Meta heeft Llama 2 aangekondigd, een verbeterde versie van zijn open-sourcetaalmodel. Het taalmodel kan met clouddiensten zoals Microsoft Azure en AWS overweg, maar kan ook op lokale hardware zoals pc's of high-end smartphones werken.

Llama 2 is per direct beschikbaar en is gratis voor onderzoeksdoeleinden en commercieel gebruik. Meta zegt dat deze tweede versie met veertig procent meer data is getraind dan Llama 1 en sneller met antwoorden komt. Met het largelanguagemodel kunnen bedrijven en onderzoekers generatieve-AI-toepassingen maken. Meta brengt het taalmodel open source uit zodat ontwikkelaars en onderzoekers fouten kunnen identificeren, die Meta weer kan repareren.

Het taalmodel komt met model weights en startcode om er een gesprekstool van te kunnen maken. Meta introduceert het taalmodel samen met Microsoft en maakt Llama 2 per direct beschikbaar in Microsofts Azure AI-catalogus. Het taalmodel werkt ook op clouddiensten van bijvoorbeeld Amazon Web Services en Hugging Face.

Meta zegt daarnaast dat het taalmodel ook op lokale hardware gebruikt kan worden, zoals Windows-pc's. In een losse aankondiging zegt Qualcomm dat flagship-smartphones en -pc's met Qualcomm-socs vanaf 2024 ook lokaal Llama 2 kunnen draaien. Dit betekent dat gebruikers niet afhankelijk zijn van clouddiensten voor het gebruik van generatieve AI op basis van Llama 2, wat volgens Qualcomm beter is voor de veiligheid, privacy, betrouwbaarheid en kosten. Qualcomm zegt dat met dit taalmodel 'intelligente virtuele assistenten, productiviteitsapplicaties, content creation-tools en entertainment' mogelijk zijn.

Het llm is volgens Meta getest op de veiligheid door interne en externe teams. Het bedrijf zegt ook dit te blijven doen en op basis van tests verbeterde taalmodellen uit te brengen. Meta bracht Llama 1 in februari uit, dit taalmodel was alleen voor wetenschappelijk onderzoek bedoeld. Het bedrijf zegt honderdduizend aanvragen voor toegang tot dit eerste taalmodel te hebben ontvangen.

Framework heeft bekendgemaakt dat de Laptop 16 minstens 1579 euro kost en dat de eerste exemplaren in het vierde kwartaal van dit jaar geleverd gaan worden. Het product is nu te pre-orderen. De 16"-laptop krijgt een upgradebare gpu; aanvankelijk een RX 7700S-module.

De Laptop 16 is Frameworks eerste 16"-laptop en ook zijn eerste laptop waarvan de gpu los te upgraden is. De maker kondigde de laptop in maart aan, maar geeft nu meer details. Zo moet de diy-versie 1579 euro kosten en de pre-built-variant inclusief OS 1919 euro. Voor dit bedrag krijgen kopers een Ryzen 7 7840HS-cpu. De laptop is ook met Ryzen 9 7940HS te koop.

De modulaire laptop heeft net als de eerdere Framework-laptops Expansion Cards, om de laptop bijvoorbeeld van verschillende USB- of HDMI-poorten te voorzien, of de laptop een microSD-kaartlezer te geven. De Laptop 16 heeft zes van deze Expansion Card-slots. Nieuw aan de Laptop 16 is de Expansion Bay, waarmee de laptop met een losse gpu kan worden uitgerust. Vooralsnog is het apparaat alleen met een AMD Radeon RX 7700S-Graphics Module te voorzien, voor 450 euro. Wie liever een lichte laptop wil kan ook een Expansion Bay Shell aanschaffen. Framework zegt bij het ontwerp van de Graphics Module rekening te hebben gehouden met extra ruimte voor toekomstige gpu's met andere formfactors.

Verder kan de laptop geconfigureerd worden met twee slots van 8 tot 32GB-DDR5-5600-geheugen, voor in totaal 8 tot 64GB geheugen. Daarnaast kunnen er tot twee NVMe-sticks worden geïnstalleerd. Kopers kunnen kiezen uit verschillende toetsenborden met en zonder rgb-verlichting, en kunnen kiezen of ze een numpad willen of niet. Gebruikers kunnen met behulp van spacers kiezen of ze het toetsenbord in het midden van de laptop willen, of aan de linker- of rechterkant, mits ze geen numpad gebruiken. Gebruikers kunnen ook kiezen of ze het touchpad aan de linker- of rechterkant willen, of in het midden van de laptop.

