De Russische module Nauka met daaraan de Nederlandse robotarm ERA is aangekoppeld aan het International Space Station. Kort na het aankoppelen ontstaken de motoren van de module, waardoor het ruimtestation onverwacht werd gekanteld.

Het Nauka Multipurpose Laboratory koppelde om 15.29 Nederlandse tijd aan een dockingpoort van de Russische Zvezda-module van het International Space Station. Volgens het Russische ruimteagentschap Roscosmos duidt telemetrie aan dat het goed gaat met zowel de nieuwe module als het ISS zelf. De module kon zelfstandig aan het ruimtestation koppelen, onder toezicht van kosmonauten Oleg Novitskiy and Pjotr Dubrov.

De reis van de module naar het station verliep niet geheel vlekkeloos. De afgelopen week konden de motoren die de module dichter naar het ISS moesten brengen niet ontsteken waardoor het even de vraag was of die er ooit zou kunnen aankomen. Later werd dat probleem opgelost.

Ook eenmaal aan het station gekoppeld waren de problemen met de module nog niet voorbij. Om nog onbekende reden vuurde Nauka zijn aandrijvingsmotoren plots af. Daardoor werd het ruimtestation tijdelijk met 45 graden gedraaid. Daarna kon een ander aangekoppeld vrachtschip, de Progress 78, het station weer in de juiste positie krijgen om het probleem te corrigeren. Het ruimtestation gebruikt vrachtschepen of crewcapsules om zichzelf naar een hogere orbit te stuwen, maar die worden ook gebruikt om de positie van het station te stabiliseren. Het is nog niet duidelijk waarom de aandrijving aanging. De zeven astronauten aan boord zijn volgens Roscosmos en NASA niet in gevaar geweest.

Nauka werd acht dagen geleden gelanceerd aan boord van een Proton-M-raket. De Russische module bevat ook de ERA of European Robotic Arm, een robotarm die astronauten kan helpen tijdens bijvoorbeeld ruimtewandelingen. Tweakers schreef daarover onlangs een achtergrondverhaal. De ERA lag al jaren op de plank, maar kon alleen samen met de Nauka-module omhoog. Daarvan liep de lancering jaren achtereen vertraging op, om uiteenlopende redenen.

De koppeling van Nauka en ERA is de eerste aankoppeling aan een Russisch segment van het ruimtestation sinds 2010. Om plaats te maken werd de dockingmodule Pirs eerder deze week losgekoppeld van het station. Het is een van de weinige keren dat een deel van het ruimtestation weg wordt gehaald.

De Nauku-module wordt onder andere gebruikt als een plek om de ERA aan te sturen, maar bevat ook een nieuw verblijf voor de crew, een toilet, en apparatuur om water en zuurstof te recyclen.

Update 30/7: Roskosmos, het Russische ruimtevaartagentschap, stelt daags na het incident dat een softwarefout aan de basis lag van de problemen die gisteren plaatsvonden bij de koppeling van de Russische module Nauka aan het ISS. Volgens Roskosmos werden de verkeerde motoren ontstoken door een softwarefout.

“Door een kortstondige softwarefout werd een commando verkeerd geïnterpreteerd en werden de motoren ingeschakeld die instaan voor de terugtrekking”, zegt vluchtleider Vladimir Solovyov in een mededeling.

De chiptekorten duren volgens Qualcomm nog tot in de eerste helft van 2022. Dat schrijft The Wall Street Journal. Vanaf de tweede helft van 2022 worden resultaten van investeringen verwacht. Qualcomm boekte dit kwartaal een omzet van 8,1 miljard dollar en 2 miljard dollar aan winst.

Volgens ceo Cristiano Amon schakelt Qualcomm in sommige gevallen meerdere derde partijen in om dezelfde chipset te produceren. Op die manier hoopt het bedrijf leveringen op peil te houden. Toch deelde Amon volgens The Wall Street Journal mee dat de vraag het aanbod nog steeds overstijgt. Hij deed deze mededeling tijdens de bekendmaking van de kwartaalresultaten.

Cfo Akash Palkhiwala onderschrijft die uitspraken volgens de WSJ: "Tot begin 2022 zijn we beperkt in onze mogelijkheden. Vanaf de tweede helft van dat jaar zullen veel investeringen resultaat beginnen op te leveren en zal de situatie verbeterd zijn", klinkt het.

Qualcomm boekte tijdens het afgelopen kwartaal een omzet van 8,1 miljard dollar. Daarmee deed het bedrijf het beter dan zijn eigen prognoses. De winst bedraagt 2 miljard dollar. Qualcomm vermoedt dat het volgend kwartaal 9,2 miljard dollar aan omzet kan genereren; dat zou een record zijn voor het bedrijf.

In een jaar tijd werden er 75 procent meer Chromebooks verkocht. Dat stelt analysebureau Canalys in een rapport. Daarmee doet het Chromebook-segment het beter dan de globale pc-markt die 10 procent groeide. Ook de verkoop van tablets lijkt volgens Canalys te stagneren.

Het Amerikaanse HP blijft in het tweede kwartaal van 2021 marktleider in het Chromebook-segment met 36,4 procent, in vergelijking met 29,5 procent vorig jaar. HP verkocht afgelopen kwartaal volgens Canalys 4,32 miljoen Chromebook-toestellen. Lenovo verkocht tijdens het tweede kwartaal van dit jaar 2,5 miljoen Chromebooks en zag zijn marktaandeel stijgen van 20,8 procent vorig jaar naar 21,6 procent dit jaar. Op plaats drie staat Acer met 1,8 miljoen verkochte Chromebooks en 15,7 procent marktaandeel tegenover 15 procent in dezelfde periode vorig jaar.

