Computex is niet alleen een plek waar veel nieuwe hardware officieel gepresenteerd wordt, maar ook een ontmoetingsplek voor vrijwel iedereen die iets met computercomponenten doet. In de wandelgangen kregen we een duidelijk doch officieus beeld van welke cpu's we dit jaar mogen verwachten.
Intel: Raptor Lake-refresh, (geen) Meteor Lake en Arrow Lake
Stukje bij beetje lekte de afgelopen maanden al uit dat Meteor Lake, de geplande opvolger van de dertiende generatie cpu's, Raptor Lake, uit de desktopplannen van Intel verdween. Op de beurs bevestigden diverse bronnen dat deze generatie, technisch zeer interessant vanwege de overstap naar Intel 4 en een chipletontwerp, voor de desktop compleet wordt overgeslagen. In plaats daarvan heeft Intel in het derde of vierde kwartaal een Raptor Lake-refresh gepland staan.
:strip_exif()/i/2005529656.jpeg?f=imagenormal)
Hoewel die refresh vrijwel dezelfde fysieke chips gebruikt als Raptor Lake, gaat Intel er toch voor kiezen om de Raptor Lake-refresh op de markt te brengen als de veertiende generatie Core-processors. Dat om verwarring tussen cpu's gebaseerd op oude en nieuwe procedés te voorkomen; vergelijkbaar met toen Intel gelijktijdig 10nm- en 14nm-cpu's verkocht, gaat het bedrijf aan de naamgeving van zijn processors sleutelen. Details daarover zullen in de komende weken bekend worden gemaakt. Technisch hoef je van de desbetreffende refresh echter weinig meer te verwachten dan nog iets hogere kloksnelheden en daarmee een nog wat hoger stroomverbruik. Ook komen er geen nieuwe chipsets op de markt.
Z790 blijft dus het topmodel, maar moederbordfabrikanten zullen de 'nieuwe generatie' wel aangrijpen voor het uitbrengen van bijgewerkte modellen. Die zagen we op Computex al bij ASRock, Gigabyte en MSI. Maar goed, strikt genomen is dit daarmee wel de eerste keer sinds mensenheugenis dat Intel drie generaties lang dezelfde socket blijft gebruiken. Tot slot zou Intel de nieuwe cpu's kunnen gaan specificeren met een hogere geheugensnelheid; in de praktijk kunnen vrijwel alle Raptor Lake-chips al veel hogere snelheden aan dan de opgegeven DDR5-5600.
Hoewel Meteor Lake later dit jaar wel uitkomt voor laptops, zal voor de desktop in 2024 in een keer de overstap worden gemaakt naar diens opvolger Arrow Lake. Die generatie bestaat net als Meteor Lake uit diverse tiles, waarvan een deel op Intels eigen productieprocessen wordt gemaakt en een deel bij TSMC. Omdat Meteor Lake voor de desktop wordt overgeslagen, zou de prestatietoename generatie-op-generatie richting die van Alder Lake kunnen gaan, toen Intel eindelijk van 14nm afstapte.
Arrow Lake maakt gebruik van de nieuwe socket 1851 en wordt volgens de huidige planning op de markt gebracht als 15th Gen Core. Het topmodel krijgt naar verluidt nog altijd 8 P-cores, maar het aantal E-cores wordt wel verdubbeld naar 32 stuks. Een welkome vernieuwing voor desktopgebruikers is dat Intel eindelijk Thunderbolt, oftewel USB4, zal integreren in zijn desktop-cpu's, zoals het al generaties lang bij de laptopvarianten doet. Naast het beschikbaar komen van goedkopere USB4-controllers van derde partijen zoals ASMedia, zal dit de adoptie van USB4 naar verwachting in een stroomversnelling brengen.
AMD: een lauwtjes 2023, Zen 5 in 2024
AMD was opvallend afwezig op Computex. Waar de chipontwerper, met een nota bene een in Taiwan geboren ceo aan het roer, doorgaans groots uitpakt met een eigen keynote op de beurs, had AMD dit jaar niets te melden. Diverse bronnen meldden aan Tweakers dat er in eerste instantie een plan lag om de Ryzen 7000G-processors met een veel snellere igpu dan de reguliere modellen op Computex aan te kondigen, maar dat die serie nu in de ijskast is beland tot ergens later dit jaar - mogelijk zelfs pas tot het vierde kwartaal. De tegenvallende verkoopcijfers van de nieuwe generatie processors en de algehele terugloop van de vraag naar hardware zouden een rol bij die beslissing hebben gespeeld.
Ook AMD komt pas volgend jaar met een compleet nieuwe generatie desktopprocessors. De Zen 5-processors zullen op de markt gebracht worden als de Ryzen 8000-serie, zo bevestigde de fabrikant eind vorige maand in een webcast. Er worden nog geen engineering samples van deze processors uitgedeeld, dus komt er ook weinig informatie over naar buiten. Van AMD zelf weten we dat Zen 5 in ieder geval een aanzienlijkere ipc-winst moet bieden dan Zen 4, en dat er nieuwe 3nm- en 4nm-productieprocessen van TSMC zullen worden ingezet.
Net als bij de huidige Zen 4-generatie zullen er twee extra varianten van Zen 5 komen, namelijk een versie met 3D V-Cache en een compactere variant die bekendstaat als Zen 5c. Zijn voorloper, Zen 4c, wordt vooralsnog uitsluitend in serverchips ingezet, maar cto Mark Papermaster bevestigde vorige maand dat 'hybride processors' met verschillende soorten cores in de toekomst ook deel zullen uitmaken van het consumentenaanbod van AMD.