Beveiligingsbedrijf ESET heeft een zogeheten uefi-bootkit ontdekt waarmee het mogelijk is Secure Boot te omzeilen, zelfs op moderne Windows 11-systemen. De BlackLotus-bootkit gebruikt een kwetsbaarheid die wel is gepatcht, maar waarvan sommige binary's nog niet zijn doorgevoerd.

ESET bevestigt in een onderzoek het bestaan van de bootkit, die BlackLotus wordt genoemd. Er gingen vorig jaar al geruchten rond dat een dergelijke malware op fora werd verkocht, maar nu zegt ESET de bootkit ook te hebben gevonden en te hebben onderzocht. BlackLotus wordt op het darkweb verkocht voor 5000 dollar.

De bootkit maakt het mogelijk om Secure Boot in de uefi van pc's te omzeilen. Daarvoor zijn volgens ESET weinig kwetsbaarheden voor nodig; dat kan zelfs op een volledig bijgewerkte Windows 11-pc. De bootkit maakt misbruik van een kwetsbaarheid die inmiddels meer dan een jaar oud is, CVE-2022-21894, een kwetsbaarheid die ook wel Baton Drop wordt genoemd. Microsoft heeft die bug in januari van 2022 gerepareerd, maar volgens ESET kan de BlackLotus-bootkit de kwetsbaarheid nog steeds uitbuiten.

Dat kan omdat nog niet alle getroffen binary's aan de officiële uefi-revocation-lijst zijn toegevoegd. Daardoor kan BlackLotus zijn eigen binary's toevoegen aan de uefi, waarbij het lijkt alsof dat legitieme binary's zijn. Die worden daarom niet tegengehouden door Secure Boot.

Volgens ESET kan de bootkit zelfs persistence krijgen. Als de binary's succesvol geladen worden, installeert de bootkit een kerneldriver die een verbinding opzet met een command-and-control-server. De bootkit kan ook andere beveiligingsonderdelen van Windows uitschakelen, waaronder Bitlocker, Windows Defender en HVCI.

De bootkit wordt verkocht op fora, maar het is vooralsnog niet bekend hoe groot de verspreiding is en tegen welk soort doelwitten de bootkit wordt ingezet. In de installers staan enkele geofences; de bootkit wordt niet geïnstalleerd als de pc is ingesteld als Roemeens, Russisch, Oekraïens, Wit-Russisch, Armeens en Kazachstaans.

De Europese Commissie wil een nieuw rijbewijs dat ook digitaal geldig is. Dat is onderdeel van een bredere aanpak om de verkeersveiligheid in Europa te verbeteren. Onderdeel van het digitale rijbewijs is een portal waar verkeersovertreders boetes kunnen betalen.

De Europese Commissie heeft op woensdag een voorstel gedaan voor een toekomstige richtlijn waarmee de handhaving van verkeersregels in de Europese Unie beter moet worden. In die richtlijn moet onder meer worden opgenomen wanneer bestuurders binnen Europa onder een proeftijd vallen, maar er staat bijvoorbeeld ook bij dat voor alle lidstaten de grens om te leren autorijden naar 17 jaar wordt gehaald en dat er voor beginnend bestuurders een zero tolerance-beleid komt op rijden met alcohol. Er staan ook beschrijvingen in de richtlijn over hoe rijlessen in de toekomst met rijhulpsystemen moeten omgaan en met welke rijbewijzen burgers in zwaardere elektrische voertuigen mogen rijden. Onderdeel van de richtlijn is om rijbewijzen in de toekomst ook digitaal uit te geven. Dat gaat wel nog minstens enkele jaren duren en er is nog weinig over bekend.

In de richtlijn wordt opgenomen dat er een 'digitaal rijbewijs' moet komen dat toegankelijk is via mobiele telefoons. Dat rijbewijs moet in alle EU-lidstaten worden erkend, net zoals gewone rijbewijzen dat nu al zijn. In de richtlijn staat opgenomen dat bestuurders naast een digitaal rijbewijs ook altijd een fysiek rijbewijs kunnen aanvragen. Het rijbewijs moet online kunnen worden aangevraagd, hernieuwd of ingeruild.

Daarvoor wil de Europese Commissie eerst technische specificaties opstellen. Die gaan onder andere over interoperabiliteit tussen de systemen die lidstaten nu gebruiken, maar ook over beveiliging en proefprocedures. Nadat de richtlijn is aangenomen, wil de EC binnen achtien maanden de specificaties uitbrengen. Vervolgens krijgen lidstaten een niet gespecificeerde periode om de eisen in hun eigen, nationale systemen te integreren. Binnen vier jaar nadat de richtlijn in werking treedt, moeten lidstaten standaard een digitaal rijbewijs afgeven.

Aangezien het gaat om een richtlijn, kunnen individuele lidstaten zoals Nederland en België zelf een invulling geven aan hoe het rijbewijs eruit komt te zien.

Een van de doelen die de EC nastreeft met het digitale rijbewijs is om overtredingen over grenzen heen aan te pakken. Het moet bijvoorbeeld makkelijker worden om bestuurders op te sporen via een 'digitale onderzoekstool', waarover verder nog geen details worden gegeven. Ook moeten lidstaten bepaalde gegevens openbaar maken aan opsporingsdiensten, maar ook daarover is nog weinig bekend.

De Commissie schrijft niets over de aankomende plannen voor een Europese digitale wallet. De EC werkt aan aan digitaal identiteitsbewijs dat vervolgens in zo'n wallet kan worden gestopt, waarmee burgers zich in de hele Unie kunnen identificeren. Mogelijk wordt het digitale rijbewijs daaraan gekoppeld, maar daar zegt de Commissie niets specifieks over.

Google heeft de eerder aangekondigde clientsideversleuteling in Gmail algemeen beschikbaar gemaakt voor Workspace en Education-gebruikers. Met die encryptie worden berichten versleuteld voordat ze de servers van Google bereiken.

