De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie stuurt marslander InSight definitief met pensioen, omdat het leggen van contact definitief voorbij lijkt te zijn. Het beëindigen van de missie volgt ruim vier jaar nadat de lander succesvol arriveerde op de rode planeet.

Missiecontrollers van het Jet Propulsion Laboratory van NASA zijn er ondanks meerdere pogingen niet meer in geslaagd om contact te leggen met de lander. Dat leidde tot de conclusie dat de accu's van het ruimtevaartuig leeg zijn en geen energie meer kunnen leveren. Deze staat waarin InSight zich hoogstwaarschijnlijk bevindt, wordt door de ingenieurs ook wel aangeduid met 'dead bus'. Het missieteam heeft de robotarm al eerder in een rustpositie gebracht.

NASA had eerder al aangegeven de missie als beëindigd te beschouwen als twee communicatiepogingen niet zouden lukken. Er wordt nog wel geluisterd naar een signaal, maar NASA acht het onwaarschijnlijk dat er nog een teken van leven wordt opgevangen. Op 15 december was er voor de laatste keer contact.

Onlangs publiceerde de ruimtevaartorganisatie nog een foto die InSight heeft gemaakt. Er werd al vanuit gegaan dat die foto de laatste zou zijn. Dat heeft te maken met de hoeveelheid stof die op de zonnepanelen is komen te zitten. Die hoeveelheid is steeds verder toegenomen in de afgelopen maanden en daardoor is de hoeveelheid elektriciteit die nog opgewekt kon worden, aanzienlijk afgenomen. Eind oktober werd al uitgegaan van een laatste termijn van zes weken.

De missie van InSight begon toen de lander in november 2018 arriveerde op Mars. Een maand later maakte Insight zijn eerste volledige selfie. De geplande missie werd in 2020 afgerond en verlengd tot in 2022. InSight is naar Mars gestuurd voor bodemonderzoek. De lander is hoofdzakelijk gelanceerd om antwoord te geven op vragen over de structuur en de energetica van het binnenste van de planeet Mars. Om daar meer over te weten te komen, heeft de lander onder meer de dikte van de korst, de omvang en de dichtheid van de kern gemeten. Eerder dit jaar mat Insight nog de grootste aardbeving op Mars tot nu toe en werd ook een meteorietinslag ontdekt.

De Nederlandse minister Schreinemacher voor Buitenlandse Handel heeft in de Tweede Kamer gezegd dat het bijna niet te voorkomen is dat in Nederland gemaakte chips uiteindelijk gebruikt worden in bijvoorbeeld drones of andere wapensystemen die tegen Oekraïne worden ingezet.

Dat zei Schreinemacher tijdens een Commissievergadering over het wapenexportbeleid. "Het is natuurlijk verschrikkelijk om zulke berichten te lezen. Maar het zijn vaak chips die gewoon in een magnetron of een tosti-ijzer zitten", zei de bewindspersoon. "We hebben het hier niet over hoogwaardige technologische chips." Volgens haar is een zwarte lijst ook geen optie: "Je legt de hele chipexport stil als je deze chips op een verbodenlijst zet. Het gaat om miljoenen stuks", tekende de NOS op.

Volgens de minister is het niet te doen om alle in Nederland geproduceerde chips die geëxporteerd worden, te gaan controleren en daarbij te kijken of ze uiteindelijk al dan niet in een wapensysteem worden gebruikt. Dat is mede zo lastig omdat de chips bijvoorbeeld uit huishoudelijke apparaten kunnen worden gehaald. Wat ook gebeurt, is dat tussenhandelaren ze importeren en vervolgens weer doorverkopen. In oktober werd er nog een Nederlander opgepakt vanwege het leveren van chips aan Rusland.

Deze kwestie kwam tijdens de vergadering aan de orde vanwege onderzoek van de Britse onderzoeksorganisatie Conflict Armament Research. Deze organisatie bevestigde tegenover het AD dat Iraanse wapendrones die in Oekraïne zijn ingezet chips bevatten die van Nederlandse makelij zijn. In de zomer meldde het Financieel Dagblad al dat Rusland drones inzet met chips van NXP en het Chinees-Nederlandse bedrijf Nexperia, ondanks het feit dat deze bedrijven na de inval in Oekraïne al waren gestopt met leveringen aan Rusland.

Arianespace en ESA hebben een onafhankelijk onderzoek ingesteld naar de oorzaak van de mislukte lancering op dinsdagavond van een Vega C-raket. Er was een issue met de tweede trap van de relatief nieuwe Europese raket.

