Een deel van de Nederlandse televisiekijkers heeft tijdens het afgelopen EK Voetbal extra scherp kunnen aanschouwen hoe het Nederlands elftal het ervan afbracht. Door de NPO en verschillende providers werd namelijk een speciale NPO-zender aangeboden in 4k-resolutie en met high dynamic range. De ervaringen wisselden sterk van gebruiker tot gebruiker. In de uitzendstraat - of in ieder geval bij de NPO - verliep ook niet alles vlekkeloos.
De kijkers die niet te maken kregen met aanhoudende issues als een te donker of flets beeld of andere problemen, konden rekenen op een merkbaar hogere resolutie en kleuren die veel meer van het scherm afspatten. Het was een duidelijke verbetering ten opzichte van de reguliere sdr-uitzendingen in de normale 1080i-resolutie. Het aanbieden van de zender met de verhoogde beeldkwaliteit werd door de NPO aangeduid als een experiment. Een 4k-resolutie met hdr-ondersteuning zal dus zeker in Nederland niet ineens de norm worden voor sport- of voetbaluitzendingen.
Foto van een issue tijdens de live-uitzending van het Nederlands Elftal op het EK voetbal 2020, waarbij een soort picture-in-picturemodus de livebeelden verstoorde
Het is inmiddels alweer bijna tien jaar geleden dat de eerste 4k-televisie op de markt kwam in Nederland. Het heeft dus even geduurd, maar langzaamaan worden iets meer uitzendingen in deze resolutie aangeboden. Daarbij kan gedacht worden aan de Formule 1-races en de Engelse Premier League via Ziggo. In het buitenland lijkt het op dit vlak wat harder te gaan. Zo waren de Olympische Spelen in allerlei landen in hogere kwaliteit te bekijken en dat gold eerder ook voor tennistoernooien als Wimbledon en Roland Garros. Italië kan via Amazon straks ook de Champions League in 4k en met hdr bekijken. Dit is slechts een greep uit een veel diverser 4k-aanbod.
De inmiddels weer begonnen Nederlandse Eredivisie-voetbalwedstrijden leken ook aan dat rijtje te kunnen worden toegevoegd. Onder meer sportzender ESPN en provider KPN wekken in hun communicatie nog altijd de suggestie van 4k-kwaliteit, doordat ze spreken over respectievelijk 'Ultra HD' en 'UHD'. De realiteit is echter iets minder rooskleurig dan wat je in eerste instantie zou verwachten bij het horen van deze termen.
Hierbij speelt het issue dat onder gebruikers een ander idee bestaat over de uitleg van deze terminologie. De term Ultra High Definition associëren gebruikers logischerwijs met een 4k-resolutie, dus 3840x2160 pixels. Dat is echter niet hoe sommige bedrijven dat doen en ook een belangrijke overkoepelende organisatie als het Ultra HD Forum is wat dat betreft niet eenduidig. In dit artikel wordt ingegaan op deze kwestie en met name op de manier hoe deze terminologie in de markt kan worden gebruikt als keuzemenu en waarom consumenten bij uhd veelal andere verwachtingen hebben.
De combinatie van 1080p en hdr
In april kwam sportzender ESPN met de volgende mededeling: "Voetbalfans kunnen vanaf komend seizoen in nog hogere beeldkwaliteit kijken naar de Eredivisie. ESPN zal iedere week een selectie van de wedstrijden uitzenden in Ultra HD (UHD) HDR-kwaliteit". Tot de aanvang van het inmiddels begonnen voetbalseizoen gebeurde dat in standard dynamic range en een 1080i-resolutie met 50 fields per seconde, of 25fps. Dat laatste heeft te maken met de halve beelden, waar de i van interlaced voor staat. Deze standaard is vandaag de dag nog altijd dominant bij tv-uitzendingen.
Luisterend naar de bewoordingen van ESPN verwachtte menig kijker waarschijnlijk dat zijn 4k-televisie bij deze voetbalwedstrijden eindelijk eens volop tot zijn recht zou komen, net als bij het EK Voetbal. Dat bleek toch iets anders te liggen. Provider KPN bevestigde later wat al werd aangenomen: het gaat om een aanbod 'in uhd', maar het betreft geen 4k-resolutie. Geen van de bedrijven benoemt heel duidelijk waar het precies om gaat. Wel is duidelijk dat de hdr-ondersteuning verloopt via de in televisieland gebruikelijke Hybrid Log-Gamma-standaard. Dat gaat hoogstwaarschijnlijk gepaard met 1080p, een kleine verbetering ten opzichte van 1080i, met name voor beelden met snel bewegende objecten en subjecten zoals die vaak bij sport voorkomen.
Deze combinatie van 1080p met vijftig beelden per seconde en high dynamic range komt niet ineens uit de lucht vallen. Tijdens het afgelopen EK Voetbal bood KPN een tijdelijke zender op kanaal 109 aan waarop de wedstrijden in 1080p50 met hdr waren te aanschouwen, naast het reguliere NPO1 met 1080i50 en sdr en de speciale, tijdelijke zender op kanaal 690 waar het vooral om draaide: 4k, met 50fps en hdr.
Televisies waarvan de resolutie niet verder gaat dan 1080p hebben vrijwel nooit hdr-ondersteuning. Daarmee lijkt de meerwaarde van kanaal 109 gering, omdat het gebruik van hdr-weergave eigenlijk automatisch de noodzaak van een 4k-tv met zich meebrengt. KPN startte het kanaal vooral om in te spelen op eventuele beperkingen in de bandbreedte. De lijnsnelheid moest bij de gebruiker minimaal 100Mbit/s zijn. Dat is doorgaans minder snel een issue bij glasvezelaansluitingen, maar het kan nog weleens een issue worden voor kijkers die nog een koperlijntje met beperkte bandbreedte gebruikten.
4k of toch maar 1080p?
Er zijn meer voorbeelden van 1080p50 met hdr bij televisiesportuitzendingen. Zo testte ATP Media, de uitzendafdeling van tennisorganisatie ATP World Tour, al in 2017 tijdens de Nitto ATP Finals in Londen een output in 1080p met hdr. Het aardige van die test was dat ATP Media deze output van 1080p met hdr direct vergeleek met het reguliere 1080i met sdr, 4k met sdr en 4k met hdr. Welke combinatie zou als winnaar uit de bus komen?
Vanuit het perspectief van de kijker lijkt dat antwoord niet zo moeilijk, maar voor een uitzendbedrijf spelen ook andere factoren een rol. Shane Warden, de director of broadcast & Technology bij ATP Media, nam al een voorschot op de uitkomst: "De resultaten toonden dat 1080p hdr een zeer attractief format voor ons kan zijn bij tennis, om de grote voordelen van hdr efficiënt naar uitzendbedrijven en kijkers te brengen." Hij stipte daarbij wel aan dat er nog meer tests nodig waren.
De executive producer van ATP Media, Dominic Gresset, liet ook al blijken welke kant het op zou gaan: "4k is misschien de beste optie voor een enkele voetbal- of cricketwedstrijd, maar het verslaan van een ATP World Tour Masters 1000-evenement met maximaal vier banen waarvan de beelden op televisie worden uitgezonden, brengt grote implicaties met zich mee als het geproduceerd moet worden in 4k. Als host broadcaster moeten we de juiste balans zien te vinden tussen het creëren van het best mogelijke product en het bereiken van een realistisch product gelet op de budgetten". Hij stipte ook aan dat rekening moet worden gehouden met de capaciteiten van en eisen van de rechthebbenden.
Niet geheel verrassend werd 1080p50 met hdr uiteindelijk de winnaar. Een jaar later, in november 2018, werden de Next Gen ATP Finals in Milaan in deze kwaliteit beschikbaar gesteld. Begin 2018 lichtte Warden tegenover Sports Video Group Europe toe waarom het deze kant op ging: "De vergelijking van 1080p hdr met 4k hdr liet zien dat er in de huiselijke kring met een gemiddelde televisie van 55" weinig zichtbaar verschil was voor het menselijk oog, ook al heeft 4k een vier keer zo hoge resolutie."