Het scherm van de Laptop 16 heeft een resolutie van 2560x1600 pixels, ondersteunt Freesync, en heeft een verversingssnelheid van 165Hz en een maximale helderheid van 500cd/m². Het scherm ondersteunt het volledige DCI-P3-kleurenspectrum en heeft een contrast van 1500:1. De laptop heeft een 85Wh-accu, WiFi 6E, Bluetooth 5.2, vier speakers, een 1080p-webcam en een vingerafdrukscanner die met Windows en Linux compatibel is. Framework levert naar Nederland, maar nog niet naar België.

Tomra, fabrikant van statiegeldautomaten, heeft na een cyberaanval een deel van de servers offline gehaald. Daardoor werkt 'een beperkt aantal' statiegeldautomaten niet meer. Ook in Nederland blijken statiegeldautomaten niet meer te werken door de aanval.

Het 'merendeel' van de emballageautomaten blijft werken in een offlinemodus, meldt Tomra. Een 'beperkt aantal' oudere statiegeldautomaten werkt echter niet zonder continue koppeling met Tomra's servers. Het is niet duidelijk om hoeveel automaten het gaat en waar deze staan. Op sociale media zijn afbeeldingen verschenen van Nederlandse of Belgische statiegeldautomaten die door de storing niet te gebruiken zijn.

Tomra zegt de servers uit voorzorg offline te hebben gehaald en eraan te werken deze weer online te kunnen zetten. Het is niet duidelijk om wat voor cyberaanval het gaat. Het bedrijf heeft ruim 80.000 statiegeldautomaten in meer dan zestig markten.

Chatapp Telegram heeft ruim 800 miljoen maandelijks actieve gebruikers en krijgt iedere dag meer dan 2,5 miljoen nieuwe gebruikers. De dienst is nog niet winstgevend, om dat te worden heeft het bedrijf deze week 270 miljoen dollar ingezameld.

Het is niet duidelijk wanneer Telegram de mijlpaal van 800 miljoen maandelijks actieve gebruikers behaalde; ceo en oprichter Pavel Durov meldt alleen dat deze mijlpaal 'eerder dit jaar' werd behaald. In juni vorig jaar gaf de dienst nog aan 700 miljoen maandelijks actieve gebruikers te hebben. Durov zegt wel dat er dagelijks 2,5 miljoen aanmeldingen van nieuwe gebruikers zijn, al gaat het hierbij niet per se om maandelijks actieve gebruikers. Ter vergelijking: WhatsApp gaf in 2021 aan ruim twee miljard gebruikers te hebben.

Telegrams 'enorme groei', zoals Durov zegt, zorgt voor hogere kosten voor opslag en netwerkverkeer. Om het platform winstgevend te maken, introduceerde de dienst vorig jaar een Premium-abonnement. Met dit abonnement krijgen gebruikers bepaalde nieuwe functies eerder dan andere gebruikers, kunnen ze grotere bestanden sturen en krijgen ze meer emoji's en stickers.

Durov zegt niet hoeveel abonnees er zijn, maar zegt wel dat dit abonnement een 'goede start' had. De Telegram-oprichter zegt ook dat het onmogelijk zou zijn geweest om na een jaar al winstgevend te zijn. Het bedrijf zou wel 'dichterbij winstgevendheid zijn' dan concurrenten als Twitter en Snap, claimt Durov op basis van 'absolute getallen'.

Om Telegrams groei te kunnen bekostigen, zamelde het bedrijf via obligaties deze week 270 miljoen dollar in. Dit komt neer op zo'n 240 miljoen euro. Durov zegt zelf ongeveer een kwart van deze obligaties te hebben gekocht. De ceo zegt niet hoe hij dit geld gaat inzetten.

Microsoft wil volgens Reuters-bronnen de deadline voor de overname van Activision Blizzard uitstellen. Die deadline, die onderdeel is van de deal tussen Microsoft en Activision Blizzard, verloopt op dinsdag 18 juli. Na dinsdag zou een van de twee de overname kunnen staken.

Bij Microsofts overname van Activision Blizzard spraken de twee bedrijven in het contract af dat de overname op of voor 18 juli 2023 zou zijn afgerond. Als deze deadline niet wordt gehaald, dan moet Microsoft een termination fee betalen van drie miljard dollar aan de gamemaker. Microsoft of Activision Blizzard kunnen bovendien na deze einddatum bepalen af te zien van de overname, zonder dat een van de bedrijven bijvoorbeeld een aanvullende boete moet betalen.

Reuters-bronnen zeggen dat Microsoft die einddatum wil verplaatsen naar een later moment. Wanneer en onder welke voorwaarden is niet duidelijk. Vermoedelijk verwacht Microsoft niet dat de overname nog op dinsdag 18 juli kan worden afgerond en is daarom de gesprekken met Activision Blizzard gestart. De twee bedrijven zouden nog in onderhandeling zijn.