Arianespace meldde eerder al dat 2,5 minuut na de lancering vanuit Frans-Guyana zich een afwijking voordeed bij de Zefiro 40-rakettrap waarmee deze Vega C-missie ten einde kwam. Het loskomen van de grond en het afstoten van de eerste trap geschiedden probleemloos en dat gold ook voor het ontsteken van de tweede trap, maar daarna werd er plotseling een verlies van druk geconstateerd. Vervolgens werd niet meer het bedoelde traject afgelegd en waren er sterke afwijkingen. Daarmee kwam de missie voortijdig ten einde en de raket werd bewust tot ontploffing gebracht. Daarmee zijn ook de twee satellieten die aan boord waren, Pléiades Neo 5 en Pléiades Neo 6, verloren gegaan. Deze hadden Airbus' Pléiades Neo Earth-constellatie moeten voltooien.

De onderzoekscommissie krijgt de taak om de oorzaken van de mislukte missie te analyseren en om met oplossingen en maatregelen op de proppen te komen, zodat er weer vluchten met de Vega C-raket kunnen plaatsvinden. Er was woensdagmiddag een mediabriefing, maar volgens het Twitter-account Space Voyaging werd er weinig informatie gedeeld en mochten er geen vragen worden gesteld. Arianespace zei dat het meer informatie zal delen als het onderzoek verder is gevorderd.

De lancering van dinsdagavond was de tweede missie van de nieuwe, 35 meter hoge Vega C-raket. De eerste lancering van de raket vond in juli plaats en was succesvol. De tweede lancering had al op 24 november moeten plaatsvinden, maar dat werd eerder uitgesteld door de ontdekking van kapotte apparatuur. De Vega C is een krachtigere versie van de bestaande Vega-raket die in 2012 voor het eerst vloog. Onder meer de Zefiro-40-motor is nieuw, als vervanging van de Zefiro 23 van de originele Vega-raket. De Zefiro-trappen bevatten vastebrandstofmotoren en worden gemaakt door het Italiaanse bedrijf Avio.

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft de Nederlandse politie een boete van 50.000 euro opgelegd. In Rotterdam zijn tijdens een periode in 2020 in de coronatijd camera-auto's ingezet, maar daarvan waren de privacyrisico's niet in kaart gebracht en er zijn te veel beelden verzameld.

Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens heeft de politie met de specifieke inzet van de camera-auto's de wet op meerdere manieren overtreden. Het betrof de inzet van twee auto's met 360-gradencamera's die gedurende de duur van vijf weken in mei 2020 zijn ingezet in Rotterdam. Het doel van de gemeente Rotterdam was om te controleren of mensen de 1,5 meter afstand wel in acht namen. Met deze auto's zijn veel mensen herkenbaar in beeld gebracht en de verzamelde beelden werden bekeken in een meldkamer, opgeslagen en konden worden doorgestuurd naar andere politielocaties.

Allereerst had op grond van de Algemene verordening gegevensbescherming en de Wet politiegegevens een data protection impact assessment of gegevensbeschermingseffectbeoordeling uitgevoerd moeten worden. Dat is een instrument om voorafgaand aan de inzet de privacyrisico’s van een gegevensverwerking in kaart te brengen, zodat daarna ook maatregelen kunnen worden genomen om die risico’s te verkleinen. Volgens de AP was zo'n beoordeling nodig, omdat de politie had kunnen weten dat het inzetten van de camera-auto’s waarschijnlijk een hoog privacyrisico opleverde. Bovendien betekende de inzet van de auto's dat in de openbare ruimte persoonsgegevens van grote groepen mensen zouden zijn verzameld, zonder dat men wist dat er beelden werden gemaakt en hoe ze werden gebruikt.

Daarnaast stipt de AP aan dat de camera-auto's ook beelden maakten op momenten dat er geen overtredingen van coronamaatregelen werden geconstateerd, bijvoorbeeld als er geen sprake van groepsvorming was. De auto's maakten herkenbare beelden van mensen en dat gebeurde ook op andere plekken dan de aangewezen 'hotspots'. Daardoor zijn er te veel beelden gemaakt en opgeslagen, die niet noodzakelijk waren voor de uitvoering van de politietaak.

Het is nog mogelijk dat er bezwaar wordt aangetekend tegen de opgelegde boete, al heeft de politie erkend dat de wet op meerdere punten is overtreden met de inzet van de twee camera-auto's. Er werd vorig jaar al door de Autoriteit Persoonsgegevens geconstateerd dat de gemeente Rotterdam onrechtmatig handelde door camera-auto's in te zetten om destijds tijdens de lockdown te kijken of mensen in het openbaar genoeg afstand hielden.

Nederland is weer een database rijker. Staatssecretaris van Digitalisering Alexandra van Huffelen heeft op woensdag het landelijke algoritmeregister gepresenteerd. Daarin maken overheidsinstellingen openbaar hoe ze tot geautomatiseerde besluiten komen. Wat staat daar in en wat moeten we ermee? 5 vragen over het algoritmeregister.