Verder sprak Warden over het probleem waar Gresset ook al op doelde: "Voor een sport als tennis is 1080p belangrijk, omdat het betekent dat we de voordelen van hdr gemakkelijker naar de kijker kunnen brengen, zonder de last van het produceren, bewerken, distribueren en opslaan in 4k. Specifiek voor ons als ATP is dit van belang omdat onze verslaggeving anders gaat dan bij een voetbal- of rugbywedstrijd. We zenden beelden van tot wel elf banen uit, gedurende zeven tot veertien dagen. Als je dat vermenigvuldigt met vier om 4k te bereiken, begrijp je het probleem". Warden zei ook nog dat 4k pas interessant wordt bij schermgroottes vanaf 65", maar in zijn optiek is bij snelbewegende sporten dan ook nog High Frame Rate nodig om judder tegen te gaan. In dat geval zou het om een aanzienlijke hogere framerate van 100 of 120fps gaan en dat vergt automatisch ook weer een aanzienlijke vermenigvuldiging.
Er zijn ook sportuitzendingen zoals die van de Amerikaanse Major League Baseball-competitie waarin de beelden in de huiskamers komen in 4k met hdr, maar dat betreft een conversie van 1080p naar 4k. Daarvoor wordt gekozen, omdat de meer dan vijftig per wedstrijd ingezette camera's native niet in 4k-resolutie kunnen opnemen, zo vertelde Brad Cheney, een onderdirecteur van Fox Sports. Volgens hem is 1080p veel 'flexibeler' gelet op de vijftig camera's, 36 replay channel playbacks en alle andere aanpassingen die in de show worden verwerkt.
Het bedrijf BAMTech, dat de streamingtechnologie voor onder meer MLB TV en HBO Now verzorgt, was bij monde van CEO Joe Inzerillo wat specifieker over het kostenplaatje. Hij gaf in 2017 tijdens een interview aan dat 4k grofweg zo'n vier tot vijf keer duurder is dan 1080p. De toevoeging van hdr zou de productiekosten slechts met zo'n 25 procent verhogen. De keuze is dus snel gemaakt, aldus de strekking van Inzerillo's toelichting. Daar komt nog bij dat het op de korte termijn veel praktischer is om hdr toe te voegen dan te upgraden naar 4k.
Dat laatste vergt automatisch aanzienlijke investeringen. Clark Pierce, oprichter van Emerging Media Technologies en in 2017 onderdirecteur bij Fox Sports, memoreerde ook de transitie van SD naar HD. Volgens hem hadden de netwerken enorme investeringen gedaan voor HD-video, inclusief camera's, monitoren, trucks en crewtrainingen, om vervolgens te constateren dat de tv-fabrikanten en winkels alle winst opstreken die gepaard ging met deze formatovergang. Volgens Pierce maakte Fox Sports geen extra winst, maar verdienden de big box stores daarentegen enorme bedragen. "Toen het tijd werd voor 3d kwamen die winkels dus weer langs en zeiden ze 'geweldig, we gaan dit weer doen'. Ik vergeet nooit dat onze voorzitter toen zei: 'we gaan dit keer niet voor jullie betalen. Jullie willen het doen, dan is het aan jullie'. En het is verdwenen, toch? Niemand doet nog iets met 3d-sport. Ik heb het idee dat het bij 4k ook ongeveer zo gaat, omdat wij niet het voortouw nemen."
Een afbeelding met een scène met een groot dynamisch bereik
Het is dan ook niet heel verrassend dat het aanbieden van uhd-tv-diensten en het bouwen van infrastructuur daarvoor niet de hoogste prioriteit heeft. Althans, dat bleek in maart vorig jaar uit een enquête van de European Broadcasting Union. Dat is een invloedrijk samenwerkingsverband van vele, met name Europese publieke omroepen. In de meeste gevallen wordt deze stap door hen pas samen met een migratie van de infrastructuur naar IP gezet. Interlaced-formats zullen wel steeds meer verdwijnen ten faveure van progressive scans, waarbij het bijvoorbeeld gaat om de overgang van 1080i naar 1080p, maar in de komende vier jaar zal de 1080i25-standaard in Europa nog altijd niet zijn uitgestorven, luidt de verwachting. De EBU stelde dat haar leden wel geïnteresseerd zijn in een ander aspect van uhd-tv, namelijk Next-Generation Audio. Daarbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan experimenten zoals dat van KPN tijdens het Eurovision Songfestival, waarbij een speciaal kanaal beschikbaar was voor Dolby Atmos-geluid. Ook op dit terrein zijn er volgens de respondenten echter obstakels, zoals een gebrek aan ondersteuning voor meerdere NGA-codecs door de verkopers van apparatuur, een gebrek aan goede interfaces om de NGA-features in tv's goed te gebruiken en vraagtekens over de acceptatie van de nieuwe diensten bij gebruikers.
Verwachting dat uhd en 4k hetzelfde zijn
Vanuit de broadcastwereld is er dus een zekere terughoudendheid om flink in te zetten op 4k en hdr. Dat betekent dat de gevoelsmatige tussenstap van 1080p met hdr voorlopig nog aardig kan oprukken. Zoals uit eerdere voorbeelden bleek, kan die combinatie in de praktijk worden aangeduid met de afkorting uhd. Menig kijker die wel wat gewend is met 4k-bronnen en een beetje thuis is in de audiovisuele wereld, zal daarbij al snel een wenkbrauw optrekken; uhd is toch eigenlijk een soort synoniem of aanduiding voor 4k? Het wordt ook in de context van 8k gebruikt, maar dan wordt het bijna altijd als '8k uhd' neergezet. De term '4k uhd' zie je ook, al wordt uhd ook vaak los gebruikt, dus zonder bijbehorende resolutieaanduiding. De verwachting is dat het dan gaat om een 4k-resolutie.
Die verwachting is natuurlijk ergens op gebaseerd. Neem bijvoorbeeld de uhd-blu-rayschijfjes in de zwarte doosjes. Deze opvolgers van de blu-rays in blauwe doosjes zijn al een aantal jaren beschikbaar. In mei 2015 kwam de de Blu-ray Disc Association met een logo voor deze nieuwe schijfjes en werd ook de uhd-blu-rayspecificatie voltooid. Die specificatie gaat niet alleen over de resolutie, hij schrijft ook op andere vlakken een aantal dingen voor. De resolutie is echter wel een van de meest in het oog springende factoren, al was het maar omdat hij al in de naam en het logo zit: Ultra HD. Afgezien van de stap van sdr naar hdr is de resolutieverhoging een van de duidelijkste verbeteringen ten opzichte van de reguliere blu-rays.
Wat de resolutie betreft was de BDA dan ook duidelijk: content in 'up-to 3840x2160'. Dat lijkt ruimte te laten voor uhd-blu-rays met lagere resoluties, maar daar is geen sprake van. Elke uhd-blu-ray heeft een resolutie van 3840x2160 pixels. Een kleine nuance is dat het bronmateriaal niet per se in 4k-resolutie hoef te zijn geschoten. Films, zeker de titels die nog niet digitaal zijn geschoten, zijn vaak opgenomen in 2k-resolutie. Dat sluit ook precies aan bij de 1920x1080-standaard van reguliere blu-rays. Dergelijk 2k-materiaal wordt opgeschaald naar een resolutie van 3840x2160 pixels voordat het op een uhd-blu-ray belandt. De BDA is verder ook vrij duidelijk in zijn communicatie. De organisatie geeft aan dat Ultra HD blu-ray-content doorgaans ook wel aangeduid wordt met 4k uhd.