"Het succes van Chromebooks blijft aanhouden", stelt Brian Lynch, analist bij Canalys. "Overheden en onderwijssystemen willen deze apparaten immers op lange termijn integreren. Omdat Google een stabiele marktpositie heeft verworven in het onderwijsveld, zullen ze er dit jaar alles aan doen om ook commercieel flink uit te pakken", klinkt het.

In het tabletsegment blijft Apple marktleider. De techreus uit Cupertino verkocht het afgelopen kwartaal naar verluidt 14,1 miljoen tablets en behaalt met dit resultaat 36,3 procent marktaandeel. Dat is enkele procentpunten minder dan de 38 procent marktaandeel dat het bedrijf vorig jaar kon claimen. Samsung doet het een pak beter op de tabletmarkt volgens Canalys. Het marktaandeel van het Zuid-Koreaanse bedrijf liep vorig kwartaal op naar 20,5 procent. Vorig jaar was dat nog 18,7 procent. Lenovo komt op plaats drie in de tabletmarkt. Het Chinese bedrijf had vorig jaar nog 7 procent marktaandeel, nu is dat 12 procent.

Op de globale pc-markt hoeft Lenovo zich ook geen zorgen te maken. Het bedrijf behaalde tijdens het tweede kwartaal van dit jaar een marktaandeel van 19,7 procent. Vorig jaar was dat 18,1 procent. Apple neemt de tweede plaats in met 18,1 procent tegenover 16,7 procent vorig jaar. HP heeft het derde grootste marktaandeel van de globale pc-markt. Het Amerikaanse bedrijf bedient 15,8 procent van de markt. In 2020 was dat volgens Canalys nog 14,7 procent.

Google gaat twee onderzeese glasvezelkabels aanleggen in het Midden-Oosten. Een van de twee kabels moet de verbinding maken met Zuid-Europa. De andere glasvezelkabel moet voor een betere dienstverlening zorgen in Azië. In 2024 moeten beide kabels operationeel zijn.

Het Blue Submarine-kabelsysteem zal Israël met Italië, Frankrijk en Griekenland verbinden. Het Raman Submarine-kabelsysteem moet voor een verbinding zorgen tussen Zuidwest-Aziatische landen Jordanië, Saoedi-Arabië en Oman, het Afrikaanse land Djibouti en het Zuid-Aziatische land India.

Beide onderzeese verbindingen bevatten zestien glasvezelparen, maar verder geeft Google geen details over de capaciteit. Volgens het bedrijf zullen vooral gebruikers van Google Cloud en andere Google-diensten profiteren van ‘de toegenomen capaciteit en verlaagde latency’. Leden van het consortium achter deze werken zullen de twee kabels op een later tijdstip met elkaar trachten te verbinden via land.

Huawei heeft de P50 en P50 Pro aangekondigt voor de Chinese markt. De flagshiptoestellen worden geleverd met een Snapdragon 888- of een Kirin 9000-soc. Ze bevatten geen 5g-modem en draaien op Huawei’s eigen besturingssysteem, HarmonyOS 2.0.

De P50 komt standaard met een Snapdragon 888-soc, de P50 Pro komt volgens Huawei’s eigen website uit in twee varianten: een versie een Kirin 9000-soc en een versie die een Snapdragon 888 bevat. Opvallend: de flagship-smartphones worden niet met 5g-modems uitgerust. Richard Yu, een topman van Huawei, zei volgens The Verge tijdens de introductie dat 5g-compatibele telefoons ‘niet meer tot de mogelijkheden van het bedrijf toebehoren’. Hij verwijst hiermee naar het handelsverbod dat tegen het bedrijf werd uitgevaardigd door de Verenigde Staten. Qualcomm kreeg eind vorig jaar volgens Reuters wel de toestemming van de Amerikaanse overheid om 4g-modems te verkopen aan het Chinese bedrijf.

De toestellen draaien op Harmony OS 2.0 en worden, zoals verwacht, niet met Google-diensten geleverd. De P50 meet 156,6mm x 73,8mm x 7,92mm en weegt 181 gram. De smartphone bevat een 6,5”-oledscherm met 2700x1224 pixels en een refreshrate van 90Hz. De accucapaciteit bedraagt 4100mAh. De P50 Pro meet 158,8mm x 72,8mm x 8,5mm en weegt 195 gram. De Pro-versie krijgt een 6,6”-oledscherm dat 2700x1228 pixels bevat en een refreshrate van 120Hz. De accu bevat 4360mAh. Beide toestellen ondersteunen 66W-snelladen. De P50 Pro kan ook draadloos snelladen aan 50W.

De camerabehuizing op de achterkant van beide toestellen werd vernieuwd waardoor er twee zwarte cirkels prominent zichtbaar zijn. De P50 wordt met drie camera’s geleverd. Een primaire camera met een 50Mp-sensor, een 12Mp-telecamera met 5x optische zoom en een 13-megapixel ultrawide camera.

Huawei rustte de P50 Pro uit met dezelfde primaire camera van 50Mp als bij de P50, een telecamera met 3,5x optische zoom en 64 megapixel, een 13-megapixel ultrawide camera en een monochrome camera met 40 megapixel. Beide modellen beschikken over een 13 megapixel selfiecamera.

De P50 komt in september uit op de Chinese markt. De instapversie komt met 8GB aan werkgeheugen, 128GB aan opslagruimte en kost, op het moment van schrijven, ongeveer 585 euro. De P50 Pro is vanaf 12 augustus te koop in China. Deze instapversie kost omgerekend ongeveer 780 euro. Ook dit model wordt geleverd met 8GB aan werkgeheugen en 128GB aan opslagruimte.

