Duurste Nederlandse ruimteproject European Robotic Arm gaat 21 juli naar ISS

De European Robotic Arm van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA wordt op 21 juli gelanceerd naar het internationale ruimtestation ISS. De eerste ideeën voor de robotarm ontstonden al 35 jaar geleden en het is Nederlands duurste ruimtevaartproject.

De European Robotic Arm is een elf meter lange robotarm met zeven gewrichten. De arm kan geprogrammeerd worden en autonoom over het Russische deel van het internationale ruimtestation bewegen. De ERA ziet er uit als een passer en kan zich ook hand-over-hand verplaatsen, over drie vaste bevestigingspunten op de nieuwe Russische Nauka-module, die samen met de robotarm aan het ISS bevestigd zal worden.

Een unieke eigenschap van de ERA is dat de robotarm zowel van binnen als buiten het ISS bediend kan worden. Buiten zit een paneel met knoppen dat speciaal is ontworpen zodat het door astronauten in een ruimtepak te bedienen is. De robotarm heeft een nauwkeurigheid van 5mm en een handelingssnelheid van maximaal tien centimeter per seconde.

De arm wordt samen met een nieuwe Russische laboratoriummodule naar het ISS gebracht. Het eerste doel van de arm is om een aantal onderdelen van die module te installeren. De ERA kan taken aan de buitenkant van het ruimtestation uitvoeren die nu door astronauten worden gedaan. Dergelijke ruimtewandelingen, of extravehicular activities, zijn risicovol en kosten veel geld. De robotarm kan astronauten ook assisteren bij eva's, bijvoorbeeld door dienst te doen als een soort hoogwerker.

Duurste Nederlandse ruimtevaartproject

De kosten voor de European Robotic Arm zijn in de afgelopen decennia opgelopen tot zo'n 360 miljoen euro. Nederland heeft twee derde daarvan betaald. Dat maakt de ERA het duurste Nederlandse ruimtevaartproject. De robotarm is een ESA-project waar een consortium van Europese bedrijven aan heeft gewerkt onder leiding van Airbus Defence and Space Nederland. Dat bedrijf heette eerder Dutch Space en dat was op zijn beurt een afsplitsing van de Nederlandse vliegtuigfabrikant Fokker.

Tumultueuze ontwikkeling met veel uitstel

De robotarm is al sinds 1985 in ontwikkeling en heeft verschillende toepassingen gehad. Aanvankelijk was ERA onderdeel van de plannen voor het Europese Space Shuttle-alternatief Hermes. Dat ruimteveer werd in 1992 geschrapt, maar de arm bleef bestaan en kreeg een nieuwe toepassing in het geplande Russische ruimtestation MIR-2. Dat station kwam er echter ook nooit, waarna de ERA weer een nieuwe bestemming kreeg: het ISS. Sinds 2005 ligt dat uiteindelijke doel en de positie van de robotarm vast. De lancering had in 2012 al moeten plaatsvinden, maar de Russische Nauka-module, waar de ERA een plekje op krijgt, werd door technische tegenslagen meermaals uitgesteld. Vorig jaar werd bekend dat de lancering, inclusief de Europese robotarm, dan toch echt zou gaan plaatsvinden in juli 2021.

Lancering op 21 juli

De lancering staat gepland voor woensdag 21 juli. Daarmee is de lancering weer iets uitgesteld; tot vorige week donderdag was het plan nog om de raket met de Russische module en robotarm op 15 juli te lanceren. Bij de voorbereidingen van de lancering werd echter ontdekt dat een aantal instrumenten die gebruikt worden om de module naar de definitieve positie te manoeuvreren, niet voorzien waren van een beschermende thermische deken.

De ERA is bevestigd aan de Nauka-module, die met een Russische Proton-M-raket vanaf het Bajkonoer Kosmodroom in Kazachstan gelanceerd zal worden. In een kleine tien minuten brengt de raket de module in een baan om de aarde op een hoogte van 196km. Vanaf dan duurt het nog zo'n acht dagen totdat de module dezelfde baan als het ISS bereikt. Dat bevindt zich op een hoogte van zo'n 400km.

Reacties (52)

[Sliderhome]

Waarom nog spullen naar het ISS, deze is toch bijna afgeschreven?

