NASA stelt Artemis I-maanmissie paar maanden uit vanwege motorprobleem

NASA stelt de lancering van zijn Artemis I-missie met een paar maanden uit. Dat doet de ruimtevaartorganisatie vanwege technische problemen met een motor van zijn SLS-raket. De lancering stond in de planning voor februari, maar dit wordt maart of april.

NASA meldt in een verklaring dat de organisatie op problemen met een van de engine flight controllers stuitte tijdens een test. Dergelijke controllers communiceren met de gebruikte Space Launch System-raket voor precieze aansturing van de motor en interne diagnostiek. Iedere controller heeft twee kanalen, waarbij er een als reserve dient voor het geval er tijdens de lancering een probleem ontstaat. Tijdens de controle lukte het niet om kanaal B van een van de vier controllers constant aan te zetten. NASA meldt dat die controller wel functioneerde bij eerdere tests; in maart voltooide de SLS-raket en diens motoren succesvol een static fire-test.

"Na het uitvoeren van een reeks inspecties en het oplossen van problemen hebben de technici besloten dat het het beste is om de motorbesturing te vervangen, zodat de raket weer volledig functioneert en redundant is, terwijl het onderzoek naar de hoofdoorzaak wordt voortgezet", schrijft NASA. De organisatie werkt aan een plan om de controller te vervangen en bekijkt nu lanceringsmogelijkheden in maart of april. De missie zou aanvankelijk in februari plaatsvinden.

Artemis I wordt de aftrap van NASA's Artemis-maanmissie. Daarbij wordt een SLS-raket met vier RS-25-motoren gebruikt om een Orion-ruimtevaartuig te lanceren. Dat zal een testvlucht maken om de maan, om vervolgens weer terug te keren naar de aarde. Voor 2025 staat Artemis III op de planning, in samenwerking met SpaceX. Dat zal de eerste NASA-maanmissie met mensen aan boord zijn sinds Apollo 17 in 1972. Die missie zou in 2024 starten, maar moest ook worden uitgesteld, deels vanwege rechtszaken tussen NASA, SpaceX en Blue Origin.

Een render van de SLS-raket. Afbeelding via NASA

Reacties (100)

[TuxDePinguïn]

deels vanwege rechtszaken tussen NASA, SpaceX en Blue Origin.

Nou.. was gewoon een rechtzaak van Blue Origin tegen NASA over een contract met SpaceX.

[vgroenewold]

Juist, en gelukkig is die factor weg. Sindsdien interesseer ik me totaal niet meer voor hetgeen Blue Origin doet, Jeff bleek na zijn space-hop en nu weer met de rechtzaken, geen flauw benul te hebben van vooruitgang en positieve samenwerking, hij ziet het in feite gewoon als hoe je Amazon kan runnen.

[Reactie gewijzigd door vgroenewold op 23 juli 2024 18:24]

[multikoe]

Sindsdien interesseer ik me totaal niet meer voor hetgeen Blue Origin doet

Vreemd. Waarom toch die neiging om alles behalve nummer 1 te negeren?
Blue Origin is op dit moment het enigste bedrijf dat een volledig herbruikbare raket heeft ontwikkeld die zes personen boven de 100 km kan brengen. SpaceX gooit het bovenste deel van zijn raket weg en Virgin Galactic is nog niet boven de 100km geweest.
Opmerkingen als "geen flauw benul te hebben van vooruitgang", waar komt dat vandaan?
Ik kan niet anders dan concluderen dan dat het je kennelijk helemaal niet om techniek gaat, maar om imago.

[TuxDePinguïn]

Ik denk niet dat @vgroenewold tegen Blue Origin is omdat het in zijn ogen onder doet aan SpaceX, maar omdat de eigenaar van Blue Origin zijn eigen persoonlijke agenda boven al het andere stelt. In dit geval ten koste van technologische vooruitgang. Als Bezos z'n zin niet krijgt, dan krijgt niemand zijn zin.

Mocht deze populaire opvatting over Jeff Bezos onjuist zijn, dan zie ik je antwoord graag tegemoet.

[Reactie gewijzigd door TuxDePinguïn op 23 juli 2024 18:24]

[multikoe]

Het kan best zijn dat de populaire opvatting over Jeff Bezos juist is, maar ik zie niet zo goed in hoe dat voor een verminderde interesse in zijn bedrijf zou moeten zorgen. Elon Musk staat ook niet bepaald bekend om zijn vriendelijke gedrag, bij manipuleert de aandelenmarkt, gebruikt zijn populariteit om politici onder druk te zetten en wisselt partners en kinderen sneller in dan ik mijn auto's. Heb ik daarom minder interesse voor wat hij presteert? Nee, wat hij voor elkaar krijgt is fantastisch. Maar wat Bezos voor elkaar krijgt ook (iets minder misschien )

[randar1969]

Heel leuk hoor 6 mensen over de karman lijn kunnen brengen recht omhoog en weer terug , Ik weet niet hoe je er bij komt dat het bovenste gedeelte bij spaceX weg gegooid wordt daar zit namelijk de dragon capsule (max cap 8 man) of je moet de fairing bedoelen , echter heeft Bezos nog nooit een raket in de lucht gebracht die in orbit kan komen nog dat zijn huidige hopper de mogenlijkheid heeft om iets te lanceren voor dat moet de New Glenn worden gebouwd en juist dat schiet nog niet erg op. Terwijl SpaceX de falcon-9 al heeft en ook de falcon-heavy nu bezig is met een grotere nieuwe raket. SpaceX heeft al iets bewezen (mensen naar het ISS) en loopt sowiezo al jaren voor op Blue Origin van Bezos.

[multikoe]

Ik weet niet hoe je er bij komt dat het bovenste gedeelte bij spaceX weg gegooid wordt

De "second stage" van de Falcon 9 verbrand bij terugkomst in de atmosfeer. Hij wordt niet opnieuw gebruikt. Leesvoer.

max cap 8 man

Crew Dragon heeft een capaciteit van 7 man, niet 8.

[RJG-223]

Blue Origin is op dit moment het enigste bedrijf dat een volledig herbruikbare raket heeft ontwikkeld die zes personen boven de 100 km kan brengen

Als ik nu in een vliegtuig stap, dan ben ik binnen 10 minuten ook 100 km verderop. Dat is echt geen prestatie.