Het idee dat 4k en uhd inwisselbaar zijn, is niet alleen toe te schrijven aan uhd-blu-rays en die specificatie. Er zijn talloze voorbeelden waarin de termen als synoniemen worden gebruikt. Een recent voorbeeld daarvan is het afgelopen EK Voetbal. De UEFA zette per wedstrijd een minimum van 36 camera's in, waaronder acht 'native' uhd-hdr-camera's. Die werden specifiek benoemd als een verbetering ten opzichte van de 1080p-cameraformats van de meeste andere gebruikte camera's. De gebruikte graphics bij de beelden, bijvoorbeeld om kijkers te informeren, zijn ook native in uhd ontworpen, zodat ze goed aansloten bij de zogeheten Live Stadium Feed. Het moge duidelijk zijn: het ging om 4k-camera's en uhd werd hier gebruikt om 4k aan te duiden.
Uhd-pijlers als keuzemenu
Gelet op de logische verwachting dat uhd en 4k dezelfde grootheden zijn, dient de vraag zich aan hoe het kan dat er partijen zijn die 1080p met hdr toch aanduiden als uhd. Hierbij blijven we overigens weg van eventuele relevante juridische aspecten en de vraag of dit misleiding is. Dit mede omdat eenduidigheid en consistentie wel vaker ver zijn te zoeken als het om de toepassing van technische termen en standaarden gaat. Daarbij kan gedacht worden aan hoe hdr soms wordt aangeprezen terwijl een product lang niet altijd de benodigde specificaties ervoor heeft. Een ander voorbeeld is een standaard als HDMI 2.1, wat eigenlijk slechts een keuzemenu omvat en geenszins een vastomlijnde set aan features die altijd aanwezig is. Voor dat laatste is de HDMI Forum-organisatie medeverantwoordelijk. Dat 1080p met hdr wordt aangeduid als uhd, is waarschijnlijk ook deels terug te voeren op bepaalde organisaties en hun definities.
De eerdergenoemde EBU is zo'n organisatie. Meerdere Nederlandse omroepen, waaronder de NOS, zijn er lid van, net als de Vlaamse VRT. De EBU spreekt over uhdtv. Deze term werd in 2007 al in het leven geroepen door de Society of Motion Picture and Television Engineers, als ST 2036-1. De standaard werd door de Smpte gedefinieerd aan de hand van twee niveaus: uhdtv1 met 3840×2160 pixels en uhdtv2 met 7680×4320 pixels. Uhdtv1 en uhdtv2 werden duidelijk gekozen als contrast met het oudere hdtv. De immer pionierende Japanse omroep NHK, die destijds de term Super Hi-Vision voor uhdtv gebruikte, experimenteerde hier in mei 2007 al mee en schoot een jaar later uhdtv-demonstratiebeelden in Londen. Uhdtv bestaat dus al geruime tijd. Hans Hoffman, een manager bij de EBU en de huidige directeur van Smpte, onderstreepte in 2011 al het belang van deze hogere 4k- en 8k-resoluties, want meer pixels betekende volgens hem een betere onderdompeling.
Je zou dus denken dat uhdtv altijd minstens 4k betekent, maar conform de huidige uitleg en definitie van de EBU is dat niet per se zo. De organisatie benadrukt allereerst het gevoel van onderdompeling, echtheid en 'erbij zijn' zoals gebruikers dat kunnen ervaren bij uhdtv. Die meer onderdompelende ervaring wordt volgens de EBU bereikt door meerdere video- en audioparameters te verbeteren. 'Niet al deze parameters hoeven op hetzelfde moment te worden gebruikt; het zijn opties die gemixt en verbonden kunnen worden, zodat er gradueel verbeteringen in beeld en audio kunnen worden doorgevoerd', schrijft de organisatie. Daarna wordt meteen een concreet voorbeeld genoemd: het gebruik van 1080p50 met hdr wordt ook als uhdtv-dienst gezien.
De EBU benoemt vijf parameters die uhdtv maken: meer pixels, meer lichtniveaus, meer kleuren, meer frames en onderdompelende en persoonlijke audio. Die vijf parameters zijn wat specifieker in te vullen met 4k/8k, hdr, een grotere kleurruimte, high frame rate (hfr) en next generation audio. Als het gaat over de resolutieparameter, spreekt de EBU duidelijk over uhd als 4k of 8k, waarbij de organisatie aanstipt dat 4k doorgaans als informele term wordt gebruikt voor uhd.
Het Ultra HD Forum doet ook een duit in het zakje. Deze organisatie is door Dolby, Comcast, Harmonic en LG opgericht en wordt onder meer door KPN ondersteund. De leden komen uit de film- en tv-industrie. Zij proberen gezamenlijk binnen de industrie consensus te bereiken rond technische standaarden. De organisatie produceert al ruim vijf jaar meerdere versies van zijn Guidelines. Volgens het Ultra HD Forum zijn deze Guidelines bedoeld om het publieke belang te dienen door aanbevelingen en procedures te verschaffen om de uniformiteit, uitwisselbaarheid en betrouwbaarheid van audio- en videotransmissiediensten te bestendigen.
De laatste Guideline is van oktober 2020. Daarin wordt nog steeds uitgegaan van een zogeheten UHD Phase A-dienst, zoals die in 2016 is opgesteld. Deze UHD Phase A-configuratie bevat een aantal technologieën om te komen tot een commercieel inzetbare Ultra HD-dienst met zowel live als vooraf opgenomen content. Op het vlak van de resolutie schrijft de UHD Phase A-definitie voor dat het moet gaan om 1080p of 2160p. Daarbij meldt de organisatie dat 1080p samen met een grotere kleurruimte en hdr ook aan bepaalde gebruikersscenario's van de UHD Phase A-diensten voldoet. Daarom wordt die combinatie ook als Ultra HD-format beschouwd. De combinatie van 1080p zonder een grotere kleurruimte of hdr wordt gezien als een HD-format en valt dus buiten Ultra HD.
Net als de EBU hanteert het Ultra HD Forum een aantal parameters of pijlers. Volgens het Ultra HD Forum zijn er zes die Ultra HD vormen: 4k, hfr, grotere kleurruimte, diepere kleurresolutie, hdr en next generation audio. Net als de EBU schrijft het Ultra HD Forum niet voor dat die pijlers stuk voor stuk allemaal aanwezig moeten zijn. Ook hier betreft het eigenlijk een keuzemenu.
Yoeri Geutskens, een marketeer met de nodige ervaring in de techindustrie die ook vaak over hdr en 4k schrijft, stelt dat Ultra HD beschouwd moet worden als een toolkit, een box met elementen om te gebruiken: "Organisaties hebben verschillende dingen gezegd over welke combinaties kwalificeren als Ultra HD. Zelfs binnen Ultra HD Forum is er aanhoudend discussie over welke combinaties kwalificeren." Bill Redmann, director of standards bij InterDigital en partner van Smpte, zei eerder al dat het element 'ultra' in Ultra HD niet zozeer beschouwd wordt als 'ultrahoge definitie' maar als iets dat verder gaat dan HD. Volgens hem gaan de zes pijlers elk voorbij aan een bepaalde beperking van HD en leidt elke pijler tot een verbeterd gevoel van onderdompeling. Zijn woorden onderstrepen het idee van Ultra HD als een toolkit waarin 1080p geenszins verboden terrein is.
Slot
De EBU verwacht dat de 4k-resolutie een 'natuurlijke evolutie' is die gedicteerd wordt door vervangingscycli. Kortom, het vervangen van de voor 4k benodigde apparatuur en de kosten ervan zullen bepalend zijn. De meeste productie-uitrusting is volgens de organisatie al beschikbaar, al zijn er nog wel wat obstakels, zoals de balans tussen de kosten en de kwaliteit.