[mbb]

Rusland heeft inderdaad gehint dat het binnenkort met het ISS wil stoppen, alsook dat ze met de samenwerking willen stoppen en hun modules loskoppelen (voor zover dat mogelijk is, sommige zijn core modules).

Voor het westerse deel:
Als het gaat zoals geplanned/gehoopt,, dan gaat het ISS naadloos over in commerciële ruimtevaart stations. Zo heeft Axiom toegang gekregen tot een poort, en gaat proberen daar in 2024 een eigen module aan te hangen. En vandaar verder uitbouwen.
Ook Bigalow en SNC werken aan eigen ruimtestations.
De bedoeling is dan om zo veel mogelijk nog werkende onderdelen en lopende experimenten over te brengen voordat ze de oude modules laten opbranden.
Het zal nog even duren voordat de nieuwe capaciteit daarvoor toerijkend is. Momenteel neemt de vraag juist toe omdat de Amerikanen weer eigen toegang tot het ISS hebben via de SpaceX commercial crew capsule.
Als Rusland eerder uitstapt, worden die nieuwe stations mogelijk daarna wel in een andere baan gebracht die vanuit de VS met minder energie te bereiken is.

Dit is overigens niet het enige nieuwe deel op het ISS:
- worden nu de uitrolbare iROSA zonnepalen bevestigd als upgrade over een deel van de bestaande panelen.
- is eind vorig jaar de NanoRacks Bishop commerciële luchtsluis voor cubesats geplaatst .
- begin vorig jaar de AIRBUS BARTOLOMEO platform op de Columbus module bevestigd
- ook de Bigelow Expandable Activity Module (BEAM) test voor uitvouwbare ruimtestations uit 2016 zit nog steeds aan het ISS voor extra opslag.

[Groningerkoek]

Nog in gebruik tot 2028 en als de staat het toelaat nog langer.

[Decile]

Ze hadden al de Canadarm, gaat deze de Netherlarm nickname krijgen? Rolt toch niet zo lekker over de tong...

[CH4OS]

Ik denk dan eerder de Dutch arm of zo, dat bekt wat gemakkelijker.

[Cubix]

Afgekort: "Darm".

[D.oomah]

"Houston, we've got a darm problem"
- "Have you tried a norrit?"

[ErwinPeters]

Ik voorzie een nieuw propulsie systeem op basis in 0g gekweekte ruimtebruinebonen. Op naar de bruine planeet.

[jip_86]

Sluit wel aan bij de bestaande Canadarm

[CH4OS]

Scherp!

[j4ck1nth3b0x]

Grappig, deed mij denken aan deze sketch: https://youtu.be/ypSKDY4Jp3g?t=19

[NIMIC]

Gewoon zoals alles krijgt het een drieletterige afkorting. ERA dus.

Want het is een "new era of space exploration", "to boldly go where no man has gone before".

[Reactie gewijzigd door NIMIC op 23 juli 2024 15:03]

[Mutatie]

To boldly go where no arm has gone before.

Sorry moest even, nu tijd voor een lekkere kop thee. Earl grey, hot.

[fredst]

Hij wordt al zeker 25 jaar ERA genoemd. Zijn voorloper was HERA die bedoeld was voor gebruik aan boord van de HERMES shuttle die uiteindelijk niet ontwikkeld is.

[Fiber]

Is dit dan ook echt 35 jaar oude tech of is alles ondertussen al drie keer vernieuwd...?

[fredst]

Die technologie is inderdaad 35 jaar oud, maar is daarmee niet meteen verouderd. Dit soort systemen moet zeer robuust gemaakt worden en wordt daarmee per definitie vaak al met oudere technologie gemaakt die zich in de praktijk heeft bewezen.

[Tranquility]

Ik denk dat vooral het idee 35 jaar oud is en dat het robotgedeelte wat geprogrammeerd kan worden niet echt meer jaren '80 techniek is.

[Reactie gewijzigd door Tranquility op 23 juli 2024 15:03]

[Striker_zelf]

Zelf heb ik hier in mijn eerste baan in 1995 aan meegewerkt bij Stork Product Engineering in Sittard. Dit bedrijf was een onderdeel van Stork Space, die ook de ontstekers van de Ariane raket maakte.