Niet dat ik wil zeggen dat een raket helemaal vergelijkbaar is met een vliegtuig, maar een sprongetje naar 100km hoogte is totáál niet vergelijkbaar met een baan om de aarde bereiken. Op het moment dat Bezos (of Branson) 100km hoogte bereikt, is zijn snelheid 0 (nul). Een ruimtevaartuig dat wel in een baan om de aarde zit moet op dat punt ook nog een snelheid hebben van ca. 30000 km/u. Dat is héél erg snel, en als je dat niet op de goede manier doet, dan lukt het je gewoon niet. Dan is je brandstof op voordat je in die baan en met die snelheid vliegt. En dan wil je ook nog nuttige lading kunnen meenemen - dan komt alles nog nauwer. In het beste geval (waterstof/zuurstof als brandstof), heb je voor een lage baan om de aarde 90% van je startgewicht aan brandstof nodig. En de andere 10% is dan niet alleen de lading, maar óók de raket. Voor andere brandstoffen gaat de hoeveelheid brandstof al snel naar de 95% voor een lage aardbaan. Als je motor dan iets minder efficiënt is, of het leeggewicht van de raket iets hoger, dan gaat de hoeveelheid nuttige lading heel snel naar 0. En hoe verder je gaat, hoe erger. Voor een marslanding heb je al snel 99.5% brandstof nodig. Vergelijk dat met een tripje naar 100km: dan heb je maar ca. 30% van je startgewicht aan brandstof nodig

[multikoe]

Als ik nu in een vliegtuig stap, dan ben ik binnen 10 minuten ook 100 km verderop. Dat is echt geen prestatie

Wat is dat nu voor opmerking? Ik weet dat het onder bepaalde Tweakers bijna tot fysiek ongemak leidt om een prestatie van iemand anders te waarderen, maar dit als analogie gebruiken om een lancering van zes personen tot >100 km hoogte te bagatelliseren is next level

Daarnaast heb je mijn punt volledig gemist, maar dat kan ik mezelf misschien het beste aanrekenen. Maar hij lag wel voor het oprapen. Ik zei letterlijk:

Waarom toch die neiging om alles behalve nummer 1 te negeren?

Ik kan proberen het op een andere manier te zeggen: wat Bezos heeft bereikt met Blue Origin is tot nu toe nog niet één ander bedrijf gelukt: zes mensen boven 100 km brengen en ze alle zes PLUS de hele raket weer in één stuk naar beneden te krijgen.

Je schrijft een hele paragraaf vol met technische details, waaruit iets (wat?) zou moeten blijken, maar die hele paragraaf bevestigd alleen maar mijn punt: het is OK om een lat ergens op een willekeurige hoogte te leggen en dan roepen dat iedereen die daar niet aan voldoet onze aandacht niet waard is.

[RJG-223]

Daarnaast heb je mijn punt volledig gemist

Misschien heb jij mijn punt gemist. Een raket 100km omhoog schieten, en in twee delen (1e trap en capsule met 6 man) terug laten landen, waarbij de efficiëncy van de motoren en de massa van de raket zelf nauwelijks van belang zijn voor het slagen van de missie, is aanzienlijk makkelijker, dan een raket met capsule in een baan om de aarde schieten, de eerste trap met een suicide burn laten landen op een boot (de new shepard heeft maar één trap), en de capsule met 4 man vanuit de baan om de aarde, met een snelheid van richting 30000 km/u, laten terugkeren op aarde.

Als de motoren van new Shepard 50% minder efficiënt waren, en de raket 100% zwaarder, zou dat waarschijnlijk amper tot geen invloed hebben op de haalbaarheid. Voor de Falcon 9 + capsule zou een verslechtering van slechts 20%, of misschien al 10%, een kritisch probleem zijn.

Ik heb waardering voor de prestaties van alle ondernemingen die nieuwe ruimtevaartuigen ontwikkelen, maar om de prestaties van BO als bijzonder te kenschetsen omdat het de enige is die strikt genomen de hele raket laat terugkeren voor hergebruik vind ik een beetje ver gaan, zeker als het doel (100 km bereiken) zo beperkt is dat er géén 2e trap nodig is, en geen hoge snelheden bereikt worden. Als je bij SpaceX de 2e trap wegdenkt, dan komt ook alles terug op aarde voor hergebruik, en de snelheden zijn dan nog steeds een stuk hoger.

Ik geef gelijk toe (zie ook mijn comment) dat een vliegtuig ook niet helemaal vergelijkbaar is met een raket (alhoewel vliegtuigen ook geen kinderspel zijn, om van straaljagers nog maar niet te spreken), maar de moeilijkheidsgraad van wat BO bereikt heeft, is beslist een flink stuk lager dan van wat SpaceX doet met F9 + crew dragon. En dan kun je een leuke statistiek bedenken ('hele raket keert terug voor hergebruik') waardoor één bedrijf er wat dat getalletje betreft gunstig uitspringt, dat klinkt leuk voor de bühne, maar dat betekent nog niet dat het ook echt indrukwekkender is.

[multikoe]

Als het zo makkelijk was, hoe komt het dan dat Blue Origin tot nu toe de enige is die dat voor elkaar heeft gekregen?
En alweer: als je niet de beste bent, dan ben je het niet waard om geprezen te worden?

[borgdrone]

Omdat het voor de meeste bedrijven geen optie is om sub orbit te blijven, het is juist de kunst om in orbit te raken en dat brengt veel meer uitdagingen met zich mee dan alleen een hop naar +/- 100km.

Jij hebt je focus liggen op 100% re-useable, en dat is BO inderdaad.
Maar dat is in vergelijking met wat andere bedrijven doen en orbit proberen te bereiken veel eenvoudiger.

Jij zegt dat andere de prestaties van BO bagatelliseren, maar jij doet dat zelfde bij de prestaties die andere bedrijven proberen te bereiken.

Ja wat BO doet is knap, maar in vergelijking met wat SpaceX, ULA of Electron doen in veel mindere maten interessant.
Sub orbital is single stage mogelijk en dus 100% re-useable.
Orbit single stage is tot nu toe een no-go, daarom moeten we iets verzinnen dat 100% re-useable is en 2 stage. StarShip is hopelijk hier de oplossing voor.

[multikoe]

Jij hebt je focus liggen op 100% re-useable, en dat is BO inderdaad.

Nee, ik benadruk dat wat BO doet nog steeds zeer, zeer de moeite waard is omdat ze iets doen wat meer heel, heel weinig bedrijven kunnen doen. Eén van de zaken waarvoor ze respect verdienen is het feit dat ze de enige zijn die zes mensen boven de Karman lijn kunnen brengen met een volledig herbruikbare raket.

