Tip de redactie

'Nieuwe Nikon D90 kan video opnemen'

Door Pieter Molenaar, 6 augustus 2008 20:19111 reacties

Nikon zal de opvolger van zijn twee jaar oude D80-dslr de naam D90 meegeven. De camera heeft als bijzondere eigenschap de mogelijkheid om video op te nemen, claimt een bekende fotograaf.

Nikon logoGeruchten over de opvolger van de, in dslr-land inmiddels 'bejaarde', D80 circuleren al langer op internet, maar de specificaties kwamen niet verder dan giswerk. De D90 lijkt er nu volgens de blogposting van Thom Hogan, een bekend fotograaf die met Nikon-apparatuur fotografeert, echter definitief aan te komen. De D90 krijgt volgens Hogan een 12-megapixel cmos-beeldsensor, waarschijnlijk afkomstig uit de D300, en Nikons nieuwe 'dslr-voor-gevorderden' zal maximaal 4,5 beelden per seconde kunnen schieten. Ter vergelijking: de D80 kan maximaal drie beelden per seconde verwerken.

Het grote nieuws is volgens Hogan dat de D90 niet alleen een Live View-mogelijkheid heeft, maar dat de dslr ook video op kan nemen. Dit laatste is al langer mogelijk bij compactcamera's, maar voor het dslr-segment is dit een unieke feature. Hogan weet ook nog te vertellen dat het uiterlijk van de D90 in grote lijnen overeenkomt met de D80, maar dat de lcd beduidend groter is uitgevallen en dat de bedieningsknoppen, net als bij de duurdere D300, D700 en D3, rond zijn. De D90 heeft ten opzichte van de D80 extra aansluitingen zoals hdmi en een gps-connector.

De lancering van de D90 zal vergezeld gaan van een nieuwe kitlens met een bereik van 18-105mm en is voorzien van beeldstabilisatie. Twee jaar eerder werd gelijktijdig met de D80 ook een nieuwe kitlens uitgebracht: de 18-135mm zónder beeldstabilisatie.

Hogan verwacht een adviesprijs van rond de duizend dollar, maar zegt nog niet te weten wanneer de D90 precies aangekondigd zal worden. Volgens de Japans blog I Was Coto zal de prijs eerder uitkomen op 1300 dollar, maar waarschijnlijk is dit inclusief de nieuwe kitlens, omdat de prijs anders te dicht tegen de professionelere D300 aan zou schurken en te duur dreigt te worden in vergelijking met de 40D van Canon. De blog weet ook te melden dat de D90 waarschijnlijk op 3 september officieel door Nikon zal worden aangekondigd.

Reacties (111)


Europese Commissie wantrouwt reclame via isp

Door Mick de Neeve, 6 augustus 2008 19:4231 reacties

De EC heeft de Britse regering aangeschreven met het verzoek duidelijkheid te verschaffen over het gebruik van webtracking door isp's. Er bestaat twijfel of het systeem van targeted reclame wel aan Europese databeschermingsregels voldoet.

Het reclamesysteem geeft internetproviders een nieuwe mogelijkheid om geld te verdienen aan hun klanten door surfgegevens aan leverancier Phorm door te spelen. Dat bedrijf gebruikt de data vervolgens om de bezochte webpagina's van doelgerichte reclame te voorzien. Volgens Phorm is de privacy niet in het geding omdat de gegevens geanonimiseerd aan het bedrijf wordt overgedragen, schrijft Information World Review. Groot-Brittannië moet voor het einde van deze maand aan hebben getoond dat het targeted-reclamesysteem aan de Europese regelgeving voldoet.

anonieme computeraar Een van de grondleggers van internet, Tim Berners-Lee, liet zich eerder dit jaar negatief uit over de praktijk, en stelde dat isp's zich er niet mee in moeten laten: ze moeten zich beperken tot het leveren van de internetverbinding. Ook in de VS staat webtracking bloot aan de nodige kritiek.

De Britse databeschermingswaakhond heeft het houden van tests door onder meer Virgin Media en Talk Talk toegestaan op voorwaarde dat klanten een op-out-mogelijkheid hebben. Berners-Lee vindt dit onvoldoende en zegt dat juist opt-in de norm zou moeten zijn, wat door de isp Talk Talk overigens wel wordt gehanteerd. Ook de Amerikaanse wetgeving lijkt een opt-in te vereisen.

Reacties (31)


KPN investeert in dataverbindingen naar Turkije

Door Dimitri Reijerman, 6 augustus 2008 19:1023 reacties

KPN International, leverancier van telecommunicatiediensten, heeft zijn Europese datanetwerk uitgebreid naar Turkije. De netwerkleverancier wil zo profiteren van de gedereguleerde Turkse telecommunicatiemarkt.

KPN-logoDe datadiensten worden mogelijk gemaakt door drie gescheiden netwerkverbindingen die zijn gekoppeld aan een tweede pop van KPN International in de Turkse stad Istanbul. De netwerkverbindingen zouden een 'betrouwbaarheid van 99,99 procent' hebben, zo maakte moederbedrijf KPN woensdag bekend. Via de pop kan de dienstverlener de netwerkverbindingen en apparatuur bij zijn afnemers volledig beheren en bewaken.

Volgens KPN International, dat al een jaar op de Turkse telecommunicatiemarkt actief is, kan het nu aan zijn klanten een netwerk aanbieden dat dekking heeft van Noord-Europa tot aan Istanbul. Op het netwerk zijn diensten mogelijk als vpn en sdh.

Reacties (23)


Rockstar kondigt GTA IV aan voor pc

Door Jurian Ubachs, 6 augustus 2008 18:46192 reacties, submitter: Megamind

Grand Theft Auto IV komt definitief naar de pc. Uitgever Rockstar Games heeft bekend gemaakt dat het veelbesproken free-roaming spel in Noord-Amerika en Europa in november voor de pc verkrijgbaar zal zijn.

"We zijn enthousiast om een pc-versie op de markt te kunnen brengen", zegt Rockstar-oprichter Sam Houser woensdag in een verklaring. "Het spel ziet er goed uit en speelt prima op de pc en we kunnen niet wachten tot mensen er mee gaan spelen", aldus Houser.

Met de aankondiging maakt Rockstar een einde aan weken van tegenstrijdige geruchten over het al dan niet uitkomen van een pc-versie. De uitgever gaf geen verdere details over het spel vrij, behalve de releasedatum: GTA IV moet op 21 november in Europa verkrijgbaar zijn, drie dagen na de Amerikaanse release op 18 november.