Mozilla heeft split tunneling-functionaliteit toegevoegd aan Mozilla VPN. Hiermee kunnen gebruikers kiezen welke delen van hun internetverkeer via de vpn-verbinding mogen lopen, en welke niet. De functie werkt voorlopig enkel op Windows, Linux en Android.

Dat is niet de enige functie die Mozilla onder de aandacht brengt in zijn blogbericht. Mozilla VPN geeft voortaan ook een melding weer als je door de vpn-verbinding de landings- of loginpagina van een publiek netwerk niet te zien krijgt. De vpn-dienst zal de gebruiker voortaan aanraden om de vpn-verbinding tijdelijk uit te zetten opdat de portaalpagina opnieuw geladen kan worden. Na het inloggen wordt hij/zij aangemaand om de vpn-verbinding opnieuw in te schakelen. Ook deze functie zal enkel op Windows, Linux en Android beschikbaar zijn.

Mozilla VPN is momenteel niet beschikbaar in Nederland. Inwoners van België, de Verenigde Staten, Canada, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje, Oostenrijk, Zwitserland, Maleisië, Nieuw-Zeeland en Singapore kunnen wel een maandelijks abonnement aankopen voor de vpn-dienst. Mozilla VPN werkt met 280 servers in dertig landen en maakt gebruikt van WireGuard-encryptie.

Motorola introduceert een nieuwe serie smartphones: de edge 20 pro, edge 20 en edge 20 lite. De twee duurste modellen hebben een 144Hz-scherm, de lite moet het doen met een 90Hz-paneel. De drie telefoons hebben dezelfde primaire 108Mp-camera.

Het topmodel van de nieuwe edge 20-serie is de Motorola edge 20 pro en die krijgt een Snapdragon 870-soc, 12GB Lpddr5-geheugen en 256GB UFS 3.1-opslag. Het 6,7"-oledscherm heeft een full-hd+-resolutie en een refreshrate van 144Hz. De reguliere edge 20 heeft hetzelfde scherm, maar een langzamere Snapdragon 778G-soc, minder ram en minder opslag. De edge 20 lite moet het doen met een MediaTek Dimensity 720-soc en het oledscherm van het instapmodel heeft een refreshrate van 90Hz.

Motorola voorziet de drie edge 20-toestellen van dezelfde primaire camera. Die gebruikt een 108Mp-sensor van het relatief grote 1/1,52"-formaat. De sensor kan negen pixels combineren, wat de prestaties bij weinig licht moet verbeteren. Dat resulteert in 12-megapixelfoto's. Wie de sensorfabrikant is, meldt Motorola niet. In ieder geval Samsung maakt met de HM2 een sensor die dergelijke specificaties heeft.

Het edge 20 pro-model heeft een telescopische telecamera met 5x 'optische zoom', bij de reguliere edge 20 is dat 3x. De edge 20 lite heeft geen telecamera, maar wel een ultragroothoekcamera, net als de twee andere toestellen. Motorola voorziet de telefoons van Android 11 met naar eigen zeggen weinig opsmuk. Wel levert de fabrikant zijn My UX mee, met daarin specifieke Motorola-apps. De toestellen krijgen twee OS-upgrades en minimaal twee jaar beveiligingsupdates.

De Motorola edge 20 pro verschijnt eind augustus en kost 700 euro. De edge 20 verschijnt in dezelfde periode voor 500 euro en de edge 20 lite volgt begin september voor een adviesprijs van 350 euro.

Van links naar rechts: Motorola edge 20 pro, edge 20 en edge 20 lite

KPN gaat vanaf 2 augustus het hoofdkanaal van ESPN uitzenden in 'uhd'. Dat betekent niet dat er sprake is van 4k in de zin van een resolutie van 3840x2160 pixels. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om 1080p of 1080i. Wel wordt hdr daarbij ondersteund, in de vorm van Hybrid-log gamma.

Hoewel KPN zegt dat het om een aanbod 'in uhd' gaat, betreft het geen 4k-resolutie, bevestigt een woordvoerder. Hoogstwaarschijnlijk gaat het om een aanbod in 1080p-resolutie; het bedrijf kon niet direct zeggen om welke resolutie het gaat. Het gaat in ieder geval gepaard met de reguliere framerate van vijftig beelden per seconde en Hybrid-log gamma. Dit is een hdr-standaard die veel in combinatie met televisie wordt aangeboden. Waarschijnlijk hanteren ESPN en KPN hier de term van uhd conform de definitie van de EBU, waar specifiek 1080p/50 met hdr wordt aangeduid als een uhdtv-dienst.

Eerder meldde TotaalTV al dat er sprake zou zijn van 1080p met 50fps bij hoofdzender ESPN 1. Het is onbekend of dit gepaard gaat met een noemenswaardige verhoging van de bandbreedte. Gebruikers moeten de juiste decoder hebben als ze de wedstrijden op het hoofdkanaal willen in de betere kwaliteit. Dat moet een Arris VIP5202 of een ZTE ZXV8001 zijn. Ook is een 4K-pakket nodig.

KPN houdt het hoofdkanaal in het basispakket, schrijft het bedrijf. Dat zal zijn op kanaal 14. Op dat kanaal kunnen klanten wedstrijden uit onder andere de Eredivisie en de Keuken Kampioen Divisie kijken. Voor de overige kanalen moeten klanten een ander pakket afsluiten. ESPN biedt vanaf begin augustus niet langer zes zenders aan, maar vier voetbalzenders.