Jij zegt dat andere de prestaties van BO bagatelliseren, maar jij doet dat zelfde bij de prestaties die andere bedrijven proberen te bereiken

Waar doe ik dat?

Ja wat BO doet is knap

Mijn punt.

[RJG-223]

Als het zo makkelijk was, hoe komt het dan dat Blue Origin tot nu toe de enige is die dat voor elkaar heeft gekregen?

Omdat jij de grens van 'bijzonder' zodanig definiëert dat prestaties van anderen die minstens op hetzelfde niveau liggen niet kwalificeren, omdat ze op een technisch detail afwijken. En dan zeg je dat ze de enigen zijn - ja natuurlijk, dat komt omdat je de parameters zo ge-tweakt hebt dat zij de enigen zijn.

Ik kan het ook herformuleren: beiden is het gelukt om een raket met passagiers naar 100km hoogte te sturen en de 1e trap van de raket, en de capsule met passagiers, weer te laten landen voor hergebruik. Dat definiëert exact dezelfde prestatie, maar door de iets andere formulering kwalificeert SpaceX ineens wel. Omdat de uitkomst zo makkelijk te tweaken is, is de prestatie van beiden bijzonder, maar die van BO is niet extra bijzonder omdat zij toevallig twee passagiers meer hadden, of omdat de F9 door zijn veel grotere ambities (nl. ook nog een baan om de aarde bereiken) wél een tweede trap heeft.

Kortom: jij vergelijkt appels met peren, en dan zeg je dat het de peer als enige gelukt is om peer te zijn. Duh!

En alweer: als je niet de beste bent, dan ben je het niet waard om geprezen te worden?

Nogmaals: natuurlijk wel. Ik zeg niet dat BO niet geprezen mag worden om wat ze bereikt hebben. BO heeft beslist veel bereikt, en dat is prijzenswaardig. Maar niet méér prijzenswaardig dan dat de prestaties van SpaceX met F9 + crew dragon prijzenswaardig zijn.

[multikoe]

Nogmaals: natuurlijk wel. Ik zeg niet dat BO niet geprezen mag worden om wat ze bereikt hebben. BO heeft beslist veel bereikt, en dat is prijzenswaardig. Maar niet méér prijzenswaardig dan dat de prestaties van SpaceX met F9 + crew dragon prijzenswaardig zijn.

En dat is exact mijn punt in deze hele discussie, die begon met @vgroenewold die opmerkte dat BO zijn belangstelling totaal verloren had.

[vgroenewold]

Dat is het niet en als je me zou kennen dan is imago nog wel het minst wat mij kan interesseren. Ik vind alle spelers interessant, Rocket Lab is geweldig bezig ook en ik hoop dat Neutron een mooi alternatief naast SpaceX wordt. Ik merk, behalve gezonde concurrentie, geen enkel kwaad bloed tussen die bedrijven. Gewoon je business runnen en proberen de beste te worden. Blue Origin echter gooit constant een stok in de weg en Jeff zijn attitude is verre van inspirerend te noemen. Blue Origin heeft nauwelijks een raket, de hopper is leuk, maar herbruikbaar maken daarvan is een peuleschil in vergelijking met orbital-class rakketten. Waar is die raket van BO?

[multikoe]

Dat klinkt al wat genuanceerder.
Waar ik een beetje mies van wordt is dat "Bezos-bashen", waarbij de manier waarop hij zijn business runt belangrijker lijkt dan zijn technologische successen. Ook de andere antwoorden op mijn post gaan allemaal in op de verschillen tussen SpaceX en Blue Origin en dat dient dan ter ondersteuning van "BO interesseert me niet".
Mijn punt, ten overvloede: BO zet ongelooflijk mooie technologische prestaties neer en daar verdienen ze respect voor. Het gedrag van de top van het bedrijf doet daar niets aan af. Als we gedrag van de top als maatstaf gaan gebruiken, dan heeft "Pedo-guy" Musk ook nog wel wat onvoldoendes op zijn cijferlijstje.

[vgroenewold]

Kijk ik dan toch net iets anders tegenaan. Zoveel successen hebben ze niet in vergelijking met anderen, vooralsnog. Er zijn ook niet zomaar aardig wat top-engineers vertrokken recentelijk.

[jbhc]

Wat heeft BO nou eigenlijk voor elkaar dan? Dat veredelde vliegtuig voor toeristen? Of die rechtzaken als ze een aanbesteding niet kunnen winnen?

Ik denk dat SpaceX met zijn vele succesvolle lanceringen en de Crew Dragon mijlen ver vooruit ligt op BO.

[borgdrone]

Blue Origin kan maar "net" boven de 100km uitkomen met pax.
Ja is volledig herbruikbaar maar alleen voor plezier doeleinde bedoelt, is nooit de intensie geweest om er iets anders van te maken. Kortom waste of resources.
Orbit is niet mogelijk, wat je juist wil bereiken.

Om verder te komen heb je tot nu toe minimaal een 2 stage systeem nodig.
Single stage to orbit is nog steeds niet gelukt en zal nog wel even duren voordat gebeurt.
Tot die tijd is SpaceX Falcon 9 het meest efficiënte systeem wat we nu hebben om in orbit te raken.
80% re-useable, 20% niet (helaas).

Met andere woorden Blue Origin is voor plezier en voegt niets toe de ontwikkeling in zijn geheel, wel aan de wallet van Bezos.
Tuurlijk voegen ze wel iets toe maar dat is niet hun "main objective".

SpaceX daarintegen probeert een systeem te ontwikkelen dat zo goed mogelijk is en tegelijkertijd zo goedkoop mogelijk.
Vandaar de ontwikkeling van Starship, 100% re-useable en Co2 neutraal.
Tuurlijk proberen ze Raptor V2 te pushen omdat deze meer thrust genereerd, maar dit heeft nog wat problemen. Daarin tegen kan Raptor V1 de klus klaren als het echt nodig.

Dus nee Blue Origin is zeker niet nummer 1, en zal dat als ze zo doorgaan ook nooit worden.
Zelfs hun BE4 motor is nog steeds erg problematisch, en ULA welke BE4 motoren had besteld voor de Vulcan Centaur zit nu in zwaar weer vanwege deze achterstand en problemen.

[multikoe]

Ja is volledig herbruikbaar maar alleen voor plezier doeleinde bedoelt, is nooit de intensie geweest om er iets anders van te maken. Kortom waste of resources.