Grand Theft Auto IV

Reacties (192)


'Siemens wil uit samenwerkingsverband met Fujitsu stappen'

Door Dimitri Reijerman, 6 augustus 2008 18:2041 reacties

Het Duitse technologieconcern Siemens overweegt om uit het samenwerkingsverband met het Japanse Fujitsu te stappen, zo meldt The Wall Street Journal. Siemens zou ontevreden zijn over de prestaties van de joint-venture.

Fujitsu Siemens logoVolgens de zakenkrant zou Fujitsu al op de hoogte zijn gebracht van het voornemen van Siemens, maar zowel Siemens als Fujitsu-Siemens weigeren in te gaan op de berichtgeving. Onduidelijk is of het Japanse concern het belang van zijn Duitse partner zou willen overnemen, of dat het - al dan niet in onderdelen - wordt doorverkocht aan een derde partij. Fujitsu-directeur Kuniaki Nozoe liet echter dinsdag tijdens een persconferentie weten dat zijn bedrijf op termijn meer commerciële kansen ziet in de verkoop van mobiele telefoons dan in de markt voor desktops en notebooks.

Het negen jaar oude Fujitsu-Siemens zou volgens financieel analisten 2 tot 3 miljard euro waard zijn. De joint-venture had het afgelopen boekjaar een wereldwijde omzet van 6,6 miljard euro, maar kroop niet dichterbij op Hewlett-Packard en Dell, respectievelijk de marktleider en de nummer twee op de markt voor pc's. Siemens-directeur Peter Löscher, die sinds een jaar binnen het Duitse concern aan de touwtjes trekt, zou ontevreden zijn over deze resultaten.

De joint-venture zou niet het eerste onderdeel bij Siemens zijn dat sneuvelt onder leiding van Löscher. In een poging de winstgevendheid te vergroten is het concern begonnen aan een grondige reorganisatie; vorige maand kondigde het elektronicaconcern aan bijna 17.000 man op straat te zullen zetten. Mogelijk neemt Siemens dus ook op korte termijn afscheid van Fujitsu, want als een van de partners niet snel aangeeft wat zijn toekomstplannen zijn, dan zal het samenwerkingsverband automatisch worden verlengd tot 2014.

Reacties (41)


Numonyx en Hynix slaan handen ineen bij nand-productie

Door Willem de Moor, 6 augustus 2008 17:494 reacties

De geheugenmarkt lijkt verder te consolideren ten gevolge van de druk op de prijzen nu Numonyx en Hynix een vijfjarige overeenkomst hebben gesloten om gezamenlijk de productie van flashgeheugen op te schroeven.

Hynix-logoDe overeenkomst zou een uitbreiding van de nand-productie van Numonyx tot gevolg moeten hebben. De productiecapaciteit van Numonyx, een joint venture tussen Intel en ST Microelectronics, is grotendeels ingericht op de productie van nor-geheugen, terwijl slechts een klein percentage van de capaciteit voor nand-geheugen was gereserveerd. Met de stijgende vraag naar nand-flash wil Numonyx zijn huidige productiecapaciteit van ongeveer tien procent uitbreiden naar ruwweg vijftig procent.

Numonyx logoHynix, gespecialiseerd in de productie van nand-flash, zal vooral zijn expertise op het gebied van goedkope productie leveren. Samen zullen de bedrijven, gedurende het vijf jaar lopende contract, onderzoek doen naar nieuwe geheugenproducten. Zo denken beide bedrijven in de komende tijd de huidige nand-techniek, die met floating gates werkt, te kunnen vernieuwen door het geheugen rond charge trap flash, of ctf op te bouwen. Numonyx en Hynix denken met hun samenwerking meer te bereiken dan hun afzonderlijke onderzoeksafdelingen zouden kunnen.

Beide bedrijven zullen daarnaast in een gezamenlijke fabriek in China dram-geheugen voor mobieltjes gaan produceren. Het zuinige geheugen zou op 300mm-wafers gebakken gaan worden en samen met statische geheugenchips worden verpakt. Hoewel zowel Numonyx als Hynix dergelijke geheugenpakketjes al verkopen, zou de gezamenlijke productie tot goedkopere producten moeten leiden.

Reacties (4)


Video: Mortal Kombat vs DC Universe

Door Paul Hulsebosch, 6 augustus 2008 17:3611 reacties

Een nieuwe video van Mortal Kombat vs DC Universe maakt duidelijk hoe de menselijke helden uit Mortal Kombat de superhelden uit het DC Universe kunnen bestrijden. De video toont bovendien het nieuwe Klose Kombat en Freefall Kombat.

In de video legt Ed Boon, creative director van het ontwikkelteam, uit dat de menselijke helden uit Mortal Kombat gelijkwaardig zijn aan de superhelden uit het universum van DC Comics omdat elke superheld ook zwakke kanten heeft. Zo is Superman niet bestand tegen magie en kunnen de helden uit Mortal Kombat daar juist gebruik van maken.

Verder laat Boon het nieuwe Klose Kombat zien, waarbij spelers elkaar kunnen vastpakken. Als spelers elkaar vasthouden, heeft de aanvallende partij een aantal speciale aanvalstechnieken en kan de andere partij alleen verdedigen. De verdedigende speler moet zich uit de greep zien te worstelen. Freefall Kombat gaat nog een stapje verder. De arena's waarin gestreden wordt liggen hierbij hoog en spelers kunnen elkaar naar beneden smijten, waarna de spelers gezamenlijk een flink eind naar beneden vallen. Ondertussen kunnen ze elkaar in Freefall Kombat blijven bevechten. Ook daarbij is er een aanvallende partij en een verdedigende partij. Tijdens Freefall Kombat kunnen de rollen echter tijdens de val omdraaien.

Video (remote_wrap.php?mid=37641)
Mortal Kombat vs DC Universe
PlatformXbox 360, Playstation 3
OntwikkelaarMidway
UitgeverMidway
Releasedatumnajaar 2008

Reacties (11)


Sony BMG komt volledig in handen van Sony

Door Olaf van Miltenburg, 6 augustus 2008 17:2328 reacties, submitter: Who Am I?

Sony heeft voor een bedrag van 900 miljoen dollar het belang van het Duitse Bertelsmann in Sony BMG overgenomen. Daarmee komt het muziekbedrijf volledig in handen van het Japanse concern.

