Dit jaar zijn er tot nu toe 13.587 Tesla Model 3's geregistreerd in Nederland. Dat is goed voor een marktaandeel van 4,1 procent. In de maand september ging het om 5768 stuks, een marktaandeel van 15,1 procent. Verkopen van de Model S en X zijn ingestort.

De cijfers die bekend zijn gemaakt door Bovag, RAI Vereniging en RDC tonen dat de Tesla Model 3 dit jaar verreweg de populairste nieuwe auto is onder Nederlandse kopers. De Volkswagen Polo staat met 9683 registraties in de eerste drie kwartalen op de tweede plek. Als merk haalt Tesla overigens niet de top vijf. Volkswagen staat op de eerste plaats met 36.449 auto's en een marktaandeel van 11 procent en Toyota sluit de top vijf af met een marktaandeel van 6,1 procent.

Naast de Model 3 verkoopt Tesla ook de duurdere Model S en X, maar die zijn sinds de komst van de Model 3 veel minder populair. In de eerste negen maanden van dit jaar zijn er maar 212 exemplaren van de Model S geregistreerd. Vorig jaar waren dat er in dezelfde periode nog 3376. Een vergelijkbare daling is te zien bij de Model X.

Tesla verkoopt drie configuraties van de Model 3. De Standard Range Plus-uitvoering is de goedkoopste, die kost momenteel 48.980 euro. Daarnaast is er de Long Range-versie van 58.980 euro
en de Performance-editie van 64.580 euro. De goedkoopste variant is interessant voor leaserijders, omdat deze uitvoering net onder de grens van 4 procent bijtelling valt. De bijtelling voor auto's die meer dan een halve ton kosten is 22 procent voor het gedeelte boven dat bedrag.

Boven: Tesla-registraties in Nederland
Onder: meest geregistreerde modellen in de eerste drie kwartalen

Shawn Layden, de bestuursvoorzitter van PlayStation Worldwide Studios, verlaat het bedrijf. Waarom hij vertrekt is niet bekend. Layden werkte al meer dan dertig jaar bij Sony en stond de afgelopen jaren aan het roer van de gamestudio's van het bedrijf.

Het vertrek van Layden werd bekendgemaakt middels een Tweet op het PlayStation-account. Daarin staat dat het een emotioneel afscheid is. Een toelichting op het vertrek van de bestuursvoorzitter wordt verder niet gegeven. Ook is het niet duidelijk wie de opvolger van Layden wordt. Layden heeft zelf niets naar buiten gebracht en Sony geeft geen verklaring. Onder andere gamewebsite Polygon heeft om een reactie gevraagd, maar de woordvoerder van Sony zegt dat geen verdere informatie is.

Shawn Layden is 58 jaar en hij werkt sinds 1987 bij Sony. Hij begon zijn werk als assistent voor Sony-oprichter Akio Morita en werkte zich op tot hoge posities. Zo werd hij in 2014 de topman van Sony Computer Entertainment of America, de Amerikaanse PlayStation-afdeling.

Als bestuursvoorzitter van PlayStation Worldwide Studios overzag Layden de afgelopen jaren de studio's die PlayStation-games maken als God of War, The Last of Us en Horizon Zero Dawn. Ook stond hij aan de top van PlayStation Productions, de nieuwe filmstudio die Sony eerder dit jaar heeft opgericht voor het verfilmen van PlayStation-games.

AMD geeft via een driver-update zijn videokaarten met Vega-gpu ondersteuning voor beeldverscherpingstechniek Radeon Image Sharpening. AMD introduceerde die techniek voor zijn Navi-kaarten en bracht hem ook al naar sommige Polaris-gpu's.

Toshiba Memory heeft zijn naam gewijzigd in Kioxia. Die naamswijziging gaat per 1 oktober in, maar consumentenproducten komen dit jaar nog uit met de Toshiba Memory-naam. Vanaf 2020 worden nieuwe producten onder de Kioxia-naam uitgebracht.

Dat Toshiba Memory per 1 oktober zijn naam zou wijzigen in Kioxia was in juli al bekendgemaakt. Ook werd al duidelijk dat merknamen als OCZ daardoor zouden verdwijnen. Nu de naamswijziging officieel is doorgevoerd is duidelijk wanneer dat ingaat. Het bedrijf schrijft dat het vanaf 2020 producten met de Kioxia-naam gaat uitbrengen. Nieuwe ssd's, sd-kaartjes en usb-sticks die dit jaar uitkomen, worden nog als Toshiba Memory-producten uitgebracht.

De nieuwe naam Kioxia is een combinatie van het Japanse woord 'kioku' en het Griekse woord 'axia'. Die woorden zijn de vertalingen van geheugen en waarde. Met de naamswijziging wil het bedrijf waarschijnlijk beter duidelijk maken dat het los staat van Toshiba. Toshiba Memory is vorig jaar ontstaan uit de afsplitsing van de geheugendivisie van Toshiba.

Oppo gaat zijn Reno2-smartphone later deze maand uitbrengen in Nederland. Het toestel met Snapdragon 730G-soc en vier camera's aan de achterkant wordt op 16 oktober formeel geïntroduceerd in Londen en is vlak daarna te koop. De prijs is nog niet bekendgemaakt.

De primaire camera is een 48Mp-exemplaar met een f/1.7-lens en verder is er een 13Mp-camera met ultragroothoeklens en een 8Mp-sensor met telelens aanwezig. De vierde camera is een 2Mp-sensor die gebruikt wordt voor een bokeh-effect. Oppo kondigde de Reno2-smartphone al aan in Azië, maar de fabrikant maakt nu ook bekend dat het toestel in Nederland wordt uitgebracht.

Het 6,5"-oledscherm heeft een resolutie van 2400x1080 pixels en haalt volgens de fabrikant een helderheid van 500cd/m². Er is geen inkeping, de frontcamera zit in een pop-upmechanisme, net als bij de eerste Oppo Reno. Het toestel heeft afmetingen van 160x74,3x9,5mm en weegt 189 gram.

Oppo voorziet het toestel van de Snapdragon 730G-soc. Qualcomm laat die octacoresoc maken op het 8nm-procedé van Samsung. Verder zit er 8GB ram en 256GB flashopslag in de Reno2. De telefoon draait op Android 9.0 met daaroverheen Oppo's ColorOS. De accu heeft een capaciteit van 4000mAh en ondersteunt snelladen met VOOC Flash Charge 3.0. Aan de onderkant van de behuizing zit een 3,5mm-jack en een usb-c-poort.