1. Wat is het algoritmeregister?

Het register is te vinden op algoritme.overheid.nl. Aan de site werd al weken in het semi-openbaar gewerkt, maar op woensdagmiddag stuurde staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitalisering een brief naar de Tweede Kamer waarin ze het register officieel aankondigt.

In het register staan op dit moment 109 algoritmes die verschillende Nederlandse overheidsinstellingen gebruiken. Sommige komen van de Rijksoverheid, zoals deze van de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens waarmee geautomatiseerd de kenmerken van een pasfoto in een identiteitsbewijs worden gecontroleerd, of dit, een algoritme van de Belastingdienst waarmee de huurtoeslag berekend wordt. Ook zijn er algoritmes van gemeenten, provincies en van zelfstandige bestuursorganen zoals het kadaster. Een lijst van alle algoritmes is te downloaden als .csv-bestand.

Maar wat staat er dan precies in dat register? Om te beginnen: dat is niet de broncode van de algoritmes, of zelfs een voorbeeldberekening. Het register is in de eerste plaats een overzicht. Wat wordt er her en der gebruikt en met welk doel?. Bij de algoritmes die zijn opgenomen, staat een korte beschrijving van de naam, de instelling en de afdeling die ervoor verantwoordelijk is. Daarnaast staan er verwijzingen naar externe websites met meer informatie. Het register beschrijft ook het doel, de impact en de proportionaliteit van algoritmes. Overheden die een algoritme bouwen of laten bouwen, moeten daar bijvoorbeeld een privacy impact assessment op laten doen. Daarin staat hoe de data wordt gebruikt en hoe de privacyinbreuk van burgers wordt geminimaliseerd. Dat assessment, of in ieder geval een link ernaar, staat ook in het register. Daarnaast staat er welke databronnen er worden gebruikt, of er toetsen op zijn gedaan, of er menselijke tussenkomst is - kortom, alle relevante informatie die je nodig hebt om te weten hoe de overheid algoritmes gebruikt.

2. De Belastingdienst gebruikt maar één algoritme? Press x to doubt...

Dat klopt, het algoritmeregister is nog niet compleet. Dat geeft Van Huffelen ook toe in haar Kamerbrief. "Het is belangrijk om te benadrukken dat dit register een eerste versie is", schrijft Van Huffelen. "Er is hard gewerkt om deze versie te realiseren. Daarmee laat ik zien hoe het kan werken, maar verdere doorontwikkeling is beslist nodig."

Veel van de 109 algoritmes die er op dit moment in het register staan, waren al openbaar en stonden in lokale registers. Zo heeft Amsterdam al jaren een eigen register. De rest van het landelijke register is ook grotendeels gebaseerd op wat er in die openbare registers stond. "Deze eerste opzet is gemaakt op basis van wat er al was bij bijvoorbeeld de gemeentes Amsterdam en Rotterdam", zegt Van Huffelen in gesprek met Tweakers. "De standaard die we nu gebruiken, is een beetje informeel tot stand gekomen door wat we in die twee steden zagen. Daar werken we verder nog aan."

In de toekomst is het de bedoeling dat álle overheidsalgoritmes in het register verschijnen. Dat moet geautomatiseerd gaan gebeuren. Nu zijn de algoritmes nog handmatig ingevoerd, maar in de toekomst wil de staatssecretaris een metadatastandaard opstellen die alle nieuwe en bestaande overheidsalgoritmes moeten volgen. "Het komende jaar zal ik een aantal vervolgstappen zetten: de metadatastandaard verder ontwikkelen, de website verbeteren, publicatie van algoritmes door overheidsorganisaties stimuleren en de verplichtstelling voorbereiden", schrijft Van Huffelen.

3. Even een stap terug: wat verstaat de overheid eigenlijk onder een algoritme?

Als je 'algoritme' heel technisch bekijkt, is een muisklik ook een algoritme. Als actie A wordt uitgevoerd, is uitkomst B het resultaat. Maar dat is natuurlijk niet wat er in het algoritmeregister staat. "In het register staan algoritmes die een impact op mensen en invloed op beleid hebben", zegt Van Huffelen tegen Tweakers. "Het gaat hier om risico-analyses."

Ron Roozendaal, die inmiddels bij het minister van Binnenlandse Zaken over digitalisering gaat en eerder aan CoronaMelder werkte, zegt tegen Tweakers: "We zoeken naar een niet al te smalle definitie, maar we willen ook niet dat de definitie zo breed wordt dat je de speld niet meer in de hooiberg vindt. Het gaat om algoritmes waarbij bijvoorbeeld risicoselecties worden gemaakt, waar het impact heeft op mensen." Voor het register heeft de overheid op dit moment nog geen harde definitie, maar 'aan die definitie wordt nog verder gewerkt'.