Google schrijft dat het de client side encryption of CSE algemeen beschikbaar heeft gemaakt voor Gmail-gebruikers binnen Workspace Enterprise Plus en binnen de onderwijspakketten Education Standard en Education Plus. Met CSE worden de body en bijlagen van e-mails versleuteld, al blijven headers nog steeds onversleuteld. Dat geldt alleen clientside. De e-mails zijn door Google en andere externe partijen niet te onderscheppen, maar een organisatie kan als dat nodig is wel de decryptiesleutels achterhalen om berichten te ontsleutelen. Dat is binnen bedrijven bijvoorbeeld vaak nodig vanuit compliance-eisen.

Beheerders van een Workspace- of Education-pakket kunnen instellen wanneer gebruikers de encryptie aan of uit kunnen zetten. Gebruikers kunnen dat dan zelf doen in Gmail, waar een aparte knop voor bestaat. Het is daarnaast ook nog mogelijk om 'additionele encryptie' in te schakelen. In dat geval dwingt een verzender af dat een ontvanger eerst moet inloggen om een bericht te lezen, bijvoorbeeld als die ontvanger binnen dezelfde identity management-policy's zit. Standaard staat encryptie overigens uit.

Google kondigde de CSE-functionaliteit in december al aan als bèta, maar nu is die er definitief. Of een soortgelijke functie er ooit komt voor standaard Gmail-gebruikers is niet bekend.

Een kwart van de bedrijven reageert niet goed op een inzageverzoek onder de AVG, stelt de Consumentenbond op basis van een steekproef. De bond deed honderd inzageverzoeken bij verschillende organisaties, maar kreeg in veel gevallen te laat of een onvolledig antwoord.

De Consumentenbond voerde de steekproef uit in het najaar van 2022. De bond deed bij honderd willekeurige, Nederlandse bedrijven en instellingen een inzageverzoek over persoonlijke gegevens. Het ging om onder andere banken, winkelketens, energieleveranciers, telecomproviders en de Belastingdienst. Onder artikel 15 van de AVG kan iedere Europese burger een inzageverzoek indienen bij bedrijven of overheidsinstellingen om te zien welke informatie er over hem of haar bekend is. De Consumentenbond beriep zich in de steekproef op dat recht.

Bij zeventien van de honderd bedrijven werd het inzageverzoek van de Consumentenbond niet binnen een maand beantwoord. Bedrijven moeten binnen een maand in ieder geval reageren op een inzageverzoek, al mogen ze ook aangeven daarna nog twee maanden nodig te hebben voor het verzoek. Naast de zeventien bedrijven die niet reageerden, kreeg de Consumentbond van zes bedrijven een verkeerd antwoord terug. "Bij zes organisaties wordt de vraag verkeerd begrepen. We krijgen alleen een beschrijving van onze gegevens en niet de gegevens zelf. Of er ontbreken belangrijke zaken", schrijft de bond. Daarnaast ging er bij vier bedrijven iets technisch mis.

Bij elkaar waren er dus 27 bedrijven die niet adequaat op het inzageverzoek reageerden. De Consumentenbond heeft op zijn website ook een lijst geplaatst met daarop de bedrijven die te laat of niet reageerden.

Privacy Guides wordt in het Nederlands vertaald. Het platform, dat gidsen en praktische tips rondom privacy biedt, begint een vertaalpplatform voor communityleden en trapt af met Nederlandse vertalingen.

De website blijft in de basis in het Engels beschikbaar, maar er komt binnenkort wel een vertaalde versie beschikbaar, schrijven de makers. De eerste vertalingen zijn Nederlands, Frans en Hebreeuws.

Het platform gebruikt deels Deepl om vertalingen door te voeren, maar er is daarnaast nu een framework om vertalingen door de community te laten uitvoeren. Privacy Guides gebruikt daarvoor Crowdin, een platform voor communityvertalingen. Gebruikers kunnen daarmee hun vertalingen in markdownformaat doorgeven aan Privacy Guides.

Privacy Guides is een online platform dat na een slepend conflict is voortgekomen uit Privacytools.io. Op het platform raadt het team privacyvriendelijke tools aan en verschijnen er gidsen over hoe gebruikers veilig en anoniem online kunnen blijven. Tweakers interviewde vorig jaar een van de vrijwilligers achter het platform.

De identificatieapp IRMA krijgt een andere naam en een nieuw uiterlijk. De applicatie heet vanaf april Yivi en is al beschikbaar als bèta, schrijft beheerder SIDN. Mogelijk sorteert de stichting daarmee voor op een Europese identiteitswallet.

De Stichting Internet Domeinregistratie Nederland, die de ontwikkeling van IRMA enkele jaren geleden samen met de stichting Privacy By Design ging doen, schrijft dat de app vanaf 4 april een nieuwe naam en nieuwe UI krijgt. De app gaat Yivi heten en krijgt ook een eigen nieuwe website. De nieuwe app wordt vanaf die datum ook aangeboden in zowel de App Store en de Play Store als in de F-Droid-marktplaats.

De werking van de app blijft wel hetzelfde. Gebruikers kunnen met hun DigiD inloggen en vervolgens verschillende gegevens over zichzelf ophalen die bijvoorbeeld gemeenten van hen hebben. Dat kunnen bijvoorbeeld naw-gegevens zijn, maar zorginstellingen of scholen die bij de dienst zijn aangesloten kunnen ook hun gegevens aanbieden via de app. Er zijn vooralsnog slechts twee gemeenten en een handvol zorginstellingen dat is aangesloten bij Yivi.