Wat de Reno2 in Nederland gaat kosten is nog niet bekendgemaakt. De Oppo Reno staat momenteel in de Pricewatch voor 449 euro. Dat toestel heeft minder camera's en een oudere soc.

De mobiele provider Lebara, die gebruikmaakt van het netwerk van KPN, voegt een nieuw sim only-abonnement toe aan zijn assortiment. Het abonnement biedt 2GB data en 50 belminuten en sms'jes voor 7,5 euro per maand bij een tweejarig contract.

Lebara mikt met het nieuwe abonnement naar eigen zeggen op kleingebruikers. Volgens de provider is er veel vraag naar een goedkoper abonnement. Het goedkoopste abonnement was tot nu toe een variant die 10 euro per maand kost. Abonnees krijgen daarbij 5GB data en onbeperkte belminuten of sms'jes.

De prijs van 7,50 euro per maand van het nieuwe abonnement geldt bij een tweejarig contract. Alle abonnementen van Lebara zijn echter ook te krijgen als een maandelijks opzegbare variant, tegen een meerprijs van 1 euro per maand.

Het nieuwe abonnement komt bij de bestaande sim only-abonnementen die Lebara vorig jaar introduceerde. Klanten kunnen via de Lebara-app of de MyLebara-website eventueel hun abonnement up- of downgraden.

* Bij contract van 24 maanden. Maandelijks opzegbare abonnementen hebben een meerprijs van 1 euro per maand.

De nieuwe Windows-versie die op het komende Surface-apparaat met twee schermen draait heet Windows 10X. Dat stelt telecomjournalist Evan Blass, die eerder op dinsdag foto's van veel nieuwe Surface-producten online zette.

In een korte toelichting op Twitter zegt Blass dat het nieuwe besturingssysteem Windows 10X heet. Dat zou een Windows-versie zijn die is ontworpen voor apparaten met twee schermen en voor apparaten met een vouwbaar scherm. Desktop-apps draaien bij die versie in containers, aldus Blass. Verdere toelichting geeft hij daar niet over, maar het zou kunnen betekenen dat er een vorm van virtualisatie wordt gebruikt.

Er gaan al lange tijd geruchten over de komst van een nieuwe Windows 10-variant. Eerder werd die Windows Lite of Windows Core genoemd. Volgens Blass is de naam dus Windows 10X. Microsoft gaat de nieuwe Windows-variant vermoedelijk woensdag aankondigen op zijn Surface-evenement. Er gaan al lange tijd geruchten over een Surface-apparaat met twee schermen, dat dan getoond zal worden.

Blass heeft eerder op dinsdag al afbeeldingen online gezet van andere Surface-apparaten die aangekondigd zullen worden. Het gaat onder andere om een nieuwe Surface Pro, een variant met ARM-processor en de Surface Laptop 3 in 13"- en 15"-uitvoeringen. Van het apparaat met twee schermen zijn nog geen afbeeldingen verschenen.

Belgen hebben dit jaar al meer dan een miljoen phishingberichten gemeld. Dat zegt het Cybersecurity Centrum van België. Volgens het CCB werden er in 2018 zo'n 648 duizend meldingen van phishing gedaan. In Nederland zijn soortgelijke ontwikkelingen te zien.

Het CCB startte een bewustwordingscampagne rondom digitale veiligheid, omdat oktober de Maand van de Cybersecurity is. Het centrum deelt om die reden ook enkele cijfers over de huidige verspreiding van phishingberichten. Via het meldpunt van het CCB, dat twee jaar geleden werd opgericht, zijn dit jaar ruim een miljoen meldingen van phishingberichten gedaan. Dat is omgerekend meer dan 3660 meldingen per dag. Het gaat hierbij om de periode van januari tot en met september. Het aantal meldingen stijgt hard. In heel 2018 ontving het CCB in totaal zo'n 648 duizend meldingen. Het gaat hierbij dus om een stijging van ruim vijftig procent, en het jaar is nog niet voorbij.

Het CCB ziet daarnaast dat phishingberichten steeds uitgebreider worden. Voorheen werden dergelijke phishingberichten vooral verspreid via e-mail, en betrof het voornamelijk nepmails van banken. Tegenwoordig worden phishingberichten verstuurd via onder andere WhatsApp, sms, en Facebook Messenger. Ook blijven de berichten niet langer beperkt tot berichten van banken, maar zijn er in België ook phishingberichten van bijvoorbeeld AirBNB en 2dehands in omloop.

De hogere cijfers betekenen niet direct dat er ook meer phishingberichten in omloop zijn. Mogelijk zijn consumenten in het afgelopen jaar bewuster van de gevaren van phishing gaan worden, waardoor ze pogingen eerder doorzien en melden. Wel zien meldpunten in Nederland een soortgelijke ontwikkeling. Een woordvoerder van de Fraudehelpdesk geeft aan dat zij dit jaar zo'n negenduizend meldingen van cybercrime hebben ontvangen. Dat zijn alle vormen van online criminaliteit, zoals phishing, hacken en zogeheten nephelpdesks. Vergeleken met dezelfde periode in 2018 is dit aantal bijna een verdubbeling. Ook Betaalvereniging Nederland meldde vorige week een verdubbeling van het aantal phishing-sms'jes sinds begin dit jaar.

Het CCB vraagt gebruikers om phishingmails via e-mail naar het meldpunt door te sturen voordat ze deze verwijderen. Het technisch team binnen het centrum zet die url's vervolgens op zwarte lijsten die beveiligings- en internetbedrijven kunnen gebruiken. Het CCB blokkeert naar eigen zeggen dagelijks zo'n dertig url's. In 2018 waren dat er nog ongeveer vijf.

Microsoft heeft zijn dienst Windows Virtual Desktop beschikbaar gemaakt voor bedrijven. Met de op Azure draaiende dienst kunnen gebruikers makkelijk gevirtualiseerde Windows 10- en 7-omgevingen draaien.