KPN heeft ook een ESPN-aanbod voor alle Eredivisiewedstrijden. Dat ESPN Compleet-pakket moeten klanten apart afsluiten voor 12,95 euro per maand. Door de deal die de provider met ESPN-Disney heeft gesloten, blijven ook de zenders 24Kitchen, National Geographic en Fox in het basispakket en kunnen klanten BabyTV en National Geographic Wild als aparte pakketten afsluiten.

In Nederland zond KPN eerder al het afgelopen EK Voetbal op NPO1 uit in 4k-resolutie en met hdr. Ook Ziggo en verschillende kleine providers deden dat. Bij KPN waren die 4k-wedstrijden ook te bekijken voor klanten zonder 4K-televisiepakket; alleen een bepaalde minimale snelheid en de beschikking over een Arris VIP5202 of een ZTE ZXV8001 was voldoende. Dat is nu anders. KPN zegt dat het nieuwe uhd-kanaal van ESPN alleen te bekijken is als men beschikt over het 4K-pakket.

Ook Ziggo komt vanaf 2 augustus met ESPN Compleet en 'een extra Ultra HD-kanaal met wedstrijden uit de Eredivisie'. Dat zal zijn op kanaal 425. Daar wordt één Eredivisiewedstrijd op zaterdag en een tweede op zondag uitgezonden. Ook hier zal sprake zijn van 1080p met vijftig beelden per seconde en Hybrid-log gamma.

AOC introduceert het eerste model in de nieuwe lijn van Agon Pro-monitoren. De AG254FG is een 24,5"-model met een ips-paneel, een resolutie van 1920x1080 pixels en een refreshrate van 360Hz. Het scherm heeft G-Sync Ultimate en Nvidia Reflex-ondersteuning.

Volgens AOC heeft de Agon Pro AG254FG een grijs-naar-grijsresponstijd van 1ms en de mprt is 0,5ms. Het scherm heeft een VESA DisplayHDR 400-certificering, wat betekent dat de piekhelderheid minimaal 400cd/m2 is, maar op de specificatiepagina meldt AOC geen verdere details over de helderheid en het contrast.

In het scherm zit een Nvidia G-Sync Ultimate-module, voor een variabel verversingsbereik van 1 tot 360Hz. Ook heeft het scherm ondersteuning voor Nvidia's Reflex Latency Analyzer. Dat is een set technieken die voor snelle responstijden moet zorgen. De monitor heeft een DisplayPort 1.4-aansluiting en is voorzien van instelbare rgb-verlichting aan de achterkant. Aan de voorkant zitten leds die een logo kunnen projecteren op het oppervlak waar de monitor op staat.

De AG254FG heeft een in hoogte verstelbare voet die ook te draaien en te kantelen is. Ook levert AOC een kap mee om de monitor aan de zijkanten en bovenkant af te schermen. Volgens de fabrikant is dat handig voor e-sporters en zorgt dat voor 'betere zichtbaarheid wanneer de podiumverlichting fel schijnt tijdens toernooien'. Met een bedrade afstandbediening, de QuickSwitch, zijn de instellingen van de monitor snel aan te passen. Het scherm heeft ook een USB-hub met vier USB-A-poorten.

AOC brengt zijn eerste 360Hz-monitor in september uit voor een adviesprijs van 849 euro. Asus, Acer, Alienware en MSI brachten eerder al 360Hz-monitoren uit. Ook dat zijn 24,5"-varianten met een full-hd-resolutie, ips-panelen en G-Sync. Prijzen in de Pricewatch variëren van ongeveer 650 tot 850 euro. Inmiddels werken LG Display en AU Optronics aan 480Hz-panelen. Wanneer die in monitoren verschijnen, is nog niet bekend.

Google gaat de Play Store-accounts van ontwikkelaars verwijderen als die een jaar of langer niet actief zijn geweest. Developer-accounts van apps die al wel een aantal keer zijn gedownload, blijven wel nog bestaan.

Google schrijft in een update voor ontwikkelaars dat het vanaf dit jaar harder optreedt tegen inactieve accounts. Daarin beschrijft het bedrijf dat 'sluimeraccounts' voortaan worden verwijderd als die niet meer actief zijn. Het gaat om accounts die een jaar lang niet zijn gebruikt. Ook accounts die wel actief zijn, maar geen apps uploaden of de Play Console benaderen, worden verwijderd.

Het bedrijf maakt een uitzondering voor sommige kleine ontwikkelaars. Als een account een app heeft gepubliceerd met meer dan duizend installaties of waarvan er een in-app-aankoop is gedaan, verwijdert Google de accounts niet. Dat moet wel in de negentig dagen eraan voorafgaand zijn gebeurd. Het is niet mogelijk die oude accounts opnieuw te activeren.

Google neemt de maatregelen vanwege de veiligheid, zegt het bedrijf. Als ontwikkelaars hun apps actief beheren, wordt de Play Store daar volgens het bedrijf beter van. Het beleid gaat op 1 september van dit jaar in.

Standaardenorganisatie Jedec heeft een nieuwe Lpddr-standaard gepubliceerd. JESD209-5B is zowel van toepassing voor Lpddr5- als Lpddr5x-geheugen. Voor die laatste gaat de snelheid omhoog naar maximaal 8533Mbit/s.

Jedec heeft de specificaties van de standaard online gezet en fabrikanten kunnen die kopen. De organisatie schrijft in een persbericht dat de nieuwe standaard zowel geldt als een vervanging van de huidige standaard voor Lpddr5-geheugen, als een nieuwe standaard voor Lpddr5x.