SIDN schrijft niet waarom de naam verandert en er een nieuwe app komt. Wel wil SIDN met de app een voorzet doen voor de aankomende plannen voor een Europese digitale identiteit. De Europese Commissie wil dat er een digitale wallet komt waar burgers hun gegevens in kunnen opslaan. Via IRMA en nu Yivi kan dat veilig; gebruikers halen in de app gegevens over zichzelf op zoals hun geboortedatum en kunnen de app dan vervolgens gebruiken om ergens te identificeren of ze bijvoorbeeld 18+ zijn, zonder dat daarbij alle persoonsgegevens worden afgestaan. SIDN probeerde eerder al op verschillende manieren om IRMA in te zetten als basis voor zo'n digitale Europese wallet, maar zowel de Europese Commissie als lidstaten hebben nog geen knopen doorgehakt over hoe die app eruit komt te zien en wie die gaat maken. SIDN werkt wel mee aan een pilot.

Dell heeft zijn XPS 15- en XPS 17-laptops vernieuwd en levert die met i5-, i7- of i9-cpu's van Intels Raptor Lake-generatie en RTX 40-gpu's. De duurste uitvoeringen zijn vanaf 7 maart leverbaar. Minder krachtig uitgeruste laptops komen later dit jaar beschikbaar.

De XPS 15, met modelnaam 9530, kan worden uitgevoerd met een i5-13500H-cpu met twaalf rekenkernen en een kloksnelheid van 4,7Ghz of met een i7-13700H met een kloksnelheid van 5Ghz. De snelste processor waarmee de XPS 15 geconfigureerd kan worden is de i9-13900HK met veertien rekenkernen en een maximale klokfrequentie van 5,4Ghz. De laptops worden geleverd met tussen de 8GB en 64GB aan geheugen, die met uitzondering van 8GB uit twee sticks bestaan. Het geheugen is op alle modellen van de DDR5-variant met een snelheid van 4800MT/s.

De laptop heeft in tegenstelling tot zijn voorganger geen geïntegreerde gpu meer. Het apparaat is in plaats daarvan leverbaar met een Intel A370M-gpu met 4GB GDDR6-geheugen. Ook zijn er krachtigere opties; dat zijn de Nvidia GeForce RTX 4050 met 6GB GDDR6-geheugen, de RTX 4060 met 8GB geheugen en de RTX 4070 met ook 8GB geheugen. De tgp van de Nvidia gpu's is ingesteld op 40W.

Bij opslag kunnen klanten uit vier M.2-PCIe-ssd's kiezen: een 512GB-, een 1TB-, een 2TB- en een 4TB-versie. Op het gebied van het display is er niks gewijzigd ten opzichte van de vorige XPS-laptops. Dell levert de laptops met een 15,6"-lcd of oledscherm met resoluties van respectievelijk 1920x1200 of 3840x2400 pixels. Alle schermen hebben een maximale helderheid van 400 tot 500cd/m² en een verversingssnelheid van 60Hz.

De XPS 15-laptops hebben een vingerafdrukscanner, drie USB Type-C-poorten waarvan één USB 3.2 ondersteunt en twee Thunderbolt 4 ondersteunen, een 3,5mm-poort en een SD-kaartslot. De laptops zijn 344,72x230,14x18mm groot en wegen 1,86 tot 1,92kg. Beide modellen hebben een accucapaciteit van 86Wh. Verder is er een 720p-camera aan boord, hebben de twee woofers en tweeters een piekvermogen van 8W en is er ondersteuning voor Wi-Fi 6 en Bluetooth 5.2.

De XPS 17, die als modelnaam 9730 meekrijgt, heeft dezelfde i5-, i7- of i9-soc als het goedkopere model. Wel is het mogelijk om de laptop uit te rusten met een Nvidia GeForce RTX 4080-gpu met 12GB GDDR6-geheugen. Die grafische kaarten krijgen bovendien 60W vermogen, 20W meer dan de XPS 15. De keuze voor geheugen en opslag zijn gelijk. Het 17"-scherm is er als 1920x1200-pixelexemplaar zonder touchscreen of als 3840x2400-pixelversie met touchscreen. Beide schermen hebben een maximale helderheid van 500cd/m².

Waar de XPS 15 drie USB-Type C-poorten krijgt, wordt de XPS 17 met vier van deze poorten geleverd. Deze ondersteunen bovendien allemaal Thunderbolt 4. De verdere specificaties zijn gelijk, alleen krijgt de XPS 17 een grotere 97Wh-accu en meet de laptop 374,48x248,08x19,5mm. Het apparaat weegt 2,31 tot 2,44kg.

Het topmodel van de XPS15 is vanaf 7 maart beschikbaar voor een prijs van omgerekend en inclusief btw 3342 euro. Het duurdere model is in eerste instantie ook alleen in de duurste uitvoering van 3852 euro te koop. De goedkopere configuraties met minder krachtige hardware zijn pas later in het voorjaar verkrijgbaar. Ook de prijzen en precieze beschikbaarheden worden dan bekend.

Sony presenteert nieuwe Bravia-tv's, waaronder het topmodel, de A95L. Deze heeft een nieuw QD-oledpaneel met hogere helderheid. Verder komt Sony met nieuwe woled- en lcd-tv's met miniledbacklight. Alle tv's draaien op Google TV en hebben voor het eerst een gamemenu.

Het topmodel voor dit jaar is de A95L die de A95K van vorig jaar opvolgt en weer gebruikmaakt van een QD-oledpaneel. Hoewel Sony niet officieel bevestigt dat dit model de nieuwste generatie panelen van Samsung Display aan boord heeft, liet een woordvoerder tijdens een perspresentatie aan Tweakers weten dat de A95L gebruikmaakt van ‘een nieuwere generatie panelen dan de A95K van vorig jaar’.

Sony Bravia XR A95L: QD-oled

Sony claimt bovendien dat de A95L een ‘tot tweemaal zo hoge piekhelderheid’ biedt als zijn voorganger, wat aangeeft dat de A95L Samsungs nieuwste paneel gebruikt. Het uiterlijk van de A95L is conventioneler dan dat van zijn voorganger, met twee compacte voetjes die naar keuze geheel aan de zijkant of meer naar het midden van het scherm geplaatst kunnen worden. De A95L zal verkrijgbaar zijn in 55, 65 en 77 inch.

