Intel bevestigt komst van L4-cache Adamantium, maar pas in Arrow Lake

Intel-ceo Pat Gelsinger bevestigt dat toekomstige generaties cpu's een nieuw cachegeheugen krijgen. Dat L4-cache zit echter niet in de nieuwe Meteor Lake-generatie, maar komt pas op z'n vroegst in de aankomende Arrow Lake-generatie terecht.

Gelsinger zei dat volgens ComputerBase in een vraaggesprek op woensdagavond. Die extra cache heet Adamantium en is geen uitbreiding van bestaand cachegeheugen, maar een extra laag daar bovenop. Of beter gezegd, onderop, want de geheugenlaag komt in de onderste die van de cpu, aldus Gelsinger.

In april dook er al een patent op voor mogelijke L4-cache. In dat patent stonden toen verwijzingen naar mogelijke Meteor Lake-integraties; er stonden bijvoorbeeld afbeeldingen in het patent met hetzelfde aantal cores en tiles waarvan al bekend was dat Meteor Lake die zou krijgen. Nu zegt Gelsinger echter dat de cache niet in die generatie verschijnt. De ontwikkeltijd daarvoor zou te kort zijn geweest om de nieuwe cache daar goed in te integreren. Bovendien zouden de chips dat 'niet nodig hebben gehad'. De eerstvolgende generatie cpu's waarin Adamantium kan komen, is Arrow Lake.

Intel heeft in het verleden vaker een L4-cache in een desktopprocessor verwerkt. Dat gebeurde in de Broadwell-generatie van chips, waarin een geïntegreerde gpu zat met 128MB aan embedded DRAM. Dat fungeerde als zo'n L4-cache.

Intels L4-cache-patent (links) en de eerder bevestigde opbouw van Meteor Lake, met een cpu-chiplet, gpu-chiplet en soc-chiplet

Reacties (32)

[atthias]

gezien dit onderop zit zouden we dan in tegenstelling to AMD 3D cache minder hitte "problemen" hebben?

NB het gaat me dus om het feit dat bij AMD de chip warmer word omdat de warmte door de cache heen moet reizen om de koeler te bereiken

[Reactie gewijzigd door atthias op 30 juli 2024 04:26]

[d3x]

hitte probleem? het enige nadeel van 3d cache is de lagere vcore waardoor (momenteel) de gehele cpu de freq minder kan pompen. Laat nu net dat zijn hetgeen intel doet... ghz pompen samen met vcore.

[atthias]

de chip word heter omdat ie nu extra dikte moet overbruggen naar de koeler

[d3x]

je statement is juist (logica van warmte vervoer) maar de realiteit is anders, want door de extra cache is cpu efficienter (en ook lagere vcore natuurlijk) waardoor elke X3D versie van AMD altijd koeler is dan zijn tegenhanger.

trouwens elke chip heeft een rated max temp, het idee dat het warm loopt is de laatste jaren een mythe, de 7000 serie is designed om tot 95graden te lopen.

[Reactie gewijzigd door d3x op 30 juli 2024 04:26]

[atthias]

maar in de chip zelf niet die word wel substantieel warmer (van wat ik van reddit reports en ook elders gezien heb)en daar ging het mij om

die temperatuur zou ik liever niet zo hoog zien zelfs al is het een mythe

heb zo mijn vraagtekens bij het idee dat omdat het desgined is dat het dan okay is, dat iets desgined is om tot 95 graden te lopen betekent niet dat het handig of goed is voor de chip/machine in kwestie

daarom hoop ik dat intel dit zo kan oplossen

[Reactie gewijzigd door atthias op 30 juli 2024 04:26]

[Vlizzjeffrey]

Ik denk dat AMD beter weten dan jij en ik wat een veilige temperatuur is voor hun chips, zou niet handig zijn van hen om daar over te liegen, want dan zullen ze heel veel chips retour krijgen en geld moeten terug betalen.

Wat d3x je probeert uit te leggen is dat de 3d cpu's van AMD juist de meest energie efficiente zijn, en daardoor juist niet zo warm worden, ondanks dat de hitte nog door een extra laagje cache heen moet.