Onder de nieuwe standaard blijft de maximale snelheid van Lpddr5 gelijk met 6400Mbit/s. De standaard is daar voornamelijk bedoeld voor betere prestaties, energiebeheer en flexibiliteit, zegt Jedec. Zo zijn er verbeteringen doorgevoerd aan de signaalintegriteit. Geheugen zou daarnaast stabieler worden doordat Adaptive Refresh Management wordt toegevoegd.

Voor Lpddr5x gaat de maximale snelheid wel omhoog. Die gaat van 6400Mbit/s naar 8533Mbit/s. Volgens AnandTech gaat daarmee de maximale theoretische bandbreedte voor mobiele socs omhoog van 51,2GB/s naar 68,26GB/s, wat betere cpu- en gpu-prestaties mogelijk maakt.

Samsung en Micron hebben samengewerkt met Jedec aan de Lpddr5x-standaard. Beide bedrijven maken al Lpddr5-geheugen, dat onder andere wordt gebruikt in smartphones, tablets, sommige laptops en in Valve's Steam Deck.

Sony heeft details bekendgemaakt over hoe PlayStation 5-bezitters de ssd-opslag kunnen uitbreiden. Het bedrijf geeft een aantal aanbevelingen wat betreft specificaties, maar er is geen harde eis wat snelheid betreft. Sony geeft ook geen garantie op optimale werking.

Sony noemt een aantal minimumvereisten op zijn supportwebsite voor de interne ssd-uitbreiding. Het moet een PCIe 4.0 x4-exemplaar zijn met de M.2-22-formfactor en een capaciteit tussen 250GB en 4TB. De lengte maakt niet uit; het mogen M.2-2230- tot M.2-22110-varianten zijn, zowel enkelzijdig als dubbelzijdig. Volgens Sony is een ssd met heatsink vereist. De totale afmetingen inclusief koelblok mogen niet groter zijn dan 110x25x11,25mm.

Over de snelheid zegt Sony enkel dat een ssd met een sequentiële leessnelheid van 5500MB/s of hoger is aanbevolen. Over de schrijfsnelheid zegt Sony niets en de genoemde snelheid is ook geen vereiste. In de PlayStation 5 zit ssd-opslag met een lees- en schrijfsnelheid van 5500MB/s.

Geen garantie op goede werking

Sony schrijft ook dat het niet kan garanderen dat alle M.2-ssd's die voldoen aan de genoemde eigenschappen werken in de console. Ook zegt de PlayStation-fabrikant dat mogelijk niet alle games net zo optimaal draaien vanaf een M.2-ssd als de interne PS5-opslag, ook als het om een M.2-ssd gaat die een hogere snelheid van 5500MB/s haalt.

Sony zegt nog niets over aanbevolen of gecertificeerde ssd's voor de PlayStation 5. Klanten moeten contact opnemen met de fabrikant van ssd's als ze vragen hebben over compatibiliteit, staat op de supportpagina.

Het M.2-slot van de PlayStation 5 is momenteel nog uitgeschakeld via firmware. In de nieuwste bèta van de PS5-software is het uitbreidingsslot geactiveerd. Op een later moment zal dat voor alle gebruikers gebeuren. Het is nog niet bekend wanneer de M.2-ssd-uitbreiding voor iedereen beschikbaar is.

Beschikbare ssd's

Verschillende fabrikanten hebben ssd's die op papier snel genoeg zijn als opslaguitbreiding voor de PlayStation 5. In de Pricewatch staan modellen van merken als Samsung, WD, MSI, XPG, Gigabyte, PNY, Corsair, Seagate, die zowel lees- en schrijfsnelheden van boven de 5GB/s halen. Daarbij moet echter nog gekeken worden naar de afmetingen en de beschikbaarheid van een passende heatsink.

Vermoedelijk gaan meerdere ssd-fabrikanten zelf ssd's aanprijzen als geschikt of optimaal voor de PlayStation 5. Bij de introductie van de WD Black SN850 zei Western Digital al dat die geschikt was voor de PS5. Seagate zegt dat nu ook over zijn in juni aangekondigde FireCuda 530-modellen. Tegen de Australische website finder zegt Seagate dat het de werking in de PS5 heeft getest.

De Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst wil dat de dienst makkelijker terug kan slaan bij cyberaanvallen op Nederlandse instellingen. Bij een directe bedreiging waarbij ook schade ontstaat, wil de dienst servers onschadelijk kunnen maken.

AIVD-topman Erik Akerboom zegt tegen EenVandaag dat de inlichtingendienst hoopt op een nieuwe wet die zulke offensieve acties mogelijk maakt. "Naarmate aanvallen serieuzer worden en de schade groter wordt, moet je stevigere maatregelen kunnen nemen", stelt de nieuwe topman van de dienst. Hij noemt dat 'tegenacties', en geeft als voorbeeld om een server offline te halen van waaruit een aanval wordt uitgevoerd.

Momenteel mag de AIVD onder de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten onder omstandigheden zulke tegenacties ondernemen, bijvoorbeeld als de server in Nederland staat. Akerboom zegt dat de dienst daar 'terughoudend mee is'. Dat komt omdat er vaak behoefte is om snel te reageren, maar omdat bijvoorbeeld de minister vooraf toestemming moet geven voor een operatie lukt dat niet altijd. Akerboom ziet daarom het liefst dat er een 'ruimere wet' komt. "Het is voor ons van belang dat de wet ruimte geeft om snel te kunnen opereren en meer te kunnen." Als servers in het buitenland staan, is het helemaal moeilijk om tegenacties uit te voeren.