Falcon 9 heet niet voor niets Falcon 9. Zijn voorgangers hadden ook nooit de intentie om personen de ruimte in te schieten. New Glenn is voor New Shepard wat Flacon 9 is voor Falcon 1.
New Shepard is, net zoals Falcon 1, een tussenstap op weg naar iets groters.

Single stage to orbit is nog steeds niet gelukt en zal nog wel even duren voordat gebeurt.

Ik snap niet zo goed wat deze opmerking hier doet. New Shepard is helemaal niet bedoeld om in omloop te komen.

Met andere woorden Blue Origin is voor plezier en voegt niets toe de ontwikkeling in zijn geheel, wel aan de wallet van Bezos.

Wat verdient Bezos op dit moment aan de New Shepard?

SpaceX daarintegen probeert een systeem te ontwikkelen dat zo goed mogelijk is en tegelijkertijd zo goedkoop mogelijk

En Blue Origin probeert met New Glenn wat?

Dus nee Blue Origin is zeker niet nummer 1, en zal dat als ze zo doorgaan ook nooit worden.

En daarom verdienen ze ons respect niet? Alleen de eerste, de grootste, de beste verdient aandacht? Is dat het?

[randar1969]

Ik wens Blue Origin veel succes, maar op dit ogenblik lijkt hun aandacht meer te liggen over het contract tussen SpaceX en Nasa ze willen meedingen terwijl ze nog niet in orbit zijn gekomen. Kan ik geen houtje touwtje aan vast knopen. Meestal als je tussen 2 merken auto's kiest kies je ook voor de auto die al bestaat lijkt me gewoon logica.

[multikoe]

Er werken duizenden mensen bij BO aan de ontwikkeling van hun ruimtevaart hardware. Dat Jeff en zijn juridisch team andere wegen bewandelen om zaken voor elkaar te krijgen wil nog helemaal niet zeggen dat daar hun focus ligt. Er is waarschijnlijk ook een team bezig het ontwikkelen van WC's. Dat team kan nog wel eens groter zijn dan het juridische team.

[Fermion]

BO heeft is een raket dat de mensen tot een hoogte van ongeveer 90km recht de lucht inschiet en weer omlaag gaat…. Het bereikt bij lange na niet genoeg snelheid om in een orbit te gaan. Het is wat mij betreft de duurste kermis attractie ter wereld.

[DNR1406]

Klinkt allemaal leuk en aardig maar je hebt het wel over een raket die niet in een baan om de aarde kan geraken. Dit kan SpaceX, RocketLab, Astra etc. inmiddels wel, dus de vergelijking is wat dat betreft een beetje krom. Als je echt wilt meedoen in de ruimtevaart industrie zul je wel degelijk een raket moeten hebben die dat kan, anders blijft het bij leuke 5 minuut durende ruimte-hops. De eerste raket van BO die wel in een baan om de aarde kan is voorlopig nog nergens te bekennen. De vooruitgang is op dat punt nog ver te zoeken bij BO.

[multikoe]

Oh wacht, je mag de lat die "vooruitgang" heet dus eigenlijk op elke willekeurige plek leggen? Jij legt hem bij "een baan om de aarde". Iedereen die dat niet kan "boekt geen vooruitgang". Wat nou als ik de lat leg bij een volledig herbruikbare raket die gewoon doet waarvoor hij ontworpen is? In mijn definitie boekt BO dan wel vooruitgang. Sterker nog, ze lopen voorop. Wat nou als ik de lat leg bij een maanlanding? Dan is de ouwe meuk van NASA koploper en boekt niemand vooruitgang.

Nogmaals: waar komt toch die neiging vandaan om een koploper te kiezen en de rest af te serveren? Ik heb die vraag hier toch al verschillende keren gesteld maar niemand die zich aan een antwoord brandt. Jij misschien?

[jbhc]

Sterker nog, ze lopen voorop. Wat nou als ik de lat leg bij een maanlanding? Dan is de ouwe meuk van NASA koploper en boekt niemand vooruitgang.

Ook daar doet SpaceX het beter dan BO

[multikoe]

"doet"? Of "doet misschien"?
En SpaceX heeft niet zozeer gewonnen vanwege de briljante techniek die ze kunnen inzetten. Ze hebben gewonnen op basis van de *te verwachten* technologische ontwikkelingen en ook toch heel erg omdat ze veel goedkoper waren dan de rest.
Om weer even bij de start van deze discussie terug te komen: wat ik net zei zou voor een aantal Tweakers voldoende zijn om SpaceX af te schrijven. Maar ik, ik heb groot respect voor ze, ondanks dat ze geleid worden door een kleuter met een smartphone. Ik heb ook groot respect voor Blue Origin, ondanks dat ze geleid worden door een megalomane slavendrijver. Lastig hè?

[HummerHealey]

Sorry, maar vergelijk je echt de speelgoed raket die 100km bereik met een raket die personen naar het ISS vervoerd? Misschien moet je je dan toch maar eens verder in de materie verdiepen. De techniek begrijp je niet echt blijkbaar.

[multikoe]

Oeh, die kwam hard aan. Je hebt gelijk, natuurlijk. Maar je hebt wel de start van deze specifieke discussie gemist denk ik

[jaquesparblue]

Bespaar je de moeite. Tweakers, Nu, NOS. Allen krijgen het steeds voor elkaar om een half bakken bericht vol fouten af te dweilen dat het haast wel opzettelijk moet zijn om zo een sneer richting Musk te doen.

Dat SpaceX 3 raketten in 69 uur heeft weten te lanceren. Of dat ze zojuist voor de 100e keer een raket hebben weten te landen, precies 6 jaar na de 1e keer. Dat wordt niet gemeld.

[Reactie gewijzigd door jaquesparblue op 23 juli 2024 18:24]

[vgroenewold]

Interessant hoe deze werkwijze, die al die jaren ook door mij als volledig normaal gezien werd, nu plots zo ouderwets lijkt. Juist omdat we nu zaken weten te her gebruiken voelt het des te meer doodzonde om zoveel van zo'n dure raket weg te gooien. Als SpaceX, maar ook Rocketlab met Neutron nu echt gaan opschieten is de SLS in feite gewoon achterhaald.

[MossMan]

Het is al zowieso ouderwets technologie want het is letterlijk opgebouwd uit old-stock space shuttle hardware! (Niet alleen het ontwerp, ik geloof dat de motoren grotendeels recycled of upcycled zijn uit exemplaren van de oorspronkelijk shuttle program).