Sony BMG is een joint venture van Sony Music Entertainment en Bertelsmann Music Group en beide partijen hebben 50 procent van het bedrijf in handen. Sony betaalt nu 600 miljoen dollar voor het Bertelsmann-aandeel. Daarnaast mag het Duitse bedrijf de volledige kasreserve van Sony BMG houden, wat neerkomt op nog eens 600 miljoen dollar. Omdat de helft van dat geld in feite al aan Bertelsmann toebehoorde, komt het overnamebedrag effectief op 900 miljoen dollar te liggen.

Sony BMG logoZodra de overname is afgerond, wat naar verwachting nog dit jaar zal gebeuren, worden de labels van Sony BMG bij Sony Music Entertainment ingelijfd. Daarmee wordt de muziektak van de Japanse firma uitgebreid met grote namen als Arista Records, Columbia Records, Epic Records, RCA Records en Zomba. Artiesten die bij deze labels onder contract staan zijn onder andere Alicia Keys, Celine Dion, Bruce Springsteen, Justin Timberlake en Usher.

De overname geeft Sony meer armslag op de muziekmarkt, die geplaagd wordt door internetpiraterij en teruglopende albumverkopen. Het stelt het Japanse bedrijf daarnaast in staat om de kosten te drukken en verdere stappen te nemen bij de strategie om content naar mobiele telefoons en Playstation-consoles te brengen. Sony gebruikt bijvoorbeeld al muziek uit eigen stal voor de karaoke-gamereeks 'Singstar'. Bertelsmann gaat het geld gebruiken om schulden weg te werken. Het concern is al langer bezig onderdelen af te stoten die beneden verwachting presteren, schrijft de Wall Street Journal.

Reacties (28)


Microsoft gaat informatie over lekken eerder vrijgeven

Door Pieter Molenaar, 6 augustus 2008 16:5114 reacties

Microsoft gaat vanaf oktober fabrikanten van beveiligingssoftware sneller informeren over beveiligingslekken in zijn software. Het bedrijf zal zijn Mapp-initiatief officieel op de Black Hat USA 2008-hackconferentie aankondigen.

Microsoft-logoMakers van beveiligingssoftware die zich aanmelden voor Mapp, kunnen al vóór Microsofts maandelijkse 'Patch Tuesday' informatie krijgen over de beveiligingslekken die gedicht zullen worden. Het doel van het programma is de beveiligingsbedrijven te helpen met het vroegtijdig reproduceren van beveiligingslekken, het aanpassen van virusdefinities en het opsporen van virussen die gebruik maken van een nog te patchen exploit.

"De tijd tussen het bekendmaken van de Patch Tuesday-fixes en het opduiken van exploits wordt steeds korter en klanten hebben gevraagd om informatie om hier adequaat op te kunnen reageren. Wij willen met Mapp de mogelijkheden voor kwaadwillende hackers beperken", aldus Mike Reavey, hoofd van Microsofts beveiligingsafdeling. Soms weten hackers al binnen enkele uren na het vrijgegeven van de patches exploits uit te brengen. Microsoft heeft nog niet aangegeven hoe lang van tevoren patchinformatie zal worden vrijgegeven, maar volgens de Zero Day-blog op Zdnet zal dat waarschijnlijk 24 uur zijn.

Blackhat 2008 logoMicrosoft heeft wel een aantal criteria opgesteld waaraan makers van beveiligingssoftware moeten voldoen om aan het Mapp-initiatief mee te mogen doen. Zo moeten deelnemers effectieve beveiliging tegen netwerk- of host-based-aanvallen aan Microsoft-klanten leveren, moet de klantenkring voldoende groot zijn en mogen ze geen software verkopen waarmee aanvallen uitgevoerd kunnen worden.

Microsoft zal voortaan ook een 'Exploitability Index' publiceren. In deze lijst zal het bedrijf bijhouden wat de kans is dat bepaalde zwakke plekken in de beveiliging door hackers zullen worden benut. Aan de hand van die index kunnen systeembeheerders prioriteit geven aan patches, wat handig is voor bedrijven die patches eerst willen testen voordat ze op de computers in het netwerk worden losgelaten.

Reacties (14)


IBM, Ubuntu, Novell en Red Hat pushen Linux op de desktop

Door Dimitri Reijerman, 6 augustus 2008 15:58122 reacties, submitter: MilaNL

IBM gaat samen met Linux-distributeurs Canonical, Novell en Red Hat een offensief inzetten om de desktop 'Microsoft-vrij' te maken. De partijen willen onder andere profiteren van de langzame marktpenetratie van Windows Vista in het bedrijfsleven.

Tux met machinegeweerSamen met hun hardwarepartners willen de vier vanaf volgend jaar pc's op de markt gaan brengen die op Linux draaien en standaard voorzien zijn van kantoorsoftware uit het Open Collaboration Client Solution-programma van IBM. Daarin is software opgenomen als Lotus Notes, Lotus Sametime en Lotus Symphony. Verder zal Canonical vanaf eind deze maand het kantoorpakket Lotus Symphony aan de softwarebibliotheek van zijn populaire Linux-distributie Ubuntu toevoegen. Red Hat Linux en Novells Suse zouden dit voorbeeld op korte termijn volgen.

Om software-ontwikkelaars en samenstellers van Linux-systemen een helpende hand te bieden zal IBM aan zogenaamde independent software vendors een toolkit beschikbaar stellen om bestaande Linux-distributies eenvoudig met extra softwarepakketten uit te breiden. Verder wil Big Blue zijn zakelijke klanten betere software-oplossingen voor de bouw en het onderhoud van Linux-clusters aanbieden, zoals de Extreme Cluster Administration Toolkit, meldt Internetnews.com.

De vier Linux-grootmachten zien een aantal factoren in de huidige markt die de kansen voor Linux in het bedrijfsleven kunnen vergroten. Naast de huiver van veel bedrijven om Vista in gebruik te nemen en de hoge kosten voor aanvullende software als Microsoft Office, zou ook het succes van met name goedkope netbooks op basis van Linux mogelijkheden bieden om Microsoft een gevoelige klap te geven. In de praktijk zou zijn gebleken dat de besparingen ten opzichte van pc's die uitsluitend op Microsoft-software draaien, tot 35 procent kunnen oplopen, zo claimt Red Hat.