Windows Virtual Desktop is beschikbaar voor bedrijven die een Enterprise- of Education-licentie hebben voor Windows 7 en Windows 10, en gebruikers van bepaalde Microsoft 365-licenties. Windows 7 krijgt binnen dit programma ook security-updates tot 2023, iets waar bedrijven zonder WVD juist extra voor moeten betalen. De ondersteuning voor Windows 7 is vooral bedoeld om bedrijven de kans te geven hun oude apps te draaien terwijl ze de overgang maken naar Windows 10, aldus Microsoft. Dat is voor veel bedrijven hard nodig, want de ondersteuning voor Windows 7 stopt op 14 januari volgend jaar.

Het verschil tussen deze virtualisatie van Windows en wat nu al geboden wordt door andere bedrijven is dat Microsoft de mogelijkheid biedt om verschillende sessies van een os tegelijk te bieden aan gebruikers, in plaats van dat er in essentie een enkele computer op afstand bediend wordt. Verder biedt Microsoft hulpmiddelen om te migreren vanaf Remote Desktop Services.

De functie is nu wereldwijd beschikbaar, schrijft TechCrunch. In principe is het gebruik van de dienst gratis voor klanten met de juiste licentie, maar het gebruik van onderliggende Azure-infrastructuur vergt wel een Azure-abonnement. Dat brengt eigen kosten met zich mee. Deze kosten hangen af van op wat voor schaal WVD wordt gebruikt.

GoPro kondigt de Hero MAX aan, een actiecamera die door de aanwezigheid van twee lenzen en sensoren ook als 360-gradencamera gebruikt kan worden. De MAX heeft zes ingebouwde microfoons voor surroundgeluid.

Net als de eveneens nieuwe GoPro Hero8 Black heeft de Hero MAX een montagebevestiging en een ingebouwd schermpje. Als reguliere actiecamera legt de Hero MAX het af tegen de Hero8 Black. Zo zijn de filmresolutie en -snelheid beperkt tot 1440p60 en 1080p60 bij gebruik van één sensor, en is het toestel tot maximaal vijf meter diep waterdicht.

De Hero MAX kan echter sferische 5,6k-video's maken met 30fps. Deze 360-gradenbeelden kunnen in de Go Pro-app bewerkt worden. Ook kan de MAX 360-gradenfoto's maken met een resolutie van 16,6 megapixel en panoramafoto's met een beeldhoek van 270 graden met een resolutie van 6,2 megapixel. De 360-gradenvideo's worden gestabiliseerd met Max HyperSmooth-videostabilisatie.

GoPro voorziet de Hero MAX van zes ingebouwde microfoons; dat moet voor surroundgeluid zorgen bij 360-gradenvideo's en goed stereogeluid bij reguliere opnames. De Hero MAX is vanaf 24 oktober te koop voor een adviesprijs van 530 euro. Daarmee is de 360-gradencamera honderd euro duurder dan de Hero8 Black.

Ontwikkelaar Dennis Gustafsson werkt aan Teardown, een game waarin de omgeving door het gebruik van voxels verregaand beïnvloed kan worden. Gustafsson wil zijn game in 2020 uitbrengen op Steam.

Teardown is gemaakt in een engine die Gustafsson zelf heeft ontwikkeld. Daarbij maakt hij gebruik van voxels, dat zijn driedimensionale pixels. Ook de physics engine is zelfgemaakt door de ontwikkelaar. Voor de belichting gebruikt hij raytracing, maar een RTX-gpu is daarvoor niet vereist.

Alle objecten in de omgevingen van Teardown zijn te beïnvloeden en aan te passen. De game is een soort sandboxomgeving, maar er komen ook missies waarin spelers de omgeving aan moeten passen om een taak uit te voeren. Spelers krijgen daarvoor hamers, wapens, explosieven en voertuigen tot hun beschikking. Ook is het mogelijk om planken en touw te maken en die te gebruiken om de omgeving te beïnvloeden.

De ontwikkelaar toonde in de afgelopen maanden filmpjes op Twitter met daarin de mogelijkheden van zijn zelfgemaakte engine. Die filmpjes baarden opzien vanwege de verregaande mogelijkheid om dingen kapot te maken en de nauwkeurige physics.

Gustafsson wil de game volgend jaar uitbrengen. Begin 2020 moet er een Early Access-versie van het spel beschikbaar komen via Steam, maar wanneer dat precies zal zijn, is nog niet duidelijk. De game komt uit voor Windows en volgens de maker is een snelle pc met een Core i7 en een GTX 1070-videokaart of beter aan te raden.

GoPro heeft de Hero8 Black aangekondigd. De nieuwe actioncamera lijkt sterk op zijn voorganger. Grootste verschillen zijn de uitklapbare montagebevestiging, betere beeldstabilisatie en optionele Media Mod: een behuizing met microfoon waarop accessoires kunnen worden bevestigd.

Door de uitklapbare montagebevestiging aan de onderkant van de camera laat de Hero8 Black zich volgens GoPro sneller en gemakkelijker op een mount bevestigen. Het ontwerp verschilt verder nauwelijks van dat van de Hero7, maar de nieuwe actioncamera zou wel voorzien zijn van een lens die dubbel zo stootvast is.

De camera beschikt met HyperSmooth 2.0 over een verbeterde beeldstabilisatie voor trillingsvrije opnames. Deze is beschikbaar voor alle resoluties en framerates, en kent drie standen: aan, hoog en boost. Het eveneens nieuwe TimeWarp 2.0 stemt de snelheid van een timelapsevideo voortaan automatisch af op de beweging voor de lens, de gedetecteerde scène en het aanwezige omgevingslicht. De interessantste momenten in de timelapsevideo kunnen desgewenst ook worden 'vertraagd' naar de werkelijke snelheid.

De Hero8 Black biedt ook een LiveBurst-functie die drie seconden video opneemt; anderhalve seconde voor én na het moment van afdrukken. Achteraf kan de gebruiker het beste frame uit de LiveBurst als foto selecteren of de opname bewaren en delen als videoclip.

Samen met de nieuwe actioncamera brengt GoPro een optionele Media Mod op de markt. Het gaat om een behuizing waarin een betere microfoon is verwerkt, evenals een 3,5mm-aansluiting voor andere microfoons, een hdmi-uitgang en twee flitsschoenen voor de bevestiging van twee nieuwe accessoires. De Light Mod is een lamp met tien leds en een lichtwaarde van tweehonderd lumen. Daarnaast is er de Display Mod, een extra schermpje voor onder meer vloggers waarmee de gebruiker zichzelf kan zien tijdens het filmen.