Alleen de Britse toezichthouder CMA heeft de overname nog geblokkeerd. Microsoft heeft recent wel aangegeven de deal te willen aanpassen om de zorgen van de CMA weg te nemen. Mogelijk wil Microsoft de cloudgamingrechten in het VK verkopen. De CMA is namelijk bezorgd dat de overname concurrentie op de cloudgamingmarkt kan belemmeren. De toezichthouder wil uiterlijk 29 augustus aangeven of Microsofts concessies ver genoeg gaan en of de overname door kan gaan of niet. Los van de CMA wil ook de Amerikaanse toezichthouder de FTC de overname tegenhouden, maar hier wordt de overname sinds afgelopen weekend niet meer geblokkeerd.

Reizigers kunnen vanaf nu gedeeltelijk biometrisch inchecken voor een treinreis met Eurostar. Hiervoor moeten zij enkele gegevens, waaronder een gezichtsscan, van tevoren insturen. Biometrisch inchecken kan vooralsnog alleen op het St. Pancras-station in Londen.

De zogenoemde SmartCheck-dienst wordt door iProov aangeboden en is tot dusver alleen beschikbaar voor klanten die een Business Premier-ticket kopen of met een Carte Blanche-lidmaatschap een reis boeken. Zij kunnen de eerste paspoortcontrole biometrisch en vermoedelijk sneller volbrengen. Er is via deze weg ook geen ticketscan meer nodig. Iedereen moet vervolgens nog wel een tweede controlepunt passeren voor een extra paspoortcontrole bij de Franse douane, ongeacht of de reiziger van SmartCheck gebruikmaakt of niet.

Reizigers kunnen van tevoren via de iProov.me-app hun ticket, paspoort en gezichtsscan insturen zodat zij bij een SmartCheck-paal een gedeelte van de paspoortcontrole kunnen doorlopen. Volgens Eurostar worden gegevens na verificatie doorgestuurd naar een paspoortcontrolesysteem en de biometrische poortjes. Na het inchecken worden de gegevens maximaal 48 uur opgeslagen en verwijderd nadat de reis is volbracht.

Het biometrische inchecksysteem werd tussen eind 2021 en april 2022 op hetzelfde station getest en is nu officieel in gebruik genomen. Het is niet bekend of en wanneer reizigers zonder een vermeld Business Premier-ticket of Carte Blanche-lidmaatschap van de service gebruik kunnen maken. Ook is niet duidelijk of SmartCheck op andere stations in gebruik genomen gaat worden.

Electronic Arts maakt voor de komende voetbalgame EA Sports Football Club 24 meer details bekend over de nieuwe motioncapturetechnologie, door het bedrijf HypermotionV genoemd. Hierbij werden met speciale camera's echte voetbalwedstrijden op topniveau vastgelegd.

Voor de ontwikkeling van animaties voor FC24 werden acht speciale 4k-camera's rondom voetbalvelden geplaatst, laat EA tijdens een previewevenement voor de game aan Tweakers weten. De camera's namen beelden op met 120 frames per seconde, waarna ze werden omgezet in 3d-beelden. De ontwikkelaar noemt dit HypermotionV, de derde generatie van de technologie, waarbij de V voor 'volumetric' staat.

EA verwerkte 1,3 miljard frames uit 180 wedstrijden voor de animaties van voetballers in FC24. Er werden profvoetballers uit de UEFA Champions League voor mannen en vrouwen, de Premier League en LaLiga vastgelegd. In sommige gevallen werd AI Mimic toegepast om de bewegingen van individuele sterspelers nog realistischer en lijkend op de echte bewegingen te maken. Ook noemt het bedrijf de nieuwe Sapien Technology als onderdeel van de Enhanced Frostbite-engine, waarbij de anatomie van spelers nog realistischer moet worden, bijvoorbeeld wat spierverdeling en -aanspanning betreft.

Eerder werden spelers uit lagere divisies gebruikt voor motioncapturesessies, waarvoor nog speciale kleding nodig was. Ook werden dergelijke 'wedstrijden' specifiek gespeeld voor het opnemen van de bewegingen. Daadwerkelijke duels, waarbij iets op het spel staat, zijn doorgaans een stuk intensiever.

Nvidia heeft zijn GeForce RTX 4060 Ti 16GB uitgebracht. Het bedrijf kondigde die kaart eerder al aan voor een release in juli, maar deze had nog geen concretere releasedatum. De RTX 4060 Ti krijgt een adviesprijs van 559 euro. Dat is 110 euro meer dan de bestaande 8GB-variant.

