeer tegengehouden en kun je gewoon simpelweg niet waarnemen vanaf de grond met een telescoop zoals de Extremely Large Telescope.

Als je infraroodlicht wilt waarnemen dan moet je dus de ruimte in, en dat is precies waar de JWST voor bedoeld is.

De JWST kan dus infraroodlicht zien wat de ELT niet kan zien, maar de ELT is groter en heeft een hogere resolutie en kan dus weer andere dingen zien die de JWST niet kan zien.

Je kunt dus wel zeggen dat de ELT meer kan zien (als dat is wat je bedoelt met "groter bereik") maar de JWST kan ook meer zien dan de ELT, want ze zien verschillende soorten licht met verschillende resoluties.

In ieder geval hoop ik ook dat de lancering goed gaat en uit het uitklappen van het zonnescherm en de telescoop zelf. De JWST moet in opgevouwen toestand worden gelanceerd, anders past 'ie niet in de raket.

[Reactie gewijzigd door jj71 op 25 juli 2024 21:47]

[BadRespawn]

De atmosfeer houdt het grootste deel van het infraroodlicht uit de ruimte tegen, en daarom kan de ELT dat niet zien ook al is 'ie extremely large.

De ELT zal wel in 'nabij IR' kunnen waarnemen. Maar de JWST kan t/m 'midden IR' waarnemen.

[stappel_]

caused a vibration throughout the observatory

Hij gaat met een raket de ruimte in, moet hij toch wel tegen een beetje trillingen kunnen zou je zeggen.

[multikoe]

Ik denk dat de onrust wordt veroorzaakt doordat een klem losschoot tijdens een simpele handeling. Dat had dus (misschien) ook gebeurd tijdens de lancering, die met veel meer geweld gepaard gaat. Het is alsof er bij het taxiën opeens een wiel van het landingsgestel afrolt.

[DeanXeL]

Bwa, ik denk dat je het verkeerd ziet. Om dat ding te verplaatsen zit het waarschijnlijk vast met zo'n klemmen gelijk er gebruikt worden op vrachtwagens om ladingen vast te maken, dat is niet hetzelfde als waarmee het letterlijk in de raket wordt vastgemaakt. Er zal zo'n kabel niet goed vastgemaakt zijn geweest, of juist teveel spanning en iets is geknapt, die klem heeft eens BOING gedaan tegen de JWT, en nu moet het hele ding terug gevalideerd worden. Bij het minste dat je van de vastgelegde procedure afwijkt MOET je basically terug vanaf 0 beginnen.

[multikoe]

Het zou kunnen en het klinkt ook wat logischer. Maar van NASA:

A sudden, unplanned release of a clamp band – which secures Webb to the launch vehicle adapter – caused a vibration throughout the observatory.

Dat kun je ook interpreteren als: De bevestiging van de telescoop aan de adapter is losgeschoten.

[gladvergeten]

Dat zijn trillingen die bekend zijn en waarvan profielen zijn gemaakt en shock/vibration testen zijn gedaan. Een band die loskomt geeft weer een andere trilling/schok profiel en intensiteit. Als blijkt dat dit niet overeenkomt met de shock/vibration testen die je gedaan hebt dan is het te begrijpen dat zaken nagelopen moeten worden. Je weet immers niet hoe dat object daarop reageert.

[mphilipp]

Tuurlijk. Maar dat zijn allemaal berkende/bekende krachten/trillingen. Ze willen heel zeker weten - nu ie nog onder controle is op de grond - dat er niet één van die motortjes of kabeltjes, die straks de origami moeten uitvouwen, beschadigd is. Het zou toch heel sneu zijn als ie straks niet volledig kan uitvouwen omdat er nu een kabel verschoven is. Nu kunnen ze er nog bij...

[SeenD]

Zeker na het Hubble "blinde debacle" willen ze nu gewoon alle het zekere voor het onzekere nemen.