De partijen benadrukken in hun gezamenlijke verklaring dat voor elke markt en regio op maat gemaakte oplossingen moeten worden aangeboden, omdat al te generieke oplossingen niet zouden aanslaan. Verder zouden de partijen zich vooral willen richten op de opkomende markten in Europa en Azië, omdat Microsoft in deze gebieden op minder goodwill bij potentiële klanten kan rekenen dan in de Verenigde Staten.

Reacties (122)

Lees meer

Ubuntu kondigt 'Jaunty Jackalope' aan
Ubuntu kondigt 'Jaunty Jackalope' aan Nieuws van 9 september 2008

EA strikt model Gemma Atkinson voor Red Alert 3

Door Paul Hulsebosch, 6 augustus 2008 15:0659 reacties

Uitgever Electronic Arts heeft model en actrice Gemma Atkinson aangetrokken voor de rol van luitenant Eva McKenna in Command & Conquer: Red Alert 3. McKenna is verbindingsofficier voor de Allied-coalitie.

Gemma Atkinson speelt luitenant Eva McKenna in Command & Conquer: Red Alert 3Atkinson staat model voor een militaire officier met een 'sexy twinkle in her eye' en een onvervalste 'British stiff upper lip', zo meldt Eurogamer. Het personage dat door Atkinson wordt gespeeld, luitenant Eva McKenna, is niet nieuw. De verbindingsofficier zat ook in voorganger Command & Conquer: Red Alert 2. Voor Atkinson is het de eerste keer dat ze in een game opduikt, maar ze is - naar eigen zeggen - een echte gamer. Bovendien presenteerde ze in maart 2008 een groot game-evenement in het Wembley-stadion.

Red Alert 3 verschijnt dit najaar voor de pc en de Xbox 360. Electronic Arts wil het spel ook voor de Playstation 3 uitgeven, maar gaf een week geleden toe dat het moeite heeft met de ontwikkeling van de PS3-versie. De uitgever is nog steeds van plan een versie voor dit platform uit te geven, maar kan niet zeggen wanneer die klaar zal zijn.

Reacties (59)


Google begint gratis muziekdienst in China

Door Olaf van Miltenburg, 6 augustus 2008 14:4821 reacties

Google is een dienst begonnen in China waarmee gebruikers tienduizenden muzieknummers kunnen vinden en deze gratis kunnen downloaden. Muzieklabels zouden delen in de inkomsten uit advertenties.

In eerste instantie kunnen gebruikers volgens Google kiezen uit tienduizenden nummers van Chinese artiesten. Via zijn website laat Google de gebruikers zoeken op artiest of titel en vervolgens kunnen ze de nummers kosteloos binnenhalen van de muziekwinkel Top100.cn. De inkomsten die de dienst verkrijgt uit advertenties worden met Top100.cn en de muzieklabels gedeeld.

Top100cn"De internetindustrie zou in geen enkel geval in het tegenovergestelde kamp als de muziekindustrie moeten zitten", vertelt Kai-fu Lee, topman van Google China. "Google is altijd van mening geweest dat het gezamenlijk belang in plaats van monopolie de sleutel is naar duurzame groei." Met de dienst hoopt Google een betere concurrentiepositie te verkrijgen in het Aziatische land, waar Baidu 63 procent van de zoekmarkt in handen heeft.

Google bedient 26 procent van de Chinese markt. Baidu en andere Chinese zoekmachines zijn regelmatig aangeklaagd omdat ze inbreuk op auteursrechten zouden faciliteren door bezoekers muziekbestanden te laten vinden die illegaal aangeboden worden. De muziekindustrie schat dat meer dan 99 procent van de muziek in China illegaal wordt gedistribueerd.

Reacties (21)


MIT wil goedkope laptop maken op basis van Apple II

Door Willem de Moor, 6 augustus 2008 14:2872 reacties

Een aantal deelnemers aan een designsymposium voor ontwikkelingslanden van de MIT heeft het plan opgevat oude Apple II-computers te hergebruiken om kinderen in derdewereldlanden kennis te laten maken met computers.

Derek Lomas, een van de deelnemers aan de International Development Design Summit van de technische universiteit van Massachusetts, kwam in de Indiase plaats Bangalore oude Apple II-pc's tegen. De computers uit de jaren tachtig werden gebruikt om programma's en spelletjes op tv's te draaien, maar het studententeam van Lomas en enkele anderen zijn van plan de bejaarde pc's van upgrades te voorzien om scholen in ontwikkelingslanden van computers te voorzien. Ook na de geplande upgrades blijven de Apple II's vrij rudimentair, maar zouden deze kinderen wel de mogelijkheid bieden om kennis te maken met zaken als het gebruik van toetsenbord en muis.

De betreffende upgrades zijn voor zowel de hardware als de software gepland. Aan de hardwarekant zullen de Apples extra geheugen krijgen, zodat gebruikers eigen programma's kunnen schrijven en opslaan. De Apple II heeft van huis uit, afhankelijk van het subtype, niet veel meer dan 128KB geheugen aan boord en een processor die een kloksnelheid van slechts enkele megahertzen heeft. Ook zoeken de MIT-studenten naar een manier om de pc's via mobieltjes met internet te verbinden. De kosten van de hardware zou volgens de ontwerpgroep niet veel meer dan 12 dollar hoeven bedragen. De benodigde software wordt met hulp van Apple II-fans geschreven, waarbij hun inspanningen moeten leiden tot betere programmatuur, waaronder een webbrowser. De studenten willen de verbeterde computers niet alleen aan scholen in ontwikkelingslanden beschikbaar stellen, maar onderzoeken ook mogelijkheden om de pc's aan zogenoemde microkredietverstrekkers beschikbaar te stellen.

Apple IIc Plus

Reacties (72)


AMD introduceert 790GX-platform

Door Willem de Moor, 6 augustus 2008 13:5425 reacties

Chipfabrikant AMD heeft zijn nieuwste desktop-chipset, de AMD 790GX, officieel geïntroduceerd. Moederbordfabrikanten liepen al vooruit op de aankondiging en hebben reeds producten op basis van de chipset gepresenteerd.