De Nvidia GeForce RTX 4060 Ti 16GB kwam dinsdag 18 juli om 15.00 uur uit. De videokaart heeft twee keer zoveel geheugen, maar is verder identiek aan de huidige RTX 4060 Ti 8GB. Zo behoudt de 16GB-variant een Ada Lovelace-gpu met 4352 CUDA-cores. Ook de geheugenbus van 128bit blijft ongewijzigd. De 16GB-variant heeft een adviesprijs van 559 euro, terwijl de 8GB-variant beschikbaar is voor 449 euro.

Er zijn nog geen onafhankelijke reviews van de RTX 4060 Ti 16GB verschenen. Nvidia heeft voor de release van deze kaart geen reviewsamples beschikbaar gesteld. Er waren voorafgaand aan de release ook geen drivers beschikbaar voor de pers, schrijft TechPowerUp. Daardoor was ook het testen van eventuele kaarten van boardpartners tot het introductiemoment niet mogelijk.

Verschillende individuen melden dat ze tientallen e-mails hebben ontvangen van pakketbezorgdienst GLS met informatie over pakketten van anderen. In de mails zouden ook klantengegevens en de mogelijkheid tot het wijzigen en weigeren van bezorgingen staan.

Een getroffene meldt op Twitter dat ze tientallen mails kreeg van GLS Netherlands en andere bedrijven die van de pakketdienst gebruikmaken. Ze zou geen contact kunnen krijgen met de klantenservice van het bedrijf. Op de betreffende tweet reageren verschillende anderen die zeggen tot dusver honderden tot zelfs duizenden mails van GLS te hebben ontvangen en ook geen contact te kunnen krijgen met het bedrijf. Ondertussen zou de toestroom van e-mails gestopt zijn, zeggen verschillende getroffenen op Twitter.

Het is vooralsnog niet duidelijk hoeveel mensen zijn getroffen door het vermeende datalek en wat de oorzaak hiervan is. GLS is niet direct bereikbaar voor toelichting. Een werknemer van een bureau dat de pr voor GLS Netherlands doet, zegt tegenover Tweakers dat er nog geen duidelijkheid is over het probleem.

Update, 16.10 uur: Managing director van GLS Netherlands Milo Kars heeft tegenover Tweakers bevestigd dat een onbekend aantal gebruikers momenteel onbedoeld e-mails ontvangt over pakketten van anderen. De mails zouden geen 'hypergevoelige' data bevatten: e-mails zouden alleen adressen en pakketnummers bevatten. Dit spreken meerdere getroffenen tegen. Overigens zegt GLS met de Autoriteit Persoonsgegevens te gaan overleggen of een officiële melding van een datalek nodig is.

De oorzaak van het probleem is officieel nog niet bekend, maar Kars zegt dat GLS het vermoeden heeft dat de fout veroorzaakt werd door de gehanteerde e-mailprovider. De betreffende e-mailprovider, die niet bij naam genoemd werd, is door GLS gecontacteerd en ondertussen is al het e-mailverkeer vanuit de bezorgdienst stopgezet.

Dat betekent dat klanten momenteel geen e-mails meer kunnen ontvangen van GLS. Kars zegt dat dit vervelend is, maar dat bestelinformatie niet per se via de mail gedeeld hoeft te worden.

Opdrachten van mensen die onbedoeld e-mails kregen en hebben geprobeerd om andermans bezorgmoment te weigeren of wijzigen worden niet uitgevoerd. GLS zou dergelijke verzoeken überhaupt pas de volgende dag verwerken en alle opdrachten vanaf het moment dat het probleem ontstond worden retroactief geannuleerd.

Samsung heeft meer details onthuld over de komende ViewFinity S9. De 27"-monitor met een 5k-resolutie en 5120x2880 pixels is vanaf augustus in Nederland en België beschikbaar voor een adviesprijs van 1599 euro.

De monitor werd oorspronkelijk op elektronicabeurs CES aangekondigd, maar nu deelt Samsung extra details. Zo haalt het ips-paneel een piekhelderheid tot 600cd/m² en een maximale verversingssnelheid van 60Hz. Verder noemt het bedrijf een gtg-responstijd van 5ms en een dekking van 99 procent van de DCI-P3-kleurruimte. Er is een 4k-webcam beschikbaar die met een pogopin-aansluiting boven op de monitor kan worden aangesloten. Er zijn drie poorten aanwezig: een Mini DisplayPort-aansluiting, een USB-C-poort en een Thunderbolt 4-connector voor de 90W-stroomtoevoer.

Verder noemt Samsung in het persbericht nog de Smart Calibration-functionaliteit, een manier waarop gebruikers de monitor kunnen kalibreren door middel van de SmartThings-smartphoneapplicatie. Hierbij wordt de smartphonecamera naar het scherm gericht, waarna de app een rapport zou genereren. Via de app kan vervolgens een basale of geavanceerde kalibratie gestart worden.