Aan de cameraspecificaties is verder weinig veranderd. De Hero8 Black heeft net als zijn voorganger een 12-megapixelsensor en ondersteuning voor 4k-video-opnames op 60fps, naast 1080p-opnames op 240fps. De GoPro Hero8 Black is vanaf 15 oktober verkrijgbaar en heeft een adviesprijs van 430 euro. De Media Mod en de Display Mod kosten 80 euro per stuk. De Light Mod is te koop voor 50 euro.

Sony verlaagt de prijs van zijn PlayStation Now-abonnement naar 10 euro per maand. Eerder was dat 15 euro per maand. Ook komen er via de dienst blockbusters beschikbaar, die na drie maanden weer verdwijnen. Nu zijn dat God of War, Uncharted 4 en GTA V.

Gamers kunnen voortaan ook per kwartaal betalen; drie maanden toegang tot PlayStation Now kost 25 euro. De prijs voor een jaarabonnement is omlaaggegaan naar 60 euro, dat was voorheen 100 euro. Sony zegt de prijzen aan te passen om ze zo meer vergelijkbaar te maken met andere entertainment- en streamingdiensten.

PlayStation Now is een abonnement dat toegang geeft tot honderden games die gestreamd of op een PS4 gedownload kunnen worden. Het gaat daarbij veelal om oudere games die voor de PS2 en PS3 uitkwamen. Ook zijn er recente PS4-games via de dienst beschikbaar, maar het aanbod daarvan is kleiner.

Sony gaat vanaf nu maandelijks blockbusters tijdelijk toevoegen. Het gaat om populaire games die voor een periode van drie maanden via PlayStation Now beschikbaar zijn. De eerste games die op deze manier tijdelijk naar de dienst komen, zijn God of War, Grand Theft Auto V, inFamous Second Son en Uncharted 4: a Thief's End. Tot en met 2 januari 2020 zijn die games beschikbaar. Om GTA Online te spelen moet de game gedownload worden. Het singleplayergedeelte werkt wel via de streamingfunctie.

PlayStation Now is beschikbaar voor de PlayStation 4 en pc. Bij de pc-versie zijn alleen de games beschikbaar die via streaming gespeeld kunnen worden. Ook de nieuwe blockbusters zijn als stream te spelen. Het is de tweede keer dat Sony de prijs van PS Now verlaagt. Vorig jaar in februari ging de prijs van 17 euro omlaag naar 15 euro per maand.

De Atari VCS, de aankomende retroconsole van de decenniaoude spellenmaker, zal ondersteuning krijgen voor Antstream. Dat is een gamestreamingdienst voor retrogames met 2000 spellen, naast 50 exclusieve Atari-titels van vroeger.

Wat die exclusieve VCS-Antstream-titels zijn wordt niet volledig vermeld, maar in ieder geval zijn Adventure, Night Driver, Pong, Tempest 2000, en Yars’ Revenge van de partij. Verder gaat het om Atari-games 'bekend van speelhallen, consoles en handhelds'. De spellen zullen speelbaar zijn in originele en enhanced vormen, met nieuwe functies als 'multiplayer'; daarmee doelt Atari waarschijnlijk op online multiplayer. Meer exclusieve games moeten ook regelmatig toegevoegd worden aan de dienst.

De Atari VCS wordt geleverd met een dertig dagen durend proefabonnement op Antstream, waarbij ook de 50 exclusieve titels inbegrepen zijn. Wie daarna nog verder wil met Antstream, betaalt 10 dollar per maand.

Momenteel staat de release van de Atari VCS gepland voor maart 2020. De Indiegogo-campagne voor de console werd gehouden in de lente van 2018. Er komen meerdere versies uit. Zo krijgen klanten voor 250 dollar een versie met 4GB ram, de VCS 400. Daarnaast is er de VCS 800 die 8GB ram heeft. Deze versies worden geleverd zonder de bijbehorende gamepad en joystick, die respectievelijk 60 en 50 dollar kosten. Atari brengt ook een pakket uit met de VCS 800, de gamepad en de joystick voor 390 dollar in totaal. Of de console ook in Europa vanaf maart 2020 beschikbaar is en voor welke europrijs is onbekend.

Gebruikers moeten selectievakjes bij cookiemeldingen expliciet aanvinken om cookies te accepteren. Een vooraf aangevinkt vakje bij zo'n waarschuwing staat volgens het Europees Hof van Justitie niet gelijk aan toestemming.

Dat stelt het hoogste Europese rechtsorgaan in een langlopende zaak tegen het Duitse bedrijf Planet49. Dat zette in 2013 bij voorbaat een selectievakje aan toen het een loterij hield. Gebruikers zouden daardoor akkoord zijn gegaan met het plaatsen van cookies, stelde Planet49. De Duitse consumentenbond dacht daar anders over en procedeerde tot aan het Hof van Justitie tegen het bedrijf. Het Hof stelt laatstgenoemde de consumentenorganisatie nu in het gelijk. Helemaal verrassend is dat overigens niet, omdat de advocaat-generaal bij het Hof dit advies in maart al gaf. Het Hof is niet verplicht met dat advies op te volgen, maar dergelijke adviezen van de advocaat-generaal gelden als zwaarwegend en worden in de praktijk vaak overgenomen.

Volgens de Europese privacywetgeving moet een gebruiker actief aangeven dat hij cookies op zijn computer wil laten plaatsen. Een vooraf aangevinkt vakje is dat niet. Als burgers een vakje handmatig moeten uitzetten is dat een extra handeling, en dat voldoet volgens de Europese regels niet aan expliciete toestemming. Volgens de uitspraak maakt het ook niet uit om wat om voor soort informatie het gaat. Het kan om zowel persoonlijke als niet-identificerende data gaan. 'De EU-wetten beschermen iedere burger tegen indringing in zijn of haar privéleven', staat in de uitspraak te lezen. Het Hof concludeert daarnaast dat websites duidelijker moeten maken welke cookies geplaatst worden en voor hoelang die worden opgeslagen.