Obstakels komen soms ook uit onverwachte hoek, zoals de vraag welke objectieven er op de camera's moeten worden gebruikt. In een bulletin van de EBU uit september 2019 staat een artikel over een test van de Canadese omroep CBC waaruit naar voren kwam dat de geteste 4k-lenzen onvoldoende resolutie boden voor volledige uhd. Dit leidde tot een enigszins onscherp beeld. De geteste HD-lenzen boden ook geen soelaas. Geen van de objectieven wist een vlekkeloos uhd-beeld te produceren. Het inroepen van extra technische expertise, heel nauwgezet de juiste objectieven selecteren op basis van de productieomstandigheden en de komst van nieuwe uhd-lenzen werden genoemd als factoren om toch in toenemende mate hoogwaardige uhd-producties te maken.
Wanneer kunnen we wat meer 4k verwachten bij televisieproducties? De EBU verwacht dat de eerste 'Public Service Media 4k'-diensten ergens in 2023 of 2024 zullen beginnen. Tot die tijd worden diensten met 1080p50 en hdr wellicht eerder aangeboden als een transitiefase. De EBU verwacht dat dit ook wordt bestendigd doordat deze combinatie door resolutie-oversampling profiteert van 4k.
De combinatie van 1080p en hdr zou dus nog heel wat vaker kunnen worden toegepast. Het scheelt aanzienlijk in bandbreedte, het past beter bij de huidige workflow en technische infrastructuur, en verschillende marktpartijen roepen in koor dat hdr eigenlijk een veel groter verschil maakt. Kortom, de stap van sdr naar hdr is volgens hen een veel grotere verbetering dan de stap van 1080p of 1080i naar 4k. ATP Media bejubelde de kwaliteiten van hdr door te wijzen op eigen tennisopnames die onder allerlei lichtomstandigheden en in verschillende dagdelen zijn gemaakt; soms in de volle zon, soms met veel schaduwpartijen in beeld, en ook allerlei situaties daar tussenin. Zelfs bij indoorpartijen heeft hdr een duidelijke toegevoegde waarde, stelt ATP Media, omdat kijkers dan het onverlichte publiek beter konden zien en de verlichte banen en led-borden meer tot leven kwamen.
Hier is moeilijk hier iets tegenin te brengen. Beelden in 4k zijn niet direct door iedereen te onderscheiden van kwalitatief goede beelden in 1080p met een fatsoenlijke bitrate, zeker niet als de kijkafstand toeneemt en een niet al te groot scherm wordt gebruikt. Dat is anders bij een vergelijking tussen sdr en hdr. Dankzij het enorme contrast en de fijnmazige lichtregeling tot op pixelniveau kan hdr op een oled-tv heel goed tot zijn recht komen, zeker in een niet al te lichte ruimte. Dat verschil met dezelfde beelden in sdr zal bijna niemand ontgaan. Hetzelfde geldt voor een high-end lcd-tv met een hoge piekhelderheid. In beide gevallen komen kleuren meer tot leven en wordt het contrast tussen licht en donker aanzienlijk uitgebreid. Het experiment met het EK Voetbal op de speciale uhd-zender van de NPO was weliswaar niet volledig geslaagd als het om hdr gaat, maar de potentie is onmiskenbaar.
Eenzelfde scenario is ook voorstelbaar bij High Frame Rate. Beelden in 4k met 50fps vergen grofweg dezelfde bandbreedte als 1080p met 200fps. Bij sporten met veel snelle bewegingen kan zo'n hoge framerate een aanzienlijk verschil maken. De stap naar 100 of 120fps is al aanzienlijk en zal voorlopig nog geen vaste voet aan de grond krijgen, maar ook hiermee is al vaker getest, zoals tijdens de European Athletics Championships in 2018 in Berlijn. Daar werd een 2160p100-feed gebruikt om 1080p100- en 1080p50-signalen aan te kunnen bieden in de huiskamers. Een conclusie die de EBU in 2019 trok op basis van input van respondenten was dat als beeldinterpolatie op de televisie is uitgeschakeld, er een kwaliteitsverbetering van 1,5 punten wordt ervaren als 100fps in plaats van 50fps wordt gebruikt. Deze punten verwijzen naar een 5-puntschaal die van slecht tot uitstekend gaat.
Bij een voetbaluitzending die 1080p combineert met hdr zal de impact van hdr doorgaans niet heel groot zijn, gelet op het niet al te afwisselende kleurenpalet bij voetbalwedstrijden en de niet al te grote afwijkingen tussen licht en donker. Toch kan het wel degelijk tot een merkbare verbetering leiden. Het is ietwat teleurstellend dat partijen als ESPN strooien met termen als uhd zonder precies uit te leggen wat er daadwerkelijk verbetert en waarom nog geen 4k wordt gehanteerd. Dat verhaal is best redelijk en goed uit te leggen. Het neemt dan ook meteen verwarring en een gevoel van misleiding weg. De gemaakte keuze zal voor deze aanbieders ideaal zijn vanuit pr- en marketingoverwegingen, maar met alle vaagheid op audiovisueel gebied over termen, standaarden en definities zou een scherpere uiteenzetting voor de verandering welkom zijn. De niet al te noemenswaardige toename van de scherpte van de Eredivisie-beelden neemt de kijker dan ongetwijfeld voor lief.
Clark Pierce, oprichter van Emerging Media Technologies en in 2017 onderdirecteur bij Fox Sports, memoreerde ook de transitie van SD naar HD. Volgens hem hadden de netwerken enorme investeringen gedaan voor HD-video, inclusief camera's, monitoren, trucks en crewtrainingen, om vervolgens te constateren dat de tv-fabrikanten en winkels alle winst opstreken die gepaard ging met deze formatovergang. Volgens Pierce maakte Fox Sports geen extra winst, maar verdienden de big box stores daarentegen enorme bedragen. "Toen het tijd werd voor 3d kwamen die winkels dus weer langs en zeiden ze 'geweldig, we gaan dit weer doen'. Ik vergeet nooit dat onze voorzitter toen zei: 'we gaan dit keer niet voor jullie betalen. Jullie willen het doen, dan is het aan jullie'. En het is verdwenen, toch? Niemand doet nog iets met 3d-sport. Ik heb het idee dat het bij 4k ook ongeveer zo gaat, omdat wij niet het voortouw nemen."
Excuseer, maar... KOTS
Dit is een sprekend voorbeeld van de algemene houding in de contentindustrie (muziek, film, tv). Aan de top heerst er enkel en alleen maar een sfeer van afgunst, jaloezie, luiheid, lafheid, en hebzucht.
Het meest zichtbare voorbeeld is de muziekindustrie: de platenlabels hebben een afschuwelijke hekel aan iedereen, maar dan ook iedereen:
Hun klanten? Hebzuchtige dieven die niet genoeg betalen!
De artiesten? Verwaande hippies met sterallures, die niet weten wat echt werken is!
De concertindustrie? Dieven, de labels horen alle rechten te hebben, ook op live performances!
Radio? parasieten die zomaar gratis ons product rondstrooien!
De platenzaken? Schurken die geld verdienen over hun rug, ze nemen te veel marge!
De grote ketens met lage marge, zoals supermarkten die cds hebben liggen? Dieven, ze worden rijk met onze muziek!
Maar het meeste haat reserveren de platenlabels voor zij die de industrie redden:
MTV: in de jaren 80 heeft MTV zo goed als zelfstandig de muziekindustrie gered door muziek een essentieel deel te maken (meer dan nu) van jongerencultuur. De platenbazen hebben echter talloze gevechten gehad met MTV, want MTV verdiende in hun ogen te vele geld aan muziekclips.