Logitech heeft streamcontrollermaker Loupedeck voor een niet nader genoemd bedrag overgenomen. Het laatstgenoemde bedrijf belooft dat bestaande producten voor de voorzienbare toekomst ondersteund blijven.

De overname is volgens Logitech gericht op het ondersteunen van zijn 'softwareambities' waarmee toetsenborden, muizen en andere hardware slimmer moeten worden. De twee bedrijven richten zich naar eigen zeggen op streamers, creators en gamers. Het is niet duidelijk of Logitech van plan is om met de kennis van Loupedeck streamdecks te gaan maken. Tot dusver heeft het hardwarebedrijf nog geen streamcontrollers uitgebracht, maar wel microfoons, camera's en software.

Loupedeck begon in 2017 als een bedrijf dat via Kickstarter een editingpaneel voor Lightroom uitbracht. In 2019 werd met de Loupedeck Live en Loupedeck Live S de overstap gemaakt naar de game- en streamingmarkt. Het bedrijf maakt dan ook streamcontrollers, panelen met digitale en fysieke knoppen waarmee tijdens het streamen of gamen snel instellingen veranderd of media afgespeeld kunnen worden. Eerder deed Loupedeck dat al in samenwerking met Razer.

De Nederlandse Rabobank meldt dat er momenteel een storing is waardoor klanten mogelijk transacties niet kunnen afronden. Het bedrijf werkt aan een oplossing. Het is niet duidelijk hoelang de storing nog gaat duren.

De Rabobank erkent de storing op zijn website, maar geeft weinig details over wat er precies aan de hand is. Op Allestoringen meldden klanten sinds dinsdagochtend rond 06.00 uur Nederlandse tijd dat zij problemen ervaren met overboekingen en inloggen in de Rabobank-app.

Met VanMoof is nu voor het eerst een e-bikemaker van de nieuwe generatie failliet. Een VanMoof-fiets komt met een app en die is afhankelijk van een verbinding met VanMoof-servers. Hoe afhankelijk van de cloud zijn de fietsen van de Nederlandse fabrikant?

Met het uitstel van betaling zat het er al even aan te komen, maar nu heeft de rechtbank de bedrijven van VanMoof failliet verklaard. Het plan is om, als het lukt, een nieuwe eigenaar te vinden voor het e-bikebedrijf. Die kan dan de mensen, de bezittingen en de technologie overnemen van VanMoof, maar omdat het bedrijf failliet is, hoeft het niet de schulden over te nemen van het bedrijf.

Het is een belangrijk moment voor de markt van e-bikes. E-bikes lijken simpelweg fietsen met een motortje, maar onder leiding van VanMoof is er een categorie e-bikes gekomen die zich de afgelopen jaren hebben ontwikkeld tot computers op twee wielen. En niet zomaar een computer, maar eentje die voor een deel afhankelijk is van de app en van de servers van VanMoof om te functioneren.

Die servers blijven vooralsnog online, zo zegt VanMoof, hoewel het bedrijf nu failliet is. "Je fiets blijft functioneren en je kunt blijven fietsen, want we mikken erop om onze app en onze servers online te houden en we willen onze huidige diensten veiligstellen voor de toekomst." Daar zit wel een 'maar' bij, zo zegt het bedrijf. "Omdat er zich onvoorziene omstandigheden kunnen voordoen, raden we je aan om een back-up ontgrendelingscode te maken, zodat je je fiets kunt ontgrendelen via de knoppen op je stuur."

Het is onduidelijk wat VanMoof bedoelt met die 'onvoorziene omstandigheden'. Vermoedelijk gaat het daarbij om de situatie dat er geen koper is voor het bedrijf. Dan is er niemand om te betalen voor de servers en gaat de stekker er dus uit.

Afhankelijk van de app, mogelijk lastiger bij doorverkoop

Het statement van VanMoof, met een bewoording als 'je fiets blijft functioneren, want we mikken erop onze app en servers online te houden' verraadt al dat niet alle functies van de fiets werken zonder servers van VanMoof. De belangrijkste daarvan is de fiets ontgrendelen, iets dat je elke keer moet doen als je wilt fietsen. Wie een normale fiets rijdt, denkt dat je het slot ontgrendelt met een sleutel die je in je zak steekt, maar bij een VanMoof werkt dat anders. Ontgrendelen doe je op drie manieren, zo legt VanMoof uit. Twee daarvan werken met de app.

Ontgrendelen kan in de app zelf, via de app zonder de telefoon aan te raken door dichtbij te zijn en zonder de app. Bij het registreren van de fiets maken de smartphone en de e-bike een bluetoothverbinding, op dezelfde manier als dat gebeurt met draadloze oordopjes of een smartwatch, maar die verbinding is beveiligd met een sleutel die van de server komt. De app maakt af en toe verbinding om die sleutel op te halen. Zonder server is die sleutel niet langer te achterhalen.