Toen ik daar de schema's van de prototypes ging tekenen en de PCB helpen ontwerpen viel me op dat het echt jaren '80 electronica was: Alles conventionele onderdelen, geen SMD, en alleen bewezen onderdelen met MIL nummers mochten gebruikt worden. De MCU van de "pols" en "schouder" besturing was een simpele 8 bitter, ik dacht een 6800...

Dat die arm nu nog echt zal gelanceerd worden is dan ook een bewijs voor het vertrouwen dat na 30 jaar in de opslag de oude electronica nog goed is om betrouwbaar te werken...

[Reactie gewijzigd door Striker_zelf op 23 juli 2024 15:03]

[Chiron]

Er is ook een andere reden voor, al die 'stokoude' circuits en pcb's zijn nog redelijk groot qua formaat en daardoor minder vatbaar voor storingen door kosmische straling.
Dat is ook de reden dat bijvoorbeeld de shuttle nog vloog met antieke cpu's:

https://www.cpushack.com/space-craft-cpu.html

[Tranquility]

Is dat niet een kwestie van goede afscherming? Anders zou men nooit moderne elektronica kunnen gebruiken in de ruimte.

[batteries4ever]

Maar in dat soort dingen zie ik ook meteen het probleem, en de reden waarom de commerciele jongens en China heel veel sneller vooruit komen... het zal allemaal betrouwbaar zijn en zo ,maar veel te duur en veel te traag. het alternatief kost een fractie, gaat de eerste keer mis, maar slaagt uiteindelijk sneller en goedkoper.

[multikoe]

Dat die arm nu nog echt zal gelanceerd worden is dan ook een bewijs voor het vertrouwen dat na 30 jaar in de opslag de oude electronica nog goed is om betrouwbaar te werken...

Dit.
Die discussie over oude technologie in de ruimtevaart duikt onder elk artikel weer op. Het is eigenlijk vreemd dat we dezelfde vragen niet stellen bij (bijvoorbeeld) de schijfremmen van een auto, of de warmhoudplaat van je koffiezetapparaat. Allemaal technologie uit de jaren nul, maar het werkt fantastisch.

[Reactie gewijzigd door multikoe op 23 juli 2024 15:03]

[Striker_zelf]

De MCU van de "pols" en "schouder" besturing was een simpele 8 bitter, ik dacht een 6800...nee dus...

Na nogmaals hierover met mijn voormalige collega over de ERA arm gekletst hebben bleek dat er helemaal geen MCU in de end-effects zat, dus ook geen software...deze werden direct door de commando's van de MIL-bus bestuurd met zoiets van: Select Motor/Up/Down/Stop...heel basic dus...

[SEtechnology]

Ik vraag me af hoe relevant de arm nog is voor ISS nu dit station het einde van de levensduur dreigt te naderen en er regelmatig politieke spanningen zijn waarmee de support voor het station afbrokkelt. Als Rusland of US uitstapt is het gedaan. En na zo veel ontwikkeling - is ook de waarde als tech demo mogelijk wat beperkt...

[edit] kleine aanvulling

[Reactie gewijzigd door SEtechnology op 23 juli 2024 15:03]

[YangWenli]

Wellicht recycling voor een nieuw ruimtestation? Zonde om alles in de atmosfeer te gooien.

[SEtechnology]

Dat is best een goede optie - al zie ik niet zo snel een nieuw project met de zelfde ambitie ontstaan als ISS - ik verwacht eerder hernieuwde space race (LEO / Maan / Mars) tussen China, VS en eventueel Rusland/India.

[Tranquility]

Onderschat SpaceX niet. Die hebben ondertussen al aardig wat mensen en vracht naar het ISS gebracht met de Dragon en de Falcon raketten. Dit zal alleen maar toenemen en de Russen zullen door de Amerikanen niet echt gemist worden denk ik. Die zullen zelf ook wel het e.e.a. gaan ondernemen want die zullen niet met lede ogen aanzien dat de rest van de wereld (Amerika, China, India, etc) hun aktiviteiten in de ruimte verder uitbreiden, incl. de Maan, Mars en wellicht verder.