Apple: de muzieklabels hadden de boot van digitale muziek keihard gemist, en waren nog bezig met CDs te verkopen met fucking DRM (hoe klantonvriendelijk kan je zijn?). Apple kwam met de iPod en iTunes, waardoor digitaal muziek kopen poepsimpel werd. De platenbazen waren echter razend dat Apple geld verdiende aan de iPod: de iPod zou niet verkopen zonder hun muziek, en dus komt dat geld de labels toe, niet Apple! In Nederland en België hebben ze helaas buit gehaald door een fikse heffing op digitale dragers in te voeren, waardoor je dus moest betalen om muziek te mogen kopen voor je iPod.
Spotify: Na jaren van stagnatie en een totale afwezigheid van innovatie van de labels kwam Spotify met het idee van een all-you-can-eat formule voor muziek. Het resultaat is dat piraterij zo goed als verdwenen is, en nog belangrijker: mensen geven meer uit aan muziek dan ooit. Sure, muziekliefhebbers gaven/geven meer uit, maar de gemiddelde consument gaf echt geen 120€/jaar uit aan albums, en nu is het de norm. Ook al luisteren mensen naar meer soorten muziek dan eerst: de industrie krijgt veel meer geld dan ooit. Maar, toch moet er geklaagd worden: "Spotfy heeft succes, dat succes komt ons toe, de smeerlappen, de streamingdieven, hoe durven ze?!?!?"
Het idee van een win-win bestaat niet in de ogen van de contentreuzen: als iemand anders geld verdient zien zij dat als geld dat van hen gestolen is.
En nu dus weer: Fox Sports beweert dus dat Mediamarkt en co op de kap van zenders geld verdienen, en dat Fox Sports meer van die taart had moeten krijgen. Sorry, maar als er een sector is die amper marges heeft is het wel elektronica retail.
Daarna durft deze kwal van Fox ook nog te beweren dat 3D gefaald is omdat Fox Sport het niet steunde. Srsly, wtf? 3D is gefaald omdat niemand in zn woonkamer met een bril op wil zitten, niet omdat je geen voetbal in 3D kan kijken. Als dat laatste zo was, dan hadden we nu geen 4K tv's, want zenders zitten nog steeds op 1080i, maar dat is niet zo: ook zonder de zenders willen consumenten een 4K tv.
Bah.
Bah bah bah.
Als de jongens van Fox even zouden stoppen met boos zijn op al hun klanten en partners, en die energie zouden stoppen in een goede dienst voor een goede prijs aan klanten te leveren, en eens zouden nadenken over innovatie en user experience, dan zouden ze nog ergens komen.
[Reactie gewijzigd door kiang op 22 juli 2024 13:33]
Iedereen wil altijd maar meer en meer. Jij ook, ik ook. We willen meer luxe, meer opties, meer mogelijkheden, meer keuze maar vooral ook meer geld. Want we willen alles het liefst zo goedkoop mogelijk.
Clark Pierce heeft minstens ten dele gelijk. De bedrijven die verantwoordelijk zijn voor content creatie hebben enorme investeringen moeten doen om naar HD over te schakelen. Alles wat met captatie en transmissie te maken heeft, heeft men ervoor moeten upgraden. Maar daar stonden geen extra inkomsten tegenover. In tegendeel. Vandaag met 4k verwachten we dat ze het allemaal opnieuw doen.
Waar je in de jaren 80 of 90 je infrastructuur kon opzetten om 20 jaar te laten meegaan, gaat de ontwikkeling vandaag zo snel dat je apparatuur na 10 jaar al zorgt voor klachten van niet goed genoeg meer voor onze hedendaagse maatschapij. Resultaat: je moet altijd maar meer en meer investeren. Want de apparatuur wordt er ook niet goedkoper op en je kan niet enkele jaren wachten totdat de prijsevolutie dat wat heeft rechtgetrokken. Want dan steken je concurenten je zo voorbij.
Ik zie dan ook in jouw post dat jij vooral een hekel hebt aan bedrijven die proberen een balans te vinden tussen investeren, risico's nemen en winst maken. Als het de muziekindustrie zo goed zou gaan, waar zijn al die grote platenlabels van 30 jaar terug dan gebleven? Als het in de filmindustrie zo goed gaat, waarom gaat dan de ene grote studio na de andere failliet?
Je moet ook eens even een realiteitscheck doen. Zo geef jij aan dat consumenten vandaag gemakkelijk 120 euro per jaar uitgeven aan Spotify. Voor zover ik weet is meer dan de helft van de Spotify gebruikers nog altijd geen betalend gebruiker en zijn er onder de betalende gebruikers heel veel die hun abbonement ofwel delen met "gezinsleden" danwel gratis krijgen bij andere diensten. Daarnaast heeft het bedrijf achter Spotify nog nooit winst gemaakt en klagen de rechthebbenden dat ze er hun boterham niet mee kunnen verdienen.
Je zou trouwens verbaasd zijn hoeveel geld er vroeger door vele mensen werd uitgegeven in een platenwinkel. Natuurlijk had je bootlegs of ging men al eens met cassetjes aan de slag om zelf iets in elkaar te zetten, maar als je echt iets van degelijke kwaliteit wenste was de platenhandel toch echt de plaats waar je naartoe moest.
Ook je claim dat er nog nooit zoveel geld aan muziek is uitgegeven klopt enkel als je niet zou compenseren voor inflatie. Doe je dat wel, en dat moet je eigenlijk wel doen, dan zal je merken dat in de tweede helfd van de jaren 90 er nog een pak meer omzet werd gedraaid op jaarbasis en dat we vandaag op het niveau zitten van rond 2005 waarbij 2013 een dieptepunt was in de moderne geschiedenis.
En in het dispuut met KPN had die laatste ook gewoon kunnen beslissen van het niet te doen. Dat is geen misbruik, als het dat wel was had de ACM kunnen ingrijpen of had KPN van de rechter gelijk gekregen. Geen van die twee is gebeurd. Fox bied op exclusieve rechten met een verwachting en trekt met die verwachting naar de onderhandelingstafel. KPN heeft een voorstel dat ze kunnen aanvaarden of niet. Toch blijkt KPN uiteindelijk er toch mee in te stemmen. Waarom denk je?
Natuurlijk zijn de kosten hoger maar ik krijg de indruk dat we geen betere beeldkwaliteit krijgen omdat er geen concurrentie is. ESPN betaalt kapitalen om voetbal te mogen uitzenden, als enige, en vraagt vervolgens ook weer een berg geld aan KPN/Ziggo die vervolgens weer een berg geld aan de klant vragen. Voor F1 geldt hetzelfde. Ik heb als klant geen keus, als ik sport wil kijken heb ik met deze partijen te doen. Als er concurrentie zou zijn dan zou een andere partij zich kunnen onderscheiden door betere beeldkwaliteit te bieden, eventueel tegen meerprijs. Het zelfde idee dat je je data abonnement voor €2,- per maand kunt upgraden naar 5G.
De huidige situatie gaat dus echt niet veranderen. En gezien de ontwikkelingen in de techniek kunnen we 1080i50 voor sportuitzendingen toch echt niet meer serieus nemen.
Sterker nog, misschien moeten we de situatie omdraaien. TV fabrikanten moeten allerlei fratsen uithalen om een 1080i50 enigszins fatsoenlijk op een modern scherm weer te geven.
mwa....3d is wat mij betreft gefaald omdat er geen content meer uitgebracht werd. Neem gaming wat voor mij het belangrijkste onderscheid gaf. De PS3 hadden heel veel games 3d en gebruikte ik regelmatig. PS4 kwam uit en er werden nagenoeg geen games meer uitgebracht met 3d. Had er nog speciaal de OLED versie curved met 3D voor gekocht maar uiteindelijk al ruim 4 jaar niets in 3d meer kunnen spelen.
En er werd geen content meer uitgebracht omdat de ervaring k*t is. Niemand wil zo'n bril op, de resolutie gaat door de helft en iets als ondertiteling is slecht leesbaar en stoort de kijkervaring.
Dieven, schurken...