[The Zep Man]

Tijdens dat inladen schoot een klem los die de telefoon op zijn plek moest houden. Die raakte de telescoop en zorgde voor 'een vibratie door de telescoop'.

Telefoon?

A sudden, unplanned release of a clamp band – which secures Webb to the launch vehicle adapter – caused a vibration throughout the observatory.

Volgens mij heeft niets de telescoop 'geraakt' (van geen contact naar wel contact), maar heeft die simpelweg 'een klap' gekregen omdat een klem losschoot. Zo'n klap kan ervoor zorgen dat dingen los gaan zitten of anders kapot gaan, en dat gaan ze controleren.

[edit]
T.net heeft de tekst stilletjes aangepast. Nog steeds klopt het niet:

Tijdens dat inladen schoot een klem los die de telescoop op zijn plek moest houden. Die raakte de telescoop en zorgde voor 'een vibratie door de telescoop'.

Nergens wordt aangegeven dat de klem de telescoop heeft geraakt, of dat dat het probleem is. Het is waarschijnlijker dat de bioscoop telescoop plots wat stabiliteit verloor (een klap door zwaartekracht, opgevangen door andere klemmen), en dat die vibratie ervoor zorgt dat men het onderzoek moet doen.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 25 juli 2024 21:47]

[Keypunchie]

Krijg de indruk dat ze richting media nu wat vaag doen om een of meerdere medewerkers in bescherming te nemen.

Want in mijn hoofd klinkt dit hoe in een RCA netjes “Piet liet hem uit zijn handen kletteren” wordt opgeschreven.

Als het echt spontaan was, dan schrijf je namelijk gewoon “a clamp band let loose” oid. in plaats van het “unplanned” te noemen.

@mphilipp Oh ja, voor de duidelijkheid: volledig terecht dat ze hun werknemers beschermen tegen mediahype. Maar als je wel eens aan de andere kant zit waar je hele dure fouten moet uitleggen, dan krijg je wel een antenne voor dit soort taalgebruik.

Overigens, ikzelf probeer zoveel mogelijk dit soort taalgebruik te vermijden, omdat het juist averrechts werkt.

"An engineer picked the wrong environment when applying the patch" wordt echt veel beter ontvangen dan "in the process of applying the patch a circumstance arose where the chosen environment by the engineer did not match the targeted instance of the patch process".

Met de aktieve beschrijving het veel duidelijker hoe je in de toekomst kunt verbeteren, bvb. een verificatiestap invoeren. Terwijl als je het heel passief beschrijft, je een soort speelbal van omstandigheden lijkt en dat wekt nou niet bepaald vertrouwen bij de lezer.

Soms is het eerste instinct (zeker bij grote, impactrijke fouten) om een beetje de schuldvraag te willen afwentelen, terwijl een gemiddelde klant de schuldvraag niet bijster veel interesseert. Die wil gewoon dat het niet nog een keer gebeurd.

[Reactie gewijzigd door Keypunchie op 25 juli 2024 21:47]

[mphilipp]

Het is gewoon officiëel taalgebruik. Het heeft natuurlijk geen zin om iemand onder de trein te duwen in de media omdat ie dit (per ongeluk) heeft gedaan. Je moet daar niet meer in gaan zoeken, want uit dit verhaal kom je toch niet meer te weten. Later zal er een uitgebreider onderzoek komen en dan zullen ze uit de doeken doen wat er precies mis ging. Ze moeten daar ook weer van leren om het in de toekomst te voorkomen.

[jj71]

Het is waarschijnlijker dat de bioscoop plots wat stabiliteit verloor

De James Web ruimtebioscoop?

[The Zep Man]

Scherp. Aangepast.

[moonlander]

Het is echt rampzalig gewoon die tekst.

... inladen van de telescoop in te raket.

[Unrealiac]

Ik kan niet wachten op de eerste ontdekkingen van deze telescoop, maar wat lijkt die zijn traject toch vervloekt.