[L33n]

Ze kunnen net zo goed meevliegen met China, die zijn al een stuk verder wat dat betreft en SpaceX heeft intern problemen wat financieel voor zo'n maanprogramma ook geen zoden aan de dijk zet.
Denk dat China voor 2023 al een permanente basis op de maan hebben.

[TuxDePinguïn]

Trump draait zich om in z'n zonnebank als hij dit leest.

[fruitbakje]

Haha, niet per se omdat China echt zo ver zou zijn, maar vooral om de insinuatie dat dat zo zou zijn. China heeft nog niets bereikt wat NASA 20 jaar geleden niet al heeft bereikt. Wat dat betreft is een Chinese permanente basis nog ver weg hoor.
Maar goed, misschien is het wel zo dat China zich wel een stuk sneller ontwikkeld dan de 'Westerse' ruimtevaart. Aan de andere kant ziet NASA ook dat (tegenwoordig) uitbesteden sneller werkt. Half Artemis is al in commerciële handen (bijv. SpaceX), en een nieuw ruimtestation ook (Blue Origin toch?). Misschien dat SLS wel het laatste is wat NASA intern ontwikkelt. Waarschijnlijk wel terecht, SLS heeft waarschijnlijk vééél meer gekost dan Falcon Heavy (terwijl SLS maar 'ietsje' meer kan), en waarschijnlijk ook meer dan Starship.

[L33n]

https://scientias.nl/chin...cesvol-op--maanoppervlak/
Ze hebben in 2013 al een onbemande maanlanding gemaakt en ze werken nu samen met Rusland, ben bang dat ze al best ver zijn. Ze hebben 2025 in de planning staan en we krijgen er weinig van mee, dus waar ze staan weet ik niet zeker. Durf het niet te vergelijken met de kwaliteit van de Keolis bussen, op zich hebben ze al aardig wat laten zien.

[fruitbakje]

Ja, een onbemande maanlanding deed NASA natuurlijk al eind jaren 60 .
Ik bedoel ook eigenlijk dat er op al deze ontwikkeling geen peil op te trekken is. Wat je zelf ook zegt, er is zo weinig bekend over de capabilities van de Chinese raketten volgens mij. Niet dat ik hier echt iets van weet natuurlijk...

[familyman]

Rare opmerking als Artermis III iets moet emuleren wat ze in 1972, nota bene zelf, al hebben gedaan.

Die Chinezen hadden niks, en er rijdt nu alweer een hele tijd een wagentje op de maan.

Als je kijkt naar huidige capabilty, zijn ze verder met voeten op de maan zetten.

[fruitbakje]

Rare opmerking als Artermis III iets moet emuleren wat ze in 1972, nota bene zelf, al hebben gedaan.

Ja eens hoor . Misschien wel weer een bevestiging dat in het verleden behaalde resultaten geen garantie bieden voor de toekomst #eerstziendangeloven.

[84hannes]

Maar goed, misschien is het wel zo dat China zich wel een stuk sneller ontwikkeld dan de 'Westerse' ruimtevaart.

Dat doen ze zeker. De vraag is of ze alles eenvoudig kopiëren en dus zullen stagneren bij gelijkstand, of dat ze hun momentum vasthouden en het westen voorbij zullen schieten. Mijn ervaring met Chinese 'innovatie' zegt het eerste, maar het spelletje zou veel interessanter worden als het tweede gebeurt.

[SherlockHolmes]

China pompt gewoon veel subsidie en mankracht in het programma. Als wij dit in het Westen ook zouden doen, waren we er al lang geweest.

[RJG-223]

Trump draait zich om in z'n zonnebank als hij dit leest.

Ik denk dat ie gewoon bruine verf bruiningscrème gebruikt.

[Fermion]

Space-X heeft geen interne problemen, wat Elon destijds (intern) naar buiten bracht, is het geneuzel van FAA de financiële plannen in de war brengt door het limiteren van aantal lancering per jaar Boca Chica (Texas), namelijk 5.

Ondertussen bouwt Space-X een tweede Starship lanceer platform in Cape Canaveral.

https://www.google.nl/amp...arship-launch-pad-florida

[L33n]

https://tweakers.net/nieu...faillissement-dreigt.html
Het Starlink project en de Raptor motoren naast de niet minimaal 2 lanceringen in de maand. Dat klinkt niet hoopgevend voor het algemene ruimtevaart programma van Uncle Sam.

[AtariXLfanboy]

Wat jij 'geneuzel van de FAA' vindt is eigenlijk nog steeds een erg in het voordeel van SpaceX werkend slecht functionerend systeem waarbij de toezichthouder bij de vergunningsaanvragen nauwelijks rekening mag houden met de al eerder meerdere malen gebroken beloftes van de aanvrager. De eerdere vergunninsaanvragen waren voor Falcon 9 lanceringen en niet voor riskante prototypes die al en in nog veel ergere mate de omliggende natuurgebieden met zeldzame dieren kunnen beschadigen.
Als bv met de daadwerkelijk verwachtte geluidsoverlast rekening gehouden mocht worden ipv wat door SpaceX op papier bij elkaar is gefantaseerd was de huidige vergunningsaanvraag niet eens mogelijk. Triest hoe dus op een paar sensationele gekleurde berichten dus gebaseerd wordt dat de FAA moeilijk doet terwijl het juist onmachtig is tegen vooraf gestelde bullshit.

Btw Hadden jullie al gehoord dat mr 'Solar' een eigen elektriciteits centrale op aardgas (met een aardgasbron 100 km daar vandaan) daar wil bouwen om z'n fabrieken en installaties daar van elektriciteit te willen voorzien? Terwijl Texas een van de grootste producenten van groene stroom is!

[Reactie gewijzigd door AtariXLfanboy op 23 juli 2024 18:24]

[RocketKoen]

China heeft ook genoeg problemen. Er zijn dit jaar een aantal raketten ontploft. Gelukkig geen bemande missies.

[Pret]

Ik geloof niet dat dit de rakketen waren van het chinese ruimtevaart programma maar van private ondernemingen. Er zijn wel wat satellieten die het niet deden, maar geen van de "Long March" raketten is ontploft dit jaar en er zijn er 44 gelanceerd in 2021.

https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Long_March_launches

[RocketKoen]

Die van 29 April is in de Maldiven gecrasht. Wel nadat de payload in de juiste baan was gebracht.

[Illegal_Alien]

Is dat nog iets nieuws bij de SLS?

[TuxDePinguïn]

Is zeker nieuws. Niet geheel een verrassing met de rijkelijk politiek gekleurde geschiedenis van de SLS maar zeker niet oninteressant nieuws.

