NASA toont eerste sterrenfoto die James Webb-telescoop na scherpstellen maakte

NASA heeft een nieuwe foto vrijgegeven die de James Webb Space Telescope heeft gemaakt. Het Amerikaanse ruimteagentschap zegt dat de spiegel van de telescoop zo goed is afgesteld, dat de beelden waarschijnlijk beter worden dan verwacht.

NASA heeft een foto vrijgegeven van de ster 2MASS J17554042+6551277, die is gemaakt met de Near-Infrared Camera op de ruimtetelescoop. De foto is het eerste resultaat van een belangrijke mijlpaal die de telescoop 11 maart afrondde: die van fine phasing. Dat is het scherpstellen van de telescoop met behulp van data van de NIRCam die infraroodbeelden opneemt. Tijdens dat proces bleek dat 'iedere optische parameter die gecontroleerd en getest is naar behoren of boven verwachting presteert', schrijft NASA. De foto van de ster die nu is gemaakt, is opgesteld uit foto's die met behulp van alle achttien individuele spiegels van de telescoop zijn gemaakt.

JWST_beeld

Volgens NASA is de NIRCam nu volledig ingesteld om goed samen te werken met de primaire spiegel van de JWST. De NIRCam is de voornaamste camera op de telescoop, maar er zijn nog enkele andere belangrijke wetenschappelijke instrumenten, zoals twee spectrografen: de Near-Infrared Spectograph en het Mid-Infrared Instrument. Die worden in de komende anderhalve maand verder uitgelijnd en scherpgesteld. Daarna volgt nog een proces van het definitieve scherpstellen van alle instrumenten samen.

NASA zegt dat de beelden boven verwachting goed zijn. "De prestaties overtreffen onze verwachtingen", zegt opticamanager Ritva Keski-Kuha. Er zijn geen eigenaardigheden ontdekt tijdens het scherpstellen. "Het team heeft geen kritieke issues gevonden en geen meetbare vervuiling of blokkades van de optica van de telescoop", schrijft het ruimteagentschap.

Naast de ster 2MASS zijn ook tientallen sterrenstelsels te zien. Die objecten zijn voor het proces van het scherpstellen van de telescoop slechts bijvangst, maar dit soort deepfieldfoto's met meerdere sterrenstelsels die heel ver weg staan, zullen nog vaker langskomen. Terwijl de Hubble-telescoop voor dergelijke deepfieldfoto's soms weken op een bepaald punt moest worden gericht, heeft James Webb daar veel minder tijd voor nodig.

Door Tijs Hofmans

Nieuwscoördinator

17-03-2022 • 13:08

169

Reacties (169)

169
169
69
13
1
87
Wijzig sortering
Is het de bedoeling dat hij nu nog zo'n lensflare (kruis) geeft? Waarom is de ster niet 1 circeltje?
Dat wordt veroorzaakt door de ophangconstructie van de secundaire spiegel waar de telescoop doorheen kijkt. Dit soort spikes krijgt ook elke telescoopbezitter waarin de tweede, kleine spiegel ergens mee bevestigd is. Met een fototoestel heb je die spikes niet, omdat daar met lenzen wordt gewerkt.

Gelukkig weet me heel precies de vorm van die spikes, en ze kunnen vast opnames maken waarbij de telescoop iets gedraaid is en de spikes net anders op de detector vallen.

Op dit plaatje https://ichef.bbci.co.uk/...st_annotated_2x640-nc.png zie je dat de tweede spiegel met drie 'stokken' vast zit aan de rest van de telescoop. Deze drie zorgen voor zes spikes. Dat zit gekoppeld.

[Reactie gewijzigd door rense op 23 juli 2024 04:11]

Klopt idd maar kleine toevoeging: De spikes komen vooral door de hexagonen. Er zijn 8 spikes. De verticale stang zorgt voor de horizontale en zachtere spike in het midden De spike (driffractie van licht) is steeds zichtbaar loodrecht op de ophangstang of de segmentlijn van de spiegelrand.

Zie deze hexagone en je ziet de spykes er in terug. (Maar dan vlakke kant boven zetten :)

De verticale spike is dus ook afkomstig van de randen van de 18hexagonen. De randen van de hexagonen vormen net zoals de stangen een obstructie van licht waardoor diffractiepatroon zichtbaar word. Er kan trouwens niet door de stang komen omdat er simpelweg geen horizontale stang is.

Ter info: De richting de stangen volgen netjes de richting van de hexagonen zodat de diffractie samenvalt. Anders hadden ze 10spikes. Normale telescopen hebben dat probleem niet omdat ze uit 1 segment bestaan met 1 ronde rand. Ze hebben natuurlijk wel last van de spikes door de stangen.

Een andere reden waarom de spikes zo zichtbaar zijn is omdat ze een relatief heldere ster hebben gekozen net om die diffractie te kunnen uitlokken. Als de diffractie van alle spiegelsegmenten hetzelfde is krijg je dit perfecte beeld en zo kunnen ze met zekerheid zeggen dat calibratie perfect is uitgevoerd.

In de praktijk gaan niet zo’n heldere objecten bestuderen. Ze verblinden alleen maar en als ze dan toch in beeld komen gaat ze die ster actief blokkeren met minuscule shutters voor de sensor.(lees zonneklep zoals in de auto) Je wil die spike echt niet over uw deep space beeld :) Deep space objecten zijn trouwens miljoenen keren minder helder en dan ga je die spikes niet zo zien.

James webb is net voor gebouwd om heel ver weg te kijken in deep space. Zelfs zo ver dat het universum nog uitsluitend uit helium en waterstof bestond. Het begin-mix waaruit alles is ontstaan.

[Reactie gewijzigd door Coolstart op 23 juli 2024 04:11]

Aanvulling: de periode dat het universum alleen uit waterstof bestond is alleen waarneembaar vanaf een bepaalde temperatuur (enkele honderden duizenden jaren na de big bang). Dat is het moment dat de temperatuur zo laag was dat electronen gebonden konden worden aan de atoomkernen en het universum transparant werd. In de jaren daarvoor was het universum een plasma en werd al het licht geblokkeerd. Sterren werden pas later gevormd (type 3 sterren, die snel opbrandden maar die we hopelijk kunnen waarnemen met de JWST).

Leuk verhaal hierover:
https://www.youtube.com/watch?v=3QbS2e8w33s
Klopt idd maar kleine toevoeging: De spikes komen vooral door de hexagonen. Er zijn 8 spikes.
Meer precies: 6 spikes.
Heb je de twee kleine horizontale spikes wel meegeteld? ;)
James webb is net voor gebouwd om heel ver weg te kijken in deep space. Zelfs zo ver dat het universum nog uitsluitend uit helium en waterstof bestond. Het begin-mix waaruit alles is ontstaan.
Ter aanvulling van wat @oltk er over zegt:

Vanwege de enorme afstand heeft het licht wat door dat waterstof en helium werd uitgestraald een extreme roodverschuiving van ruim 1000, waardoor het oorspronkelijk oranje/geel licht (temperatuur ca 3000 Kelvin) is verschoven naar een golflengte in het microgolf-gebied. Dat is de kosmische microgolf achtergrond straling/CMBR, temperatuur ca 3 Kelvin, millimeters golflengte. Webb's kan waarnemen tot maximaal 28 micron en zal die golflengte dus niet zien.

Ter vergelijking: het meest verafgelegen melkwegstelsel dat tot nu toe is geobserveerd heeft een roodverschuiving van 11 https://nl.wikipedia.org/wiki/GN-z11
De verwachting is dat dmv Webb het gebied tussen dergelijke melkwegstelsels en de CMBR kan worden waargenomen, waar vermoedelijk de eerste sterren en melkwegstelsel zijn ontstaan.
" Met een fototoestel heb je die spikes niet, omdat daar met lenzen wordt gewerkt."

Ook op fotocamera's heb je dit als je:

1. een reflexlens aka spiegellens gebruikt die struts gebruiken voor de secundaire spiegel.

2. het diafragma dichtknijpt. Afhankelijk van hoeveel diafragmabladen er in de lens zitten en of ze afgerond zijn krijg je zogenaamde "sunstars"

https://en.wikipedia.org/wiki/Diffraction_spike
Heel tof. Ik snap nog totaal niet waarom een lens-opening van 5 vlakken 10 spikes geeft, en een lens-opening van 6 vlakken 6 spikes. Maar des te fascinerender.
De reden is als volgt: elke diafragmablad maakt altijd 2 spikes van de sunstar, maar met een even aantal diafragmabladen overlappen ze elkaar, dus netto zie je er maar 1 . Bij een oneven aantal diafragmabladen heb je geen overlapping en zie je er dus 2 per diafragmablad.
Is dit dan een ontwerpfout? Waarom niet voor een even aantal gegaan dan?
Sunstars worden ook creatief gebruikt
Als ze overlappen (in het geval van een even aantal) versterken ze elkaar, en zijn ze dus feller.
Maar die spikes zitten niet op 120º van elkaar (zo te zien is het 150º/150º/60º). Zou je dan geen ander patroon verwachten?
Het patroon wat je verwacht is een Fouriertransformatie van de structuur. Net uitgerekend hoe die eruit moet zien. Zie hier: https://imgur.com/VgYJJ0d
Was deze ster niet te helder dus overstraling en exclusief voor calibratie?
Whahahah dit is zo grappig. Jongens dit is gewoon een een computer animatie en absoluut geen echte foto...
Heb het even opgezocht, het komt door de vormen van de spiegels:
https://www.bbc.com/news/science-environment-60771210

The "spike" structures were a function of the design of Webb's primary mirror, explained Mark McCaughrean from the European Space Agency (Esa).