Toen Planet49 de loterij uitschreef stond er ook een selectievakje bij dat gebruikers moesten aanvinken voordat zij akkoord gingen met de wedstrijd. Door dat vinkje werd informatie van de gebruikers gedeeld met sponsoren. Dat vinkje stond weer niet standaard aan. De uitspraak zegt niets over deze 'alles-of-niets-verplichting' waarbij burgers hun data moeten afstaan voor zij ergens aan mee mogen doen. Ict-jurist Arnoud Engelfriet zegt tegen Tweakers dat ook die praktijk onder de privacywet verboden is.

In de praktijk heeft de uitspraak weinig gevolgen. Expliciete toestemming voor dergelijke dataverzameling was al vereist volgens de AVG en eerdere privacywetten. Nu legt het Europees Hof het slechts vast in een specifiek geval, namelijk de cookiewall. 'Het gaat er nu vooral om dat het wordt gehandhaafd', zegt ICT-jurist Arnoud Engelfriet tegen Tweakers. In Nederland gebeurt dat handhaven door de Autoriteit Consument & Markt. De toezichthouder was niet bereikbaar voor commentaar.

Logitech komt met een mechanisch toetsenbord met switches die gemakkelijk vervangen kunnen worden. De G Pro X heeft een tenkeyless-formaat en wordt geleverd met GX-switches van Logitech. Het toetsenbord kost 149 euro.

De Logitech G Pro X wordt verkocht met GX-switches. Deze switches komen in drie varianten; lineaire rode, tactile bruine, en clicky blauwe switches. De GX-switches worden niet gefabriceerd door Cherry, maar zijn vergelijkbaar in gevoel en functie. Volgens Logitech kunnen de switches van Cherry wel in de G Pro X geplaatst worden. Dit geldt waarschijnlijk ook voor andere switches met eenzelfde aansluiting, bijvoorbeeld die van Gateron en Kailh. Verwisselbare switches zijn niet nieuw, maar voorheen was dit vooral een feature in toetsenborden van bedrijven die zich richten op de nichemarkt.

Het toetsenbord wordt aangesloten via micro-usb. Logitech levert bij het toetsenbord een eigen kabel met twee extra steunpunten die voor een stevigere aansluiting moeten zorgen, maar de G Pro X kan ook gebruikt worden met andere micro-usb-kabels. Het toetsenbord bevat daarnaast rgb-verlichting die kan worden aangestuurd via de Lightsync-software van Logitech.

Qua uiterlijk lijkt het toetsenbord sterk op het huidige Logitech G Pro-toetsenbord. Dit toetsenbord heeft eveneens een tenkeyless-formaat, maar wordt geleverd met Romer-G-switches met korte activeringsafstand. Logitech komt ook met een nieuwe versie van dit toetsenbord met clicky switches die niet verwisselbaar zijn.

De Logitech G Pro X is vanaf oktober voor 149 euro verkrijgbaar in de webshop van Logitech. Pakketten met 92 vervangende GX-switches kunnen via de Logitech-webshop gekocht worden voor 49 euro. De Logitech G Pro zonder verwisselbare switches komt in november uit voor 129 euro.

Ziggo is gestopt met de levering van de Mediabox Next aan TV Complete-klanten. Alleen bij TV Max- met minimaal Internet Complete wordt het kastje nog geleverd. Daarnaast krijgt de Mediabox XL volgend jaar een update om klanten een 'vergelijkbare kijkervaring' voor te schotelen.

Woordvoerder Hans den Heijer licht aan Tweakers toe dat de beperking van de levering van de Mediabox Next afgelopen maandag is ingegaan. Voorheen werd de 4k-settopbox ook bij TV Complete-pakketten geleverd. Volgens de woordvoerder is deze stap het gevolg van de populariteit van de Mediabox Next. Hij spreekt van een 'groot succes' en dat de uitrol van de 4k-settopbox sneller is gegaan dan verwacht. "Om de Mediabox Next te kunnen blijven leveren en te voorkomen dat er in deze fase onnodig mediaboxen worden geruild, hebben we ervoor gekozen om de Mediabox Next voorlopig alleen nog aan te bieden in combinatie met een pakket met TV Max en minimaal Internet Complete." Dit betekent dat klanten die voor een TV Complete-abonnement kiezen, een Mediabox XL krijgen.

Om de Mediabox XL min of meer op hetzelfde niveau als de Mediabox Next krijgen, komt Ziggo naar verwachting in de eerste helft van volgend jaar met een update voor de Mediabox XL. Deze update zit momenteel nog in een testfase. Volgens Den Heijer is die update bedoeld om klanten zoveel mogelijk de kijkervaring van de Mediabox Next te bieden. Daarbij noemt hij vooral de cloudfuncties en het eenvoudiger opnemen van programma's; die functies zouden na de update vergelijkbaar met deze functies van de Mediabox Next moeten zijn. Den Heijer kon nog geen nadere informatie geven over andere functionaliteit die wellicht ook naar de Mediabox XL wordt overgeheveld, zoals de ondersteuning van 4k en hdr. In hoeverre de functionaliteiten van de Mediabox Next zijn door te voeren bij de Mediabox XL zal moeten blijken; de twee decoders hebben afwijkende hardware.

Ook op zakelijk vlak is sprake van een wijziging. Daar wordt de Mediabox Next alleen nog aangeboden bij een zakelijk pakket met TV Complete en minimaal Internet Complete. Klanten die het zakelijke Internet Start-pakket met TV Complete afnemen, krijgen sinds maandag de Mediabox XL. Voorheen kregen zij ook de Mediabox Next. De zakelijke klanten die nu toch de Mediabox XL krijgen, kunnen volgend jaar ook de update tegemoet zien.

Ziggo begon in juni met de levering van de Mediabox Next aan nieuwe klanten. Daarvan zijn er volgens Den Heijer inmiddels zo'n 300.000 geleverd. De Mediabox Next ondersteunt onder meer hdr en een 4k-weergave bij bronmateriaal in deze resolutie, bijvoorbeeld via de standaard aanwezige apps van Netflix, Videoland en YouTube. Ook is het kastje kleiner en zuiniger dan de Mediabox XL. Tweakers schreef een review van de Mediabox Next.

Reddit voert strengere regels in tegen online intimidatie en aanstootgevende content. Met de nieuwe regels wordt het gemakkelijk om misbruik makende berichten en subreddits aan te geven en te sluiten. Reddit heeft meteen enkele subfora gesloten.