[atthias]

dat is wel zo toch heb ik er geen vertrouwen in vroeger was het nooit goed voor chips (of vergis ik me?) en met hoe kleiner spullen zijn lijkt dat ze alleen maar fragieler geworden zijn voor dit soort zaken

dat snap ik maar dan word de chip nog steeds heter toch omdat de hitte minder makkelijk naar de koeler kan ook al staat de spanning en stoomvetbuik lager

zie bijvoorbeeld hier onder max temperatuur review: AMD Ryzen 7 7800X3D - De langverwachte Intel-killer in games

kijk eens naar hoe de temperatuur op een 7800X hoger ligt dan een 12900K dat bedoel ik als ik zeg dat de chip temp hoger is ook al is de processor zelf effcienter want dat is me bekent ook @d3x

[Anoniem: 138647]

"vroeger was het nooit goed voor chips (of vergis ik me?)"
Vroeger (lang geleden) bestonden er geen zaken als thermal throttling waardoor een CPU/GPU zichzelf reduceert waardoor geen schaden ontstaan.
Vroeger (laaaang geleden) gingen CPU's etc. inderdaad kapot als ze te heet werden. Ik heb in m'n Amiga tijd een 68040 CPU opgeblazen omdat ik vergeten was de cpu fan aan te sluiten. Oeps...

"en met hoe kleiner spullen zijn lijkt dat ze alleen maar fragieler geworden zijn voor dit soort zaken"
Nee hoor. Een moderne CPU / GPU laat zichzelf niet kapot "koken".
Ook het moederboard speelt een rol. Als het merkt dat een CPU buiten z'n design-limits raakt, schroeft het de boel ook naar benee of, als het echt te bont word, een thermal-shutdown. Ik ken geen server (van de bekende merken) die dat niet doet.

Veel chips mogen super heet worden (richting 100 graden) en er gebeurt helegaar niks. Alles "within spec".

Een klant van me heeft een server-cluster wat 24/7 op 95% tot 100% cpu loopt. Alle cores. Alles maxxed out. De ventilatoren klinken als een Boeing 747 en het blijft allemaal heel.

Kortom, maak je geen zorgen.

[Reactie gewijzigd door Anoniem: 138647 op 30 juli 2024 04:26]

[atthias]

dank voor de extra info

[SG]

Nou dat is geen Myth . Ten eerste is iNTel en AMD doel om met Boost klok op zeer agressieve manier die max setpoint temp te halen met standaard koeling en dan thotlen. Dit is aangeven door intel engineer in interview. Dit maakt dat x86 intel of amd single task enorm snel kunnen afhandelen om dat die boost vermogen is die chip snel opwarmt en is met generaties ook extremer geworden. Korte zware task worden dan zeer snel afgehandeld wat cpu reponsiever maakt dan voorgangers. Lange task beginnen snel en gaan dan snel naar baseline.
Dit doen ze al vele gens en laatste gen wat extremer en dat is gezien er geen massale terugroep acties of uitval zijn dus geen probleem.

Een reden in de automotive dat men liever geen tempklok inbouwd is de vraag naar thermostaten van nonder de 82 graden vooral sommige oudere monteurs zoeken naar lage temp TS. Waarbij moderne auto een 105 kunstof kreng met sensoren OE normaal is. Er is marge 95 die temp voor cpu silicon zal bij 150 zeker kapot gaan maar de gren zal 115 125 zitten ivm hotspots. Er is ook weardown ingekalculeerd vele jaren is.

Druk maken om temps maar wel massaal moeten OC’ en.
AMD en intel gaan voor performance kiezen daarom insane boost en hoge tdp.
Als consument hoef je daarin niet mee te gaan met 3dvcach 120wat vs ….X 170 of non X 65 kan je als consument kiezen voor zuinig.
Als tweaker kan zelf die boost en power limieten instellen naast overkill custom koeler of WC koeling.

MTL zal helaas alleen mobiel zijn ARL wel desktop tiles lagere klok grotere igpu en flinke ipc

Neem aan als je zo druk maakt om weardown met hoge temps dat je ook niet oc’ed en betere koelers toepast. En tweaker verlaagt de Vcore

[atthias]

ik OC zelf niet nee heb ook een noctua DH15 erop zitten

[3DEXP]

Voor het lage verbruik word de x3D CPU indd erg warm maar niet echt te heet. Tijdens Prime95 small stress met AVX word de 7800x3D iets van 80 graden.

[Nas T]

Ik denk het niet. Het lijkt een trend om alles uit een chip te persen voor het laatste extra puntje in de benchmarks.