"The shape of those 18 hexagons imprints a faint diffraction pattern that makes bright stars look like spiky snowflakes - this isn't a problem for the science, but will give Webb images a very distinctive look," he told BBC News.

"Indeed, the fact that we can see those spikes so crisply also confirms that the mirrors have been perfectly lined up - this is brilliant news."
Dat is de Point Spread Function van de optica. Dat wordt bepaald door de vorm, grootte en transmissie van je lens. Die vorm zie je precies op dit plaatje: https://www.nasa.gov/site...gnment_selfie_labeled.png.

Je Point Spread Function is een Fourier-transformatie (of hier) van dat plaatje. Ik denk dat dat kruis wordt veroorzaakt door de ophangconstructie van de tweede spiegel. De schaduwen daarvan vormen die donkere lijnen op dat plaatje dat je ziet. Verder heb je ook geen spiegel in het midden, wat ook weer bijdraagt aan zo'n structuur.


Edit: net even de PSF uitgerekend. Zie hier: https://imgur.com/VgYJJ0d

[Reactie gewijzigd door Blokmeister op 23 juli 2024 04:11]

Eigenschap van de spiegel, was ook een van de vragen bij het persuurtje van gisteren.
Misschien omdat deze ster te helder en te dichtbij staat.
Het is eigenlijk mee overbelichting :)
Licht buigt zwakjes om de steunen heen (en interfereert nog wat met zichzelf, te zien in de horizontale spikes). En dat zie je alleen als de lichtbron eigenlijk overbelicht is, kijk maar bij de sterrenstelsel in de achtergrond daar is het effect gewoon te zwak om gezien te kunnen worden.
Omdat de ster ongelovelijk veel helderder is dan de sterrenstelsels in de achtergrond. En het gaat nou juist om die sterrenstelsels.
In dit geval gaat het juist om de diffractie spikes, want aan de structuur daarvan kunnen ze zien of de spiegel goed in focus is. Daarom hebben ze de ster overbelicht (2000 seconden belichtingstijd), de sterrenstelsels op de achtergrond zijn een onvermijdelijke en leuke extra, maar daar gaat het hier niet om.

Om dergelijke sterrenstelsels echt te bestuderen zullen ze er afbeeldingen dmv meerdere kleurfilters en spectra foto's van maken om de samenstellingen en de roodverschuiving (en daarmee de afstand) te meten.
Dat zou allemaal wel kunnen. Op zich wel appart dat ze die spikes gebruiken, er moeten denk ik andere objecten/manieren zijn om het te doen, maar ik ben geen expert en zij zullen het wel weten.
Wist overigens niet dat die diffracties helpen bij scherpstellen. Ik had eerder verwacht dat het een 'lokaal' fenomeen was en niet zo heel veel zegt over de scherpte van een object ver weg. Maar nogmaals, ben geen expert., :)
Zowel de spikes als het scherp stellen zijn lokaal, er verandert niets aan dat object ver weg.

Hier is een artikel over hoe ze die spikes gebruiken bij scherpstellen:
NIRCam Point Spread Functions
https://jwst-docs.stsci.e...am-point-spread-functions

tl;dr: omdat de spiegel uit segmenten bestaat, bestaan de spikes ook uit segmenten, en hoe scherper die 'spike segmenten' zijn, des te beter.
Volgensmij komt dat kruis door de constructie van de telescoop. Boven de grote spiegels hangt een tweede kleine spiegel welke vast zit met 3 struts aan de grote constructie. Licht kan buigen om deze struts en zorgt dan voor het stervormige patroon dat je zit, ook wel genoemd de 'diffraction spikes'.

Zie ook https://en.wikipedia.org/wiki/Diffraction_spike
Ze hebben per ongeluk de James Cameron telescoop gelanceerd.
Dit is juist bedoeld om de spiegels en optics scherp te stellen.
Zie de variant die de amateurcommunity gebruikt:
https://en.wikipedia.org/wiki/Bahtinov_mask
Ook de resolutie schijnt nu al zeer goed te zijn. De resolutie is nu 70 miliarcsec of 0.0000194 °. Dat is 28 keer beter dan de vorige IR Space telescoop Spitzer en vergelijkbaar met Hubble (na reparatie). Maar die neemt waar in zichtbaar licht en niet in IR.

Iemand enig idee of dit meteen het optimum is, of kan men nog verder verbeteren?

Bronnen:
IFLSience website
DrBecky Youtube Channel (Aanrader: super enthousiaste astrophysicist)
Ook de resolutie schijnt nu al zeer goed te zijn. De resolutie is nu 70 miliarcsec of 0.0000194 °. Dat is 28 keer beter dan de vorige IR Space telescoop Spitzer en vergelijkbaar met Hubble (na reparatie). Maar die neemt waar in zichtbaar licht en niet in IR.
Hubble observeert ook in near-IR, maar deze foto is gemaakt met een rood-filter (NASA media briefing: https://www.youtube.com/watch?v=aPcyuSflzNY&t), waar Webb's resolutie ruim 2 maal beter is dan Hubble.
Iemand enig idee of dit meteen het optimum is, of kan men nog verder verbeteren?
70 milliarcsec is nagenoeg de diffractielimiet van een spiegel met een 6.5 meter diameter op 2 micrometer (resolutie ~ 1.22 * golflengte / diameter), dus beter kan het niet worden. Ze zijn nu dus compleet gelimiteerd door de optiek van de telescoop. Dat is precies wat je wil. Hier op aarde ben je dat al heel snel niet meer vanwege de atmosfeer, wat we met adaptive optics (deels) op kunnen / properen te lossen.

De deployment is dus niet alleen succesvol, maar zo goed als het maar kan tot nu toe. In het BBC artikel staat hier ook een quote over van een STScI medewerker:
"We now have achieved what's called 'diffraction limited alignment' of the telescope: The images are focused together as finely as the laws of physics allow," said Marshall Perrin who works on Webb at the Space Telescope Science Institute in Baltimore, Maryland.
NIRCam's kortste golflengte is 0.6 micrometer, dus technisch gezien zou het nog ietsje beter kunnen volgens de naïeve golflengte / diameter formule, maar 1) die is simplistisch en gaat niet helemaal 1-op-1 op en 2) NASA zegt in hun FAQ ook dat hij op 2 micron diffraction-limited is.

[Reactie gewijzigd door tikk3r op 23 juli 2024 04:11]

Er zit ook een stuk Nederlandse techniek in de James Webb.
https://www.jwst.nasa.gov...ory/instruments/miri.html
https://www.astronomie.nl/instrument/jwst-miri-14

"MIRI is ontwikkeld door de NASA en de ESA samen met een aantal Europese partners. De MIRI-spectrometer kwam tot stand dankzij inspanningen van de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie (NOVA), het Astronomy Technology Centre in Edinburgh en het Max Planck Instituut in Heidelberg. De Nederlandse bijdrage beloopt zo’n 10 miljoen euro. Het ontwerp en de bouw werden uitgevoerd door de NOVA Optische-Infraroodgroep bij ASTRON in Dwingeloo in samenwerking met enkele andere Nederlandse instituten en universiteiten"
en wat is nu het verschil tov de eerste telescoop?
pfff kom op

https://webb.nasa.gov/con...mparisonWebbVsHubble.html

[Reactie gewijzigd door pascalnederland op 23 juli 2024 04:11]

Al eens bij NASA gaan kijken?
While the Webb telescope is about a million miles away, the Hubble is roughly 340 miles. Webb needs to be colder than Hubble in order to capture faint infrared wavelengths of light. Webb, therefore, needs to be shielded from the Sun, Earth and Moon's infrared radiation.
https://webb.nasa.gov/con...mparisonWebbVsHubble.html
De eerste telescoop was niet veel meer dan een verenkijker... maar dat bedoel je vast niet :)
Ik neem aan dat je op zoek bent naar het verschil tussen de Hubble telescoop en die James Webb telescoop. In dat geval is het grootste verschil het licht dat beide kunnen zien. Waar Hubble naast near infra-rood ook zichtbaar licht en near ultra violet licht kon zien ziet Webb alleen near infra-rood (nou ja er zijn ook andere instrumenten maar het hoofd doel is infra-rood). Ook is Webb een stuk groter (6.25x zo'n grote spiegel) en een stuk gevoeliger dan Hubble voor het near-infra-rood spectrum, hier door kan de Webb een stuk verdere objecten zien en omdat licht een beperkte snelheid heeft betekend dat dus dat de objecten die Webb kan zien een stuk ouder zijn dan de objecten die Hubble kon zien.
Om dat alles mogelijk te maken is Webb ook een stukje verder van de zon geplaatst dan Hubble, Hubble is zo'n 550km van de aarde geplaatst waar Webb ongeveer 1,6 miljoen kilometer van de aarde af is geplaatst. Dit omdat de Webb telescoop een stuk koeler moet zijn om de hoge gevoeligheid te bereiken en dus verder van de zon af moet staan dan de Hubble telescoop.