De nieuwe regels werden vannacht van kracht. Volgens Reddit is het nodig om nieuw beleid op te stellen, omdat het bedrijf door het oude beleid te vaak niet optrad tegen aanstootgevende content. Het sociale netwerk zegt dat het voor contentmoderatie vooral afhankelijk is van gebruikers van de site, die moeten aangeven wanneer content aanstootgevend is. De nieuwe regels zouden zijn ingevoerd na feedback uit de community.

Het nieuwe beleid bevat onder andere een nieuwe definitie van het woord 'harassment'. Dat was volgens Reddit eerst altijd een systematisch en doorlopend proces waarbij mensen zich ook in hun echte leven bedreigd zouden voelen. Onder de nieuwe definitie gaat het echter ook om online intimidatie, bijvoorbeeld door iemand constant lastig te vallen, door iemand te stalken op de website of door anderen aan te zetten dat te doen. Volgens Reddit gaat het om 'handelingen waardoor een redelijk persoon ontmoedigd wordt om Reddit te gebruiken'. Het bedrijf maakt het daarnaast gemakkelijker om misbruik aan te geven bij Reddit zelf. Tot voorheen kon alleen een slachtoffer zelf dat aangeven. Nu kunnen ook andere gebruikers in een community dat doen. Dat moet de drempel verlagen om misbruik aan te kaarten.

Daarnaast gaat Reddit machinelearning inzetten om te leren welke content wel of niet aanstootgevend is. Die wordt getraind op basis van menselijke input. Het is niet de bedoeling dat het geautomatiseerde systeem zelf op zoek gaat naar aanstootgevende content. Reddit heeft liever dat zulke content prioriteit krijgt bij de moderators; daarbij kan de ai helpen. Het bedrijf zegt er ook bij dat algoritmes nooit uit zichzelf gebruikers, subreddits of posts bannen of offline halen. Daar komt nog altijd een menselijke medewerker aan te pas.

Met het nieuwe beleid wil Reddit bewust minder hard gedefinieerde regels opstellen voor wat het precies onder misbruik verstaat. Veel trollen op de website zorgden er altijd voor dat ze precies binnen die regels opereerden, waardoor het moeilijk was om ertegen op te treden. De nieuwe regels gelden voor zowel individuele gebruikers als hele gemeenschappen. Om het woord bij de daad te voegen, heeft Reddit direct de controversiële subreddit /r/Braincels in de ban gedaan. Ook enkele andere, kleinere subreddits zijn geband.

Gebruikers van Facebook kunnen niet langer de url van The Pirate Bay delen op het sociale netwerk. Gebruikers die dit proberen, krijgen een foutmelding te zien. Url's naar proxies van de torrentsite kunnen nog wel gedeeld worden.

Als gebruikers proberen een url van ThePirateBay te delen, krijgen ze te lezen dat de 'link in strijd is met de community-richtlijnen' van Facebook. De blokkade geldt ook in de Messenger-dienst van Facebook, schrijft TorrentFreak. Vermoedelijk hebben de richtlijnen te maken met het delen van content waarop auteursrecht rust.

ThePirateBay.org, de primaire url van de torrentsite, is in ieder geval geblokkeerd. Het lijkt erop dat proxies van The Pirate Bay momenteel nog wel gedeeld kunnen worden. Facebook blokkeert sinds kort ook andere torrentwebsites. Na tests blijken in ieder geval de url's van 1337X en YTS.AM niet langer gedeeld te kunnen worden op het sociale netwerk.

Het is niet de eerste keer dat Facebook links naar The Pirate Bay blokkeert. Tien jaar geleden deed het bedrijf dit ook al, nadat Facebook aan The Pirate Bay verzocht of de deelknop van de torrentsite kon worden gehaald. Dit verzoek werd geweigerd, waarna Facebook de url's van The Pirate Bay blokkeerde. Deze blokkade werd later opgeheven. De deelknop is inmiddels ook verdwenen van The Pirate Bay.

TSMC heeft een tegenaanklacht ingediend tegen concurrent GlobalFoundries wegens vermeende inbreuk op 25 patenten. De fabrikant doet dit in Duitsland, de Verenigde Staten en Singapore. GlobalFoundries klaagde vorige maand TSMC aan om dezelfde reden.

Volgens TSMC heeft GlobalFoundries inbreuk gemaakt op 25 patenten bij zijn 40nm-, 24nm-, 22nm-, 14nm- en 12nm-procedé's. De 25 patenten in kwestie zijn gerelateerd aan verschillende technieken, waaronder de productie van finfetchips en specifieke litografische processen. Deze processen vormen volgens TSMC de kern van moderne productie van halfgeleiders.

Het bedrijf stelt dat het 'tientallen miljarden dollars heeft geïnvesteerd in innovatie', waarmee het 'substantieel heeft bijgedragen aan de vooruitgang in fabricagetechnieken voor halfgeleiders'. Met de rechtszaak hoopt het bedrijf naar eigen zeggen deze investeringen en de reputatie van TSMC te beschermen, en eist het dat de productie en verkoop van de inbreukmakende producten worden stopgezet. Ook hoopt TSMC op een 'substantiële financiële schadevergoeding' van zijn Amerikaanse concurrent.

In augustus klaagde GlobalFoundries juist TSMC aan wegens vermeende patentinbreuk. Hiermee hoopte het de levering van techproducten die gebruikmaken van TSMC-chips te blokkeren. Volgens het bedrijf heeft TSMC jarenlang op onwettige wijze geprofiteerd van de miljardeninvesteringen van GlobalFoundries. Het bedrijf heeft een onbekende schadevergoeding geëist van TSMC voor de 'tientallen miljarden dollars' die het bedrijf door de patentinbreuk misgelopen zou zijn.

TSMC is een van de grootste producenten van halfgeleiders en levert chips aan onder andere Apple, Nvidia en Qualcomm. GlobalFoundries begon in 2009 als joint venture van AMD en ATIC, waarbij AMD zo'n 34 procent van de aandelen bezat. Nadat GlobalFoundries in 2018 stopte met het ontwikkelen van semiconductors op 7nm en kleiner, stapte AMD ook over op de halfgeleiders van TSMC voor zijn processors en gpu's, die tegenwoordig op 7nm worden geproduceerd. Vorige week maakte GlobalFoundries bekend dat het bedrijf in 2022 naar de beurs wil.