Sony Bravia XR A80L: woled

Sony brengt ook in 2023 één nieuwe televisie uit met woledpanelen afkomstig van LG Display. Opvallend is dat Sony deze lager lijkt te positioneren dan voorheen, namelijk in de 80-serie. De nieuwe A80L zal te koop zijn in 55, 65, 77 en 83 inch; kleinere beelddiagonalen komen niet beschikbaar. Degenen die een kleinere Sony-oled-tv willen, zijn aangewezen op de bestaande A90K die in het programma zal blijven. Sony doet geen claims over de helderheid van de A80L, waardoor het voor de hand ligt dat deze tv's gebruikmaken van de relatief heldere OLED EX-panelen van LG Display en niet van de nieuwste paneeltechnologie met een microlensarray. Woledpanelen met deze mla-technologie moeten een nog hogere helderheid halen, al moet blijken in hoeverre ze wat de piekhelderheid betreft kunnen wedijveren met de nieuwste QD-oledpanelen van de tweede generatie.

(Mini)led

Direct onder de A95L positioneert Sony de X95L, een miniledtelevisie die wat het uiterlijk betreft sterk lijkt op de A95L. Ten opzichte van de X95K van vorig jaar biedt de X95L volgens Sony 35 procent meer helderheid en verbeterde local dimming door de verhoging van het aantal dimbare zones.

Sony Bravia XR X95L: miniled

In hoeveel zones het backlight van de X95L precies verdeeld is, hangt volgens Sony af van de beeldmaat, maar ten opzichte van de X95K zou het om een verhoging van ongeveer 20 procent gaan. Een eerste demo die wij van dit toestel zagen, leek veelbelovend; de televisie combineert een hoge helderheid met goede zwartweergave zonder duidelijk zichtbare blooming. De X95L komt bescikbaar in 65, 75 en 85 inch.

Sony Bravia XR X90L: fald-led

Het derde model in de 90-serie is de X90L, weer een televisie met local dimming, maar in dit geval met normale leds in plaats van minileds. Ten opzichte van de X90K van vorig jaar claimt Sony weer een verbetering van de helderheid en het aantal dimmingzones, met respectievelijk 60 en 50 procent. De X90L zal te koop zijn met beeldmaten variërend van 55 tot maar liefst 98 inch.

De X85L is ook een lcd-televisie met full array local dimming, maar ten opzichte van de van X90L moet de X80L het doen met mindere specificaties wat het contrast en de helderheid betreft, terwijl ook het audiosysteem simpeler is uitgevoerd. De X80L en X75WL ten slotte zijn lcd-televisies zonder local dimming.

Gamemenu

Alle nieuwe tv’s zijn voorzien van een nieuw gamemenu waarmee Sony in navolging van de concurrentie gamegerelateerde instellingen samenbrengt in één onscreenmenu. Sony's gamemenu biedt de mogelijkheid om vrr in- en uit te schakelen, X85L en hoger, laat motionblur verminderen en heeft een black equalizer waarmee donkere delen van het het beeld helderder weergegeven worden.

Daarnaast is er de mogelijkheid om een (grote) crosshair centraal in het beeld te tonen en kan de gebruiker het beeld traploos verkleinen van 100 naar 30 procent van de totale schermgrootte. Die laatste functie zou vooral bedoeld zijn voor spelers die van firstpersonshooters houden en alle actie centraal in beeld willen hebben.

Chipsets, prijzen en beschikbaarheid

Alleen de A95L lijkt gebruik te maken van de nieuwe Pentonic 1000-soc van Mediatek. Deze nieuwe chip heeft een iets snellere cpu en een aanzienlijk snellere gpu dan de vorige generatie tv-chips van Mediatek, waardoor de interface van Google TV vloeiender zou moeten werken en apps sneller opstarten. Daarnaast heeft de Pentonic een aantal nieuwe features. Als gevolg daarvan is de A95L de enige Sony-tv met dual-picture mode, waarbij gelijktijdig twee bronnen naast elkaar weergegeven worden. Ook Dolby Vision Gaming op 120Hz is een nieuwe functie van de Pentonic 1000, die op de A95L beschikbaar komt, maar niet op de andere Sony modellen voor 2023. Wel geldt dat ook de A95L slechts twee HDMI 2.1-poorten heeft; deze beperking wordt niet opgelost door de nieuwe soc.

Waarom de andere tv's nog over oudere MediaTek-socs beschikken, is niet geheel duidelijk. Wellicht heeft het te maken met de beschikbaarheid van de nieuwe Pentonic 1000-soc. Wanneer de A95L met de Pentonic-soc in de winkel zal liggen, is nog niet bekend, maar van TP Vision weten we dat de Philips-tv-modellen met de Pentonic 1000 pas in de tweede helft van dit jaar beschikbaar komen. Mogelijk laat ook de A95L nog enige maanden op zich wachten. Sony geeft op dit moment nog geen informatie over de prijzen en beschikbaarheid van de nieuwe tv's.

Streamingdienst NLZiet introduceert vanaf woensdag een hoofdstukindeling als gebruikers uitzendingen van het NOS Journaal of RTL Nieuws terugkijken. Deze functionaliteit wordt op een later moment breder beschikbaar gemaakt op het platform.

Volgens NLZiet wordt de inhoud van de bewuste nieuwsuitzendingen automatisch gedetecteerd op onderwerpen en vervolgens in hoofdstukken verdeeld. De streamingdienst stelt dat kijkers door deze toevoeging sneller toegang krijgen tot de voor hen relevante onderwerpen in programma's en snel naar een specifiek deel van de uitzending kunnen gaan. Deze functionaliteit komt 'in de toekomst' ook naar andere programma's op NLZiet, maar het is onbekend wanneer dat het geval is en welke en hoeveel programma's dan aan de beurt zijn.

De streamingdienst schrijft dat het hier gaat om contentdiscoverytechniek die door het Amsterdamse bedrijf Media Distillery is ontwikkeld. Eind vorig jaar is de techniek door een team van NLZiet getest. Volgens de dienst heeft een testgroep toen aangegeven tevreden te zijn over de accuraatheid en een meerderheid wilde de hoofdstukkenfunctionaliteit regelmatig gebruiken.