De voorzichtige definitie van Van Huffelen sluit ook aan bij wensen van de regering en de Tweede Kamer. Veel partijen, van links tot rechts, hadden na het toeslagenschandaal al in hun verkiezingsprogramma's iets opgenomen over algoritmes zoals de Fraude Signalerings Voorziening of FSV, het controversiële, discriminerende algoritme dat de Belastingdienst gebruikte. Ook schandalen rondom het Systeem Risico Indicatie (SyRI) waren redenen om met beleid te komen rondom algoritmes. Binnen die context is het nieuwe register ook te zien; dit zijn algoritmes waarmee de overheid op de een of andere manier besluitvormingen neemt over burgers, al dan niet met menselijke tussenkomst.

4. Is dat de enige reden dat dit register er komt?

Dit is waar het oorspronkelijke idee vandaan kwam. Maar er is een tweede argument: het moet. Niet van Nederland, maar wel van de Europese Unie. Die nam onlangs de AI Act aan. Die wet verplicht lidstaten om bepaalde maatregelen te nemen op het gebied van kunstmatige intelligentie. Zelflerende algoritmes, of algoritmes met geautomatiseerde besluitvorming, vallen daar ook onder. Een van de verplichtingen is dat lidstaten zulke algoritmes openbaar moeten maken.

Het algoritmeregister komt er ook vanwege een Europese verplichtingVan Huffelen verwijst in haar Kamerbrief en in gesprek met Tweakers regelmatig naar de AI Act. Sterker nog, de toekomst van het register is ervan afhankelijk. Nu is het register nog vrijblijvend. De Tweede Kamer nam eerder een motie aan van Laurens Dassen van Volt, die ervoor pleitte dat álle Nederlandse overheidsinstellingen juist verplicht hun algoritmes moeten openbaren. Van Huffelen wil de uitwerking van die motie samenvoegen met de Europese verplichting om 'hoogrisico-AI-systemen' openbaar te maken. "Een verplicht algoritmeregister wil ik bezien in samenhang met de voorgestelde AI-verordening. De AI-verordening is het uitgangspunt, maar deze is nog niet definitief vastgesteld", schrijft Van Huffelen.

5. Hoe weten we straks zeker dat dit register klopt?

Daarvoor komt er een algoritmetoezichthouder. Dat is een harde eis die is afgesproken in het regeerakkoord uit 2021. De algoritmetoezichthouder wordt onderdeel van de Autoriteit Persoonsgegevens en gaat toezicht houden op alle algoritmes die de Nederlandse overheid gebruikt. Daarvoor zal de toezichthouder met name kijken naar de algoritmes in het nieuwe register. "Nu is dat nog een informatieve tool, maar straks wordt het een doel op zichzelf om aan te toetsen", zegt Van Huffelen tegen Tweakers. Ook de waakhond is een verplichting vanuit de Europese AI Act. Dat betekent dat die toezichthouder zich dus ook aan de regels van de verordening moet houden. Over de toezichthouder wordt 'begin volgend jaar' meer bekendgemaakt, zegt Van Huffelen. Aanvankelijk was het plan dat deze toezichthouder er al voor de zomer van 2022 zou zijn, maar dat loopt vertraging op.

De Nederlandse start-up Blip stopt met het gelijknamige audioplatform. Het platform voor micropodcasts en muziek- en audiofragmenten was enkele jaren in bèta beschikbaar via de Google Play Store en Apple App Store.

Op het moment van schrijven is de Blip-app al niet meer beschikbaar voor Android. Via een omweg kan de applicatie volgens Spreekbuis nog steeds gedownload worden, al gaat het platform naar verluidt na de kerst offline. Het is niet duidelijk waarom Blip stopt met het platform, maar het heeft vermoedelijk simpelweg niet de verwachtingen van de bedenkers waargemaakt. Dit blijkt onder meer uit het beperkte aantal volgers op Twitter. Daarnaast was het officiële account van het platform sinds juni 2021 niet meer actief.

Het platform is in 2019 opgericht door Joost Lubach en Toon Toetenel. Blip combineerde functies van bijvoorbeeld Spotify met een sociaal medium waarbij gebruikers korte audiofragmenten van maximaal 200 seconden konden plaatsen. Andere gebruikers konden vervolgens kanalen volgen en kregen de sporadische audiofragmenten via een feed te zien en te horen.