Sorry dat ik het zeg, maar vind het vooral een hoop populistisch geklaag en voornamelijk eigen interpretatie.
Typisch gevalletje van 'voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten'.
Zelf geen geld uit willen geven, maar anderen verwijten als ze eenzelfde houding hebben.
Het is ronduit belachelijk dat ESPN de marketinglabel Ultra HD mag plakken op de voetbaluitzendingen. Nog dommer is dat dit vanuit de standaarden gewoon is toegestaan. Distributeurs zoals KPN en Ziggo zullen waarschijnlijk walgen van deze actie van ESPN..
UHD moet m.i. bestaan uit de combinatie van resolutie (3820x2160), aantal frames (60 of 120), kleurbereik (BT.2020), hoog dynamisch contrast (HLG/HDR/DB Vision), kleurdiepte (10/12 bit) en bitrate (minimaal 25 Mbit met HEVC).
De 'ultra hd' feed van ESPN is overigens een flinke verbetering t.o.v. de oude aanvoer. De aanwezigheid van HDR, WCG, een hogere framerate en hogere bitrate (25Mbit) is duidelijk te zien. Erg jammer is dat slechts 1 wedstrijd per weekend wordt uitgezonden met deze nieuwe features.
[Reactie gewijzigd door rapanui op 22 juli 2024 13:33]
Inderdaad. Ultra HD of UHD is niets anders dan Rec. 2020.
3840x2160 UHD noemen terwijl kleurbereik gewoon Rec. 709 is (standaard voor HD en FHD) en dynamisch bereik, frequentie en kleurdiepte ook niet voldoen aan Rec. 2020 is net zo fout als 1080p UHD noemen als frequentie, kleurdiepte, kleurbereik en/of dynamisch bereik wel Rec. 2020 volgen.
Resolutie is echter het makkelijkst op te hogen, zowel op de sensoren als beeldschermen. Groter kleurbereik of groter dynamisch bereik vastleggen en weergeven is veel lastiger. Daar hebben we een hele tijd vrijwel geen progressie in gezien bij beeldschermen en TV's. Nog steeds komen LCD TV's en beeldschermen niet veel verder dan native paneelcontrast van 5000:1 voor VA paneeltechnologieën en 1200:1 of hooguit 1500:1 voor IPS en vergelijkbaar.
Ik kan me dus totaal niet aansluiten bij hun conclusie, HDR voegt voor mij en ik denk voor een heleboel mensen niks toe. Of het beeld is veel te licht en doet pijn aan je ogen (beetje vergelijkbaar met de winkelstand) of het beeld is veel te donker en er zit een waas overheen. En dat zou dan levens echter moeten zijn?
Maar meer resolutie en vooral meer bitrate (de heilige graal!) zie je vrijwel meteen hoor.
Als je het stuk dus mag geloven is resolutie verhogen juist problematisch, mijn inziens is het gewoon een geld kwestie, ze willen hun oude camera's blijven gebruiken en geen extra geld uitgeven aan storage benodigd voor 4K. Die HDR wordt gewoon software matig gefaked, immers die oude HD 1080p camera's zijn gewoon hetzelfde, daar is niet magisch HDR bij gekomen.
[Reactie gewijzigd door Terrestrial op 22 juli 2024 13:33]
Dat is omdat de meeste mensen geen tv hebben die HDR kan weergeven. Meeste tv's onder de €1000 schieten tekort op kleurbereik en dimmingsmogelijkheden om de heldere en donkere delen van het beeld onafhankelijk te kunnen belichten.
Mijn tv zou rond de 1200 nits piekhelderheid moeten hebben maar bij echte scenes misschien max de 900 halen maar verblind ben ik nog geen een keer geweest met HDR. Alleen bij SDR en backlight op standje (te) hoog wordt je nog wel eens verblind als er een reclame met een wit vlak voorbij schiet
Nou, ik heb een 4 jaar oude LG LCD van zo'n €800,- en reken maar dat ik het verschil zie tussen sdr en hdr. PS4 games zijn merkbaar mooier met hdr aan. Netflix is iets minder uitgesproken maar zeker wel te zien. Liever 1080p met hdr dan 4k zonder.
Dat het er anders uitziet betekend niet dat je HDR aan het kijken bent zoals het bedoeld is.
Vaak kan je hetzelfde bereiken door in SDR de helderheid omhoog te gooien.
[Reactie gewijzigd door apis29 op 22 juli 2024 13:33]
Ik heb ook een LG Oled en herken me er niet in dat het verblindend is. Ik meen me wel te herinneren dat er twee bioscoopstanden zijn: een felle en een minder felle? Is alweer even geleden dat ik hem heb gekocht, dus ik weet het niet exact meer.
Je kunt maar hoeft 'm niet zo fel te zetten. Bij mij staat 'ie op 85%, hoger is me te fel. Bij de Youtube-app zet ik 'm nog een standje lager i.v.m. rode logo's op 75%, nog altijd prima kijkbaar overdag.
Misschien dat ik al gewend was in de avond de helderheid juist wat op te schroeven in het pre-Hdr tijdperk.
Ik val zeker in het Vincent Teoh vakje van brightness wh*res
Wel een 55" en heb ook het gevoel dat HDR met een 65 of liever 75"+ nog wat meer impact had gemaakt...
Nog even wat filmpjes proberen op te zoeken en deze wordt wel aardig fel, tegen het oogverblindende aan ... als ik op 1 meter ga zitten (van ~2,5m. is het wel fel maar niet meer oogverblindend) https://www.youtube.com/watch?v=HyB_qWcsIyE (vanaf minuut 2)
[Reactie gewijzigd door apis29 op 22 juli 2024 13:33]
vreemd want HDR vind ik de meest in het oog springende innovatie van de laatste jaren en is veel opvallender en zie ik veel beter dan 4k vs 1080P. En ja je moet natuurlijk wel een TV hebben die het ondersteund. 1080p/50 met HDR lijkt mij dan ook voor sport de sweet spot momenteel. Zou fijn zijn als dat structureel doorgevoerd wordt.....voor nu.
Maar bijvoorbeeld een voetbalveld is toch altijd perfect uitgelicht. Al is het maar voor de mensen in het stadion. Er zitten geen donkere beelden/scenes in een voetbal registratie. Wat is dan het nut van sport in HDR?
Dan kijk je nooit overdag naar een voetbalwedstrijd. Dan heb je juist bijzonder grote verschillen in donker en licht als er een harde zon aan 1 kant van het veld staat en de andere kant in de schaduw. Dan is het voetbal juist erg moeilijk te volgen.
Ik kan me dus totaal niet aansluiten bij hun conclusie, HDR voegt voor mij en ik denk voor een heleboel mensen niks toe. Of het beeld is veel te licht en doet pijn aan je ogen (beetje vergelijkbaar met de winkelstand) of het beeld is veel te donker en er zit een waas overheen. En dat zou dan levens echter moeten zijn?
Klinkt haast alsof je tv verkeerd staat afgesteld. Ik herken dit totaal niet van HDR.
UHD, zoals de naam al zegt, is Ultra-High Definition. Dat gaat primair over resolutie. op zijn minst 4K dus. 4K beelmateriaal zonder HDR is ook UHD, en er zijn genoeg 4K blu-rays uitgebracht zonder HDR. Alleen is het wel zo, dat als je dan toch voor UHD gaat, het wel zo netjes is om die 4K blu-ray dan ook meteen te voorzien van HDR; maar het hoeft niet.
Triest dat er nog steeds allerlei 'partijen' zijn die de meest onzinnige smoesjes blijven verzinnen om maar niet gewoon 4K te hoeven doen en met allerlei marketing trucs de consument om de tuin leiden. Vroeger noemde men dat misleiding, maar nu heet het 'we houden ons aan de standaard'.
Mag ik aub als consument zelf uitmaken wat ik belangrijk vind?