Het Europees Parlement heeft de parlementsleden en het bijbehorende personeel opgedragen om TikTok van hun werkapparaten te verwijderen. Dat moet per 20 maart zijn gebeurd. Het Parlement volgt hiermee een verbod bij de Europese Commissie dat over twee weken ingaat.

Onder meer Politico meldt op basis van een rondgestuurde parlementsmail dat voorzitter Roberta Metsola en secretaris-generaal Alessandro Chiocchetti hebben opgeroepen tot deze ban. Daarnaast wordt 'sterk aanbevolen' dat parlementariërs en hun personeel TikTok verwijderen van hun persoonlijke apparaten; ten aanzien van persoonlijke smartphones lijkt het regime dus minder streng te zijn. In de e-mail wordt gewezen op de cybersecurityzorgen rondom het gebruik van het Chinese TikTok, vooral in verband met databescherming en dataverzameling door derde partijen.

Dita Charanzová, de vicevoorzitter van het Europees Parlement, zegt dat het 'logisch en belangrijk' is dat het EP de andere Europese instituties volgt op dit dossier. Daarmee verwijst de Tsjechische politica onder meer naar het eerdere besluit van de Europese Commissie om de app in de ban te doen. Op 15 maart gaat het verbod in voor personeel en leden van de Commissie. Dat geldt voor werkapparaten, maar het verwijderen van het Chinese socialemediaplatform moet ook op persoonlijke apparaten als daar werkgerelateerde applicaties op gebruikt worden. Het is niet duidelijk of dit laatste ook onderdeel is van de oproep van het Europese Parlement. TikTok reageerde teleurgesteld op het besluit van de Europese Commissie. Het platform vindt het besluit 'misplaatst en gebaseerd op fundamentele misvattingen'.

Het is niet geheel duidelijk hoe streng de oproep van het EP tot het verwijderen van TikTok zal worden gehandhaafd, hoe breed het verbod is en of iedereen er gehoor aan zal geven. Pedro López van de Fractie van de Europese Volkspartij, waar onder meer het Nederlandse CDA deel van uitmaakt, heeft gezegd niet van plan te zijn het EVP-account op TikTok te verwijderen en dat er ook nog geen officieel nieuws over het besluit is. "Ik denk dat het absurd is om het snelstgroeiende sociale netwerk in Europa te verlaten, zelfs als de Chinezen het gebruiken voor spionage", zegt hij. López vindt verder dat het EU-parlement juist een officieel TikTok-account moet beginnen, omdat het volgens hem een goed middel tegen nepnieuws is. Hij zegt dat het Parlement een paar maanden geleden juist door de groep van vicepresidenten van het EP was geïnstrueerd om dit account op te zetten. Die groep ondervoorzitters wordt geleid door Metsola.

TikTok is al langer in opspraak vanwege privacyzorgen en werd eerder al verboden op bepaalde overheidsapparaten in de Verenigde Staten. Ook de Nederlandse regering overweegt een dergelijk verbod op TikTok op de telefoons van ambtenaren. De zorgen komen voort uit eerdere wijzigingen van het privacybeleid op het platform. Daardoor kunnen Chinese medewerkers data van Europese gebruikers inzien. De EU heeft meerdere onderzoeken lopen naar TikToks databeleid.

DigiD, het inlogsysteem van de Nederlandse overheid waar onder meer de Belastingdienst mee werkt, is momenteel beperkt of niet bereikbaar. Dat heeft te maken met dat woensdag de eerste dag voor de belastingaangifte is: het systeem raakte overbelast door het aantal aanvragen.

Logius, onderdeel van het ministerie van Binnenlandse Zaken en beheerder van DigiD, zegt op Twitter alleen dat het systeem 'beperkt beschikbaar' is en dat aan een oplossing wordt gewerkt. Veel gebruikers melden dat het niet lukt om in te loggen. Op de website van DigiD staat ook dat de telefonische helpdesk sinds vanochtend 8.00 uur onbereikbaar is. Dat is ook ongeveer het tijdstip waarop de inlogproblemen begonnen. Het is nog niet bekend wanneer de storing van DigiD naar verwachting voorbij is.

Een woordvoerder van Logius zegt tegen NOS dat de storing wordt veroorzaakt door een grotere toestroom dan werd verwacht: "Er komen tussen de 90 en 110 verzoeken per seconde binnen en dat is veel meer dan waarop we waren voorbereid." Volgens persbureau ANP waren er om 7.00 uur 's ochtends al 60.000 aanvragen binnen. De Logius-woordvoerder wist niet hoeveel verzoeken er op eerdere jaren binnenkwamen op de eerste dag van de belastingaangifte. Vorig jaar waren er ook al inlogproblemen op de eerste aangiftedag.

De Autoriteit Persoonsgegevens meldt dat het signalen heeft gekregen dat de gemeente Eindhoven datalekken niet of niet op tijd meldt en dat niet goed wordt omgegaan met persoonsgegevens. Op basis hiervan is het toezicht op de gemeente geïntensiveerd.

De Autoriteit Persoonsgegevens schrijft dat het al langer in gesprek is met Eindhoven vanwege de verschillende aanwijzingen dat de gemeente niet goed omgaat met onder meer persoonsgegevens en datalekken. Zo is er in juli vorig jaar een brief gestuurd en in september een gesprek geweest, waarna de AP opdracht gaf om met een verbeterplan te komen. De Brabantse gemeente heeft dat plan inmiddels ingediend, maar dat heeft de zorgen van de privacytoezichthouder niet weggenomen.