Ik zou er zelfs niet meer van opkijken dat wanneer hij eindelijk in de ruimte is, er een verdwaald stuk ruimtepuin tegen kletst. Zou echt dik balen zijn natuurlijk.

[TuxDePinguïn]

Ik hoop maar zo dat de eerste ontdekking niet zal zijn "beter QC-traject inrichten" .

[!GN!T!ON]

Dat zou een extreem dure les zijn Ik hoop hoop dat alles gewoon goed gaat, maar het word een spannende tijd.

Smarter every day heeft een video interview met de projectlead op YT staan. Die vroeg ook aan hem of hij het spannend vond, zijn antwoord was nee, ik ben nu in de 70 en ik weet dat we een goed plan hadden en alles zo goed uitgevoerd als mogelijk, dus ik maak mij geen zorgen.

Ik ben nog geen 70 dus ik maak mij wel zorgen

[Nemesis8472]

De Hubble was ook meermaals een ramp project, maar heeft uiteindelijk fantastische beelden en nieuwe ontdekkingen opgedaan. Super complex apparaat natuurlijk ook. Heb hoge verwachtingen van deze telescoop.

[beerse]

Volgens mij is die 4 dagen uitstel 'gewoon' de volgende lanceer-window. Heeft iemand een idee wat de mogelijke volgende lanceer-momenten zijn?

Naar mijn idee gaan ze nu zoeken of er problemen zijn ontstaan en als die gevonden worden, zullen die ook opgelost moeten worden. Natuurlijk hopen wij allemaal dat ze die niet vinden omdat ze er niet zijn. Maar een kras in de lak kan bij spullen in de ruimte toch een uitdaging zijn, die poets je er immers niet zo makkelijk uit als ze een maal in de ruimte hangen.

[AlphaWierie]

Hier een leuk artikel om het verschil (lees flinke vooruitgang, maar ook ander taak accent) tussen de huidige en de nieuwe telescoop.

https://www.jwst.nasa.gov...mparisonWebbVsHubble.html

persoonlijk vind ik deze gebeurtenis best onderbelicht. Dit gaat onze visie op het universum echt verruimen. Ik kan niet wachten !

[Reactie gewijzigd door AlphaWierie op 25 juli 2024 21:47]

[JimmyMars]

De lancering stond origineel gepland voor 2007, die 4 dagen kunnen er ook nog wel bij :’)

[jaapstobbe]

Ik ben zelf van mening dat deze telescoop de grootste schok in de wetenschappelijke wereld gaat toebrenegen die we ooit gehad hebben. Deze telescoop kan zover terug in de tijd kijken. Ik kan niet wachten op de eerste resultaten (minstens 6 maanden wachten geloof ik).

Deze lancering mag niet fout gaan.

[Bensimpel]

Heeft dit nog effect op de weg naar het juiste Lagrange punt? 4 dagen later en dan is de aarde toch weer net in een andere positie.

Deze telescoop gaat net zoals de Hubble onze kijk op het universum compleet veranderen, moet die wel heel aankomen op zijn bestemming natuurlijk. Spannend hoor!

[N0lan]

Het bijzondere van het Lagrange punt waar Webb naartoe vliegt is juist dat deze stabiel is t.o.v. de aarde. In dit geval maken die paar dagen dus gelukkig niet uit.

[Ford Prefect]

Lagrange punten zijn volges mij altijd relatief aan de positie van de zon en aarde dus die blijven altijd hetzelfde. Het is niet zo dat we moeten wachten tot bv. Mars in de juiste positie komt om daar zo efficient mogelijk naar toe te vliegen.

[jeroen94704]

Ieder stelsel van hemellichamen die om elkaar heen draaien heeft zijn eigen setje Langrange-punten (L1 t/m L5). Dus wat je zegt klopt, met de aanvulling dat dit specifiek de Zon-Aarde Langrange punten zijn. Als JWST bv naar een van de Zon-Jupiter Langrange punten zou gaan (random voorbeeld) dan zou je wel degelijk een beperkt launch window hebben.