Al met al is Webb zo'n 100x zo krachtig als Hubble, met de beperking van alleen infra-rood zo als hier boven gemeld. Hubble's primaire camera schiet plaatjes met zo'n 4000x4000 pixels waar Webb's camera 10 sensors heeft met 4 mega pixels, nu werkte het allemaal net even anders en is MP's vergelijken bij dit soort apparaten nog heel erg veel onzinniger dan bij consumenten foto camera's maar toch het geeft je een beetje een indruk van het verschil in techniek die er tussen de twee is. Niet zo heel gek als je je bedenkt dat Hubble zo'n 31 jaar eerder is gelanceerd dan Webb.

Om het verschil wat meer tastbaar te maken kijk eens naar het verschil tussen de eerste consumenten digitale camera's ergens in de tweede helft van de jaren '90 en de huidige camera in je telefoon... dan kun je het verschil een beetje beter inschatten.
Terwijl de Hubble-telescoop voor dergelijke deepfieldfoto's soms weken op een bepaald punt moest worden gericht, heeft James Webb daar veel minder tijd voor nodig.
De JWT ziet op andere golflengtes dan Hubble. Hubble zag vooral de voor ons zichtbare golflengtes en JWT veel meer infrarood. Hoe verder weg je wilt kijken hoe meer het licht daar infrarood is (o.a. door redshift door de expansie van het universum). JWT is dus o.a. in staat om licht op te vangen van veel verder weg gelegen (en veel oudere) heelallen. Zie bijv. https://www.bbc.com/news/science-environment-60771210 voor een diagram van het verschil in spectrum.
Veel ouder betekent dus ook veel eerder bij het ontstaan van het universum. Meer data mbt het ontstaan van het universum.
Kleine kanttekening dat we naar verder weg gelegen sterrenstelsels kijken en niet naar oudere/andere heelallen ;) De dingen die we zien staan nog steeds in ons eigen Heelal.
Je hebt gelijk. Dat wist ik wel, maar ik kon me zo gauw het Nederlandse woord voor galaxy niet herinneren. 8)7
Dat is wel een hele mooie foto zeg. Blijf het heel apart vinden dat iets wat zo ver van de aarde is alsnog een verbinding heeft met de aarde. Hoe kan zoiets? We doen hier al moeilijk als er een internet oceaankabel breekt en een eiland twee maanden zonder internet zit, maar zoiets kan een miljoenmiljard kilometers ver alsnog verbinding maken met moeder aarde.

Om nog maar niet te spreken over het feit dat hij daar moederziel alleen hangt in het universum. Krijg er altijd een beetje medelijden mee haha.
"hoe kan zoiets" ? Google weet alles en in de ruimte is er niets om storing te veroorzaken.
The Webb will send science and engineering data to Earth using a high frequency radio transmitter. Large radio antennas that are part of the NASA Deep Space Network will receive the signals and forward them to the Webb Science and Operation Center at the Space Telescope Science Institute in Baltimore, Maryland, USA.
https://jwst.nasa.gov/con...re%2C%20Maryland%2C%20USA.
Dat is wel een hele mooie foto zeg. Blijf het heel apart vinden dat iets wat zo ver van de aarde is alsnog een verbinding heeft met de aarde. Hoe kan zoiets?
Dmv een radio verbinding met richtingsgevoelige antennes, zie Deep Space Network.
Ttv de maanlanding (1969) hadden we al live beelden vanaf de Maan, de Webb telescoop is ca 3 maal zo ver. Wonderlijker is dat we nog verbinding hebben met de Voyager probes die in de jaren '70 zijn gelanceerd en inmiddels het zonnestelsel hebben verlaten, ca 15000 keer verder weg dan de Webb telescoop https://voyager.jpl.nasa.gov/mission/status/
Anoniem: 1532362 17 maart 2022 13:12
Hogere resolutie/kwaliteit versie van de foto:
https://www.nasa.gov/site...luation_image_labeled.png
Dank hiervoor! Daar kan je heel mooi zien dat niet alleen de voorgrondster deze diffractiespikes heeft, maar ook een aantal van de achtergrond melkwegstelsels. Ik heb nu al medelijden met de sterrenkundigen die de nauwkeurige fotometrie (= het bepalen van de absolute hoeveelheid energie uitgezonden door het object) moet doen. Omdat dit niet een "standaard" Airy disc is, dan kan het nogal wel eens echt pittig worden...
De Melkweg, of ook wel het Melkwegstelsel, is de naam van het sterrenstelsel waarin de Aarde zich bevindt. Andere sterrenstelsels hebben of geen naam of een andere naam.
De Melkweg is datgene wat we 's avonds op Aarde kunnen zien. Het Melkwegstelsel is datgene waarin we leven. Sterrenstelsels, ook wel melkwegstelsels (met kleine m) zijn te zien in deze foto. Ik heb sterrenkunde gestudeerd...
Weer wat opgestoken… maar het is in mijn ogen toch wat verwarrend.
Dat geeft niet. In het Engels (eiggenlijk de voertaal in de sterrenkunde) is het ietwat makkelijker (maar dat kan gewennig bij mij zijn). Daar zijn het "the Milky Way" voor "de Melkweg", "our (Milky Way) Galaxy" voor ons Melkwegstelsel", "a galaxy" voor een willekeurig ander melkwegstelsel. Daar heb je ook vaak iets meer context waaruit je informatie kunt halen over welk object het nou precies gaat.
De naamgeving komt via het Latijn: "Via Lactea" (letterlijk: weg van melk = melkweg). Dit komt omdat wat we boven ons zien er uit ziet alsof er melk "gestrooid" is over het hemelgewelf. In het echt staan de sterren daar zo dicht op elkaar dat we ze als mensen niet meer afzonderlijk kunnen waarnemen met het blote oog en dus een "zweem van melk" aan de hemel zien. Kijk je er met een telescoop naar, dan zie je bijvoorbeeld dit: (bijna) elke punt is een ster in ons eigen sterrenstelsel/Melkwegstelsel.
Bijzonder interessant allemaal. Ik volg ook met grote nieuwsgierigheid ontwikkelingen als de James Webb-telescoop. Dank voor de toelichting en de link. Als “native English speaker” heb ik waarschijnlijk de Engelse logica doorgetrokken naar het Nederlands en was ik me niet bewust van de algemeen gebruikte term melkwegstelsel.
De naamgeving komt via het Latijn: "Via Lactea" (letterlijk: weg van melk = melkweg). Dit komt omdat wat we boven ons zien er uit ziet alsof er melk "gestrooid" is over het hemelgewelf. In het echt staan de sterren daar zo dicht op elkaar dat we ze als mensen niet meer afzonderlijk kunnen waarnemen met het blote oog en dus een "zweem van melk" aan de hemel zien.
Niet zomaar melk. In verschillende culturen is het moedermelk van een moedergodin. In de ene versie wordt het gemorst door een gulzige godenzoon. In een andere versie wordt het gemorst doordat de godenzoon door een jaloerse vader van de borst wordt getrokken, of zelfs doordat de jaloerse vader in een dronken bui zelf probeert te drinken.
...Galaxy" voor ons Melkwegstelsel", "a galaxy" voor een willekeurig ander melkwegstelsel. Daar heb je ook vaak iets meer context waaruit je informatie kunt halen over welk object het nou precies gaat.
De naamgeving komt via het Latijn: "Via Lactea" (letterlijk: weg van melk = melkweg).
Nog eerder komt de naamgeving uit het Grieks: galaxias = 'milky'.
Ik heb nu al medelijden met de sterrenkundigen die de nauwkeurige fotometrie (= het bepalen van de absolute hoeveelheid energie uitgezonden door het object) moet doen. Omdat dit niet een "standaard" Airy disc is, dan kan het nogal wel eens echt pittig worden...
Die 'point spread function' of psf zoals die heet (de "vorm" die een telescoop aan een puntbron geeft) kan meegenomen worden hoor. Het is natuurlijk niet altijd triviaal om die software te schrijven, maar danwel via deconvolutie of op een andere manier zal deze mee kunnen worden genomen in de meting. De psf kan je berekenen van een model van je telescoop en uiteindelijk ook meten met observatie zoals deze.

Als je hem niet weet kan je ook altijd in een gedefinieerd gebiedje meten, zoals gewoon een cirkel eromheen. Zolang je consistent bent is er weinig wat je echt "fout" kan doen, maar of je het wel of niet meeneemt draagt natuurlijk wel bij aan de onzekerheid in de meting. Daar komt bij dat die patroon het meest uitgesproken zal zijn op heldere dingen zoals sterren (zoals je hier ziet). De veel zwakkere sterrenstelsels bijvoorbeeld hebben dit ook wel, maar in veel mindere mate, omdat ze zowel spatieel groot zijn (een ster is praktisch een punt) en veel zwakker zijn.
De Melkweg is datgene wat we 's avonds op Aarde kunnen zien. Het Melkwegstelsel is datgene waarin we leven. Sterrenstelsels, ook wel melkwegstelsels (met kleine m) zijn te zien in deze foto. Ik heb sterrenkunde gestudeerd...
De Melkweg verwijst zowel naar het sterrenstelsel waar wij in leven als naar dat ding waar de Grieken/Latijnen die naam voor verzonnen hebben, het is immers hetzelfde ding :P

[Reactie gewijzigd door tikk3r op 23 juli 2024 04:11]

Goed dat je alles nog even uitlegt. Ik had niet echt veel behoefte om het uit te leggen. Vaak is het voordeel dat de Airy disc cirkelsymmetrisch is en dat je dus met een ronde "aperture" kun je veel oplossen. Het is alleen lastig om het optimum te pakken tussen hoeveel "ruis" van de achtergrond voeg ik toe t.o.v. hoeveel van "al" het licht van het object probeer ik nog te meten. Dat maakt het nogal best lastig met dit soort rare psfs te werken.