Het is niet altijd nodig een systeem stuk te maken, zegt Akerboom: "Soms is het belangrijk om gewoon een boodschap af te geven." Hij wil dat 'per geval bekijken'. De topman wil ook vaker samenwerken met de Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst. De voornaamste dreiging komt volgens Akerboom van landen die aan spionage doen, bijvoorbeeld China voor economische spionage en Rusland voor politieke doeleinden. Ook waarschuwt Akerboom voor het feit dat zoveel Nederlandse belangrijke infrastructuur zoals de water- of elektriciteitsvoorziening digitaal zijn. "Dat maakt ons kwetsbaar", zegt hij. Dat is geen nieuwe constatering; diensten zoals de AIVD en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid roepen al jaren dat Nederland kans maakt op 'digitale ontwrichting'.

Akerboom zegt regelmatig met de politiek zijn wensen te bespreken. Hij doet geen directe oproep voor nieuwe bevoegdheden, maar de kans is aanwezig dat die er komen. De VVD pleitte in zijn verkiezingsprogramma al dat Defensie offensieve cybercapaciteiten zou moeten krijgen. Mogelijk kan ook de AIVD daar gebruik van maken.

Het aantal actieve Europese gebruikers van Facebook neemt weer af. In 2018 was dat ook het geval, maar daarna steeg het gebruikersaantal weer. Facebook verdient wel meer geld per Europese gebruiker. Afgelopen kwartaal was dat 17,08 dollar per gebruiker.

Het aantal maandelijks actieve Europese Facebook-gebruikers nam af met 3 miljoen en kwam daarmee uit op 420 miljoen in het afgelopen kwartaal. Het aantal dagelijks actieve gebruikers daalde met 2 miljoen tot 307 miljoen. In 2018 was er ook een dalende trend van Europese Facebook-gebruikers, maar eind dat jaar werd dat weer omgezet in een stijging. Facebook geeft geen duiding bij de nieuwe daling.

Omdat het aantal actieve gebruikers in andere werelddelen gelijk bleef of steeg, blijft het totale aantal Facebook-gebruikers groeien. Er waren in het tweede kwartaal van dit jaar zo'n 1,9 miljard dagelijks actieve gebruikers, 30 miljoen meer dan een kwartaal eerder. Het aantal maandelijks actieve gebruikers steeg met 42 miljoen tot bijna 2,9 miljard.

Hoewel het aantal actieve Europese gebruikers daalde, verdiende Facebook wel meer geld aan gebruikers uit dat continent. De gemiddelde omzet per gebruiker kwam uit op 17,08 dollar, dat was 15,34 dollar in het vorige kwartaal.

De cijfers die Facebook publiceert in zijn kwartaalcijferpresentatie gaan over gebruikers van het sociale netwerk en niet over andere diensten zoals Instagram en WhatsApp. De kwartaalomzet van Facebook bedroeg 29,1 miljard dollar en dat is een stijging van 56 procent ten opzichte van hetzelfde kwartaal vorig jaar. De nettowinst kwam uit op 10,4 miljard dollar en dat is een verdubbeling.

Facebook verwacht in de tweede helft van dit jaar meer last te krijgen van 'veranderingen aan platforms en van regelgevende instanties'. Daarbij doelt het bedrijf onder andere op iOS 14.5, de update waarmee Apple anti-trackingfuncties toevoegde. Eerder zei Facebook al te werken aan 'verbeteringen van zijn advertentietechnieken' om gericht adverteren mogelijk te maken met 'minder toegang tot data'.

Sony Interactive Entertainment-ceo Jim Ryan bevestigt in een interview dat Nixxes is overgenomen met als doel om meer PlayStation-games naar de pc te brengen. De Nederlandse studio staat bekend om zijn werk aan pc-versies van diverse titels.

Ryan zegt tevreden te zijn met de tot nu toe gedane inspanningen om PlayStation-games naar de pc te brengen, maar geeft ook aan dat dit nog in de kinderschoenen staat. "We kijken er naar uit om samen te werken met Nixxes om ons daar bij te helpen", zegt hij in een interview met het Japanse Famitsu.

Begin juli maakte Sony bekend Nixxes over te nemen en onder te brengen bij de Technology, Creative & Services Group van PlayStation Studios. Dat gaf al aan dat de studio geen eigen games zal maken, maar bestaande Sony-studio's op technisch gebied zal bijstaan.

Nixxes is opgericht in 1999 en gevestigd in Utrecht. De studio is bekend van werk en optimalisaties aan pc-versies van games die primair voor consoles werden ontwikkeld. Nixxes werkte onder andere aan Tomb Raider-, Hitman- en Deus Ex-games en recent aan Marvel's Avengers.

Vorig jaar bracht Sony met Horizon Zero Dawn voor het eerst een grote PlayStation-titel naar de pc en dit jaar volgde Days Gone. Ook Uncharted 4 lijkt naar pc's te komen, maar wanneer is nog niet bekend. Sony heeft eerder aangegeven meer van zijn games uit te willen brengen voor pc's.

Amazon stopt met EC2-Classic in AWS. Het netwerk was onderliggend aan Elastic Compute Cloud, maar Amazon wil gebruikers overzetten naar modernere alternatieven zoals Virtual Private Cloud. Uiterlijk in augustus 2022 moet EC2-Classic helemaal verdwenen zijn.