VanMoof adviseert huidige gebruikers om een back-upcode in te stellen, vanwege die mogelijke 'onvoorziene omstandigheden'. Die back-upcode kun je intoetsen met een knop aan de linkerkant van het stuur. Dat is een manier om de fiets te ontgrendelen zonder gekoppelde smartphone en die blijft dus altijd werken als dat maar is ingesteld.

Dat is op de korte termijn natuurlijk een oplossing, maar er zullen ook in de toekomst mensen fietsen willen blijven registreren. Het registratieproces vereist vooralsnog ook een verbinding met VanMoof-servers. Wie dus een fiets doorverkoopt en hem aan een nieuwe smartphone wil koppelen, heeft een probleem als servers offline gaan, want zelfs het aanpassen van de back-upcode kan dan niet meer. De term 'vendor lock-in' was zelden zo van toepassing als hier, want het gaat letterlijk om het slot van de fiets.

Daarnaast werken er functies in de app via servers van het bedrijf en het is onduidelijk in hoeverre de app überhaupt blijft functioneren zonder backend. Dat zou technisch mogelijk moeten zijn, maar het kan zijn dat hij telkens een verbinding met de server wil om te blijven functioneren. De waarschuwing voor het maken van een back-upcode lijkt daar wel op te wijzen. Bij een faillissement of overname is het mogelijk om een app aan te passen zodat hij offline werkt. Smartwatchmaker Pebble deed dat ook.

Het faillissement en de onzekerheid rond het online blijven van de servers kan mogelijk wel als gevolg hebben dat kopers van e-bikes meer gaan nadenken over hoe hun fiets precies werkt. In de techmarkt hebben we al op diverse plekken gezien dat afhankelijkheid van servers van bedrijven niet altijd handig is. Gamers zullen weten dat sommige games ook offline niet meer werken, omdat ze contact zoeken met servers die niet meer online zijn. Ook smarthomeknutselaars hebben gemerkt dat afhankelijk zijn van servers om lichten aan of uit te zetten niet altijd het beste idee is. Dat geldt ook hier: die afhankelijkheid is een risico als koper.

Voor huidige eigenaars zijn er al manieren om de afhankelijkheid van VanMoof-servers te verminderen, zeker voor het ontgrendelen van de fiets. Er is een tool, de VanMoof Encryption Key Exporter. Die staat op GitHub, maar de maker heeft inmiddels ook een webapp gemaakt. Wie zijn accountgegevens niet op een server van iemand anders wil hebben, kan een eigen instance maken om dat te voorkomen. Ook de Belgische VanMoof-concurrent Cowboy heeft een app uitbracht om VanMoof-sleutels offline op te slaan. De app maakt het mogelijk om een sleutelpaar aan te maken voor een VanMoof-fiets. Met Bikey is het mogelijk de sleutel te exporteren, zodat die later kan worden gebruikt. De sleutel kan lokaal worden bewaard, zodat gebruikers niet van externe servers afhankelijk zijn.

Er kunnen diverse redenen zijn dat Cowboy hier aandacht aan besteedt. Wie er cynisch naar kijkt, kan denken dat Cowboy zich in de kijker wil spelen van VanMoof-eigenaren om zo in de toekomst meer fietsen te verkopen. Een andere reden kan zijn dat Cowboy wil dat klanten vertrouwen houden in e-bikemakers die hun fietsen 'smart' maken en afhankelijk van servers voor functionaliteit. Het bedrijf zegt er eerlijk bij dat het de app gemaakt heeft in een dag tijdens een hackathon, dus een enorme investering was het niet.

Andere gevolgen van het faillissement

Er zijn veel meer gevolgen van het faillissement, onder meer voor klanten die een fiets in bestelling hadden staan of in reparatie hadden. Mogelijk krijgen bestellers hun fiets nog geleverd, maar dat hangt af van de eventuele koper. Klanten die een fiets in reparatie hadden, kunnen die komen ophalen. Reparaties zijn lastig, omdat VanMoof werkt met custom onderdelen. Reguliere fietsenmakers kunnen weinig fiksen aan VanMoof-fietsen. Als VanMoof niet of in beperkte vorm bestaat, kan het zijn dat die onderdelen minder of niet meer in productie zijn en dat maakt reparaties lastiger. Wellicht dat andere bedrijven gaan proberen die onderdelen op voorraad te krijgen om reparaties te kunnen overnemen. Kwik-Fit nam al reparaties over, maar heeft inmiddels geen VanMoof-onderdelen meer op voorraad.