Daarnaast is helaas deconvolutie niet perfect, maar dat gaat zeker helpen. In ieder geval is het computationeel best intensief (meer dan convolutie).
Zeker waar. De psf meenemen is op zich een oude techniek, maar is natuurlijk gelimiteerd door hoe goed je die kan bepalen. Ik verwacht dat er net als voor HST wel tools/pipelines komen die o.a. de psf af kunnen handelen.
Het eerste waar ik aan moet denken bij deze foto is dit: http://www.coronacomingat..._wars_1977_poster_001.jpg

A galaxy far far away :)
Echt niet normaal hoeveel galaxies we zien op deze foto, zo super.
Wauw, zo mooi.
Dat belooft nog heel wat bijzonders in de nabije toekomst :)
Wat zou de mensheid nog allemaal voor nieuwe sterren en planeten ontdekken om nog maar te zwijgen over buitenaardse levensvormen _/-\o_
Wat ik begrepen heb uit een Podcast van spacecowboys, dat deze telescoop niet echt op zoek kan gaan naar buitenaardsleven. Dat was volgens mij eerst wel de bedoeling. Maar hij mist daar bepaalde apparatuur voor.
Buitenaards leven zal zich aandienen als ze vinden dat de mensheid daar in het geheel rijp voor is.
Echt ik ben ervan overtuigd dat er meer buitenaards leven is als dat wij denken, maar dat er gewacht wordt tot dat de mensheid zich wat beter en stabieler zal ontwikkelen. en ik denk dat deze telescoop the James webb daar echt onderzoek naar zal doen en wellicht en hopelijk het zal ontdekken.
Jij gaat er vanuit dat ze in de buurt zijn en ons in de gaten houden? Hoewel ik het een interessant idee vind betwijfel ik dat ten zeerste. Dat is gewoon heel erg sci fi en er is niets wat daar op wijst. Daarentegen zijn er genoeg argumenten om het tegenovergestelde te onderbouwen. De afstanden en natuurwetten zitten je theorie in de weg.
Afstanden ja maar dit is gekoppeld aan de natuurwetten , maar natuurwetten ja zover we ze op dit moment kennen en begrijpen.
De wetenschappers zijn het er over eens dat de natuurwetten redelijk consistent zijn...in het hele universum. En ze zijn verdomd moeilijk te breken (aka onmogelijk). Occam's razor hanterende met de kennis die we nu bezitten zegt mij dat we nog niet bezocht of zelfs maar opgemerkt zijn.
De natuurwetten zijn inderdaad consistent over het universum. Maar we kennen ze nog niet allemaal volledig, tot in detail. Die details kunnen zaken mogelijk maken die we nu nog voor onmogelijk houden.
Volgens de natuurwetten zoals we die 200 jaar geleden begrepen was vliegen onmogelijk voor een voertuig dat zwaarder was dan lucht. Tegenwoordig doen honderden miljoenen mensen dat jaarlijks routinematig.

Natuurlijk waren er toen ook al genoeg aanwijzingen at het kon. Zo had je vogels. En zelfs het vallen van een blad geeft al een aanwijzing dat er iets speciaals gebeurt.
We hebben nu geen weet welk fenomeen (waarschijnlijk veel subtieler en minder zichtbaar dan vogels en dwarrelende bladeren) we nu zien zonder te begrijpen wat voor mogelijkheden dat biedt.
Dat zijn ook misconcepties. Niet iedereen dacht 200 geleden dat vliegen onmogelijk was. Kijk bijvoorbeeld naar een Da Vinci.

Als ik af ga op wat Robbert Dijkgraaf stelt is dat we 99% van de natuurwetten doorhebben en dat er alleen nog wat details missen. Maar hij verwacht dat daar geen grote wijzigingen in komen.

Daarnaast, jij spreekt over een fenomeen dat we zien. Welk fenomeen doel je op want niemand rept daar over.
Ik weet niet hoe serieus Da Vinci was. Hij dacht de goede richting op, maar hij had geen wetenschappelijke basis voor zijn ideeën. Misschien moet je hem meer op het niveau zetten van SF-schrijvers nu.

Het venijn zit vaak in de details. Er hoeft maar één detail te zijn dat ergens de deur voor open zet, dat een bepaalde technologie mogelijk maakt.

Ik heb niet een bepaald fenomeen in gedachte. Ik heb het over iets dat we nu wel waarnemen (waarschijnlijk in deeltjesversnellers of in astronomische waarnemingen) maar waarvan we niet beseffen dat het er is en/ of wat het betekent.
Zoals het neerdwarrelen van een blad. Het maakt daarbij een schommelbeweging, waarbij het neerwaarts en opzij beweegt, diezelfde zijwaartse beweging iets omhoog doorzet en dan weer de andere kant opzij neerwaarts beweegt. In die kleine opwaartse beweging zitten alle aanwijzingen voor lift, die je ook nodig hebt om een primitieve vleugel te maken. Nu is dat duidelijk. maar millennia heeft niemand er iets anders in gezien dan een vallend blad.
Geen wetenschappelijk basis? Meen je dat serieus. Die man was de wetenschap in zijn tijd.
Qua wetenschap was hij goed op weg met zijn observaties en beschrijvingen.
Maar dat zette hij niet om in theorieën die hij vervolgens testte. De modellen die hij tekende waren volkomen onrealistisch. Daarom vergelijk ik het ook meer met een SF-schrijver vanuit zijn kunstenaarschap, dan als een wetenschapper vanuit zijn observatorschap van natuurlijke fenomenen.
Dat is niet waar. Bepaalde uitvindingen zijn gewoon tijdens zijn leven al geproduceerd. Anderen waren de techniek te ver vooruit en konden simpelweg niet gemaakt worden.

Je doet hem echt te kort in jouw denkbeeld van hem.
In zijn tijd zijn er geen vliegtuigen volgens zijn ontwerpen gemaakt. En zijn ontwerpen voor vliegende voertuigen zijn geen van allen werkbaar.

Mijn oorspronkelijke reactie ging over een degelijke theoretische onderbouwing van vliegen. Ik heb ook 200 jaar geleden gezegd, omdat toen de wetenschappelijke methode, met observeren, beschrijven in wiskundige formules, theoretiseren en verifieerbare voorspellingen doen, al in opkomst was gekomen.
Voor ons zitten die theorieën inderdaad in de weg. Maar voor een beschaving die duizenden, zoniet honderdduizenden of zelfs miljoenen jaren, op ons voor loopt wellicht niet.
Het zijn geen theorieën. Om lichtjaren afstand in "gewone" jaren te kunnen overbruggen heb je een oneindige hoeveelheid energie nodig. Dat is volgens de de al miljarden jaren geldende natuurwetten gewoon niet mogelijk. Tenzij er een beschaving is die buiten de natuurwetten om gaat werken, maar dan merken we ze waarschijnlijk niet op.
Klopt, maar iets als een warpdrive is in theorie gewoon mogelijk. Er is niets wat dit onmogelijk maakt en dan worden er geen wetten gebroken terwijl je toch sneller gaat dan 1 lichtjaar per jaar. Wie weet wat er mogelijk is met 1000 jaar ontwikkeling qua techniek, laat staan 1 miljoen jaar.

Interessante video over de mogelijkheden: https://www.youtube.com/watch?v=Vk5bxHetL4s
Het zijn theorieën die de natuurwetten zo goed mogelijk beschrijven met de kennis die we nu hebben. Die kennis is verre van compleet.
Newton ontwikkelde een zwaartekrachttheorie die 100% beschreef van wat hij zag en die tot voorspellingen leidde waar hij niet van kon dromen. Einstein toonde aan dat die theorie een zeer grove benadering was van een materie die hij tot in veel kleinere details kon beschrijven met zijn theorie. Ook deze theorie leidde tot voorspellingen die pas veel later bevestigd konden worden.
Zo zal elke theorie die we nu hebben uiteindelijk een zeer grove benadering blijken te zijn van een oneindig veel subtielere werkelijkheid. In die subtiliteiten zullen praktische mogelijkheden zitten die we nu nog niet voor mogelijk kunnen houden.