Fastned heeft in samenwerking met het bedrijf EVBox een 400kW-lader geplaatst op een van zijn Nederlandse laadlocaties. Volgens de bedrijven is dit een van de eerste losstaande laders in Europa met dit vermogen.

Volgens Fastned kan een elektrische auto na drie minuten laden bij deze 400kW-lader 100km rijden, al moet de auto in kwestie dan wel laden met dit vermogen ondersteunen. Fastned zegt dat het laadvermogen ook dynamisch kan worden gedeeld, dus dat bijvoorbeeld twee elektrische voertuigen gebruik van de laadpaal maken en elk een laadsessie starten met maximaal 200kW voor elke auto.

De 400kW-variant is volgens Fastned 'de volgende evolutiefase van onze flexibele en schaalbare familie Troniq Modulaire snellaadstations'. De installatie van deze zogeheten EVBox Troniq Modular High-Power-laadpaal is op 13 december voltooid op de laadlocatie in De Watering, langs de A8-snelweg bij Oostzaan, iets ten noorden van Amsterdam. In maart 2018 opende Fastned hier zijn eerste snellaadstation met een 350kW-lader in Nederland.

EVBox is in 2010 opgericht en richt zich op het aanbieden van laadoplossingen voor elektrische voertuigen. Zo biedt het bedrijf commerciële laadstations en laadstations voor woningen aan, maar ook snelladers en laadbeheersoftware. Naar eigen zeggen heeft EVBox meer dan 400.000 laders aan klanten geleverd en worden er met de EVBox Everon-laadbeheersoftware maandelijks meer dan 1,4 miljoen laadtransacties verwerkt.

T-Mobile Nederland en Open Dutch Fiber gaan in Leiden-Zuid ruim 30.000 huishoudens voorzien van een glasvezelaansluiting. Inwoners van de desbetreffende wijken kunnen volgens de provider vanaf begin volgend jaar al gebruikmaken van snelheden tot 1Gbit/s.

T-Mobile zegt dat de eerste huishoudens naar verwachting vanaf 'begin 2023' toegang tot glasvezelinternet hebben. Het gaat hier om een netwerk van Open Dutch Fiber waar T-Mobile mee samenwerkt. De werkzaamheden beginnen in de wijken Boerhaavedistrict, Morsdistrict, Stevenshofdistrict, Bosdistrict en Gasthuisdistrict.

Het lijkt erop dat door het aansluiten van de huishoudens in de genoemde wijken in een deel van Leiden een situatie ontstaat die bijvoorbeeld ook in Den Haag en Zoetermeer speelde, namelijk dat er twee verschillende netwerken worden aangelegd en er sprake is van enige overlap. Eind vorig jaar werd duidelijk dat KPN in januari 2022 startte met de aanleg van glasvel in Leiden. KPN begon in Leiden-Noord, maar het is vanuit KPN de bedoeling om heel Leiden van glasvezel te voorzien, waarbij het in totaal om ruim 47.000 aansluitingen gaat. Of dit betekent dat de stoepen in de genoemde wijken twee keer open moeten, is niet duidelijk.

Open Dutch Fiber en T-Mobile gaven in april vorig jaar aan dat ze een miljoen huishoudens willen voorzien van glasvezel. Daar werd een periode van vijf jaar voor gegeven. Dit project richt zich vooral op stedelijke gebieden waar nog geen glasvezel ligt. De twee bedrijven zeggen dat ze al op de helft zitten van dit streven van een miljoen huishoudens.

De Nederlandse minister Jetten van Klimaat en Energie heeft het Landelijk Actieprogramma Netcongestie aangeboden aan de Tweede Kamer. Met dit plan wil het kabinet op meerdere manieren bereiken dat er meer ruimte op het stroomnet komt.

Over dit plan, dat volgens de minister is opgesteld en onderschreven 'door een brede vertegenwoordiging van stakeholders', heeft Jetten een brief naar de Kamer gestuurd waarin de essentie van het plan wordt geschetst. In grote lijnen zijn er drie hoofddoelen: sneller bouwen, het stroomnet slimmer gebruiken en de flexibele capaciteit vergroten. Voor de zomer van volgend jaar wordt bekeken of er met dit plan voldoende resultaat is geboekt of dat er nog extra stappen nodig zijn.

De hoogste prioriteit ligt bij het sneller uitbreiden van het elektriciteitsnet. Volgens de minister investeren netbeheerders jaarlijks 3,9 miljard euro in het net en dat is een verdubbeling ten opzichte van 2019. Coördinatie lijkt daarbij ook een belangrijk sleutelwoord te zijn. Volgens het ministerie kan de uitbreiding aanzienlijk versneld worden als netbeheerders, overheden en marktpartijen hun plannen beter op elkaar afstemmen en procedures parallel en sneller doorlopen. De provincies gaan hierin een belangrijke rol spelen, bijvoorbeeld via 'energieboards' waar overheden met netbeheerders en industrieclusters projecten per gebied gebundeld en integraal aanpakken. Dat moet onder meer leiden tot snellere vergunningsprocedures.