Moederborden op basis van de 790GX-chipset bieden plaats aan AMD's Phenom-processors en moeten dankzij de SB750-southbridge maximale prestaties uit de cpu's halen. De ATI Radeon HD 3300-igp kan dankzij ATI's hybride Crossfirex-techniek worden gecombineerd met een Radeon HD 2400- of 3400-videokaart. De op het moederbord geïntegreerde gpu kan bij eenvoudig gebruik het beeldscherm aansturen, terwijl een discrete videokaart ingeschakeld kan worden wanneer meer grafische rekenkracht benodigd is. De chipset ondersteunt ook standaard Crossfirex, zodat de krachten van twee losse videokaarten gebundeld kunnen worden. De onboard grafische chip ondersteunt het decoderen van 1080p-videocontent dankzij ATI's Avivo-techniek, waarmee onder meer mpeg2- en h.264-bestanden afgespeeld kunnen worden. De chipset ondersteunt de uitvoer van het videosignaal niet alleen via de gebruikelijke dvi-poort, maar ook via hdmi- en displayport-interfaces.

AMD 790GX diagram

De southbridge die AMD voor zijn jongste chipset gebruikt, maakt het makkelijker om de klokfrequentie van unlockte Black Edition-Phenoms omhoog te schroeven. Daartoe beschikt de southbridge over een 'Overdrive'-feature die AMD 'Advanced Clock Calibration' noemt. Moederborden met de 790GX-chipset ondersteunen verder Hypertransport 3.0 en kunnen zowel ddr2- als ddr3-geheugen herbergen. Het ontwerp voorziet in twee pcie-x16-sloten en zou dankzij een 55nm-northbridge zuinig met energie om moeten gaan. De belangrijkste moederbordfabrikanten, zoals Asus, Foxconn, Gigabyte en MSI hebben aangegeven borden op basis van de 790GX-chipset te zullen bouwen en hebben in een aantal gevallen al moederborden met de chipset gepresenteerd.

Volgens de eerste reviews van de 790GX is de HD 3300 de snelste igp van dit moment. Ook de Advanced Clock Calibration werkt prima en er is duidelijk geen tekort aan features, zodat de conclusie zich opdringt dat AMD een uitstekende chipset heeft afgeleverd voor zijn prijs, die naar verwachting rond de 150 dollar zal komen te liggen. Tech Report tekent nog wel aan dat voor dezelfde prijs een op de 780G gebaseerd moederbord en een Radeon HD 3650 gekocht kan worden, die gecombineerd betere grafische prestaties leveren dan een 790GX en een Radeon HD 3470.

*Hothardware
*Legit Reviews
*Tech Report

AMD 790GX-chipset

Reacties (25)


Ontwikkelstudio Auran legt mmo Fury stil

Door Paul Hulsebosch, 6 augustus 2008 13:4515 reacties

De stekker wordt definitief uit de player-versus-player mmo-game Fury getrokken. Eerder had ontwikkelaar Auran al het grootste deel van zijn personeel ontslagen en de game gratis aangeboden.

De Australische ontwikkelaar Auran heeft onvoldoende inkomsten om de servers waarop Fury draait online te houden, zo maakte directeur Tony Hilliam op het forum van de studio bekend. Fury werd nog geen jaar geleden uitgebracht door uitgever Codemasters. In eerste instantie moest voor de aanschaf van het spel worden betaald, maar er werden geen maandelijkse abonnementskosten berekend.

In december 2007 maakte Auran bekend dat het zijn strategie ging veranderen. Het spel kon voortaan niet alleen kosteloos worden gespeeld, maar ook gratis worden gedownload, zodat de rol van uitgever Codemasters was uitgespeeld. In een poging nieuwe gamers binnen te halen, startte Auran in mei 2008 nog een Fury-toernooi waar spelers geldprijzen mee konden winnen. Erg veel nieuwe gamers leverde dit blijkbaar niet op. Ook het in het spel opnemen van de digitale versie van fotomodel Siobhan Parekh maakte onvoldoende gamers warm voor Fury.

Het geringe succes van de mmo dwong de ontwikkelaar al eerder om maatregelen te nemen. Het voltallige personeel van Auran Development, de tak van het bedrijf dat Fury ontwikkelde, moest vertrekken en ook het grootste deel van het personeel van Auran Games, de afdeling die games als Dark Reign en Trainz maakte, moest worden ontslagen. De studio kon slechts drie man in dienst houden.

Siobhan Parekh uit Fury Siobhan Parekh uit Fury

Reacties (15)


Lcd-fabrikant halveert stroomverbruik 32"-scherm

Door Dimitri Reijerman, 6 augustus 2008 13:2717 reacties

AU Optronics komt nog dit jaar met een 32"-lcd op de markt die volgens het bedrijf de helft minder stroom verbruikt dan een courante lcd met dezelfde beelddiameter.

In plaats van zestien ccfl's bestaat de backlight van het paneel van AU Optronics uit maar vier buizen, bericht Digitimes. Ook is de hoeveelheid kwik in elke buis met 82 procent verminderd. Een prototype van de eco-lcd van AU Optronics zou 54W gebruiken, terwijl een gemiddelde 32"-lcd al snel een verbruik van 100W heeft.

In 2010 wil AU Optronics overstappen op de nog zuinigere led-backlights. De eerste schermen die met deze technologie zullen worden uitgerust, zijn lcd-panels voor laptops. Overigens heeft het bedrijf ook plannen om zonnecelfolie te gaan maken. Omdat de productie van dit materiaal veel overeenkomsten vertoont met de bouw van lcd-panelen, verwacht AU Optronics dat het relatief weinig problemen zal ondervinden bij de deelname aan deze tak van sport.

Lcd-tv van AU Optronics met gehalveerd stroomverbruik

Reacties (17)


Universiteit: p2p-onderzoek Mediasentry is onwettig

Door Arie Jan Stapel, 6 augustus 2008 12:5923 reacties

De Central Michigan University heeft een klacht ingediend tegen Mediasentry, het bedrijf dat namens de Riaa auteursrechtschendingen op het internet opspoort. Volgens de universiteit werkt het bedrijf zonder vergunning als privédetective.

Mediasentry logoDe universiteit heeft de afgelopen tijd vele gerechtelijke bevelen gekregen om de identiteit te onthullen van de gebruikers van bepaalde ip-adressen, waarvandaan volgens de Riaa aan filesharing was gedaan. Het bewijs in deze zaken werd aangedragen door Mediasentry, maar volgens de universiteit is dit bedrijf illegaal aan het werk. De wet in Michigan bepaalt dat iedereen die als privédetective optreedt een vergunning moet hebben, maar Mediasentry beschikt daar niet over.