Afstanden zijn relatief. Wanneer je alleen roeiboten hebt, zijn continenten waarvoor je oceanen over moet steken onbereikbaar ver weg. Voor een boot die groot genoeg is om een storm te weerstaan heb je zoveel roeiers nodig om vooruit te kunnen komen, dat je boot te klein is voor al het water en voedsel dat nodig is voor alle roeiers voor de tijd die nodig is om naar de overkant van de oceaan te roeien.
En dan komt er iemand op het krankzinnige idee om die roeiers over boord te gooien en een zeil op de boot te zetten. Dan heb je alleen maar wind in de goede richting nodig. De hoeveelheid water en voedsel die dan nodig is voor je bemanning kan je makkelijk meenemen, met genoeg ruimte voor souvenirtjes.
Voor onze begrippen klopt dat, maar nogmaals, beschavingen die vele duizenden jaren op ons voorlopen hebben misschien een andere kijk op natuurwetten of kunnen zij die breken of anderszins lichtjaren reizen zonder de snelheid te overtreffen met bijvoorbeeld wormholes of andersoortige "portalen". Veel wat vroeger science fiction was is nu werkelijkheid. Wie zijn wij om te zeggen dat iets absoluut onmogelijk is alleen maar omdat ze volgens "onze" natuurwetten en onze huidige kennis en kijk op de zaken niet mogelijk zijn? Wij weten gewoon niet wat er technisch allemaal mogelijk is over duizend jaar of meer en wat er allemaal nog uitgevonden gaat worden waardoor interstellair reizen wellicht wél mogelijk wordt.
Dan vergeet je dus maar even dat alle huidige natuurwetten ontstaan zijn uit het niets na de "Big Bang".
Een van de constanten waar je mee te maken krijgt is de snelheid van het licht. Je kunt proberen die snelheid te benaderen maar daar is een ontzaglijke hoeveelheid energie voor nodig. Hoe sneller je gaat hoe hoger de massa van je ruimtevaartuig wordt en hoe meer energie het kost om nog sneller te gaan. Tevens is de interstellaire ruimte niet leeg maar bevat gassen en stof, bij hoge snelheid zal de de wand van het vaartuig als het ware 'eroderen'.
En je krijgt bij dergelijk hoge snelheden te maken met het feit dat de tijd aan boord van het vaartuig langzamer verloopt dan van waar je bent vertrokken.
Leuk, al die warpdrives en wormholes, maar om die te kunnen beheersen moet je eigenlijk de constanten van de lichtsnelheid en van de tijd kunnen beïnvloeden. Theoretisch mogelijk, maar de wetten van de fysica laten het gewoon niet toe.
Zoek eens op google naar de gebeurtenis dat Amerika een test wou doen met minute man raketten voorzien van een atoomkop die werden wel degelijk onschadelijk gemaakt door wie het weet mag het zeggen maar het leek verdomd veel op aliens :)
Maar je moet geloven in dit soort gebeurtenissen en ja dat ben ik, dus ik ben er wel van overtuigd dat er meer is als dat wij op het eerste gezicht weten en gelukkig wordt er ook steeds meer ontdekt op het gebied van buitenaards leven
Mijn probleem is de logica er achter. Dus de aliens maken zich druk om 10 icbm's maar doen niets tegen de duizenden andere kernwapens tijdens bijvoorbeeld de koude oorlog of nu, laat staan de momenten dat ze daadwerkelijk zijn ingezet. Dat is een beetje inconsistent, niet?

Daarnaast zijn praktische alle UFO encounters wel een beetje debunked en juist met de huidige technieken zou je verwachten dat voorbeelden zoals jij geeft nu veel vaker zouden moeten worden gezien, echter het tegendeel is waar.

Ik heb altijd moeite met de slecht onderbouwde gedachtesprong van: onverklaarbaar dus aliens.

[Reactie gewijzigd door RoamingZombie op 23 juli 2024 04:11]

Laten we het erop houden dat de toekomst, hopelijk de nabije toekomst, uitsluitsel zal geven maar ik kan eenvoudigweg niet geloven dat dat inmens grote heelal leeg is op ons na, dat gaat er bij mij echt niet in ,dus ja ik geloof in aliens oftewel buitenaards leven in welke vorm dan ook :)

[Reactie gewijzigd door Gerard001a op 23 juli 2024 04:11]

Oh, ik geloof ook niet dat we volledig alleen zijn maar juist vanwege de immense grote is de kans op contact zo ongelooflijk klein en ik vrees dat het antwoord niet tijdens ons leven gaat komen.
Ik weet niet hoever ik moet zoeken maar als ik zoek ' america's test minuteman rockets defused' of America test minute man rockets' kom ik nergens op uit, weet niet hoe ver je echt zit te zoeken voor dit soort verhalen maar het is een beetje matig :'(
https://www.ad.nl/bizar/a...onze-kernwapens~a70d15e7/
Onder andere en kijk dit maar eens
https://www.youtube.com/watch?v=7GZmIJ32i4I
Dit laat je wel nadenken

En er is zoveel meer te vinden :)

[Reactie gewijzigd door Gerard001a op 23 juli 2024 04:11]

Nog een engere gedachte: Wat nou als de mensheid de eerste levensvorm is die zich over het heelal gaat verspreiden?

Of deze:
Er is ook een fysieke limiet voor reistijd als het gaat om gebruikelijk menselijke leefspanne. En omdat het Melkwegstelsel zich met een rotgang voortbeweegt in een alsmaar uitdijend heelal, net zoals alle andere zonnestelsels, blijven er door die fysieke limiet steeds minder zonnestelsels over om te zien/onderzoeken.

Als dat voor andere levensvormen ook zo is, dan zijn deze fysieke barrieres dus onmogelijk te slechten. Kunnen wij en/of de buitenaardsen nog van zo'n goede of kwade wil zijn, dan houdt het toch echt op. Waarom dan moeite steken in het zoeken naar contact?
Aan de andere kant, de europeaan stampte ook gewoon door hele bevolkingen heen die bij lange na nog niet rijp waren voor de modernere zaken van de europeanen. Je kunt dus niet zomaar van uit gaan dat buitenaards leven zulke regeltjes heeft als Starfleet uit Star Trek.
Dat inmens grote heelal is echt niet leeg hoor daar ben ik zo van overtuigd dus er is leven genoeg in het heelal en afstanden ach die worden overbrugd door nieuwe technieken die wij nog niet beheersen, maar oudere buitenaardse beschavingen denk ik wel :)

[Reactie gewijzigd door Gerard001a op 23 juli 2024 04:11]

Ik ben van exact dezelfde mening, ik geloof niet dat wij de enige 'intelligente' wezens zijn in het hele universum. Hoop dat (vredelievende) buitenaardsen zich snel eens publiekelijk tonen. Haha.
Wie zegt dat een hyper intelligente beschaving ons überhaupt opmerkt. De afstanden zijn echt onvoorstelbaar. Denk je in dat een beschaving zich 100 miljoen jaar zou kunnen ontwikkelen, maar zich wel op 2 miljard lichtjaar bevindt, dan zouden ze nu een brok met wat bacteriën zien zweven. Who cares
Mist die werkelijk de benodigde apparatuur of is die apparatuur gewoonweg niet publiekelijk toegankelijk, zou mij niets verbazen als er meer hardware aan boord zit dan officieel op de publieke documenten vermeldt staat.
Ja! Ze houden wat verborgen voor ons!

[zucht]
Alle instrumenten en elk boutje is tot de laatste milligram gedetailleerd gedocumenteerd.
Al die instrumenten zullen wetenschappelijke data leveren, waarmee hun doel is te verifiëren.
Er is echt geen enkele ruimte voor verborgen apparatuur.
Alles zal inderdaad tot op het laatste boutje (en moertje!) zijn vastgelegd in documentatie. Betekent echter niet dat jij, personeel van NASA en/of andere instellingen inzicht hebben gekregen in alle documentatie.

Zulke organisaties en administraties werken vast en zeker op een 'need to know'-basis. De documentatie die jij krigt voorgeschoteld mag dan wel cpompleet lijken, maar 100% zeker kun je daar niet van zijn. De Verenigde Staten hebben in andere gevallen al laten zien dat de 'need to know'-basis hun standaard modus operandi is.
Bij een ruimtevaarttuig is geheimhouding geen kwestie van een paar zaken buiten de documentatie houden.
Alle publiek bekende zaken tellen op tot een bepaald gewicht. Dat gewicht vertaalt zich in een bepaalde benodigde stuwkracht en baan om het beoogde doel te halen. Dat zijn ook zaken die vastgelegd zijn in publieke documentatie.
De lancering is de verantwoordelijkheid van ESA, een samenwerkingsverband van wetenschappelijke organisaties uit verschillende Europese landen, uitgevoerd door Arianespace, een privaat bedrijf. Die moeten op de hoogte zijn wanneer het te lanceren ruimtevaarttuig vele kilo's zwaarder is dan de officiële documentatie zegt.

Dan moet je geheime instrument nog iets doen. Daar heeft het stroom voor nodig. Dat is in een ruimtevaarttuig strikt gebudgetteerd. Dus je moet ook weten te verbergen dat je zonnecellen meer opbrengen dan geadverteerd en je moet die extra opbrengst uit de telemetrie houden.
Omdat het een grote telescoop is, zal je geheime instrument daar wel iets mee te maken hebben. Het moet dus een plekje hebben tussen de andere instrumenten die naar de spiegel kijken, zonder op te vallen en zonder dat het op de officiële tekeningen opvalt dat er een lege plek is.
Dan moet je de data op de één of andere manier terug kunnen zenden, terwijl ook de zendtijd strikt gebudgetteerd is.
Dat wordt al snel een samenzwering van mythische proporties, waar zoveel mensen moeten doen alsof er niets vreemds aan de hand is, dat het op voorhand al onwaarschijnlijk is dat het geheim te houden is.