Vooralsnog ga ik ervanuit dat dat ding uiteindelijk de lucht in gaat. Als dat dan wordt uitgesteld lees ik graag met hoeveel maanden en waarom.

[jbhc]

Het zou mij niks verbazen als dat ding eindigt als een grote vuurbal.

[robvanwijk]

Het zou mij niks verbazen als dat ding eindigt als een grote vuurbal.

Hoewel er van alles mis is met de SLS als concept zie ik geen reden om te twijfelen aan de veiligheid. Het is (zowel in positieve als in negatieve zin) nog steeds een NASA-project; het is veel te laat klaar en het verbrandt meer geld dan waterstof, maar catastrofale ongelukken zijn zeldzaam.

[Fermion]

Doet ie het of doet het niet….
Het is daar een circus….

[AtariXLfanboy]

Het zou zinnig zijn om Artemis te schrappen en laat dan Musk nou eerst maar eens bewijzen dat z'n Starship lanceer systeem 100% werkt. Zoals uit z'n interne mail al blijkt lukt SpaceX dat waarschijnlijk niet en valt het kaartenhuis in elkaar. Helemaal niet zo erg voor de Nasa... Als de bende failliet is kunnen ze alsnog het over nemen en doorgaan met de ontwikkeling van Starship die zo langzamerhand in de fase komt dat de ervaring van Nasa ... net als bij de DragonX Crew ... erg belangrijk wordt. Wat dat betreft is er geen enkel medelijden voor SpaceX te rechtvaardigen en het is tijd voor een reality check.

[Reactie gewijzigd door AtariXLfanboy op 23 juli 2024 18:24]

[TheGhostInc]

Zoals uit z'n interne mail al blijkt lukt SpaceX dat waarschijnlijk niet en valt het kaartenhuis in elkaar. Helemaal niet zo erg voor de Nasa... Als de bende failliet is

Als SpaceX stopt met de ontwikkeling van Starship en StarLink verkoopt kunnen ze nog jaren geld verdienen met de Falcon 9's, Dragon's en meedingen naar de contracten van NASA.

Echter Elon Musk heeft geen behoefte aan een 'stabiel' SpaceX, hij wil naar Mars en gaat daarvoor 'all in'. Zou je echter een boekhouder als CEO aannemen, dan is SpaceX binnen korte tijd zeer winstgevend te maken. De R&D is gedaan, de producten af en de markt ligt helemaal open, deze 'cash cow' is klaar om gemolken te worden.

[AtariXLfanboy]

Er is geen Cash Cow, want er is verder geen noemenswaardige markt voor dit soort raketten. SpaceX hun Falcon 9 lanceringen zijn voornamelijk eigen lanceringen voor Starlink of opdrachten voor de regering (waaronder de Dragon). Zonder Starlink lanceringen (die ook nu maar deels met Falcon 9s gelanceerd worden) zouden de kosten van de relatief weinig andere lanceringen dus ook flink oplopen en wordt het ook de overheid in de VS aantrekkelijker om met andere raketten te lanceren. Het is een kaartenhuis met inderdaad als uiteindelijk doel Musk naar Mars te brengen. Dan zal er uiteindelijk wel wat aan patenten ed overblijven om geld aan te verdienen, maar dat staat niet in verhouding tot de schulden die al opgebouwd zijn.

[TheGhostInc]

Er is geen Cash Cow, want er is verder geen noemenswaardige markt voor dit soort raketten.

Vandaar dat SpaceX voor volgend jaar volledig is volgeboekt? En vandaar dat SpaceX de meeste omzet boekt van de raketjongens?

Het grootste gedeelte van de lanceringen zijn tripjes naar het ISS (en de opvolger) en satelieten voor communicatie & weer e.d.
Daar is SpaceX ruim de grootste en goedkoopste in. En dat zijn de vluchten die altijd nodig blijven.

Lanceringen naar de Maan en/of Mars zijn prestige projecten (volledig door de overheid betaald). We zitten nu in een fase dat er best veel grote projecten lopen, maar als die klaar zijn, dan is maar de vraag hoeveel er daarna komen.
En dan gaat de bulk van de trips naar het ISS & de opvolger daarvan zijn, plus de sateliet tripjes.
Een beetje als de tijd van de space shuttle. Dat was 30 jaar lang weinig anders.

Tenzij Mars echt iets wordt en dan heeft SpaceX (ook) goede kaarten.

[AtariXLfanboy]

Tja 'satellieten voor communicatie' voor de overheid en Starlink. De markt voor commerciële ruimtevaart is vrij beperkt en ook nog eens gelimiteerd door geopolitieke belangen. Daarnaast zijn meeste lanceringen niet zo mooi schaalbaar als de Starlink satellieten. Het gewicht van de lading en zelfs de vorm bepaalt nogal eens de keuze voor het type raket en dat zal zolang Starship nog een sprookje is nog wel even zo blijven.
Voor het gebruik van het ISS zal het dus niet veel meer lanceringen worden... Sterker nog deze kunnen nog wel eens minder worden door toenemende concurrentie. 30 jaar geleden was met bv de Space Shuttle de lanceerkosten niet afhankelijk van of deze voldoende in de markt gezet kon worden. Valt bv Starlink weg dan stijgen dus de kosten voor andere lanceringen. De grote infrastructuur die achter het hergebruiken van de raketten zit moet dan simpelweg over minder raketten gedeeld worden
Of 'Mars' iets wordt op korter termijn ? Nee, want daarvoor is nogal wat meer nodig dan een werkend Starship systeem dat dus nog niet eens gevlogen heeft. De naïviteit over wat nodig is om mensen naar Mars te brengen en dan ook nog weer levend & enigszins gezond terug brengen is al om aanwezig.
De gigantische gaten in de marsplannen worden door Musk met vage argumenten over nog niet bestaande technologie weggewuifd. Dat deze technologie in een vorm er komt die we nu zelfs nog niet kunnen inschatten... ongetwijfeld. Maar het zegt wat over de termijn waarop dus zo'n reis naar Mars mogeijk is.

[Reactie gewijzigd door AtariXLfanboy op 23 juli 2024 18:24]

[Krulsprietje]

Zou die ooit eens gaan vliegen? Hopelijk vliegt ie dan ook een stukje over Nederland zodat wij er ook iets van kunnen zien

[Kimbo72]

Jammer dat dit door dit soort onnozelen zaken wordt uitgesteld.