De wet geeft een lijst van gedragingen die iemand vergunningplichtig maken als privédetective en een daarvan luidt: "Het verzamelen van bewijs om bij een rechtbank te gebruiken". Aangezien de Riaa bij het verkrijgen van de gerechtelijke bevelen aan de universiteit steeds gebruik maakte van informatie van Mediasentry, zou dit bedrijf volgens de universiteit een vergunning moeten hebben, wat Mediasentry overigens steeds heeft ontkend.

In de klacht verwijst de universiteit naar de staten Massachusetts en Maine, waar privédetectives ook een vergunning nodig hebben. In beide staten heeft de overheid Mediasentry gemaand om een vergunning aan te vragen, maar dat heeft het bedrijf niet gedaan. Wel is de Riaa sindsdien in beide staten gestopt met het aanspannen van rechtszaken. In Michigan heeft Mediasentry ook een brief gekregen waarin op de vergunningplicht wordt gewezen, maar in deze staat is het bedrijf gewoon doorgegaan met zijn opsporingsactiviteiten. De universiteit vraagt daarom aan het ministerie van Arbeid en Economische groei om Mediasentry te verbieden nog langer in Michigan actief te zijn. De klacht is al in juli ingediend, maar pas onlangs in de openbaarheid gekomen.

Reacties (23)


3Com klaagt investeerder aan na mislukken overname

Door Wilbert de Vries, 6 augustus 2008 12:2711 reacties

3Com klaagt investeringsmaatschappij Bain Capital Partners aan. De netwerkgigant wil 66 miljoen dollar schadevergoeding hebben, omdat Bain en Huawei afzagen van een overname van de netwerkfabrikant.

In september vorig jaar maakte Bain bekend dat het in 3Com was geïnteresseerd en dat het 2,2 miljard dollar voor de netwerkfabrikant op tafel wilde leggen. Hoewel de overname begin dit jaar al had moeten zijn afgerond, werd er door de Amerikaanse overheid roet in het eten gegooid. Naast Bain zou namelijk ook het Chinese telecombedrijf Huawei een belang in 3Com krijgen. Volgens de VS zou dit echter een gevaar voor de staatsveiligheid betekenen vanwege de ids-software die de Chinezen hiermee in handen zouden krijgen.

Hoewel Bain en Huawei na de kritiek van de VS hun voorstel aanpasten, haakten de twee bedrijven in maart van dit jaar alsnog af vanwege de door de VS opgeworpen obstakels. 3Com zei destijds al dat dit geen valide argument was, en kondigde aan dat het mogelijk gebruik zou maken van een clausule waarin bepaald werd dat 3Com 66 miljoen dollar zou ontvangen als de overname zou worden afgeblazen. Volgens Techworld is de kogel nu door de kerk en gaat 3Com de schadevergoeding via de rechter opeisen.

3Com werd in 1979 gestart door Robert Metcalfe, mede-uitvinder van ethernet. De bedrijfsnaam staat voor 'Computers, Communication and Compatibility'. Het bedrijf was aanvankelijk erg succesvol met het op de markt brengen van zijn netwerktechnologie en de bijbehorende producten, maar na de eeuwwisseling ging het 3Com financieel minder voor de wind. Het bedrijf telt momenteel nog altijd meer dan 6000 werknemers in veertig landen en heeft een jaaromzet van 1,3 miljard dollar.

Reacties (11)


'Betalen met mobieltje wordt normaal'

Door Arnoud Wokke, 6 augustus 2008 11:59119 reacties

Het is over vijf jaar normaal om de mobiele telefoon als portemonnee te gebruiken, beweert onderzoeksbureau Juniper Research. Vooral in West-Europa zal het mobiel betalen een grote vlucht nemen.

Juniper heeft becijferd dat de helft van alle mobiele bellers in 2013 gebruik zal maken van een techniek om met de telefoon te betalen. Dat zijn in totaal 2,1 miljard mensen. Wel zullen er grote regionale verschillen in het gebruik van de mobiele portemonnee zijn. In West-Europa zal het vooral gaan om sms-betalingen, zoals die nu al gebruikt worden voor het aanschaffen van muziek en ringtones. In China en het Verre Oosten zullen mensen vooral in winkels met hun telefoon betalen. In Japan is het al normaal dat telefoons worden voorzien van een tegoed waarmee in winkels kan worden betaald.

Er is ook een aantal problemen voor de markt van mobiele betalingen, zegt het onderzoeksbureau. Het aantal telefoons waarmee mobiel betaald kan worden, zal moeten groeien. Daarnaast zijn de transactiekosten nog te hoog voor bedrijven die mobiel betalen willen aanbieden. Bovendien is mobiel betalen in veel gevallen nog niet makkelijk genoeg, stelt Juniper.

In totaal werd vorig jaar voor vijftig miljard dollar aan producten en diensten per mobiele telefoon betaald. Juniper verwacht dat de mobiele bellers in 2013 in totaal voor driehonderd miljard euro met een mobieltje zullen afrekenen. Dat is een procent van het totaalbedrag van betalingen in de wereld.

In Nederland is vooral het betalen per sms bekend, waarbij de kosten via de telefoonrekening worden verrekend. Daarnaast is de Rabobank bezig met een mobiele portemonnee die via sms werkt. Ook is er een betaalsysteem op komst dat met een near-field-communicationchip werkt. De telefoon met de chip maakt daarbij contact met een terminal in de winkel. De transactie wordt gedaan via die verbinding.

Reacties (119)


Onderzoekers maken optische sensor van nanodraden

Door Willem de Moor, 6 augustus 2008 11:308 reacties

Onderzoekers zijn erin geslaagd optische sensors van nanodraden te bouwen. Opmerkelijk aan het project is dat de bijbehorende logica ook van nanodraden gemaakt is, zodat een geïntegreerd geheel ontstaat.

Nanodraden van specifieke samenstellingen laten zich uitstekend als lichtsensors gebruiken dankzij hun geringe afmetingen: daardoor zijn de draadjes niet alleen bijna eendimensionaal, maar vertonen ze bovendien uitstekende elektrische eigenschappen. Het verbinden van nano-lichtsensors met de benodigde elektronica voor signaalversterking en -verwerking was in het verleden problematisch, omdat de gebruikte materialen voor de sensor en de bijbehorende elektronica onderling sterk verschilden. De onderzoekers van Berkeley zijn er nu echter in geslaagd om een geïntegreerd geheel van lichtsensor en signaalversterker uit nanodraden te bouwen. Bovendien claimen de wetenschappers dat hun productiemethode op grote schaal toegepast kan worden.