Daarnaast is er een duidelijk doel om de ruimte op het stroomnet efficiënter te gebruiken. Het ministerie wil dat de ruimte op het net flexibeler wordt ingezet en dat het net minder wordt belast op piekmomenten; dat maakt dat er meer partijen kunnen worden aangesloten. Om dat te bereiken, is het plan om 'spitsmijden' voordeliger te maken. Daarnaast moeten er flexibele contracten komen en moet het mogelijk worden om één aansluiting voor wind, zon en energieopslag te kunnen delen.

Het derde doel is de flexibele capaciteit vergroten. Het gaat er dan vooral om het energiegebruik te laten aansluiten op de (regionale) energieproductie. Daarbij kan gedacht worden aan een fabriek die harder gaat draaien op het moment dat het hard waait en dus windparken op zee veel relatief goedkope stroom genereren. Een dergelijke flexibiliteit is volgens het ministerie echter vrij nieuw en complex voor bedrijven. Daartoe gaan energieproducenten, brancheverenigingen, netbeheerders en overheden bedrijven helpen met technische ondersteuning. De komst van financiële ondersteuning wordt nog onderzocht.

Eerder erkende minister Jetten al dat het kabinet in de afgelopen jaren meer had moeten doen om het elektriciteitsnet uit te breiden. Hij liet toen weten te gaan ingrijpen op het stroomnet, niet alleen door meer te gaan investeren, maar ook door vaker vergunningstrajecten te gaan overnemen van lagere overheden. Bij dat laatste, vooral bij grote energie-infraprojecten, duurt de voorbereiding veelal te lang, stelde de minister. Met deze erkenning en plannen gaf hij een reactie op kritiek van onder meer netbeheerders. Zij uitten kritiek op de ACM, omdat de toezichthouder in hun ogen te weinig ruimte heeft geboden voor investeringen in het stroomnet, wat nu de energietransitie en de economische groei zou afremmen. Met waarschuwingen hiervoor zou weinig of niets zijn gedaan. De ACM was het daar niet mee eens en stelde dat het belangrijk is dat er geen investeringen worden gedaan die achteraf niet nodig blijken te zijn.

Een groep van tien personen heeft een rechtszaak aangespannen tegen Microsoft om naar eigen zeggen de overname van Activision Blizzard te stoppen. Volgens de aanklagers krijgt Microsoft te veel macht als de overname doorgaat.

Er is sinds de aankondiging van de overname ter waarde van zo'n 68,7 miljard dollar veel kritiek op de beoogde deal, veelal vanuit markttoezichthouders en -autoriteiten als de Europese Commissie en de FTC. Voor zover bekend is het daarentegen de eerste keer dat een groep particulieren zich met juridische stappen tegen de overname van Activision Blizzard verzet.

De aanklagers beweren: "Als Microsofts voorgestelde overname van Activision Blizzard door mag gaan, zou de game-industrie substantiële concurrentiemogelijkheden verliezen. Hierdoor krijgt Microsoft disproportionele marktmacht met de mogelijkheid om concurrenten te hinderen, output te beperken en prijzen op te drijven", citeert Bloomberg Law uit rechtbankdocumenten. Microsoft herhaalt in een statement voorgaande beweringen; de deal zou juist concurrentiestrijd bevorderen en 'meer kansen creëren voor gamers en gameontwikkelaars'.

Het is volgens een analyse van FOSS Patents daarentegen onwaarschijnlijk dat de rechtszaak daadwerkelijk behandeld wordt. De desbetreffende zaak lijkt meer op een class action-rechtszaak en zou volgens het medium vanwege de 'hinderlijkheid' van de zaak geschikt kunnen worden door Microsoft. Mogelijk is het afbetalen van een dergelijke zaak goedkoper en gemakkelijker dan een goed verweer bieden in een daadwerkelijke rechtszaak.

Freedom Internet voert vanaf 1 februari 2023 uiteenlopende prijswijzigingen door voor internetabonnementen. De provider stelt dat de prijzen van uitbaters van de netwerken veranderd zijn, waardoor ook de internettarieven aangepast moeten worden.

De provider heeft klanten met een e-mail ingelicht over de prijsveranderingen. Freedom stelt dat prijsverhogingen veelal worden veroorzaakt door hogere grondstof- en energiekosten, naast de invloed van de 'hoge inflatie'. In een blogpost laat het bedrijf weten dat klanten vanaf de vermelde datum het contract eventueel vroegtijdig op kunnen zeggen als zij niet akkoord gaan met een prijsstijging. Bij een gelijke prijs of het dalen van de maandlasten is een klant in principe niet contractvrij.