[multikoe]

Voordat je zoiets roept, is het misschien goed om de cijfers eens op te zoeken. Dus:
- Hoeveel geld wordt er gestoken in ruimtevaart?
- Hoeveel geld wordt er gestoken in het behoud van onze planeet?
- Hoe verhouden die twee zich met elkaar?

Super interessant en als je werkelijk indruk wilt maken met je zorgen om onze planeet, zijn dit wel getallen die je ideeen zouden ondersteunen.

Laat maar zien!

[Dorank]

Ruimtevaart heeft ons helemaal niets opgeleverd of geleerd? Die tech die gebruikt wordt om de Aarde in kaart te brengen? Weer te voorspellen? Klimaat veranderingen te constateren? Ruimtevaart is daar geen onderdeel van!

BTW hoeveel geld zou er vrijkomen, bv als percentage van begrotings budget?

[84hannes]

Vergeet niet te vermelden dat de ruimtevaart ons goedkope teflon en Gore-Tex en andere dubieuze stoffen heeft gebracht.

Maar je hebt gelijk, om onze problemen op aarde op te lossen moet je soms juist buiten de aarde kijken.

[slijkie]

Een 911 GT2 ook. Zou je beter een EV kunnen nemen. Potato-Potato.

[Criteria]

Dit is gebaseerd op niks.
De uitstoot van alle ruimtevaart ter wereld telt niet op tegen de miljoenen auto's. Zonder ruimtevaart zouden we alsnog naar EV's (en verder) moeten kijken.

[jcvw]

Zonder ruimtevaart ook geen satellieten die
- Cruciaal zijn voor weersverwachtingen (en waarschuwingen voor tornado's, orkanen etc)
- Ontbossing op verschillende plaatsen in de wereld monitoren
- Het Ozongat ontdekten (dat we daarna konden tegengaan met het Montrealprotocol)
- Zeespiegelstijging kunnen monitoren
- Navigatie die je efficienter laat reizen (Auto, scheepvaart)
- Luchtkwaliteit kunnen meten

En zo nog heel heel veel meer.

[911GT2]

Je had die dingen ook wel kunnen bedenken hè. Je hoeft geen raketgeleerde te zijn om je te realiseren dat allerlei sh*t de atmosfeer, grond of oceanen in te kieperen een slecht idee is.

[84hannes]

Je hoeft geen raketgeleerde te zijn om je te realiseren dat allerlei sh*t de atmosfeer, grond of oceanen in te kieperen een slecht idee is.

Dat zou je denken he? Maar beslissingen zijn gebaseerd op feiten; zelfs als je aannemelijk kunt maken dat gif in een nabijgelegen polder gooien een slecht idee is, dan wil men weten hoe slecht dat idee precies is.

[Powerblast]

En wat heeft dat met elkaar te maken volgens jou? EV zou nog steeds nodig zijn zonder ruimtevaart, we zouden het alleen zo snel niet ontwikkelt hebben.

[Rub3s]

Omdat die paar rakketjes zoveel uitstoten ofzo?

En hoe wil jij navigatie hebben zonder ruimtevaart?

Kijk met sommige uitwassen van het ruimtevaart gebeuren ben ik het wel eens. Dat ze zich beter kunnen richten op behoud van de natuur hier dan een basis proberen te stichten op Mars, maar helemaal stoppen met ruimtevaart lijkt me nogal gortig.

[Shaflic]

Uit jouw bron:
"Ook de vergelijking met het vliegverkeer geeft een goede indruk. Een lancering door SpaceX komt qua uitstoot van CO2 overeen met bijna een trans-Atlantische vlucht met bijvoorbeeld 400 mensen, bijvoorbeeld Amsterdam-New York."

Paar toeristische vluchten minder en je hebt de CO2 van ruimtevaart al gecompenseerd. Denk zelfs dat aan die compensatie al ruimschoots is voldaan door het verminderde aantal vluchten vanwege corona.
620.000 trans-Atlantische vluchten versus ongeveer 100 lanceringen per jaar.

https://ourworldindata.org/emissions-by-sector

Aangezien vliegverkeer verantwoordelijk is voor 1.9% van onze volledige uitstoot en ruimtevaart daar weer een fractie van is.. zou ik me niet zo druk maken. Over het algemeen brengt 1 lancering ons meer dan 1 trans-Atlantische vlucht.

[jcvw]

Het artikel waar je aan refereert:heeft als kop: "Lanceren raket is even vervuilend als 100 auto's in een jaar".

Hoeveel raketten worden er gelanceerd en hoeveel auto's zijn er in de wereld? https://www.worldometers.info/cars/ meld dat er in 2010 meer dan een miljard auto's rondreden.

Willen raketten dus even CO2 uitstotend zijn als de auto's in de wereld hebben we het over 10 miljoen lanceringen per jaar, ofwel meer dan 27000 per dag. In werkelijkheid zijn het er er in 2020 114 (bron). Kortom, de raketten produceren 114/27000 is 0,4% van wat de auto's in de wereld produceren.

Vliegverkeer is iets meer dan 2% van de totale CO2 uitstoot (bron) dus als je iets aan CO2 uitstoot wilt doen, kun je je beter tegen het vliegverkeer verzetten...

[911GT2]

Ja maar het artikel ging over ruimtevaart. Ik verzet me ook tegen vliegverkeer.

[multikoe]

Hoeveel dan? En hoe verhoudt zich dat tot andere bronnen van CO2?

[DeanXeL]

We zijn er natuurlijk nog een eindje vanaf, maar er is weldegelijk nut in deze maan-/ruimtemissies. Zo zou het mogelijk moeten zijn om op termijn bepaalde grondstoffen van de maan te halen zoals Helium-3. Ook andere productieprocessen die eenvoudiger zouden zijn om uit te voeren op de maan, maar wel invloed hebben op hoe we leven op aarde zitten in het verschiet.

Het hoeft geen of/of verhaal te zijn, het mag echt wel een en/en verhaal te zijn.

[Kimbo72]

Je kan beter stoppen met oorlog voeren.
Dat kost 100x meer geld dan ruimtevaart projecten.

[911GT2]

Volkomen mee eens. Maar oorlog helpt wel lekker tegen de overbevolking.

[Kimbo72]

Dat doet corona ook al. ;-)

[Myri]

Korte termijn heeft ruimtevaart ons volgende zaken al opgeleverd: artificial limbs, modern firefighting equipment, laser eye surgery, solar cells, water filtration, wireless headsets, freeze-dried foods, cell phone cameras, CAT scans, air purifiers, infrared ear thermometers, LEDs, portable computers, ...