Circuits van nanodradenDe onderzoekers brachten nanodraden van cadmiumselenide, die als lichtreceptors dienst doen, aan op een substraat van silicium en siliciumoxide, en verbonden de lichtsensors vervolgens aan de germanium-silicium-nanodraden die het elektronische circuit vormen. Deze draden, die uit een mantel van germanium en een kern van silicium bestaan, doen dienst als basis voor fet's die het signaal van de sensors meer dan honderdduizend keer kunnen versterken.

Door het substraat tijdens het aanbrengen van de sensordraden te verschuiven, krijgen deze allemaal dezelfde oriëntatie, zodat de respons van de sensoren op lichtintensiteit en -polarisatie constant is. De lichtsensors werden ten slotte met metalen elektroden aan het substraat verbonden, waarbij in tachtig procent van de gevallen succesvolle schakelingen werden gerealiseerd. De onderzoekers denken die opbrengst nog te kunnen verbeteren door verfijning van het productieproces. In de toekomst zouden de nano-sensors niet alleen licht, maar ook chemische en biologische stoffen kunnen detecteren en niet op halfgeleiders, maar op papier of plastic geprint kunnen worden.

Nanodraden als lichtsensor
Links: nanodraden groeien in willekeurige oriëntatie; rechts: met 'contact printing' is de oriëntatie parallel

Reacties (8)


'Rock Band 2 slechts een maand exclusief voor Xbox 360'

Door Jurian Ubachs, 6 augustus 2008 11:1220 reacties

Rock Band 2 lijkt slechts een paar weken lang een exclusieve Xbox 360-titel te worden. Volgens Amerikaanse retailers is de Playstation 3-versie van het spel al een maand na de release van de Xbox 360-editie verkrijgbaar.

Logo Rock BandBij de officiële aankondiging van Rock Band 2 vorige week, werd duidelijk dat het spel een zogenaamde 'timed exclusive' gaat worden. Rock Band 2 wordt eerder uitgebracht voor de Xbox 360 dan voor andere platforms. Uit releaselijsten van verschillende Amerikaanse retailers zou nu echter blijken dat de Playstation 3-versie slechts een maand later uit komt, zo meldt Spong. De Xbox 360-versie zou in Amerika op 14 september verschijnen en de PS3-versie op 19 oktober. Deze datum lijkt wat onwaarschijnlijk, omdat 19 oktober op een zondag valt en games in de VS doorgaans op dinsdag worden uitgebracht. Het is echter wel een indicatie dat het spel rond die datum in de winkels zal liggen. De Wii- en PS2-versies zouden nog een maand later volgen, op 23 november.

De genoemde data gelden alleen voor Noord-Amerika. Het is zeer de vraag of Rock Band 2 nog dit jaar in de Benelux verschijnt. De Europese release van Rock Band liet ook lang op zich wachten, en vooralsnog is bij ons alleen de Xbox 360-versie van dat spel verkrijgbaar.

Reacties (20)


VS klaagt elf mensen aan in creditcardfraudezaak

Door Mick de Neeve, 6 augustus 2008 10:2718 reacties

Het Amerikaanse openbaar ministerie heeft elf mensen aangeklaagd in verband met fraude met ruim veertig miljoen creditcard- en bankpasgegevens. Die werden gestolen door in te breken op onbeveiligde wifi-netwerken van retailers.

Volgens de autoriteiten gaat het om de grootste identiteitsdiefstalzaak uit de geschiedenis van de Verenigde Staten. De Amerikanen kregen hulp uit onder meer Duitsland en Turkije bij het oprollen van de bende, schrijft BBC News. De verdachten komen uit de VS, Oekraïne, China, Estland en Wit-Rusland; van één verdachte zijn de naam en het land van herkomst nog onduidelijk en is alleen een nickname vrijgegeven. Een van de getroffen bedrijven is TJ Maxx, van wie vorig jaar bekend werd dat het slachtoffer was geworden van de grootste diefstal van creditcardnummers tot dusver.

Identiteitsdiefstal De elf verdachten zijn volgens het OM geen genieën maar opportunisten: er werd met laptops rondgereden op zoek naar openstaande wifi-verbindingen. Werd er een interessant bedrijfsnetwerk gevonden, dan werden tools geïnstalleerd om financiële transacties te detecteren en de gegevens op te slaan. Deze werden vervolgens verkocht. De Amerikaanse hoofdverdachte Albert Gonzales kan levenslang krijgen als hij op alle punten schuldig wordt bevonden.

De aanklagers stellen dat de schade bij banken, bedrijven en consumenten enorm is, maar dat de omvang op dit moment niet exact kan worden vastgesteld. De elf verdachten zijn namelijk weliswaar met een slordige 40 miljoen gevallen in verband gebracht, maar het vermoeden bestaat dat dit aantal nog een stuk hoger ligt. Bij de kraak bij TJ Maxx werd destijds immers al melding gemaakt van 45 miljoen achterovergedrukte creditcardnummers, en stukken van rechtszaken die gedupeerde creditcardbedrijven tegen het bedrijf aanspanden spreken volgens AP van meer dan 100 miljoen gestolen nummers. De retailer gaf aan dat sommige gegevens voor de ontdekking al waren gewist en dat dus onbekend is hoeveel mensen er precies zijn getroffen.

Reacties (18)


AT&T stapt in cloud computing

Door Pieter Molenaar, 6 augustus 2008 09:5516 reacties

Telecombedrijf AT&T probeert op de groeiende populariteit van cloud computing in te haken met de aankondiging van zijn Synaptic Hosting-dienst. Het Amerikaanse Olympische Comité is een van de eerste klanten.

AT&T logoHet hart van AT&T's Synaptic Hosting wordt gevormd door vijf grote datacenters op de lokaties Piscataway, San Diego, Annapolis, Singapore en Amsterdam. Deze super nodes zullen volgens het telecombedrijf fungeren als regionale gateways naar de netwerk-'cloud' van AT&T. Synaptic Hosting kan applicaties hosten, rekenkracht en -tijd leveren en de opslag van data verzorgen. Verder zal AT&T's cloud computing-platform in de toekomst worden uitgebreid met andere betaalde diensten uit AT&T's portfolio, waaronder unified communication, dynamische backup en restore van bestanden en on-demand downloaden van hoge resolutie-beelden zoals röntgenfoto's en CT-scans.