Het belangrijkste daarbij is natuurlijk de accu. Een elektrische fiets is niets zonder accu, maar accu's slijten in de loop der jaren. Als over een paar jaar veel VanMoof-fietsen een nieuwe accu moeten hebben, zullen die er dan nog zijn? En als de accu niet meer werkt, zijn andere functies van de fiets die leunen op stroom niet meer beschikbaar.

Tot slot

VanMoof was een voorloper op het gebied van e-bikes. Het Nederlandse bedrijf maakte e-bikes trendy en stopte veel technologie in iets dat in de basis een fiets met een elektromotor en accu is. Het was een posterboy in de Nederlandse techsector. Wat is er nu Hollandser dan fietsen voorzien van allerhande snufjes? Nu het bedrijf failliet is, krijgen klanten te maken met de keerzijde ervan.

Afhankelijkheid van technologie maakt het leven makkelijker als het werkt en blijft werken, maar maakt het leven juist veel moeilijker als het stopt met werken. Het faillissement keert hopelijk ook de trend dat e-bikes een internetverbinding nodig hebben voor functionaliteit. Het feit alleen al dat klanten vragen hebben over of ze basisfuncties van hun fiets kunnen blijven gebruiken, zou reden genoeg moeten zijn voor andere fabrikanten om afhankelijkheid van de cloud in fietsen de komende tijd ernstig te verminderen.

Igor's Lab heeft verschillende specificaties van de aankomende Intel LGA1851-socket voor Arrow Lake-cpu's gedeeld. Zoals de naam doet vermoeden, krijgt de socket bijna negen procent meer pinnen en zou er naar verluidt native ondersteuning voor ssd's via de PCIe 5.0-busstandaard komen.

Volgens diagrammen van Igor's Lab krijgt de socket LGA1851 afmetingen van 42,5 x 50,0mm. Daarmee heeft de socket dezelfde omvang als de huidige LGA1700-socket. De 151 extra pinnen zijn dus in dezelfde vormfactor verwerkt en moeten bijdragen aan het verbeteren van de I/O-interfaces.

Ook krijgt de socket ondersteuning voor cpu's met in totaal twintig PCIe 5.0-lanes en vier PCIe 4.0-lanes. Daarmee krijgt het platform native ondersteuning voor PCIe 5.0-ssd's. Intels huidige LGA1700-platform heeft zestien PCIe 5.0-lanes, die officieel zijn bedoeld voor videokaarten. AMD's Ryzen 7000-cpu's hebben op hun beurt 24 PCIe 5.0-lanes op de cpu en ondersteunen daarmee een videokaart en twee PCIe 5.0-ssd's. Arrow Lake-cpu's gaan een PCIe 5.0-videokaart, een PCIe 5.0-ssd en een extra PCIe 4.0-ssd ondersteunen.

Verder meldt Igor's Lab dat cpu-koelers voor Arrow Lake een hogere dynamische druk van 923N nodig hebben, ten opzichte van 489,5N met LGA1700. Daarom is er vermoedelijk een nieuwe montagekit nodig om een LGA1700-koeler te gebruiken voor nieuwe Arrow Lake-processors, hoewel de afmetingen van de nieuwe socket nagenoeg identiek zijn. Huidige montagekits leveren niet genoeg contactdruk en werken daarom niet optimaal, zo schrijft de Duitse techwebsite.

Socket LGA1851 zou aanvankelijk gebruikt worden voor Intels Meteor Lake- en Arrow Lake-processors. Volgens geruchten heeft Intel zijn Meteor Lake-cpu's voor desktops echter geschrapt ten gunste van een Raptor Lake-refresh. Meteor Lake-processors voor laptops moeten nog wel verschijnen. Arrow Lake staat op de planning voor volgend jaar.

Het anticheatsoftwareplatform FaceIT krijgt een versie die Linux ondersteunt, waardoor games met deze software ook op de Steam Deck werken, zo meldt de ontwikkelaar van BattleBit Remastered. De shooter wordt naar eigen zeggen de eerste game die FaceIT voor Linux krijgt.

De ontwikkelaar gebruikte oorspronkelijk FaceIT-anticheat, stapte over op Easy Anti-Cheat en liet onlangs weten dat BattleBit Remastered weer terug zou gaan naar FaceIT. De laatstgenoemde software ondersteunt daarentegen vooralsnog geen Linux, waardoor de Steam Deck niet meer ondersteund zou worden. Op Discord laat de ontwikkelaar nu weten dat FaceIT met een nieuwe versie van zijn software komt waarmee Linux en dus SteamOS ondersteund worden, zo schrijft Steam Deck HQ.

Verdere informatie over de software ontbreekt vooralsnog en ook de ontwikkelaar van FaceIT heeft tot dusver geen informatie over het product gedeeld. Er is dus geen releasedatum bekend.