Met het gewicht en de locatie zou je nog iets kunnen doen door een geheim instrument te ontwikkelen dat in vorm en gewicht gelijk is aan een van de officiële instrumenten, waarvan je na lancering kan zeggen dat het een defect heeft. Dan blijven o.a. energieverbruik en dataverzending nog over, want met één instrument defect zijn de overige instrumenten hongerig genoeg om het vrijgevallen deel op te snoepen.

Nee, geheime zaken in de ruimte doe je veel makkelijker met een eigen geheime satelliet. De Amerikaanse defensie heeft genoeg eigen satellieten die 'iets' met communicatie of observatie doen dat ééntje extra (of een paar instrumenten extra op één van de anderen) niet opvallen.
En als ze met alle geweld willen piggy-backen op een civiele of wetenschappelijke missie, zijn er genoeg anderen die niet zo in de picture staan en waar het makkelijker is om iets te versjoemelen.
(Ik ken nog wel een auto ergens in een baan tussen de Aarde en Mars. Heeft iemand al eens gekeken of er radiosignalen zijn op te vangen vanuit die richting?)
James Webb kan weldegelijk leven vinden, op de maan richten en hij zou een mier kunnen zien. Maar de verre sterrenstelsels voornamelijk door de atmosfeer te meten waaruit je heel van kan opmaken.
Als we wat willen weten van andere planeten en eventueel ander leven, dan is het zaak om daar zoveel mogelijk sensors voor te gebruiken. Hoe meer je weet, hoe beter. De JWST kan dus technische altijd een steentje bijdragen aan dat onderzoek.
De JWTS is echter niet specifiek ontwikkeld voor het zoeken naar andere planeten of ander leven en dat betekent dat wetenschappers die dat wel willen doen, zullen moeten zeuren om observatietijd. Ze moeten daarbij achteraan sluiten.
Wat ik begrepen heb uit een Podcast van spacecowboys, dat deze telescoop niet echt op zoek kan gaan naar buitenaardsleven. Dat was volgens mij eerst wel de bedoeling. Maar hij mist daar bepaalde apparatuur voor.
Volgens NASA kan Webb dat wel:
"JWST includes determining the limits of the habitable zone, the diversity of terrestrial planets, and the detectability of habitability markers and atmospheric, surface and temporal biosignatures, as well as work designed to improve target selection of potentially habitable planets for detailed spectroscopic follow-up." https://astrobiology.nasa.gov/missions/jwst/

Wel kan Webb niet meer dan zoeken naar aanwijzingen; zelfs op een planeet waar we meerdere keren zijn geland is niet zeker dat daar ooit leven was (Mars).
Met de apparatuur die de JWT heeft kan het ook al. Wanneer de spectrometers op een planeet gericht kunnen worden, kan de samenstelling van de atmosfeer bepaald worden.
Sommige stoffen, zoals zuurstof zijn zo reactief dat het warnemen ervan betekent dat deze constant moet worden aangemaakt. Er zijn ons geen natuurlijke omstandigheden bekend waarbij dit door geologische processen kan gebeuren, waardoor de aanwezigheid van zuurstof een zeer sterke aanwijzing is voor biologische processen.
Zo zijn er meer stoffen en combinaties van stoffen die wijzen op biologische processen en zelfs op industriële processen.
Als we die kans nog krijgen, we zijn de boel flink aan t verstieren hier op de planeet.
Hopelijk is er nog een kans voor de mensheid om te overleven.
Ach het is maar hoe je er naar kijkt al met al doen we het op dit moment nog best aardig en een beetje warmer is niet zo heel erg natuurlijk gaan er flink wat beestjes dood maar als je kijkt naar de lange termijn dan leven we de afgelopen paar duizend jaar in een hele rare tijd waarin de temperatuur ongewoon stabiel is geweest.
Met andere worden of wij nu de oorzaak zijn van die stabiliteit of de reden dat die stabiele periode misschien wel stopt zal voor de planeet en het leven op de planeet weinig uitmaken. Misschien zal de dominante levensvorm op deze planeet flink wat in aantal krimpen maar ook hier als je kijkt naar de hele korte tijd waarin we van 1 miljard naar net geen 8 miljard zijn gegaan dan is dat misschien helemaal zo slecht nog niet.

De planeet zelf blijft echt gewoon fijn rondjes draaien om de ster die wij zon noemen, de beestjes op de planeet zullen vast en zeker veranderen van uiterlijk en leef omgeving, maar dat is helemaal niets nieuws of raars. Kijk naar de langharige olifant of de sabeltandtijger, kijk naar de vele vogels die er niet meer zijn en al die andere dieren die lang voor de mens er was zijn uitgestorven of geevolueerd tot een wel haast onherkenbaar iets vergeleken met de voorvaderen omdat er dingen veranderden.
Voor de planeet is het echt niet zo'n ramp als de profeten van de groene kerk ons willen doen geloven. Voor de mensheid kon het nog wel eens voor een flinke reductie in aantallen en leerstandaarden zorgen maar al die dingen zijn dingen van de laatste paar honderd jaar tot dat moment leefden de meeste mensen nog van dag tot dag en waren er in vergelijking tot nu nog maar heel erg weinig mensen op de planeet.

Ik ontken totaal niet dat er veranderingen zijn en dat er grotere veranderingen aan zitten te komen maar ik ben het er totaal niet mee eens dat dat op welke manier dan ook een einde van het leven op deze planeet zou betekenen of dat de mensheid dan uit zou sterven of zo. Nog ben ik er van overtuigt dat als dat wel het geval zou zijn en de mensheid zou uitsterven dat het een ramp zou zijn voor deze planeet.
Dan moet je toch eens wat beter naar die 'profeten van de groene kerk' moeten luisteren. Maar alleen het gebruik van de term geeft al aan dat je zelf muurvast in de 'kerk van de fossiele energie' zit en je oren sluit voor alles dat 'ketters' klinkt.

Iedereen zal beamen dat het voor de planeet als geheel op de lange termijn niets uit maakt wat wij nu doen. Ook een beestje of plantje meer of minder dat uitsterft maakt voor de lange termijn niets uit.
Punt is dat die beestjes en plantjes deel uit maken van één groot ecosysteem. Kleine veranderingen daarin worden goed opgevangen, maar grote veranderingen (of veel kleine) maken dat systeem uit balans. Het duurt dan even voordat er een nieuwe balans is gevonden. Het vinden van zo'n nieuwe balans gaat gepaard met soorten die in aantal gaan fluctueren. Dat is vooral lastig voor ons, wanneer ongedierte en onkruid toenemen die schadelijk zijn voor onze voedselvoorziening of die de openbare ruimte overwoekeren.
Het klopt dat er weinig perioden in de klimaatgeschiedenis zijn die zo lang zo stabiel zijn geweest als de huidige (+/- 10.000 jaar), maar er zijn ook erg weinig veranderingen in temperatuur die zo snel gaan als de huidige (+/- 200 jaar). Ook dat is op de lage termijn voor de planeet geen enkel probleem. Maar het maakt op de korte termijn dat verschillende gebieden onbewoonbaar of ongeschikt worden voor voedselgewassen. Andere gebeden kunnen geschikter worden, maar die zijn kleiner en daar zijn volksverhuizingen op ongekende schaal voor nodig.

De problemen zijn er op de korte termijn voor de mensheid. Wanneer de veranderingen te snel gaan, kan de mensheid zichzelf niet op de huidige stand blijven ondersteunen. Zoals je zelf al zegt zou het voor de Aarde geen probleem zijn wanneer de mensheid zou verdwijnen en voor de mensheid op de lange termijn zou een paar miljard minder ook erg welkom zijn. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot.
Wanneer een paar miljard mensen in hun bestaan bedreigd worden, gaan ze niet rustig op het einde wachten, maar gaan ze het halen bij diegenen die nog wel wat hebben. Vrij snel zal dat de globale handelsstromen van goederen, producten en voedingsmiddelen dwarsbomen, waardoor zelfs dystopische SF ideëen van rijke landen of grote stedelijke gebieden die een high-tech muur om zich heen optrekken en zo de 'hordes' buiten te houden terwijl ze binnen de muren een redelijk normaal bestaan kunnen leiden niet kunnen bestaan, door gebrek aan middelen.

Wanneer er niets gebeurt, zullen jij en ik het begin er nog van mee kunnen maken en zullen onze kinderen en kleinkinderen onderdeel van het einde zijn. Dan zal verspreid over de hele wereld, na een paar duizend jaar relatieve beschaving, de mensheid weer teruggeworpen zijn tot kleine verspreide groepen jager/ verzamelaars, als nakomelingen van de grootste oorlogsmisdadigers.