De studenten van Solar Team Twente, die binnen twee weken in Australië meedoen aan de World Solar Challenge, hebben een beschadiging aan het zonnepaneel van hun zonneauto ontdekt. Die leidt tot een verminderde efficiëntie.

Volgens het team zal de beschadiging van negatieve invloed zijn op de prestaties tijdens de race. "Ons zonnepaneel heeft de beste cellen die er zijn, maar door de beschadiging kunnen we niet meer het optimale uit die cellen halen. We krijgen nu minder energie-inkomsten door de zon. De plek die beschadigd is, is een van de meest optimale locaties van het paneel. De gehavende module ligt aan de achterkant van de zonneauto, een deel waar juist veel zonlicht op valt”, zegt elektrotechnicus Rob Kräwinkel.

De schade op het zonnepaneel betreft specifiek het beschermende laminaat, waarmee de zonnecellen zijn ingepakt. Naast bescherming biedt dit laminaat ook een hogere energieopbrengst. De oorzaak van de schade wordt nog onderzocht. "Om te voorkomen dat de schade erger wordt, doen we er op het moment alles aan om erachter te komen hoe de module beschadigd is en wat de gevolgen ervan zijn", zegt Kräwinkel. Het team kan op dit moment nog niet zeggen met hoeveel procent de efficiëntie van het zonnepaneel is afgenomen en in hoeverre er nog het een en ander kan worden hersteld.

Olivier Berghuis, de teamleader van het Solar Team Twente uit 2017, laat aan Tweakers weten dat de schade in Australië is ontstaan en pas vanochtend is ontdekt. Het team is al een tijdje in Australië aan het testen. Sybren Wubs, de technisch manager van het huidige team, zegt dat die tests erg goed verliepen en dat tijdens die sessies niets afwijkends werd opgemerkt. Hij spreekt van een 'totaal onverwachte tegenslag' die de prestaties van de auto zal beïnvloeden.

Zoals diverse teams maakt ook Solar Team Twente gebruik van triple-junction-cellen, waarvoor volgens de regels maximaal een oppervlakte van 2,64m² mag worden gebruikt. Dat betekent dat de zonnecellen gebruik kunnen maken van licht met drie verschillende golflengten, wat moet leiden tot een hogere energieopbrengst. Dit zijn hoogwaardige en heel kwetsbare zonnecellen, die na elke racedag zorgvuldig moeten worden schoongemaakt.

Solar Team Twente presenteerde zijn zonneauto in juni en zal op 13 oktober meedoen aan de snelste Challenger-klasse, waarbij het de bedoeling is om zo snel mogelijk die drieduizend kilometer door de Australische outback af te leggen.

De nieuwe versie van Windows 10 vertrouwt in de toekomst niet meer standaard de hardware-based encryptie van ssd's. Bitlocker accepteert in de standaardinstellingen niet langer de hardwarematige versleuteling in de schijven.

De veranderingen zitten in update KB4516071 van Windows 10. Daarin wordt niet specifiek beschreven wat de reden voor de aanpassing is. In beveiligingskringen wordt echter gespeculeerd dat het komt doordat ssd-fabrikanten de beveiliging van hun schijven niet goed op orde hebben. Daardoor zou het mogelijk zijn de schijfencryptie relatief eenvoudig te omzeilen. Vorig jaar omzeilden onderzoekers van de Radboud Universiteit bijvoorbeeld die encryptie. Microsoft wil de beveiliging nu zelf overnemen.

Hoewel Bitlocker standaard in Windows 10 Pro zit, werkt dat op voorgaande versies van het besturingssysteem niet standaard als een ssd hardwarematig versleuteld is. Met de nieuwe update negeert Bitlocker die encryptie en versleutelt het die schijf standaard softwarematig.

Dat zou mogelijk zijn doordat moderne pc's inmiddels genoeg cpu-snelheid hebben om zulke softwarematige versleuteling snel uit te voeren zonder dat de computer daarmee traag wordt. Gebruikers die van hardware- naar software-encryptie willen gaan op hun schijf, zullen die eerst moeten ontsleutelen en dan opnieuw versleutelen. Ook kunnen gebruikers nog steeds hardware-encryptie instellen als ze dat willen; het is alleen de standaardinstelling die Microsoft nu wijzigt.

De overheid moet harder optreden tegen bedrijven als zij hun digitale veiligheid niet goed hebben geregeld. Minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid wil onder andere boetes kunnen opleggen of zelfs zelf ingrijpen, zegt hij in een interview met het Financieel Dagblad.

Grapperhaus reageert daarmee op nieuws dat de Volkskrant afgelopen weekend publiceerde. De krant schreef dat honderden Nederlandse bedrijven kwetsbaar waren voor aanvallen door een lek in een bekende vpn-dienst. Daarvoor was weliswaar een patch beschikbaar, maar die hadden veel bedrijven niet doorgevoerd. De Volkskrant schreef in het stuk ook over de frustraties binnen het Nationaal Cyber Security Center, dat alleen een adviserende rol in het bedrijfsleven heeft.

Minister Grapperhaus wil dat de rol van de overheid bij dit soort situaties 'binnen afzienbare termijn' verandert. 'Wij moeten kunnen zeggen tegen een bedrijf: "Als je het zelf niet regelt dan komen wij het wel doen",' zegt hij tegen het FD (paywall). Grapperhaus vindt samenwerken met bedrijven beter dan boetes opleggen, al blijft dat wel een optie. Een boete kan volgens hem 'stimulerend werken', maar dat lost het probleem niet meteen op. De minister pleit daarom voor 'een vorm van doorzettingsmacht'. Het NCSC zou dan met een bedrijf kunnen samenwerken om het probleem op te lossen, of zelfs het bedrijf tijdelijk helemaal kunnen overnemen. Dat gebeurde jaren geleden ook al rondom de kwestie Diginotar. Toen dat bedrijf nagemaakte certificaten bleek uit te geven nam de overheid het bedrijf tijdelijk over om grotere schade te voorkomen. Grapperhaus erkent dat dat een serieuze maatregel is, en dat dat niet makkelijk geregeld is. Hoe de invulling van het plan eruit komt te zien wordt nog bedacht.