Monique Verdier, de vicevoorzitter van de AP, zegt dat het het verbeterplan 'onder de maat' is. "Zo lijkt het erop dat de gemeente zich niet houdt aan bewaartermijnen voor persoonsgegevens en lijkt het beleid voor het uitvoeren van data protection impact assessments (dpia's) niet op orde. Ook bestaan er zorgen over de omgang met datalekken en is het de vraag of de gemeente de adviezen van de FG naar behoren opvolgt. Al met al lijkt de gemeente de ernst en urgentie van de zorgen onvoldoende te erkennen."

Ze stelt dat burgers erop moeten kunnen vertrouwen dat hun gemeenten zorgvuldig omgaat met hun gegevens en dat gemeenten bovendien veel gevoelige gegevens van hun inwoners beheren. "Dan is het van groot belang dat een gemeente van tevoren controleert of het verzamelen en gebruiken van jouw persoonsgegevens mag en veilig kan. En dat een gemeente een datalek op tijd meldt, om snel maatregelen te kunnen nemen, de mensen die getroffen zijn te informeren en herhaling te voorkomen. Dat nota bene een van de grootste gemeenten, de ‘brainport’ van Nederland, dat niet op orde lijkt te hebben, is zeer ernstig."

De problemen werden enkele jaren geleden in het jaarverslag over 2020 en 2021 gemeld door de interne privacytoezichthouder van de gemeente, de functionaris gegevensbescherming. Daarin werd al geconstateerd dat de dpia's niet altijd tijdig werden uitgevoerd en dat datalekken te laat werden gemeld. De Rekenkamercommissie van Eindhoven waarschuwde eerder dat de gemeente het privacybeleid niet op orde had en dat het verplichte dpia's niet uitvoerde. Zo zou de gemeente onder andere een milieupas en een druktemeter hebben ingevoerd zonder deze risicoanalyse uit te voeren. Ook zou Eindhoven een proef met een app hebben gedaan dat een algoritme bevat dat werkzoekenden aan vacatures koppelt.

Als onderdeel van het verstevigde toezicht heeft de AP de gemeente opdracht gegeven om binnen twee maanden een rapportage te sturen met additionele informatie en documenten over datalekken, dpia's, bewaartermijnen, de positie van de functionaris gegevensbescherming en andere onderwerpen uit het verbeterplan. Zodra die rapportage is bekeken, beoordeelt de toezichthouder of er nadere stappen nodig zijn. "Daarbij houden wij nadrukkelijk de optie open om onze interventie op te schalen", zegt Verdier.

Webhoster WebReus gaat zijn jaartarieven van de domeinnamen en hostingpakketten verhogen. Dat gebeurt vanaf 27 maart. Het gaat om verhogingen van minstens één euro. Het bedrijf zegt dat onder meer de gestegen kosten hier de reden van zijn.

Op de website van WebReus is zichtbaar dat het Allround-hostingpakket van 12,49 naar 14,99 euro gaat en het Power-hostingpakket van 24,99 naar 29,99 euro. Het tarief van het Giant-hostingpakket wordt niet verhoogd en blijft 59,99 euro. Ook het gebruik van een spamfilter of een SSL-certificaat bij het Allround-pakket wordt duurder. De tarieven voor populaire domeinnamen, waaronder het .nl-, .be-, .com- en .eu-domein, gaan in de meest gevallen met één euro omhoog. Alleen voor de .info-, .org- en .net-domeinen, de duurste van de populaire domeinen, zijn de verhogingen in absolute zin wat groter; deze tarieven stijgen met een paar euro's per jaar.

Als verklaring voor de gestegen prijzen wijst WebReus op de 'alsmaar stijgende kosten voor energie, hardware en domeinregistratie'. Daardoor worden hostingproviders als WebReus veel harder getroffen dan bedrijven in andere dienstverlenende sectoren, aldus het bedrijf. De hostingprovider zegt dat de energieprijzen met ruim 300 procent zijn verhoogd. WebReus schrijft te hebben geprobeerd de kosten gedurende langere tijd voor eigen rekening te nemen, maar dat een gedeeltelijke doorberekening van de gestegen kosten nu onontkoombaar is. De nieuwe prijzen gelden voor nieuwe en lopende overeenkomsten.

Prijzen per 27 maart inclusief btw

Enexis, een van de zes Nederlandse regionale netbeheerders, wil niet langer grote zonneparken aansluiten op het net als ze liggen in gebieden waar weinig afnemers van stroom zijn. De brancheorganisatie en enkele andere netbeheerders steunen Enexis hierin.

Tegenover Nieuwsuur zegt Jeroen Sanders, de chief transition officer bij Enexis, dat de elektriciteitsnetwerken vollopen: "Op dit moment lopen we volledig vast. De wachtlijsten van bedrijven en energiecoöperaties die hun opgewekte stroom terug willen leveren, groeit harder dan wij kabels kunnen leggen."

Om iets te doen aan de toenemende wachtlijsten pleit Sanders ervoor om de grote zonneparken, die hij ook wel 'kilowattknallers' noemt, in de komende jaren niet meer in afgelegen gebieden te bouwen, maar in de buurt van afnamegebieden, zoals nabij een stad of industrieterrein waar veel vraag naar stroom is. Enexis heeft Limburg, Noord-Brabant, Groningen, Drenthe en Overijssel als werkgebied.

Dergelijke aansluitingen in afgelegen gebieden kosten veel investeringen en kabellengte, stelt Sanders. Die inspanningen zet hij liever in om klanten aan te sluiten die nu op een wachtlijst staan. Zonneparken leggen een flinke belasting op de netcapaciteit en dat maakt dat andere klanten, zoals bedrijven die willen verduurzamen, niet kunnen worden aangesloten.

Solarfields, de grootste zonneparkenbouwer in Nederland, ziet een stop op de aansluiting niet zitten, gelet op de duurzaamheidsdoelen. Het bedrijf wil de last op het stroomnet verlichten door accu's te plaatsen, maar daarin vindt Solarfields dat de regelgeving niet meewerkt. Gemeenten zijn doorgaans ook voorstander van zonneparken, omdat ze hun duurzaamheidsdoelstellingen bespoedigen en omdat deze parken minder weerstand oproepen dan windmolens.