[icceni]

25 jaar geleden al iets van gezien bij toen nog Fokker Space. Verbaast me dat dat nu pas, en dan toch nog, de ruimte ingaat.
Naamsuggestie: Space Fokker

[beerse]

Het was voor mij ook een oh-ja iets. Naar mijn idee was er jaren geleden al zo iets met zo'n arm van Nederlandse bodem de ruimte in gegaan. Ik had het idee dat dit met de space-shuttle omhoog gegaan was.

Over die naam valt natuurlijk wel te praten, al zullen er altijd partijen zijn die er iets op tegen hebben

[fredst]

Dat was toen een groot reserve onderdeel van ERA, n.l. de elleboog. Zie https://www.esa.int/Scien...pare_arm_to_Space_Station

[3raser]

Als ik het goed begrijp is de arm al bijna 10 jaar oud nog voordat hij ooit aan zijn werkzaamheden kan gaan beginnen. Maar dat heeft dus alles te maken met het feit dat de arm alleen aan de nieuwe module kan worden bevestigd die tot nu toe ook nog niet gelanceerd was.

Jammer dat de arm niet compatibel kan worden gemaakt met bestaande aansluitingen op het ISS. Zijn bewegingsruimte zou dan nog veel groter zijn.

[vlaag]

Beter een arm dan geen arm

[skauwnmokker]

Dat van die ontbrekende thermische dekens werd kennelijk ontdekt na het bekijken van persfoto’s.

https://twitter.com/djsnm/status/1411724485103783939?s=21

[Salvatron]

nederlanders moeten echt wat doen aan dat afgrijselijke accent van ze wanneer ze engels spreken, ffs. Verder loopt dat ruimtestation zo'n beetje op zijn einde en dan komen die nederlanders nog eens aanzetten met die arm van ze. Beetje laat, niet waar?

[thomskipsp]

Nederlanders ‘moeten’ niks. Je zou ook blij kunnen zijn dat ‘we’ (als Nederlands volk zijnde) ons prima verstaanbaar kunnen maken in het buitenland. Gelukkig zijn er Nederlanders die accentloos Engels kunnen spreken….

Anyways; tja als de arm al af is en de afspraken gemaakt zijn is het natuurlijk zonde om hem niet mee te sturen. Ik vermoed dat het ze het ISS niet zomaar afdanken, het blijft het duurste object ooit gemaakt…

[YangWenli]

Italianen, Duitsers en Fransen hebben een veel erger accent maar die mensen boeit het ook niet want ze zijn trots op hun taal.

[t4600c]

"Vechten" tegen je eigen accent klinkt volgens mij altijd 'gemaakt'

Amerikanen vinden Europeaanse accenten wel interessant volgens mij...

[MrMonkE]

Alleen Frans en een beetje Italiaans.
Bij Nederlands willen ze gelijk "The Heimlich Maneuver" doen.

[Jazco2nd]

De arm was er al. Nauka was het probleem. Met name budget. Niet zozeer techniek.

[CivLord]

De enige die zich ergeren aan ons Nederlandse accent zijn Nederlanders zelf. Vooral diegenen die de illusie hebben dat ze zelf beter Engels spreken.

[fredst]

Over wie heb je het?

[Tranquility]

Hoezo laat? Er zijn net nieuwe zonnepanelen geinstalleerd.
Dat station kan nog wel een tijdje mee.

[multikoe]

Even in perspectief: we geven per jaar ongeveer 70 miljard euro uit aan zorg (+/- 5000 euro per inwoner). Die arm kost Nederland dus 200 miljoen euro. Ongeveer 0,00029% dus.

Bovendien is die 200 miljoen die we uitgeven aan die arm geen weggegooid geld, daar worden ook gewoon banen van betaald en kennis opgebouwd.

[batteries4ever]

Precies... een variant op die arm helpt over 10 jaar in een bejaardentehuis mensen met aankleden o.i.d. Wordt een heel ander product, maar die kennis is via via via in een medisch product beland. je hoeft voor zoiets niet de ruimte in maar het helpt evengoed...

[Clubbtraxx]

Ah natuurlijk, daar is de eerste kortzichtige reactie weer bij een artikel over ruimtevaart.