Ik betaal voor UHD en dat hoort 4K te zijn. Geef me dat dan ook en stop met te proberen mij op te lichten.
Uiteindelijk is het TV aanbod in 4K nog steeds bedroevend terwijl er al vele jaren 4K Tv's beschikbaar zijn.
Gelukkig zijn er meerdere streaming diensten die wel een fatsoenlijk 4K aanbod hebben.
Dan maar nog minder lineair TV kijken...
Triest dat er nog steeds allerlei 'partijen' zijn die de meest onzinnige smoesjes blijven verzinnen om maar niet gewoon 4K te hoeven doen en met allerlei marketing trucs de consument om de tuin leiden. Vroeger noemde men dat misleiding, maar nu heet het 'we houden ons aan de standaard'.
Waarom 4K leveren als niemand het ziet, maar het wel 4 x zoveel opslag en bandbreedte kost?
Wat je niet ziet, is meer pixels (vergeleken met 2K) op een gemiddelde tv op een gemiddelde kijkafstand.
Wat je wel ziet, is 1080p50 ipv 1080i, dus dat is een slimme upgrade.
Wat je ook ziet, is betere pixels, vooral meer bits per pixel voor meer dynamisch bereik voor beter contrast.
Gelukkig zijn er meerdere streaming diensten die wel een fatsoenlijk 4K aanbod hebben.
Zoals? Netflix heeft niet echt een hoge bitrate, ik zie nauwelijks voordeel van UHD.
Dan maar nog minder lineair TV kijken...
Ik kijk alleen nog maar nieuws en actualiteiten en af en te sport lineair, de rest is on demand. Geen idee waarom ze nog films en series uitzenden...
Netflix heeft juist wel een hogere bitrate bij een 4K stream. De grootste winst zou nu dan ook liggen op een hoger dynamisch kleurbereik (wat op de een of andere manier automatisch gepaard gaat met DV of HDR) en een hogere bitrate.
De netflix UHD bitrate komt niet in de buurt van wat een bluray disc gebruikt. Als je een UHD film naast de 4K van netflix zet zie je het verschil direct, vanwege de hogere bitrate. Daar kan een factor 4 verschil in zitten.
Laten we maar beginnen met 1080p50, hogere bitrate en groter dynamisch kleurbereik en daarna een opstap maken naar 4K.
[Reactie gewijzigd door SunnieNL op 22 juli 2024 13:33]
Dus voor de omroep studio's is uitzenden in 1080p met hdr toevoeging een economische keuze. Want investeren in 4k camera's en infra structuur is groot en wordt niet makkelijk terug verdiend. Voor de consument is de toevoeging van hdr aan een 1080p signaal in de huiskamer ook niet altijd een verbetering want de meeste 4k tv's kunnen het hdr aspect van het signaal niet goed weer geven vanwege een te lage maximale helderheid " het aantal nits ".
Wat er dus over blijft voor de consument de aankomende 5 jaar is een 1080p signaal met hdr toevoeging in plaats van het huidige 1080i signaal.
Nou het duurt dus nog wel even voordat ik echt blij wordt van het signaal wat mijn woonkamer binnenkomt.
[Reactie gewijzigd door Pangaleas op 22 juli 2024 13:33]
Het is inderdaad waar dat veel 4K tv's HDR niet optimaal weer kunnen geven, meestal de tv's uit het wat lagere segment. Maar waar er veel wordt gesproken dat HDR een grotere positieve impact heeft dan een 2160 native 4K resolutie, ben ik het hier maar gedeeltelijk mee eens. HDR is inderdaad een hele mooie toevoeging, maar dan wél in combinatie met een hoge 4K resolutie. Dit geldt helemaal voor schermen vanaf 65". 1080p op een 65" 4K scherm is het gewoon niet, en daar zorgt HDR HLG alleen maar voor nóg mindere kwaliteit beelden. Dat is mijn mening, gebaseerd op wat ik zelf ervaar.
Ik prefereer écht het native 4K racen en voetbal op Ziggo Sport zonder HLG, over het 1080p HLG signaal wat ESPN ons voorschotelt.
Ik prefereer écht het native 4K racen en voetbal op Ziggo Sport zonder HLG, over het 1080p HLG signaal wat ESPN ons voorschotelt.
Ik geloof je gelijk. Nederland is ook wel traag hoor wat betreft het upgraden van equipment en infrastructuur in het omroep wereldje. Dat was al zo met uitzenden in breedbeeld en nu weer met het hd signaal. We doen er 20 jaar over om van 1080i naar 1080p te gaan.
De omroepen wereldwijd hadden veel meer druk moeten leggen bij de grootste tv fabrikanten om samen te investeren in de benodigde equipment om al die mooie 4k tv's tot hun recht te laten komen.
Ik vind het vooral ook lastig om te zien wat mijn TV nou eigenlijk weergeeft pricewatch: LG OLED55CX6LA Zwart
Want ja, afentoe staat er HDR en dan weer Dolby Vision, maar over de resolutie wordt niets gezegd..
Netflix en al die streaming diensten schalen nog wel eens terug als het druk is op het netwerk, en dan ben ik wel eens benieuwd hoeveel pixels ze nu eigenlijk doorsturen..
Netflix en al die streaming diensten schalen nog wel eens terug als het druk is op het netwerk, en dan ben ik wel eens benieuwd hoeveel pixels ze nu eigenlijk doorsturen..
Ze sturen vooral veel compressie artifacts, wanneer je de beeldkwaliteit van een film via Netflix of Disney+ vergelijkt met een UHD Blu-ray dan zie je duidelijk de kwaliteitsverschillen.
Zit er niet een info (i) knop op de afstandsbediening? Ik heb een Sony tv en als ik de info knop indruk dan zie ik de resolutie en meer info over het huidige beeld.
Daarnaast zegt een resolutie wat weergegeven ook niet zoveel. Het kan ook een 1080p signaal zijn wat ze hebben geupscaled. Beetje hetzelfde als veel 4k blurays, waarbij de film opgenomen is in 2k. Daar word je eigenlijk ook genept bij het leven.
[Reactie gewijzigd door Verwijderd op 22 juli 2024 13:33]
Via apple zie ik altijd dolby vision, als ik dan kijk naar de kwaliteit opgegeven door apple, dan is het 4k. 4k van apple is bij mij weer scherper en voller dan uhd van bijvoorbeeld amazon prima. Daar komt ook geen vision in beeld.
Druk op het numerieke deel van de AB de knop met de 3 puntjes even vast en klik daarna op informatie.
In de meeste gevallen verschijnen de details dan op het scherm.
[Reactie gewijzigd door MaJiK-AIV op 22 juli 2024 13:33]
Het is eigenlijk best apart dat ze uiteindelijk zo lang 1080i blijven gebruiken, de overstap naar 1080p is een zeer kleine, beelden worden al geschoten met hogere resolutie met progressive scan, i.v.m. betere codec is het bandbreedte uitdaging ook minder geworden, Opslag in verhouding is goedkoper geworden en de media management & distributie systemen ondersteunen het ook al.
De keuze voor 720p was zelfs een betere geweest dan 1080i.
De ondergrens zou voor mij toch wel hoge kwaliteit 1080P moeten worden, aantal frames is afhankelijk van content, maar liefst ook zo hoog mogelijk. Voor kabel exploitanten is het echter via DVB nog steeds beperkt en kunnen niet alle kanalen in die kwaliteit geboden worden, maar ik verwacht dat die ook allemaal overgaan naar volwaardig IPTV of een combinatie van elkaar.
Kijk bijvoorbeeld naar de Formula 1 op Ziggo Sport, de 4K update voegt minder toe dan ik gehoopt had, als ik naar de zelfde beelden kijk van SkySport welke 1080p50 doet met een hogere kwaliteit, ligt mijn voorkeur bij SkySport.