De Nederlandse toezichthouder op de energiemarkt, de Autoriteit Consument & Markt, concludeert op basis van eigen onderzoek dat de drie grootste Nederlandse energiemaatschappijen momenteel geen onredelijke tarieven hanteren.

Volgens de ACM zijn de winsten die Eneco, Essent en Vattenfall maken op de huidige tarieven niet hoger dan in eerdere jaren. De toezichthouder zegt dat deze winst in 2022 tussen de 0 en 5 procent lag. Om antwoord te kunnen geven op de vraag of de prijs onredelijk is, is de 'kale leveringsprijs' onderzocht. Dat is de prijs zonder belasting, energieheffing en de kosten van het netwerk die de netbeheerder in rekening brengt. De ACM concludeert dat de hoge prijzen het gevolg zijn van de hoge inkoopkosten voor de leveranciers voor gas en elektriciteit. Daarnaast zijn de leveranciers ook meer geld kwijt 'om zich te verzekeren tegen risico’s op de onstuimige energiemarkt'.

De bestuursvoorzitter van de ACM, Martijn Snoep, zegt over de huidige bevindingen: "Ik snap heel goed dat veel mensen de energieprijzen als onredelijk ervaren. Het vermoeden kan bestaan dat er door de energieleveranciers extra hoge winsten worden behaald. Dat is niet het geval. Na aftrek van alle kosten is de winst maximaal enkele tientjes per huishouden per jaar. De hoge prijzen worden veroorzaakt door hoge inkoopkosten op de onstuimige energiemarkt. Als de prijzen op de groothandelsmarkt blijven dalen moet dat binnenkort wel te zien zijn in de tarieven van leveranciers. Dat houden we scherp in de gaten."

De ACM heeft naar eigen zeggen uitgebreid onderzoek gedaan bij Eneco, Essent en Vattenfall en is daarvoor met een 'team van experts' langsgegaan bij de hoofdkantoren, waar het team in de boeken en systemen heeft gekeken. Daarbij zijn ook 'vertrouwelijke bedrijfsdocumenten over de inkoopstrategie en het vaststellen van de tarieven onderzocht'. De toezichthouder meldt dat het geen bevoegdheid heeft om de hoogte van de prijzen op de internationale groothandelsmarkt te onderzoeken.

In het onderzoek is ook een vergelijking gemaakt met de kale prijzen in Duitsland, die lager zijn. Dat verklaart de ACM door te wijzen op het feit dat de energiecontracten daar niet tussentijds opgezegd kunnen worden. Die zekerheid maakt dat Duitse energiemaatschappijen minder risico-opslagen in rekening hoeven te brengen. Daarnaast kopen ze in voor een langere periode, waardoor een prijsstijging minder snel zal doorwerken in de prijs die de consumenten betalen.

Vanaf woensdagmiddag zijn de tarieven in de Monitor Consumentenmarkt Energie te zien die leveranciers vanaf 1 maart bij nieuwe klanten in rekening brengen. Volgens de ACM dalen de prijzen van nieuwe variabele contracten met 10 tot 20 procent ten opzichte van de vorige maand. De toezichthouder komt vanaf nu ook maandelijks met een monitor voor de groothandelsprijzen, naast de al bestaande monitor groothandelsprijzen.

De nog niet aangekondigde Nothing Phone (2) krijgt een Snapdragon 8-processor. Dat heeft het bedrijf bekendgemaakt. Dat is een upgrade ten opzichte van de Nothing Phone (1), die een Snapdragon 778G heeft.

Het gaat vermoedelijk om een Snapdragon 8 Gen 2 of een aankomende Snapdragon 8+ Gen 2, maar om welke het precies gaat, zegt Nothing niet. Het bedrijf belooft in de komende weken meer informatie te geven. Het is onbekend of de Phone (2) door de duurdere soc ook een hogere prijs krijgt. De Phone (1) kwam uit voor 469 euro. De Snapdragon 8-socs zijn de duurste socs voor smartphones.

Nothing heeft zijn tweede smartphone nog niet aangekondigd. Het bedrijf zegt niet wanneer dat zal gebeuren. De Phone (1) kwam vorig jaar in de zomer uit en onderscheidde zich door het gebruik van honderden ledjes aan de achterkant voor het maken van aangepaste patronen.

Bluesky, het decentrale alternatief dat Twitter ontwikkelde als antwoord op Mastodon onder voormalig directeur Jack Dorsey, is als bèta verschenen voor iOS. Voorlopig hebben gebruikers een uitnodiging nodig om het netwerk te gebruiken.

De app lijkt in opzet en interface veel op Twitter, zo zegt Techcrunch. Er is een lijst met posts en een tabblad met notificaties. De posts zijn maximaal 256 karakters lang. Bluesky werkt in tegenstelling tot Mastodon niet met het ActivityPub-protocol, maar heeft een eigen protocol gemaakt voor een decentraal sociaal netwerk onder de naam AT. Vermoedelijk is het de bedoeling dat er servers bij gaan komen in de toekomst.

Functies als retweeten, liken en accounts blokkeren zitten al wel in de app, maar andere functies als lijsten maken nog niet. Bluesky is een project van Jack Dorsey, de voormalig directeur van Twitter. Hij wilde Bluesky ontwikkelen, omdat hij meer zag in decentrale sociale netwerken dan in centraal geleide netwerken zoals Twitter. Twitter voorzag Bluesky sinds 2019 van financiële steun, maar hoe dat zit onder de nieuwe eigenaar Elon Musk is onduidelijk. Bluesky heeft nog niets gezegd over wanneer de app uit de testfase moet komen en of er ook een versie voor web en Android aan komt.

Meta wil de komende jaren volgens een interne presentatie drie AR-brillen uitbrengen. De eerste is een opvolger van een al bestaande bril, de tweede voegt onder meer een camera en besturing via een polsband toe. De derde is een 'volledige' AR-bril.