Ik zou liever zien wat chips doen met een vaste CPU-koeler, bij 15dB, 20dB, 25dB en 40dB. Ik wil een stille/onhoorbare pc dus als chip A goed presteert, kan het zomaar zijn dat chip B vergelijkbaar presteert bij 15dB, voor 70% van de prijs.

Een test met stock-koeler is goed, maar ik ben zelf geïnteresseerd in prestaties met een aftermarket koeler.

[atthias]

excuses dat ik onduidelijk geweest ben het gaat mij erom dat AMD de chip warmer word omdat de warmte door de cache heen moet reizen om de koeler te bereiken

zou intel er op deze manier minder last van hebben is mijn vraag

[Nas T]

Goede vraag, weet ik niet, ik weet ook niet of je een chipdesign om die reden ondersteboven kan uitvoeren, zodat de delen die de meeste warmte produceren, bovenaan zitten.

[SG]

Het probleem is dat AMD en iNtel een zeer agressieve klok strijd voeren door agressieve boost kloks. Voor Desktop dus als TDP 170 240 hebt dat boosten is extreem ver daaroverheen dus ook insane hoge kloks verboven de efficientie sweetspot in de curve. Met architecturen die zwaar gericht en optimised zijn voor hogekloks. Waar apple silicon meer richt in efficientie door niet extreem te klokken hun kloks zitten in de 3 tot 3.5ghz waar x86 6ghz biglittle x86 is meer gericht op MT performance. Apple silicon is big/little gericht op batterij duur. En dus IPC boven kloks.
Naast amper nadruk op games bij x86 is games een prestige kwestie

[Cybermage]

Hmmm dat zou intel best wel weer terug in balgame kunnen brengen.
De x3D processoren van amd pompen de frames door hun cache flink op. MIsschien dit ook.

[player-x]

Gamers zijn niet de grootste geld melk koe van AMD, dat is Epyc, en daar hebben ze weer een interessante lijn bedacht, waar Intel minder vrolijk van zal worden.

Voor lichte servers en werkstations hebben ze SP6 bedacht, als stap tussen AM5 en SP5, met minder geheugen kanalen (6x) en PCIe lanes (96x), en 8 tot 64 cores, en prijzen van $409 ~ $5.450.

Dat gaat de goedkopere deel van de Xeon lijn ook weer aardig pijn doen.

[d3x]

alleen was dit niet nieuwswaardig op tweakers website....

[player-x]

Maar wordt wel waarschijnlijk wel mijn nieuwe server CPU, eindelijk weer een low power betaalbare CPU met genoeg PCIe lanes, als vervanging van mijn oude Xeon E3-1240 V5 en Asus P10S WS.

Kan ik mijn NIC, SAS kaart, VGA kaart voor transcoding, en dan heb ik zelfs nog lanes over voor 1 of en misschien wel 2 van dit soort kaartjes. ^_^

Kunnen eindelijk weer eens een nieuwe extreme leuke server bouwen, met een niet belachelijke geprijsd of energie gebruikend platform.

Nu alleen hopen dat de borden geen +€700 gaan kosten.

[Reactie gewijzigd door player-x op 30 juli 2024 04:26]

[SG]

Extreme server? Een extreme rack node kost zoveel als huis. Ik zou het eerder als low budget instap moderne latest tech servertje noemen als prijs het grote stuikel punt is.

EPyc komt 1st met latest zen gen tov Threadripper.
Er is 3dvcach line
Er komt line met Zen dens
Naast lage core count hoge klok epycs waar task licentie per core is.
Naast lijn waar heel veel cores nodig zijn.
En low cost lijn budget line. Weinig cores met relatief lager kloks.
Thread ripper is door zijn hogere kloks duurder en loopt lang gen achter op Epyc.

Er zal geheid wel mobo komen gericht op de onderkant single socket misschien van Asrock / asus rond die 700 prijs punt. Of ATX size versie. Met die SP6 maar uiteraard wat later. Keuze zal in die prijs klasse beperkt zijn. Maar ja met onboard 10gb nic. Als je dat los erin moet prikken ben je sowieso duurder uit.

[player-x]

EPyc komt 1st met latest zen gen tov Threadripper.

De 8024P is een ongeveer €500 zuinige Zen4c Epyc model, en zal waarschijnlijk met de tijd Zen5 en misschien zelf Zen6. upgrades krijgen, daarnaast heeft het PCIe5 ondersteuning, dus meer toekomst gericht.