Verandering hoeft niet slecht te zijn. Verandering is vaak zelfs nuttig. Maar verandering moet geleidelijk aan gaan, zodat alle onderdelen van het systeem daar op in kunnen spelen en er aan kunnen wennen.
Ik denk dat de overlevingsdrang van de totale mensheid het altijd wel zal redden en overwinnen, echt eens zal de mensheid deze status van geweld achter zich laten, althans laten we het hopen met zijn allen.
En dan denk ik oprecht dat er nog heel veel moois voor de mensheid in het verschiet ligt zowel hier op de wereld als in de ruimte :)
"Ik denk dat de overlevingsdrang van de totale mensheid het altijd wel zal redden en overwinnen"
Ik denk dat die overlevingsdrang niet voldoende zal zijn.
En ik vraag me af of die drang wel voldoende aanwezig is, gezien het enorme gebrek aan aanpak.
MAar goed, ik ga nu te ver offtopic.
Ik ben altijd tegen de James Webb Space Telescope (JWST) geweest, domweg omdat die veel te duur is uitgevallen. Ja, het is prachtig dat het nu allemaal werkt maar wat mij betreft was dit ding al 5 jaar geleden gecanceld.

Realiseer je dat ook in de VS elke dollar maar één keer kan worden uitgegeven en dat elke dollar die naar JWST gaat niet in andere projecten gestoken kan worden.
Dus na jaren van R&D en investering zou jij die miljarden gewoon weggooien? En dan? Opnieuw van 0 beginnen en hopen dat ze deze keer wel binnen budget blijven en als dat niet lukt weer maar annuleren om het nog eens te proberen zodat je uiteindelijk op iets uitkomt dat nog eens 30 jaar langer op zich laat wachten, de kosten nog hoger doet oplopen maar toch maar veel goedkoper is als los project om zo binnen budget te blijven?
Ja, gewoon stoppen, je moet namelijk ergens een grens trekken. De technologie blijft echt wel bewaard dus op een later tijdstip zou je dit alsnog kunnen gebruiken.

Misschien komt er nieuwere technologie die hetzelfde mogelijk maken tegen een veel lagere prijs.

Zo staat Starship op het punt om gelanceerd te worden. Daarmee zou je een vergelijkbare telescoop kunnen transporteren die niet helemaal uitgevouwen hoeft te worden, wat het grootste gedeelte van de kosten was.
Starship staat helemaal niet klaar om te lanceren. Dat zal nog jaren duren voordat iemand daar een lading zoals de JWST aan zal toevertrouwen. Dat zet je niet op de eerste, de beste raket. Dat zet je op een bewezen lanceervoertuig. En dat is Starship nog helemaal niet. In tegendeel op dit moment zou ik zeggen. Daarnaast is het huidige model van Starship helemaal niet ontworpen om dit soort lanceringen te doen, om sattelieten in een baan te sturen weg van de aarde.

En ja, misschien komt er nieuwe technologie, waar je dan opnieuw jaren op moet gaan ontwikkelen, waar je op nieuw veel geld tegenaan moet gooien en waar je dus opnieuw het risico loop van over tijd en over budget te gaan. En ondertussen ben je aan het wachten en het wachten en maar nieuwe dingen aan het ontwikkelen. Maar die wetenschappers die een telescoop nodig hebben? Neen, die mogen wachten totdat je iets hebt dat binnen je budget is afgeraakt.
Het kan nog even duren voordat Starship klaar is maar de ontdekkingen zijn er over tien jaar ook nog, die lopen niet weg.
Techniek word weer "magie" als er te snel teveel mensen ineens doodgaan. Er zijn meer dan genoeg objecten gevonden waar men niet weet of kan bedenken wat het nut/taak van het object is.

Gebrek aan documentatie, zou je dus kunnen zeggen.

Dus ja, je hebt gelijk. De ontdekkingen zullen wel blijven bestaan. De kennis/kunde om er mee om te gaan, daar zou je zware twijfels bij moeten hebben.
Nieuwe technologie ontstaat niet zomaar. Die ontstaat door problemen op te lossen wanner je daar tegenaan loopt.

Wanneer je een ontwikkeling cancelt blijft de technologie bestaan, maar op het niveau waarop je de ontwikkeling gestopt bent. Het is niet alsof iemand anders ook een opvouwbare satelliet maakt en dat je kan wachten totdat hij de technologie verder ontwikkelt. Je kan later de draad wel weer oppakken, maar dan ben je extra tijd en geld kwijt om je die technologie weer eigen te maken.

Het argument dat wanneer je even wacht een deel van de benodigde technologie verder ontwikkeld zal zijn en dus goedkoper blijft altijd gelden. Wanneer je een paar jaar wacht, is de technologie die je dan wilt gebruiken over een paar jaar goedkoper. Zo heb je altijd een reden om nu niets te doen.
Ja, gewoon stoppen, je moet namelijk ergens een grens trekken. De technologie blijft echt wel bewaard dus op een later tijdstip zou je dit alsnog kunnen gebruiken.
Ik zou het zowel als regering en als burger veel erger vinden als er periodiek met miljarden wordt gesmeten waar telkens nooit een werkende telescoop (in dit geval) uit komt dan even door een zure appel heen te bijten. Fundamenteel onderzoek is al lastig te verkopen. Alles continu in de vrieskist stoppen zal dat alleen maar moeilijker maken aangezien er dan echt niks uit komt.

JWST is flink uit de klauwen gelopen, dat zullen weinig ontkennen, en er is genoeg tramalant geweest vanwege de vertragingen. Ik denk echter wel dat het een 'too big to fail' was geworden. Het komt zeker wel voor dat ruimtemissies geannuleerd worden, ESA heeft last-minute de stekker uit Spica getrokken bijv.), maar als JWST geannulleerd zou zijn de afelopen 5-10 jaar dan denk ik dat dat voor lange tijd een doodsvonnis zou zijn geweest voor nieuwe NASA projecten.
Zo staat Starship op het punt om gelanceerd te worden. Daarmee zou je een vergelijkbare telescoop kunnen transporteren die niet helemaal uitgevouwen hoeft te worden, wat het grootste gedeelte van de kosten was.
Webb is al sinds begin jaren '90 in ontwikkeling is en een van de initiële lanceerjaren was 2010. Toen was Starship dus niet veel meer dan een concept. Een project zo groot als dit gooi je niet snel om. Aangezien de Ariane 5 een eerste testvlucht had in 1996 denk ik dat de langetermijn uitzichten wat betreft rakketten redelijk bekend was en dus al vrij snel vast is gezet in het proces. Het hele ontwerp hangt er immers vanaf. Tegen de tijd dat JWST de lucht in zou gaan zou er al een bewezen raketmenu zijn waar een geïnformeerde keuze van kon worden gemaakt. Een concept-raket van 2010 zou niet op worden gewacht, laat staan dat we een nieuwe telescoop zouden bouwen omdat die niet meer opgevouwen zou hoeven te worden. De Ariane 5 heeft nu een waslijst van success waar nog geen Starship tegenop kan. Er gaat nog genoeg de lucht in de komende jaren. Als Starship zich in de tussentijd kan bewijzen qua betrouwbaarheid en kosten dan zal die ongetwijfeld overwogen worden.

Risico's daargelaten past JWST uitgevouwen ook niet in Starship. Volgens SpaceX past er 18mx9m in en Webb is 20mx14m. Dat is ook niet iets wat je zomaar op een willekeurig moment nog aanpast.
Misschien komt er nieuwere technologie die hetzelfde mogelijk maken tegen een veel lagere prijs.
Maar met "misschien" bereik je niks. Die technologie komt er nooit als alles om diezelfde technologie-reden in de misschien-vriezer gezet wordt. Daarbij moet je je ook bedenken dat er een probleem gaat ontstaan als je nooit iets afmaakt. Hoe zou jouw baas je aankijken als jij elk project na 10 maanden stopt met "ik snap dat we hier veel geld in hebben gestopt, maar volgend jaar hebben we misschien een pakket die dit in 10 seconden of 10 keer beter kan dus laten we nu aan iets nieuws beginnen". Dit soort gigantische observatoria duren nou eenmaal van de orde 30 jaar en kosten van de orde 10 miljard. Hubble was niks anders, de E-ELT is ook niks anders. Sterrenkunde is zich er compleet van bewust dat eer first-light er is alle technologie relatief gezien waarschijnlijk outdated is, maar zoals je zelf ook aangeeft: je moet een grens trekken en zeggen "dit gaan we doen, op deze fiets". Alle kennis en ervaring die je daarmee op doet is precies wat tot die nieuwe technologie waar je het over hebt kan leiden.
Liever 10 miljard aan een telescoop dan 100 miljard aan wat vliegtuigjes, tankjes en bommen en granaten.

Wetenschap is nooit goedkoop geweest, maar de ROI is fenomenaal (en niet alleen in geld)
Ik heb liever 100 miljard aan vliegtuigen en atoombommen.

Realiseer je dat je zonder veiligheid NIETS hebt. Als iedereen zomaar binnen kan wandelen dan is al dat andere waardeloos.
beetje laat......

i.p.v. ons te laven aan goedkoop russisch gas hadden we de afgelopen 40 jaar beter na moeten denken over de toekomst. Regeren is vooruitzien en soms doen die keuzes pijn.

Waar was ITER al geweest als je daar over die 40 jaar periode 100 mld in had kunnen steken? Laat staan andere makkelijker te implementeren technieken als zonne energie en zonne warmte.