De bril voor komend najaar is een opvolger van de Ray Ban Stories-bril uit 2021, schrijft The Verge. Het is onduidelijk welke nieuwe functies de bril zou hebben ten opzichte van de eerste versie. De tweede bril in 2025 kan onder meer QR-codes scannen en realtime-vertalingen weergeven in iets dat Meta de 'viewfinder' noemt. Dat duidt erop dat de bril een camera heeft.

Voor input heeft die bril een polsband die gebruikers kunnen inzetten om vinger- en handbewegingen te maken. Die vertaalt de software in gebaren die in de software bruikbaar zijn. De bedoeling is om met die polsband op termijn ook een toetsenbord mogelijk te maken die typen mogelijk maakt met volgens het bedrijf de snelheid die ook op telefoons mogelijk is. Behalve een basale polsband komt er een optionele versie die kan dienen als smartwatch.

De derde bril is volgens de presentatie een volledige AR-bril waar Meta al acht jaar aan werkt als Orion. Die moet onder meer de weergave van avatars in de echte wereld mogelijk maken. Die zou Meta vanaf volgend jaar willen testen onder medewerkers en die moet in 2027 uitkomen. In dezelfde presentatie sprak Meta ook over komende Quest-headsets.

Honor brengt zijn eerder in China aangekondigde Magic Vs-smartphone naar Europa. De vouwbare smartphone krijgt een adviesprijs mee van 1599 euro. Daarmee is het de duurste smartphone van het merk tot nu toe.

Honor kondigde de Europese release van de Magic Vs aan tijdens zijn evenement op telecombeurs MWC. Het gaat om dezelfde telefoon die in november in China uitkwam, maar dan met nieuwere software. Het was al sinds de release in China bekend dat de telefoon naar Europa zou komen.

Met een prijs van 1599 euro zet Honor de Magic Vs een paar honderd euro onder de adviesprijs van de concurrerende Samsung Galaxy Z Fold4. Omdat die sinds de release in augustus vorig jaar al stevig in prijs is gezakt, is die nu voor minder geld verkrijgbaar dan de Chinese concurrent. De Magic Vs komt uit in een versie met 12GB geheugen en 256GB aan opslag.

Aan de binnenkant van de Honor Magic Vs zit een vouwbaar 7,9"-oledscherm met een resolutie van 2272x1984 pixels en een verversingssnelheid van 90Hz. Het 6,45"-oledscherm aan de buitenkant heeft een resolutie van 2560x1080 pixels met een beeldverhouding van 21:9. Het scherm heeft daarnaast een 120Hz-refreshrate en ondersteunt HDR10+.

Verder krijgt de Honor Magic Vs een 5000mAh-accu die met 66W opgeladen kan worden. De soc is een Qualcomm Snapdragon 8+ Gen 1, een soc van vorig jaar. De telefoon draait bij release in Europa op Magic OS op basis van Android 13.

Meta is van plan volgend jaar een goedkopere VR-headset in de Quest-lijn uit te brengen. Dat zou blijken uit de roadmap die het bedrijf aan medewerkers heeft gepresenteerd. De Ventura moet een goedkopere versie worden van de Quest 3, die op de planning staat voor dit jaar.

De Quest 3 is dunner en krachtiger dan de huidige Quest 2, maar is ook iets duurder, schrijft The Verge. De huidige Quest 2 is 449 euro, nadat de headset de eerste tijd na de release iets goedkoper was. Er komen 41 nieuwe apps voor de Quest 3. Dat de Quest 3 zou komen, was al enige tijd bekend.

De goedkopere headset die volgend jaar uit moet komen heeft als codenaam Ventura en is bedoeld om 'zoveel mogelijk punch in een headset te stoppen voor een aantrekkelijke prijs'. Vermoedelijk zal die headset dus bepaalde functies en hardware missen om de prijs laag te houden. Verdere details zijn nog niet bekend.

De Quest Pro van vorig jaar krijgt een potentiële opvolger in de vorm van La Jolla, die gepland staat voor na volgend jaar. Die moet onder meer fotorealistische avatars mogelijk maken. Meta heeft tot nu toe ongeveer 20 miljoen Quest-headsets verkocht, zo zou het bedrijf hebben gezegd tijdens de presentatie.

Het Chinese smartphonemerk Honor heeft op telecombeurs Mobile World Congress zijn nieuwe smartphones Magic 5 en Magic 5 Pro aangekondigd. De Pro is de duurdere van de twee en heeft drie 50-megapixelcamera's aan de achterkant.

De Magic 5 Pro heeft als primaire camera een 50-megapixelsensor met een oppervlakte van 98 vierkante millimeter en een optisch formaat van 1/1,12". Daarmee is het niet de grootste camerasensor in een smartphone, want dat zijn 1"-sensors van rond 120 vierkante millimeter. Het is wel groter dan in veel andere smartphones. De Lens heeft een f/1,6-diafragma.

De 50-megapixelcamera met ultragroothoeklens heeft een diafragma van f/2,0 en heeft de mogelijkheid om te dienen als macrocamera met een minimale focusafstand van 2,5cm. De camera met telelens heeft een vergroting van rond 3,5x met een f/3,0-lens.

De telefoon heeft een oledscherm van 6,8" met een resolutie van 2848x1312 pixels. Het scherm komt tot 1800 candela per vierkante meter, zo claimt de fabrikant. Dat is helderder dan zijn voorganger Magic 4 Pro.

De smartphone draait op Android 13 met Honors eigen Magic OS eroverheen. De soc is een Snapdragon 8 Gen 2. De telefoon heeft een 5100mAh-accu die met 66W bedraad of met 50W draadloos geladen kan worden.

Behalve de Pro-versie is er ook een Magic 5. Die heeft onder meer dezelfde soc en accu, maar verschilt van de Pro-versie met een kleiner scherm dat minder fel kan en een andere camera-set-up. Beide telefoons komen in het voorjaar uit. De Magic5 gaat 900 euro kosten in Europa, de Magic5 Pro komt uit op 1200 euro.