De prijsverandering hangt volledig van het abonnement af. Een deel van de abonnementen houdt dezelfde prijs, terwijl de goedkopere contracten veelal twee of drie euro duurder worden. Enkele internetabonnementen met een hoge snelheid van 500 of 1000Mbit/s worden juist twee of drie euro goedkoper. Klanten die gebruikmaken van een eigen modem, betalen overigens twee euro minder, ongeacht het abonnement.

Raspberry Pi-ceo Eben Upton laat weten dat de Raspberry Pi 5 pas na 2023 uitkomt vanwege de bevoorradingsproblemen die voorlopig blijven aanhouden. Hij noemt 2023 een 'hersteljaar' en stelt dat het bedrijf pas daarna gaat werken aan een volgende generatie.

Raspberry Pi heeft volgend jaar de tijd nodig om te herstellen van de recente bevoorradingsproblemen, zegt Upton tegen YouTube-kanaal ExplainingComputers. De coronapandemie en de daaropvolgende tekorten aan grondstoffen en productiefaciliteiten hebben 'het ritme' van het bedrijf verstoord, waardoor de Raspberry Pi 4 nu de langstlopende generatie singleboardcomputers van het merk is. Die generatie kwam in de zomer van 2019 op de markt en bestaat grofweg net zo lang als de Raspberry Pi 3 en 3+ bij elkaar. Daar komt in elk geval nog een jaar bovenop.

"Weet je wat een ramp zou zijn? Als we de Raspberry Pi 5 proberen uit te brengen en de productie niet tijdig kunnen opschalen vanwege beperkingen. Of dat we de Raspberry Pi 5 uitbrengen en daarmee de bevoorradingsketens voor andere [Raspberry Pi's] verstoren", aldus Upton. Hij spreekt van het 'kannibaliseren' van bestaande productlijnen bij een te vroege release van huidige generaties. "Het gaat niet alleen om tekorten aan chips. Sommige problemen met de bevoorradingsketens betreffen packaging, testcapaciteiten of substraten."

De accuduur van de komende DualSense Edge is volgens Sony 'iets korter' dan die van de oorspronkelijke DualSense. De aanpasbare Edge-controller voor de PlayStation 5 komt op 26 januari uit voor een adviesprijs van 240 euro.

De komende variant van de PlayStation 5-DualSense heeft een hoop nieuwe functies, maar hanteert exact dezelfde formfactor als het origineel, waardoor de controller iets minder lang meegaat op een volle accu. Sony zegt tegenover The Verge: "We willen een balans vinden tussen de accuduur in draadloze modus en het leveren van geavanceerde, high-performance-functies." Het bedrijf laat niet weten hoeveel korter de accuduur is. Er zijn ook geen officiële cijfers bekend over de accuduur van de reguliere DualSense, al stellen verschillende bronnen dat de controller het zo'n twaalf uur kan volhouden.

Sony benadrukt overigens dat gebruikers de meegeleverde USB-C-kabel van 2,8 meter kunnen gebruiken om de DualSense Edge tijdens gebruik op te laden, al is de controller dan vanzelfsprekend niet meer draadloos. Deze kabel heeft een slotsysteem waarmee de aansluiting gezekerd kan worden.

Naar eigen zeggen werd de DualSense Edge ontwikkeld in samenwerking met professionele gamers. Sinds 2018 zou Sony meer dan 100 sessies hebben gehouden met deze gamers om te achterhalen wat de grootste tekortkomingen van de huidige DualSense zijn. Tweakers publiceerde dinsdag een preview van de komende controller.

De Nederlandse politie wil chatbot Wout volgend jaar aangiftes laten opnemen. Details daarover geeft de politie niet, maar het moet gaan om 'eenvoudige aangiftes'. De chatbot wordt nu ook landelijk ingezet om vuurwerkoverlastmeldingen op te nemen.

De politie schrijft dat ze de chatbot Wout op het eind van dit jaar landelijk wil inzetten om meldingen van vuurwerkoverlast aan te nemen. De politiediensten worden in de laatste weken van het jaar veel meer dan gemiddeld gebeld door burgers die vuurwerkoverlast willen melden. Wout geldt als een nieuw kanaal waar burgers die meldingen kunnen doen, waarbij er minder menskracht bij de telefoondienst van de politie nodig is. "Als de meldingen online binnenkomen, kunnen we sneller een beeld vormen waar de grootste vuurwerkoverlast is", zegt Janny Knol van de Nationale Politie. "Lokale agenten of handhavers van de gemeente kunnen daarmee beter een inschatting maken waar extra toezicht nodig is."