Lange termijn is het gewoon een goed idee om niet al je eieren in één mandje te hebben liggen. Dat kan gaan om interne factoren (instabiele regimes, ziektes / virussen / ...) of externe factoren (meteorieten)

Laat ons dus hopen dat je geen van bovenstaande (of toekomstige) uitvindingen ooit nodig hebt omwille van bv. ziekte.

[WillySis]

De ruimtevaart is wel de aanjager geweest om veel zaken te ontwikkelen. Of vindingen die voor en door de ruimtevaart zijn ontwikkeld ook zonder ruimtevaart zouden zijn uitgevonden is achteraf natuurlijk nooit te zeggen. Van een paar zaken weten we het wel. Zonder ruimtevaart had jij bijvoorbeeld geen anti-aanbaklaag (teflon) in je pan. Onderweg zou je nog steeds met papieren kaarten moeten stoeien, want de GPS is totaal afhankelijk van de ruimtevaart.
Er gaan wel enorme bedragen naar de ruimtevaart toe, maar als je dat afzet naar de bedragen die naar andere vormen van wetenschap gaan is ruimtevaart nog niet eens zo ruim bedeeld, zeker niet als je het afzet naar de praktische uitvindingen die worden gedaan.

[Myri]

We zouden die ofwel niet, ofwel veel later pas ontwikkeld hebben. Dit zijn afgeleide producten die voortkomen uit een specifieke noodzaak die er was in een hoog-technologisch gebied. Uit de producten dat daaruit voorgekomen zijn is iemand op het idee gekomen; hey, dit kunnen we ook inzetten ten goede van de bevolking en van daaruit is ermee aan de slag gegaan.

En verder is het, zoals multikoe hierboven aanhaalt, zaak om eens naar de cijfers te kijken.
Defensie, Sociale Zekerheid, ...

Afgaand op je nickname zou je toch echt hopen dat je wat cutting-edge technologie -minded bent. Of denk je dat die Porsche met touw en planken aan mekaar hangt?

[Myri]

Ik vraag me echt af waar die afkeer van ruimtevaart vandaan komt? Ruimtevaart is een natuurlijke evolutie van ons als mens om nieuwsgierig te zijn naar ons "zijn", naar wat er daarbuiten is, hoe we dat beter kunnen begrijpen, hoe we boven onszelf kunnen uitstijgen en verdere stappen zetten ter evolutie.

Met het verruimen van ons begrip over ... basically alles, kunnen we leren. Leren evolueren, leren hoe we zaken als natuurbehoud & herstel op een hoger niveau kunnen brengen. We krijgen kennis over nieuwe materialen die ons toelaten beter om te gaan met beschikbare/schaarse middelen hier op Aarde. Het één kan niet bestaan zonder het ander.

Je haalt "oorlog" aan, en geeft er een negatieve connotatie aan door het allemaal op de Nazi's te projecteren. Terwijl een tijd van oorlog, doorheen de geschiedenis van de mens steeds heeft geleid tot nieuwe inzichten ongeacht de betrokken partijen. Uit die oorlog worden (gelukkig) lessen geleerd en de begrippen dat daaruit voortvloeien kunnen gebruikt worden om ons als mens weer te verbeteren.
Het is net door hen niet aan de macht te laten, dat we er beter van zijn geworden

En nog een weetje om af te ronden: De autobahn, waarvan altijd wordt gezegd dat Hitler het heeft uitgevonden, bestond al in 1929 en is het geesteswerk van hoogleraar Robert Otzen.

[jcvw]

Je komt met een bron die zelf geen bronnen geeft. "Aantoonbaar" betekent dat je ook referenties naar wetenschappelijke artikelen moet geven en niet naar een site die "waar maar raar" heet en zelf berichten produceert zonder bronvermelding...

[multikoe]

het is meer het wegkijken voor de sh*t hier op aarde

Het één sluit het ander niet uit. Als we alle pleziertjes uitstellen totdat we met z'n allen tevreden zijn over ons leven, is er een hele industrie die nog eeuwen lang uit z'n neus kan gaan vreten. Niemand is namelijk ooit tevreden. En we hebben pleziertjes en uitdagingen en grote doelen nodig om te *willen* leven.

Als mensheid evolueren we namelijk niet

Evolutie is volgens de Van Dale simpelweg "geleidelijke ontwikkeling of groei". Dat het voornamelijk wordt gebruikt om biologische ontwikkelingen aan te duiden zet je misschien op het verkeerde been.
Maar ook biologisch heb je ongelijk, wij evolueren als mens namelijk ook gewoon. We zijn bijvoorbeeld in de afgelopen paar honderd jaar enkele tientallen centimeters groter geworden (zie de harnassen van middeleeuwse ridders). En we zijn aardig wat haar kwijtgeraakt. En onze hoofden zijn gegroeid, relatief t.o.v. ons lichaam (wat de moeizame geboortes verklaart). Een aantal van die veranderingen hebben we zelf veroorzaakt (betere voeding bijvoorbeeld). Maar het is nog steeds evolutie.

Het is aantoonbaar dat we als ras al jarenlang dommer worden

Dat is bijzonder. Om twee redenen: ik dacht dat we als mens niet evolueerden? Hoe kunnen we dan dommer zijn geworden? Evolutie betekent niet vooruitgang, evolutie betekent gewoon verandering. En reden twee: we hebben feitelijk maar één echt goede maatstaf voor intelligentie, namelijk het IQ. En zelfs die staat ter discussie want hij is erg gericht op het schrijvende en lezende deel van de wereldbevolking. Het zou dus wel bijzonder zijn als we een maatstaf hadden die ons enkele honderden jaren aan data oplevert die ook nog eens te gebruiken is. Kathleen McAuliffe (uit jouw artikel) gebruikt uit arre moede hersenomvang als maatstaf. Er is een heel flauw verband tussen hersengrootte en intelligentie, maar het is niet eens zeker of het één het ander beinvloed of dat ze beide beinvloed worden door een derde factor. Erg, erg zwak argument dus.

Het idee dat de mensheid dommer lijkt te worden wordt denk ik meer gevoed door het verschijnsel dat werkelijk iedereen met een halve hersencel zijn mening kan uiten op het Internet.

[911GT2]

Waarvan akte

[SimonMc]

Wat doe je hier?

[911GT2]

Gecombineerd 15,2 miljard, das een verdubbeling!

[Alxndr]

laatmaar, google zette cijfers van jaren geleden bovenaan, my bad

[SimonMc]

Hoezo, heb je inside-info ofzo?