We gooien kennis letterlijk wég. Bij het opruimen van de zolder van mijn vader vond ik een ontwerp plan voor zonne collector energie, op basis van vacuum collectoren van ... Philips. Het plan was ready to deploy, notabene voor het gebouw van een energie bedrijf zélf. Dat beloofde één derde van de verwarmingsbehoefte van de kantoren te kunnen voorzien. Bedenk even dat we het hebben over een gebouw uit 1968! en het plan was uit 1973!. Gezien de staat van vacuum zonnecollector tech in 2022 in combi met huidige nieuwebouw methoden, hadden we letterlijk los van het gas kunnen zijn, ergens rond 2015 al!

Al het geld dat we hadden kúnnen besparen had naar verdediging van onze samenleving kunnen gaan, met onder aan de steep een hoop minder ellende. Maar goed, dat is nu allemaal te laat uiteraard.
Het grootste deel van de gasbel in Nederland is veel te goedkoop verkocht aan Italie jaren terug. Als dat destijds niet was gebeurt, dan was er (nog) geen gas vanuit Rusland nodig in NL.De NL-samenleving is van die verkoop niet echt veel rijker door geworden. De zakken van een paar graaiers in de regering destijds wel.

Dus ja, je hebt helemaal gelijk met de term "regeren is vooruitzien". En dat zijn de meeste mensen in de politiek allang verleerd.

[Reactie gewijzigd door GeroldM op 23 juli 2024 04:11]

Precies dát, we zijn het helemaal eens :)
Ik ben altijd tegen de James Webb Space Telescope (JWST) geweest, domweg omdat die veel te duur is uitgevallen.
Webb is duurder dan in eerste instantie (jaren '90) geraamd, vooral omdat de telescoop veel geavanceerder is dan in eerste instantie was bedacht.
Realiseer je dat ook in de VS elke dollar maar één keer kan worden uitgegeven en dat elke dollar die naar JWST gaat niet in andere projecten gestoken kan worden.
Realiseer je ook dat JWST wel een vd projecten is die heel erg de moeite waard zijn.
Realiseer je dat ook in de VS elke dollar maar één keer kan worden uitgegeven en dat elke dollar die naar JWST gaat niet in andere projecten gestoken kan worden.
Realiseer je ook dat elke dollar die naar JWST gegaan is niet in de oceaan gestort is, of de ruimte in geschoten is? Elke dollar is op aarde uitgegeven, aan bedrijven, wetenschappers, werknemers. Daar zijn topinstrumenten en -technologie voor ontwikkeld en gebouwd. Daar zijn topwetenschappers en ingenieurs mee opgeleid.
Er zijn technologische tegenslagen en vertragingen geweest. Door de keuze om door te gaan en niet de handdoek in de ring te gooien, zijn de oorzaken ontdekt en methodes gevonden om verder te gaan. Dat is waardevolle kennis voor volgende projecten, waardoor veel geld bespaard kan worden.
Wanneer JWST was gecanceld, waren we nu met JWST II tegen dezelfde problemen aangelopen en waren we in totaal duurder uit geweest.
Als mensen nog Hubble foto's willen zien. Je kan ze in originele grote downloaden. Zelf vind ik de deep flield en ultra deep field foto's echt een aanrader.

https://esahubble.org/images/viewall/
Prachtige foto, bizar ook om al die sterrenstelsels te zien. Onvoorstelbaar eigenlijk en als mens gewoon niet te bevatten.

Ik heb liever dat men geld en energie steekt in dit soort dingen ipv oorlogje voeren.
Inderdaad, zo ongeloofelijk mooi wat er in het universum om ons heen te "zien" is. _/-\o_ Ik ben echt benieuwd wat we te zien gaan krijgen wat verder ligt dan de grenzen die de Hubble nu kan zien.
Ik wou dit exact zo omschrijven. Absurd mooie foto's maar ook vrij absurd als je erover na gaat denken. Al die clusters en 'galaxies' lijken microscopisch qua formaat op de foto, maar ze zijn natuurlijk veel groter dan dat wij kunnen voorstellen.

Heel mooi om te zien!
Om even jezelf heel erg klein te voelen...
https://youtu.be/44cv416bKP4
Het Amerikaanse ruimteagentschap zegt dat de spiegel van de telescoop zo goed is afgesteld, dat de beelden waarschijnlijk beter worden dan verwacht.
Heeft iemand een verklaring voor die ghosting in dat plaatje? Als leek ziet het er nog niet helemaal goed afgesteld uit.
Die zes 'spikes'? Dat is geen ghosting maar diffractie als gevolg van de vorm van de spiegelelementen. Onvermijdelijk, maar doordat men precies weet hoe die diffractie eruit ziet is er wel goed voor te compenseren. Dit artikel legt het een beetje uit: https://www.bbc.com/news/science-environment-60771210
En volgens mij heeft het er ook mee te maken dat de central ster, die ze gebruikten voor het kalibreren, eigenlijk veel te helder is. Wat je ziet is (ook?) overstraling van de sensor.
Mogelijk, maar daar zegt de engineer niks over:

The "spike" structures were a function of the design of Webb's primary mirror, explained Mark McCaughrean from the European Space Agency (Esa).

"The shape of those 18 hexagons imprints a faint diffraction pattern that makes bright stars look like spiky snowflakes - this isn't a problem for the science, but will give Webb images a very distinctive look," he told BBC News.

"Indeed, the fact that we can see those spikes so crisply also confirms that the mirrors have been perfectly lined up - this is brilliant news."
Ik heb dat uit één van de video's van Dr Becky. Het één sluit het ander niet uit, ook de engineer heeft het over "bright starts". In de fotografie zie je dit ook, maar alleen bij felle puntlichten, waarbij de spikes worden veroorzaakt door de lamellen van het diafragma.
Die spikes bedoel ik niet, als je goed kijkt zie je een vage kopie van die centrale ster (inclusief spikes) op diverse plekken terugkomen.
Heeft iemand een verklaring voor die ghosting in dat plaatje?
Welke ghosting? Die vage vlekjes zijn geen sterren maar galaxies; die hebben nu eenmaal niet een scherpe rand.
https://www.nasa.gov/site...luation_image_labeled.png

Als je goed kijkt zie je in een grid om dat centrale galaxy heen, een vage kopie van het centrale galaxy. (Je hebt gelijk mbt galaxies.)

De meest duidelijke zijn zichtbaar achter de zuidelijke en noordelijke spike. Maar je ziet ze ook terugkomen in ZW / W / NW
https://www.nasa.gov/site...luation_image_labeled.png

Als je goed kijkt zie je in een grid om dat centrale galaxy heen, een vage kopie van het centrale galaxy. (Je hebt gelijk mbt galaxies.)

De meest duidelijke zijn zichtbaar achter de zuidelijke en noordelijke spike
Dat centrale ding is een ster, niet een galaxy. Als ik goed begrijp wat je bedoelt dan zijn het niet vage kopieën, maar andere sterren ook met diffractie spikes. Ook die achter de zuidelijke en noordelijke spike staan niet op precies dezelfde afstand vd centrale ster, en staan niet precies achter de spikes; het zijn gewoon andere sterren die toevallig daar staan.

De foto is sterk overbelicht, en sterren in ons eigen melkwegstelsel zijn allemaal behoorlijk helder tov de galaxies op de achtergrond, en zullen zeker bij zo'n lange belichtingstijd (2000 seconden) met zo'n licht-gevoelige telescoop al snel diffractie spikes vertonen.
Normaal gesproken bij astronomische observatie zal een ster als die het doel is vd observatie niet zo worden gefotografeerd. Ik vermoed dat in dit geval juist adhv de diffractie spikes ze goed kunnen zien of de spiegel goed gefocust is.
Voor wie zich afvraag wat we met 'spoken' bedoelen: ghosting krijg je door ongewenste (interne) reflecties van licht en geeft neppe kopieën van iets op andere plekken in de afbeelding, zoals bijvoorbeeld onder de centrale ster te zien is.

Hier was ik zelf ook benieuwd naar. Ik denk inderdaad dat het ghosting is. De documentatie van NIRSpec (de spectrograaf), een paper over NIRCam (deze afbeelding) en de documentatie van NIRISS (andere camera en spectrograaf) hebben het allemaal kort over ghosts. Ik kan er niet heel veel meer over vinden, maar het lijkt gelukkig niet heel erg en van de orde 1% o.i.d. te zijn. Op een knetterheldere ster is 1% natuurlijk nog veel, waardoor het hier opvalt.

https://jwst-docs.stsci.e...performance/niriss-ghosts
The integrated intensity of ghosts is proportional to the original source, ranging ~0.2%–4%, also depending on the optical element and the position of the source.
https://jwst-docs.stsci.e...ec-micro-shutter-assembly
Figure 5 also reveals several very low level ghosts (<0.01%) on detector NRS1 to the left of the MSA quadrants. When dispersed, this ghost emission is blue-ward of MOS mode spectra and is not expected to affect science performance.
https://ntrs.nasa.gov/citations/20210011376
Ground-based testing revealed a ring-like ghost on grism images with up to 1.5% of the value as the average flux in a grism aperture.
Hoera, ik was niet de enige die het opgevallen was. Ik dacht even adhv de reacties op mijn post dat niemand anders het zag.

Dank voor je informatie, hier hebben we wat aan. :)

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.