Amazon schrijft in een blogpost dat gebruikers van EC2-Classic moeten migreren naar een alternatief. Vanaf 30 oktober van dit jaar worden alle inactieve EC2-Classic-omgevingen uitgeschakeld. Amazon stopt vanaf dat moment ook met het verkopen van nieuwe Reserved Instances. Op 15 augustus 2022 wordt EC2-Classic overal verwijderd uit ieder AWS-account.

Er is een migratiegids geschreven voor klanten die hun diensten willen overzetten naar een Virtual Private Cloud. Daarvoor moeten ze eerst een nieuwe VPC maken en bestaande EC2-Classic-omgevingen opsporen. Amazon heeft ook een migratiedienst opgezet, en een gids gemaakt voor het overzetten van bepaalde instance types die niet in VPC beschikbaar zijn. Met het migreren gaat 'minimale downtime' gepaard, zegt Amazon.

Amazon zegt niet waarom het van EC2-Classic af wil, maar vermoedelijk is dat omdat het nog maar weinig werd gebruikt. EC2-Classic was de derde dienst die in Amazon Web Services werd geïntroduceerd in 2006, naast Simple Storage Services en Simple Queue Service. Inmiddels zijn er modernere alternatieven zoals Virtual Private Clouds, die later de standaard werden voor alle gebruikers. EC2-Classic werd dan ook nog maar weinig gebruikt. Sinds december 2013 werden alle nieuwe AWS-accounts standaard VPC's, al was het mogelijk om specifiek een EC2-Classic-omgeving aan te vragen.

Volgens de ACM hebben 202.000 Nederlandse huishoudens een glasvezelaansluiting gekregen in het eerste kwartaal van dit jaar. Daarmee groeit de uitrol van glasvezel sterk. Zo'n 3,9 van de 8 miljoen huishoudens zijn inmiddels aangesloten op glasvezel.

In 2020 kregen in totaal zo'n 500.000 woningen een glasvezelaansluiting en in 2019 waren dat er slechts 180.000, schrijft de ACM in zijn Telecommonitor. De uitrol gaat nu in een hoger tempo, blijkt uit het aantal van 202.000 nieuwe aansluitingen in één kwartaal. In totaal zijn er nu 7,5 miljoen breedbandaansluitingen in Nederland.

Volgens de cijfers is het aantal huishoudens dat een glasvezelabonnement afneemt in het eerste kwartaal van dit jaar gestegen met 117.000. In totaal zijn dat er nu zo'n 1,7 miljoen. Het aantal Nederlanders met een abonnement voor kabelinternet blijft stabiel met 3,5 miljoen, maar bij het kopernetwerk van KPN was er een afname van drie procent, concludeert de ACM.

In mei publiceerde de ACM een uitgebreid rapport over de uitrol van glasvezel in Nederland. De consumentenwaakhond was toen positief over de vorderingen, maar stuurde wel aan op betere samenwerking als er meerdere aanbieders in hetzelfde gebied glasvezel aanleggen.

Ook staan er cijfers over mobiele aansluitingen in de Telecommonitor. Het aantal belminuten steeg in het eerste kwartaal met zes procent naar dertien miljard minuten. Het dataverbruik steeg met zeven procent naar 270 petabyte en het aantal verstuurde sms'jes daalde met zes procent tot zo'n 600 miljoen stuks.

Google gaat extra geld rekenen voor het weergeven van advertenties in verschillende Europese landen. Adverteerders moeten twee procent 'reguleringskosten' betalen als ze op Google of YouTube advertenties tonen in Frankrijk, Italië en Spanje.

Google heeft deze week een e-mail gestuurd naar adverteerders om hen daarvan op de hoogte te stellen. Het bedrijf verwijst daarvoor ook naar een supportpagina, al staan daar de nieuwe prijzen niet op. Het bedrijf gaat twee procent aan 'bedrijfskosten vanwege regelgeving' rekenen aan adverteerders die ads tonen aan gebruikers in Frankrijk, Italië en Spanje.

Ook voor advertenties in India worden die kosten doorberekend. In Turkije rekent het bedrijf daar vijf procent voor. In de praktijk betekent dat dat adverteerders twee procent van hun totale uitgaven op het Google Ads-platform of op YouTube extra moeten betalen. Dat gebeurt per 1 oktober van dit jaar.

Het bedrag wordt volgens Google berekend 'om een deel van de kosten te dekken die zijn verbonden aan de naleving van belastingregels voor digitale services'. Dat geldt voor nu alleen in een beperkt aantal landen, maar mogelijk wordt die belasting doorberekend in alle EU-landen als de Europese Unie meer belasting bij het internetbedrijf afdwingt. In veel individuele landen en in Europees verband wordt de laatste jaren steeds meer gesproken over een 'digitaks' die kan worden opgelegd aan techgiganten. Die gesprekken liggen sinds kort wel tijdelijk stil.

Ember Lab stelt zijn debuutgame Kena: Bridge of Spirits nog een keer uit. Het spel zal ongeveer een maand later verschijnen dan de laatst gecommuniceerde datum, omdat het team het spel voor alle platforms wil oppoetsen. De game komt naar de PS4, PS5 en pc.

Begin dit jaar zei de studio nog dat het spel op 24 augustus zou verschijnen. Nu meldt Ember Lab op Twitter dat dit is uitgesteld tot 21 september. In een korte mededeling zegt de studio dat er hard gewerkt wordt aan de game en dat het uitstel ervoor moet zorgen dat spelers de 'beste mogelijke ervaring' krijgen.