Grapperhaus zegt dat bedrijven geen excuses hebben om noodzakelijke veiligheidsmaatregelen niet door te voeren in hun software. Ook als dat betekent dat bedrijfsprocessen dan stil komen te liggen of apparatuur moet worden vervangen is dat geen excuus, zegt hij. 'Als dat je excuus is, ben je echt een ongelooflijke oliebol', zegt hij tegen het FD. Grapperhaus stelt dat bedrijven die 'niet zonder problemen kunnen updaten hun bedrijfsvoering niet op orde hebben.' De minister spreekt dinsdagmiddag op de One Conference in Den Haag over het onderwerp.

Joost Farwerck wordt de nieuwe ceo van KPN. Farwerck is een oudgediende bij de telecomprovider en is daar momenteel chief operating officer. KPN krijgt daarnaast een nieuwe cfo die Jan Kees de Jager gaat vervangen.

De 54 jaar oude Joost Farwerck start op 1 december van dit jaar met zijn nieuwe functie. Hij is op dit moment al de coo van KPN, en voorzitter van het bestuur van de provider. Die laatste functie blijft hij ook houden. Hij krijgt de rol voor vier jaar. Farwerck zegt dat hij de komende jaren 'de groei van het bedrijf op natuurlijke wijze wil versnellen.'

De aanstelling van Farwerck is niet de enige stoelendans binnen het bedrijf. Chief financial officer Jan Kees de Jager vertrekt per 1 maart 2020. Een maand eerder start Chris Figee als de nieuwe cfo. Figee is op dit moment nog cfo bij verzekeringsmaatschappij ASR. Het is niet duidelijk waarom De Jager stopt, behalve dat dat is 'om zich te richten op een ondernemerscarrière.' De Jager blijft tot 1 maart ook bestuurslid. KPN gaat de Raad van Bestuur bovendien verder uitbreiden. Vanaf 1 december komen daar bestuurders in te zitten die zich meer kunnen richten op 'business, technologie en mensen.' Zo neemt het bedrijf een chief people officer aan, en een chief consumer market.

Er is al weken gebakkelei over de aanstelling van een nieuwe ceo bij KPN. Aanvankelijk nam het bedrijf Dominique Leroy aan als topvrouw, maar de ex-ceo van Proximus is in België verwikkeld in een onderzoek naar handel met voorkennis. De aanstelling werd daar eerder deze week ingetrokken.

Paspoorten en identiteitskaarten krijgen in de toekomst een qr-code. Vanaf 2021 moeten die het zichtbare burgerservicenummer op de voorkant vervangen. Door het bsn te verbergen en te vervangen door een code wil het kabinet dat identiteitsfraude makkelijker wordt voorkomen.

Het bsn staat nu zichtbaar op de voorkant van een paspoort en van sommige identiteitskaarten. Ook staat het bij het paspoort op de achterkant. Nieuwe paspoorten die vanaf 2 augustus 2021 worden uitgegeven, hebben het bsn niet meer op de voorkant, maar er komt dan een qr-code op de achterkant te staan, zegt staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken in een brief aan de Tweede Kamer. Op die achterkant blijft het bsn nog wel staan. Zo kunnen burgers het makkelijker in één oogopslag zien.

De Autoriteit Persoonsgegevens, die Knops vooraf heeft geraadpleegd, is het eens met de beslissing. Volgens de organisatie is het verwijderen van het bsn 'een goede maatregel om risico's te verkleinen, en een verbetering ten opzichte van de huidige situatie'.

Naast dat het bsn fysiek van de voorkant verdwijnt, zit dat straks ook niet meer in de chip van de paspoorten en id-kaarten. Steeds meer instanties scannen een identiteitsbewijs echter door middel van die zogenaamde Machine Leesbare Strook. Door het bsn daar weg te halen wil Knops het aantal keren dat een bsn wordt uitgelezen zonder dat een burger dat weet verminderen. Het bsn in de qr-code wordt niet versleuteld. Dat zou volgens Knops 'weinige beschermende meerwaarde' hebben, omdat iemand sowieso een identificatiedocument in handen moet hebben.

Het bsn op paspoorten en identiteitsbewijzen kan relatief eenvoudig worden misbruikt voor identiteitsfraude. Burgers moeten regelmatig een kopie van hun paspoort of id-kaart afgeven, waarop vervolgens het bsn pontificaal te zien is. De overheid raadt aan dat nummer te maskeren door het zwart te maken, maar lang niet iedereen doet dat.

Er zijn renders verschenen van wat aankomende Microsoft Surface-producten zouden zijn: de Surface Pro 7, Laptop 3 en een Surface-apparaat met ARM-processor. Er is geen render van een Surface-apparaat met twee schermen, waar al maanden geruchten over gaan.

Het is voor het eerst dat er zoveel details opduiken over de aankomende Surface-apparaten. Telecomjournalist Evan Blass, die twittert onder de naam @evleaks, heeft de renders online gezet. De renders tonen een Surface Pro 7. Die lijkt, voor het eerst in die lijn producten, een usb-c-poort te hebben. Die zit op de renders op de plek waar de Mini Displayport zit op de vorige Surface Pro-producten.

De ARM-variant van de Surface Pro heeft dunnere schermranden, maar verder is er niets over duidelijk uit de afbeeldingen. Microsoft bracht in 2012 en 2013 Surface-modellen uit met ARM-processor en Windows RT, maar daarna stopte het bedrijf daarmee. Er is nog nooit een Surface Pro met ARM-processor uitgekomen.

De Surface Laptop 3 komt volgens de renders in een 13"- en een 15"-variant. Aan de renders is niet veel te zien, maar gezien de afbeeldingen zit er geen alcantara meer op de behuizing. Of dat ook betekent dat gebruikers makkelijker de laptops zelf kunnen repareren of upgraden, is onbekend. De huidige Surface Laptop is vrijwel onmogelijk te repareren.

EvLeaks noemt wel een Surface-apparaat met twee schermen, maar vermeldt dat hij daar vooralsnog geen renders van heeft of publiceert. Evleaks heeft afgelopen zeven jaar vaak juiste renders van onaangekondigde producten online gezet. Microsoft houdt woensdag een evenement om nieuwe Surface-producten aan te kondigen. Het bedrijf heeft niet gereageerd op het online verschijnen van de renders.