Thread ripper is door zijn hogere kloks duurder en loopt lang gen achter op Epyc.

Is een Epyc, en heeft een TDP van 90W, vind ik netjes voor CPU met 6x DIMM en 96 PCIe lanes, ben alleen benieuwd wat idle verbruik zal zijn, even afwachten op wat reviews van o.a. STH en Level1Tech.

En 10Gbit heb ik niet nodig, heb zelf een al een 40Gbit nic, wil gewoon een kaal bord met een berg PCIe lanes, is gewoon een simpele file server met OPNsense, Home Assistant en 2 VM's.

[MrFax]

Dit is dus Intel haar antwoord voor AMD 3D V-Cache. Ik ben heel erg benieuwd naar de benchmarks van deze nieuwe cache in games.

[d3x]

je zal het weten in 2025...... ik ben er zeker van dat Intel marketing er alles aan zal doen om het vroeger bekend te maken.

Benieuwd moeten we altijd zijn, maar je kan het vandaag al aanschaffen en het resultaat is gekend.

[Reactie gewijzigd door d3x op 30 juli 2024 04:26]

[SG]

Ja arrow lake kijgt dit waarschijnlijk. Intel heeft executie problemen dat hun planing flink vertraagt dus dit zal niet tegen zen 4 zijn al dit nog wel tijd tegen zen 4 gaat concureren. Is intel bij en kan slag slaan,hopelijk minstens tegen zen5 maar als zen6 wordt is dit faal.

Naast Arrowlake fijn voor desktop cpu waar deel van games goed gebruik van kunnen maken. Niet alle. Je hoeft dan ook niet top-end memory te hebben. Maar semi pro profiteerd niet van zeer grote caches. Omdat die software cache en memory acces patern optimized is zo ook Multithreaded optimized. Zover mogelijk. Op enkele non game toepassing die er wel goed gebruik van kunnen maken.

[ffha]

Broadwell was wel een mooi ding. Fijn dat Intel 't weer eens uit de kast trekt, ongetwijfeld ook deels aangedreven door het succes van AMD's X3D lijn.

In 2020 schreef Dr. Ian Cutress nog een leuke retrospective over Broadwell voor Anandtech. Aanradertje.
A Broadwell Retrospective Review in 2020: Is eDRAM Still Worth It?

[Vage_Karel]

Heb tot begin dit jaar een i7 5775c gebruikt met 16gb ddr3 2400 en een 3070, draaide vloeibaar op 4K vooral dx12 games liepen nagenoeg stuttervrij en geen hitte bij 4.3ghz.
4.1-4.3 ghz was stabiel de max omdat de controller niet meer aankon, meer stroom op de controller was 4.5 ghz wel mogelijk zonder vast te lopen maar zware roofbouw op de controller zelf.
Ook als server gebruikt, ruim 5 jaar 24/7 4.3 ghz 1.45v op alle cores was vorig jaar 4.2 ghz noodzakelijk door degradatie de reden voor een nieuw systeem.
Nieuwe systeem ook weer mini itx van Asus met waterkoeling alleen de Corsair H55 120MM toch maar vv voor een 360MM koeler van Asus ivm Ryzen 7900X en een slaapkamer.
De upgrade doet 25-35% fps gain met de 3070.

[MSalters]

vloeibaar op 4K

ALs je CPU vloeibaar is, dan is die echt véél te heet.

[ALittleTooLate]

Is deze L4 te vergelijken met normaal ram maar dan dichter bij de cpu?

[d3x]

nee dat zijn andere soorten cache. de eDRAM, HBM, lpddrx versies zijn echte ram dichtbij cpu
https://www.tomshardware....20LPDDR5X%2D7500%20memory.

er is altijd veel nieuws over en veel marketing show, maar voor dagelijks gebruik zie je weinig echte implementaties omdatd e usecase dan zeer speciaal wordt en de SW daarbij ook.

[Reactie gewijzigd door d3x op 30 juli 2024 04:26]

[dasiro]

de afbeelding bij videocardz is duidelijker al zijn de patentafbeeldingen dus al verouderd en niet meer representatief voor meteor lake

[CrazyJoe]

Ben benieuwd wat de latency voor L4 cache wordt. L3 heeft al een latency die ongeveer 50% is van DRAM, dus waar komt L4 dan uit?