Een van de eerste klanten van de Synaptic Hosting-diensten is het Amerikaanse Olympische Comité, dat vanwege de verwachte piekbelasting tijdens de Olympische Spelen zijn Team USA-website laat hosten door AT&T. "We verwachten een grote toename van traffic in de aanloop naar en tijdens de Olympische Spelen, en in de maanden na het evenement zal de belangstelling weer afnemen. AT&T Synaptic Hosting is ideal voor de sterk fluctuerende bezoekersaantallen vanwege de Olympische Spelen", aldus Damani Short, die voor de websites van het USOC verantwoordelijk is.

AT&T verwacht dat zijn Synaptic Hosting-dienst interessant is voor bedrijven met een seizoensgebonden of onvoorspelbare behoefte aan ict-capaciteit. Het telecombedrijf denkt daarbij bijvoorbeeld aan online winkels vlak voor de kerstperiode of aan game-uitgevers die een online game willen hosten. Volgens Jim Paterson, bij AT&T verantwoordelijk voor de ontwikkeling van nieuwe producten, kunnen bedrijven door middel van cloud computing de kosten van netwerken en opslag met dertig procent verminderen.

AT&T begeeft zich met zijn Synaptic Hosting in een snel drukker wordend segment. Google, Sun en HP bieden bedrijven al saas-diensten aan, terwijl Microsoft voorzichtig bezig is om Live Mesh om te vormen tot een cloud computing-oplossing. Zelfs e-tailer Amazon biedt al cloud computing-diensten aan. Volgens onderzoek van Gartner zal in 2010 minstens tweederde van alle bedrijven met meer dan 100 werknemers op zijn minst één saas-oplossing gebruiken, terwijl in 2012 tachtig procent van de softwareleveranciers een groot deel van zijn productaanbod als online dienst aan zal bieden.

Reacties (16)

Lees meer

Ziggo test online backupdienst
Ziggo test online backupdienst Nieuws van 15 augustus 2009

Hackers verpakken malware in afbeelding

Door Willem de Moor, 6 augustus 2008 09:2368 reacties, submitter: aliencowfarm

Beveiligingsonderzoekers zullen op de Black Hat-bijeenkomst software tonen die kan worden ingezet om persoonlijke gegevens van websitebezoekers te verzamelen. Ze vermomden een java-bestand als afbeelding.

Blackhat 2008 logoDe onderzoekers van beveiligingsbedrijf Ngssoftware en de beveiligingsafdeling van Ernst & Young zullen hun zogenoemde 'Gifar'-bestand tonen op de laatste dag van de Black Hat-beveiligingsconferentie, die van 2 tot 7 augustus in Las Vegas wordt gehouden. De naam 'Gifar' is gebaseerd op het duale karakter van het bestand: de webserver behandelt de malware als een afbeeldingsbestand in gif-formaat, terwijl de Java-virtual machine van de gebruiker het bestand als een uitvoerbare java-applicatie of .jar-bestand herkent. De gebruiker ziet alleen een afbeelding.

Wanneer kwaadwillenden een gifar-bestand op een site plaatsen, kunnen zij bezoekers van andere sites, bijvoorbeeld een sociale netwerksite waar gebruikers moeten inloggen, middels fictieve profielen naar de gifar-malware lokken. De Java-vm van de bezoeker zal het archiefbestand openen en de code uitvoeren. Met die code kunnen vervolgens de inloggevens van bijvoorbeeld Hyves, Myspace of Facebook gestolen worden, omdat de .jar-code met de rechten van de bezoeker kan communiceren met de website waar die vandaan kwam. Het filteren van hybride bestanden zou een goede beveiliging kunnen vormen; daarom zou alleen een lokkertje op de netwerksite geplaatst worden, terwijl het kwaadaardige bestand op een server zonder contentfiltering wordt gehost.

Een meer algemene oplossing zou een update van Suns Java-software kunnen zijn, en de beide Blackhat-deelnemers hopen dan ook op een snelle oplossing voor dit specifieke probleem. Volgens Nathan McFeters en John Heasman, de makers van het hybride bestand, is een patch voor Java echter niet voldoende: de 'gifar-methode' is slechts een van de manieren om van de kwetsbaarheid van webtoepassingen gebruik te maken. Volgens Jeremiah Grossman, de cto van White Hat Security, moeten browsers op een fundamenteel andere wijze met beveiliging omgaan. Overigens zullen McFeters en Heasman, om misbruik te voorkomen, de details van hun gifar-software niet openbaar maken.

Reacties (68)


Veel minder steun voor Yahoo's Jerry Yang dan gedacht

Door Mick de Neeve, 6 augustus 2008 08:4525 reacties

Yahoo-ceo Jerry Yang blijkt vorige week veel minder steun van aandeelhouders voor zijn herverkiezing te hebben gehad dan eerder werd gedacht. Veel stemmen van voorstanders van een overname door Microsoft waren per ongeluk niet meegeteld.

Jerry Yang, Yahoo Vorige week werden cijfers gepubliceerd waaruit zou blijken dat 14,6 procent van de stemmen tegen Yangs herverkiezing was uitgebracht. Grootaandeelhouder Capital Research vond dit opvallend weinig en eiste een onderzoek. Daaruit bleek dat een van de partners van stemmentelbedrijf Broadridge door gebruik van een verkeerde print-out honderd miljoen aandelen had gemist, waardoor het proces van het pro rata naar het aantal aandelen tellen van de stemmen in de soep liep. Ook de herverkiezing van anderen, onder wie bestuursvoorzitter Roy Bostock, bleek in mindere mate te worden gesteund: die kreeg veertig procent in plaats van de eerder gedachte twintig procent tegen zich.

Yahoo heeft op de nieuwe feiten gereageerd door te benadrukken dat de resultaten er niet door worden beïnvloed: geen enkele herverkiezing hoeft ongedaan te worden gemaakt. Maar anderen zoals Yahoo-aandeelhouder en durfkapitaalmanager Eric Jackson stellen dat het belangrijk is dat Yahoo zich realiseert dat het bedrijf nog steeds onder druk staat. "Vorige week dacht ik dat het Yahoo-bestuur makkelijk wegkwam terwijl ze dat niet echt verdienden", aldus Jackson tegenover BBC News.

Reacties (25)