Het upscalen door de moderne TV chips van hoge kwaliteit 1080p material naar 4K is over het algemeen wel goed tot zelfs zeer goed te noemen.
Proximus (BE) zendt nog steeds heel wat uit in 720p en 1080i en noemt dat FHD (Full HD).
Bij VRT NU worden programma's nog steeds gestreamd op 540p, behalve de live uitzending, die kan je instellen op 1080p.
Daar sta je dan met je 4k UHD HDR...
Vrt hun 1080p stream is 2~3.5mbps, h264 codec..
Audio is 64kbps aac codec
Telenet is denk ik ongeveer hetzelfde.
4k/ hdr doen we nie in belgie, wel reclame gaan verplichten.
En dan klagen ze dat er teveel mensen andere streaming services gebruiken (netflix, amazon prime, disney+)
[Reactie gewijzigd door CaineTanathos op 22 juli 2024 13:33]
Inderdaad, ons tv abo bij Telenet is opgezegd en wij streamen nu via 2 4K Apple- tv boxen in huis. Ideale oplossing, veel beter beeld en geluid en vooral geen reclame meer.
Ja, de PR mensen zijn flink vervelend met dit soort termen bedenken. Zelfde overigens bij Ziggo.
ESPN welke genoemd is, ook onzinnig.
H264 met 720p@4-5Mbps ziet er over het algemeen beter uit dan 1080p@7-8Mbps echter hebben velen exploitanten voor een lagere bitrate gekozen nabij de 2 dacht ik zo.
Alle content wordt echter wel op hogere resoluties opgenomen, NPO neemt in studio’s alles op met 4K maar alles wordt lager aangeboden en dan gaan de exploitanten er ook nog mee aan de haal.
[Reactie gewijzigd door Jonathan-458 op 22 juli 2024 13:33]
Ik heb tot aan de coronacrisis redelijk wat figuratie gedaan. Zo raak je af en toe eens aan de praat met de cameramannen. Veel voor VRT & de VTM-groep wordt nog gewoon opgenomen in 2k (1080p).
"Een afbeelding met een scène met een groot dynamisch bereik"...
Die foto heeft geen meerwaarde. Een foto met groter dynamisch bereik wil alleen maar zeggen dat er een truc is uitgehaald om licht en donker tegelijk te tonen op een regulier RGB display. Maar dit heeft niets te maken met HDR, wat alleen maar getoond kan worden op een HDR paneel (en dus niet als foto getoond kan worden...).
Maar dat hoef ik Tweakers niet uit te leggen toch?
HDR kun je wel als foto tonen, op een SDR scherm met tonemapping en op een HDR scherm "as-is". Of dat hier gedaan wordt durf ik niet te zeggen, niet naar gekeken. Maar het kan en gebeurt wel degelijk!
Er wordt duidelijk in het artikel gesproken over HDR op een tv en dat is toch echt iets anders als pseudo HDR op een foto op een website. Leuk zo'n HDR foto met die mapping maar het contrast is gewoon net zo flets als een normale foto.
Het contrast van een echt tv HDR beeld is technisch gezien gewoon niet haalbaar op een foto.
HDR, dat kennen we toch al?
De introductie van HDR op televisies gaat gepaard met veel onduidelijkheid. De term HDR kennen we immers ook van fotografie, en ook daarbij wordt bedoeld dat er meer details in lichte én in donkere delen van het beeld worden vastgelegd dan standaard het geval is. HDR-foto’s worden meestal verkregen door meerdere losse foto’s met verschillende belichtingswaarden samen te voegen. Om HDR-foto’s weer te geven op een beeldscherm of op papier, moet het uiteindelijke beeld echter via tone mapping weer omgezet worden naar een beeld dat met 256 helderheidstinten weergegeven kan worden. Het resultaat is een HDR beeld dat ‘samengeknepen’ is voor weergave op een traditioneel scherm, en niet de impact van een écht HDR beeld heeft zoals dat door een HDR-televisie weergegeven wordt.
[Reactie gewijzigd door psy op 22 juli 2024 13:33]
Dat onderscheid maak ik duidelijk. Wat je beschrijft is tonemapping en dat gebruik je voor HDR materiaal te tonen op een SDR scherm.
Waar we het over hebben is HDR content tonen op een HDR scherm. Of dit een foto of een video is maakt niet uit zolang het bestandsformaat het ondersteund (zoals OpenEXR of HEIC). In Windows 10 heb je gewoon de instelling om HDR aan te zetten en dan is het aan de software (bijv je browser) en het bestandsformaat om dit weer te geven.
Tonemapping gebeurd ook met HDR materiaal getoond op een HDR scherm. Als een OLED scherm een maximale helderheid heeft van 800 nits, dan zul je bijv. 4000 nits in bronmateriaal ook moeten re-mappen naar 800 nits.
Ietswat offtopic van dit goede artikel, maar ik zou het erg interessant vinden een keertje meer te lezen over hoe zo'n UHD stream werkt aan de kant van de zender. Misschien idee voor een toekomstig plus-artikel?
Ik snap de behoefte aan simpele termen zodat het grote publiek snel kan zien welke TV/opname beter is, maar volgens mij zijn we dat doel voorbij geschoten en is het middel erger dan de kwaal. Deze naamgeving maakt het alleen maar moeilijker om te weten wat nu beter is.
Ik ben het er overigens wel mee eens dat HDR belangrijker is dan 4k.
Wat mij betreft zou het beter zijn om met codecs en bandbreedte te werken samen met 'feature indicators' voor dingen die nog niet standaard zijn zoals HDR. Bij opnames uiteraard de bandbreedte die er daadwerkelijk gebruikt wordt en bij afspeelapparatuur de maximale bandbreedte die het apparaat aankan. Dus bv H264@40mbps+HDR of zo iets. Dat is een beter indicatie van kwaliteit dan de resolutie.
Het blijft natuurlijk een grof systeem want er is nog een hoop configureerbaar aan de codecs maar dat geldt ook voor resoluties.
Net zoals je bij Full HD weel dat het beeld 1080 beeldlijnen heeft (2K, bijna 2000 pixels in de breedte), zou je bij Ultra HD eigenlijk er vanuit moeten kunnen gaan dat je een 4K beeld hebt.
Maar naast de verwarring zou ik blij zijn met een 1080p50 beeld met HDR!
Meer frames, betere hele beelden, betere pixels met meer kleuren en dynamiek, zijn in mijn ogen veel belangrijker dan meer pixels. Voor spot en actiefilms kan dit het verschil maken, die 4K resolutie heb je niet echt nodig. Of echt niet nodig...
:strip_exif()/i/2004547106.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004509344.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004547108.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004547110.jpeg?f=imagenormal)
/i/2001252799.jpeg?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004547000.jpeg?f=imagenormal)
/i/2004547102.png?f=imagenormal)
/i/2004547104.png?f=imagenormal)
:strip_exif()/i/2004550892.jpeg?f=imagenormal)
/i/2003098672.jpeg?f=imagenormal)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005467120.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005442116.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004414562.jpeg?f=fpa_thumb)
/i/2004301156.png?f=fpa)
/i/1384271177.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2003353642.jpeg?f=fpa)
/i/1279535785.png?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/219059/crop5efafd1bd64af_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/78725/train-icon3.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/141969/crop56135abe767dd_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/442865/crop57a3d4c98c7db.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/294823/0161.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/7013/spunky_main.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/758369/crop606dbb955fb18_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/112202/lighthouse.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/284473/crop598caffe294d9.gif?f=community){kind=small}
/u/274113/N7.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/22070/crop56604b67e4750_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/585573/crop56f0fdcc47c94_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/820/crop5dc1821dada95_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/162143/crop5b6d888e9cc79_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/28892/flo.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/126274/avas.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/79614/Family-Guy-Victory-is-Ours.jpg?f=community){kind=small}