BattleBit Remastered krijgt volgens de ontwikkelaars van de populaire shooter als eerste de versie van FaceIT voor Linux. Er wordt gesproken over 'een meer casual' versie van de game, die vermoedelijk op de Steam Deck gespeeld zou kunnen worden. Overigens werkt BattleBit Remastered nu ook nog op de Steam Deck, omdat de game vooralsnog met Easy Anti-Cheat werkt. Deze populaire anticheatsoftware werkt al ruim anderhalf jaar op Linux.

FaceIT is een anticheatplatform dat voornamelijk gebruikt wordt voor e-sportwedstrijden. Onder meer Counter-Strike: Global Offensive maakt tijdens bepaalde officiële toernooien gebruik van de software. Het is een anticheat op kernelniveau.

BattleBit Remastered is een grootschalige multiplayershooter waarin teams van maximaal 127 spelers tegen elkaar strijden in een Battlefield-achtige setting. Het spel verkeert nog in early access, maar werd ondertussen al ruim 1,8 miljoen keer verkocht.

VirusTotal is getroffen door een datalek waarbij enkele gegevens van 5600 klanten geopenbaard werden. Hoewel het om een relatief klein datalek gaat, zijn meerdere getroffenen werknemers van inlichtingendiensten.

Er staan onder meer twintig medewerkers van het US Cyber Command op de uitgelekte lijst, zo meldt Der Spiegel. Ook werknemers van meerdere Duitse overheidsorganen, de FBI, NSA en 'instanties uit Nederland, Taiwan en Groot-Brittannië' komen op de lijst met persoonsgegevens voor. Het gaat om een bestand van slechts 313KB, maar veel getroffenen lijken een baan binnen overheidsinstanties of inlichtingendiensten te hebben. In alle gevallen zou het gaan om de naam van een organisatie en een gebruikt e-mailadres.

Personen met banen in deze sector hebben er vermoedelijk baat bij om anoniem te blijven, al wist de krant ook meerdere vermelde individuen te vinden via LinkedIn. Op deze manier kon de authenticiteit van de lijst geverifieerd worden. VirusTotal zou op de hoogte zijn van het probleem en zou getroffenen hebben ingelicht, omdat zij nu eventueel meer risico lopen om doelwit te worden van gerichte cyberaanvallen.

Een medewerker van Google Cloud vertelde het Duitse medium dat het om een menselijke fout gaat waarbij een klein deel van de klantengegevens per ongeluk online werd gezet. De betreffende lijst is ondertussen weer verwijderd.

VirusTotal is een cyberbeveiligingsplatform dat sinds 2012 een dochteronderneming is van Google. Gebruikers kunnen verdachte bestanden en websitelinks naar het platform uploaden, waarna VirusTotal de bestanden scant met tientallen verschillende varianten van antivirussoftware. Het platform heeft een database van malware en virussen en is om die reden ook voor veiligheidsdiensten en IT'ers interessant.

Overigens zijn de geüploade bestanden in principe openbaar zodat de gegevens vergeleken en geanalyseerd kunnen worden. Hierdoor wordt volgens Der Spiegel regelmatig vertrouwelijke informatie op het platform gezet. De Duitse inlichtingendienst BSI raadt dan ook aan om nooit automatisch verdachte bestanden te uploaden, iets wat kennelijk door sommige instanties gedaan wordt.

Fietsfabrikant VanMoof is failliet. Het bedrijf kreeg eerder al uitstel van betaling van de rechter. Het is nog niet bekend wat het faillissement voor eigenaren betekent.

De rechtbank in Amsterdam heeft de Nederlandse afdeling van VanMoof failliet verklaard en twee curatoren aangesteld, schrijft het bedrijf in een persbericht. De VanMoof-afdelingen in het buitenland zijn nog niet officieel failliet, maar de verwachting is dat dat niet lang zal duren.

De curatoren gaan onderzoeken of een doorstart mogelijk is. Dat zou gebeuren door een verkoop aan een derde partij, maar VanMoof wil daar verder geen andere informatie over geven.

Het is nog niet bekend wat het faillissement betekent voor eigenaren van de fietsen. Die fietsen worden bediend, bijvoorbeeld door ze te ontgrendelen, via een app. Het concurrerende Cowboy maakte eerder al een app waarmee gebruikers hun sleutel konden back-uppen. Als VanMoof een doorstart kan maken, zou dat kunnen betekenen dat een derde partij de servers van het bedrijf overneemt en draaiend blijft houden, maar daarover is momenteel dus nog niets bekend. Verder zijn de meeste onderdelen van VanMoof-fietsen speciaal voor dat fietsenmerk gemaakt en is de batterijtechnologie op de fietsen afgestemd, waardoor reparaties door derde partijen vrijwel onmogelijk is.