Kena: Bridge of Spirits werd in juni vorig jaar aangekondigd. Sony toonde het spel toen in zijn PlayStation 5-presentatie, maar de game komt ook naar de PS4 en pc. Destijds werd een release eind 2020 in het vooruitzicht gesteld en daarna werd dat uitgesteld tot begin 2021. De game kost 40 euro. De pc-versie verschijnt in de Epic Games Store.

Het spel gaat over Kena, een jonge Spirit Guide, die op avontuur gaat in een overwoekerd bos en een verlaten dorp. De spelwereld zit vol met 'schuchtere en ongrijpbare geesten', die het evenwicht in het bos bewaren door rotte elementen te ontbinden. Door Rot te verzamelen kunnen spelers vaardigheden ontwikkelen en de omgeving transformeren. De game wordt gemaakt door Ember Lab, een nieuwe onafhankelijke studio met enkele tientallen medewerkers.

Kwetsbaarheden in vpn- en thuiswerkdiensten werden in de afgelopen anderhalf jaar het vaakst aangevallen van alle bekende bugs, zeggen verschillende securityautoriteiten van overheden. Het gaat om onder andere bugs in Citrix en in de Pulse- en Fortinet-vpn's.

De data werd vrijgegeven door het Amerikaanse Cybersecurity and Infrastructure Security Agency ofwel CISA, en is afkomstig van verschillende autoriteiten zoals de FBI en de nationale cybersecuritycentra van Australië en het Verenigd Koninkrijk. Het agentschap heeft een lijst opgesteld met de twaalf kwetsbaarheden die sinds begin 2020 het meest werden aangevallen door criminelen.

Het gaat om bugs in onder andere Citrix, waar vorig jaar ook veel Nederlandse bedrijven en overheidsinstellingen last van hadden. Ook twee kwetsbaarheden in vpn-diensten Pulse Secure en Fortigate werden veelvuldig aangevallen. Andere populaire doelwitten waren, naast Windows, kwetsbaarheden in Atlassian en Netlogon.

In de meeste gevallen ging het om ernstige kwetsbaarheden die veel schade konden toebrengen. In acht gevallen ging het om een remote code execution, en in twee gevallen om een local privilege escalation. Ook waren een path traversal mogelijk, en een arbitrary file reading.

De CISA zegt dat criminelen zich sinds het begin van de coronapandemie steeds meer richten op software waarmee van een afstand wordt gewerkt. Volgens de instantie zorgde de crisis ervoor dat er steeds meer druk kwam te liggen op systeembeheerders en -verdedigers om tijdig te kunnen patchen. Doordat criminelen zich nog steeds op bestaande kwetsbaarheden richten, blijft het voor hen makkelijk om systemen aan te vallen, stelt de CISA. "Hun gebruik van bekende kwetsbaarheden maakt attributie moeilijker, verlaagt de kosten en de risico's omdat ze niet hoeven te investeren in het ontwikkelen van zerodayexploits die alleen zij kunnen gebruiken", schrijft de organisatie.

Volgens de instantie zijn nog steeds veel bedrijven kwetsbaar. De lijst is dan ook bedoeld als een waarschuwing. Systeembeheerders zouden die moeten gebruiken om 'de meestvoorkomende kwetsbaarheden te fixen', aldus de CISA.

Microsoft heeft een out-of-band-update uitgebracht voor Windows 10 1809 en Windows Server 2019 voor een bug waardoor printers niet meer werkten. Dat kwam door een beveiligingsupdate die werd uitgebracht voor een eerdere bug in Windows.

De update is KB5005394. Die is alleen beschikbaar voor Windows 10 1809 en Windows Server 2019. De bug die daarmee wordt gerepareerd zat ook in nieuwe versies van Windows 10, maar daar werden ze al eerder deze maand gerepareerd.

De patch lost een probleem op dat eerder deze maand ontstond toen Microsoft een oplossing uitbracht voor bug CVE-2021-33764. Door de patch daarvoor werkten de printers en scanners van gebruikers niet meer wanneer ze PIV- of smartcardauthenticatie gebruikten. De kwetsbaarheid was niet gerelateerd aan andere printbugs die Windows de laatste tijd heeft. Zo werd deze maand de bug PrintNightmare gepatcht, en later zat er een kwetsbaarheid in de Print Spooler-dienst van Windows.

Microsoft geeft Windows Server 2022 in de toekomst alleen ondersteuning via een Long Term Servicing-channel voor een periode van tien jaar. Semi-Annual-channel-ondersteuning verdwijnt, maar blijft onder Azure Stack HCI bestaan voor oudere versies.

Microsoft schrijft op een releasepagina over de veranderingen aan Windows Server 2022. Het serversoftwarepakket had altijd twee soorten ondersteuning, zowel een LTS-channel voor langdurige support als een Semi-Annual-channel of SAC waarbij regelmatig nieuwe features werden geïntroduceerd. Die laatste bood ondersteuning voor 18 maanden na een release. Die laatste versie verdwijnt. "Vanaf Windows Server 2022 is er nog maar een releasechannel beschikbaar, het Long Term Servicing-channel", schrijft Microsoft.

Dat betekent dat gebruikers vanaf de toekomstige versie van Server standaard vijf jaar ondersteuning krijgen, met vijf jaar 'extended' ondersteuning erbij. Zulke releases hebben volgens Microsoft alleen nog beveiligingsfeatures en bugfixes. Er komen iedere twee tot drie jaar nieuwe versies uit van de software.

Windows Server 20H2 is de laatste Server-versie die nog gebruik kan maken van SAC. Dat gaat wel wijzigen. De functie gaat dan integreren met Azure Stack HCI.

Update: aangepast dat de extended updates niet betaald zijn, maar gratis.