Volgend jaar wil de politie ook dat de chatbot 'meer typen meldingen en eenvoudige aangiftes kan opnemen'. Daarover noemt de politie echter geen details. Ook wil de politie werken aan ondersteuning van meer talen in de bot. Nu kent de bot alleen Nederlands en Engels. Wout heeft sinds de eerste proefperiode meer dan 40.000 gesprekken gevoerd, waarvan in een derde van de gevallen een echte politieagent het gesprek overnam.

Wout werd in 2019 opgezet. Aanvankelijk gebeurde dat als proef. De chatbot kan simpele vragen van burgers beantwoorden, maar ook overlastmeldingen aannemen. Later kunnen burgers ook worden doorgeschakeld naar een echte agent die de chat dan overneemt. De proefperiode stopte eind 2020, maar ging kort daarna weer van start vanwege de coronacrisis. Toen kwamen er bij de politie veel meer vragen binnen over de coronamaatregelen. In juli 2020 ging de bot weer offline, maar sinds februari van dit jaar is de bot juist weer actief.

Microsoft heeft een update uitgebracht voor een bug in Windows Server die kon ontstaan na het installeren van de recentste Patch Tuesday-patch. Door die bug konden bepaalde virtual machines in Hyper-V niet worden aangemaakt. De patch wordt niet automatisch geïnstalleerd.

Microsoft heeft out-of-bandsupdates uitgebracht voor Windows Server 2019 en Server 2022. Voor Server 2019 is er KB5022554, voor Server 2022 KB5022553. Alleen Server-installaties waarop Software Defined Networking via het System Center Virtual Manager wordt gebruikt, zijn vatbaar. Gebruikers die last hebben van de problemen, moeten de patches installeren op alle Hyper-V-hosts in hun omgevingen.

De problemen zijn ontstaan na de maandelijkse Patch Tuesday-ronde van eerder deze maand. Het is de tweede keer in korte tijd dat Microsoft een out-of-bandsupdate moet versturen naar aanleiding van die patchronde. Eerder deze week bleken sommige Windows 10-gebruikers al een blue screen of death te krijgen na de update.

Microsoft verstuurt de twee nieuwe updates niet via Windows Update, zoals het normaliter doet. Het bedrijf zegt dat gebruikers zelf de KB-nummers in de Update Catalog moeten opzoeken en ze handmatig moeten installeren. Beheerders hoeven de eerdere update van Patch Tuesday ook niet terug te draaien.

De Rijksoverheid heeft zeven grote Nederlandse waterstofprojecten gefinancierd met in totaal 783,5 miljoen euro subsidie. Als alle projecten gerealiseerd worden, moet er in totaal 1150MW aan vermogen gebruikt worden voor de elektrolyse van waterstof.

De subsidie gaat naar Shell-dochterbedrijf Rotterdam Hydrogen Company, H2ermes, Air Liquide Industrie, HyCC en H2-Fifty, Ørsted Hydrogen Netherlands en Engie Energie Nederland; de Nederlandse overheid maakt in de aankondiging niet bekend in welke verhouding de bijna 784 miljoen euro verdeeld wordt. Met deze projecten moet de elektrolyse van waterstof duurzamer uitgevoerd worden. Bij elektrolyse wordt in dit geval water aan elektriciteit blootgesteld waarbij het wordt gesplitst in de individuele elementen waterstof en zuurstof. Waterstof kan vervolgens dienen als brandstof.

De investering is bedoeld om de Nederlandse industrie te verduurzamen. Door deze 'impactvolle projecten' te steunen wil de overheid daarnaast de doelen van het Klimaatakkoord voor 2030 halen. Daarin staat onder meer dat er tegen 2030 een 'geïnstalleerde elektrolysecapaciteit' van tussen de 3 en 4 gigawatt in Nederland aanwezig moet zijn. De beoogde 1150MW aan elektrolysecapaciteit is dus goed voor ruim een kwart van de totale geplande waterstofproductie.

De desbetreffende subsidieronde maakt deel uit van de Ipcei-waterstofsubsidies, een Europees project van verscheidene EU-lidstaten waarmee geïnvesteerd wordt in de Europese waterstofinfrastructuur. Deze subsidieregeling bestaat uit vier golven. In de eerste golf werd geïnvesteerd in waterstoftechnologie, terwijl de huidige tweede golf zich richt op verduurzaming. De Rijksoverheid verwerkt momenteel aanmeldingen voor de derde golf, gericht op de opslag- en importinfrastructuur voor waterstof. Hier is 595 miljoen euro voor gereserveerd. De vierde golf met een subsidiepotje van net geen 200 miljoen euro draait om mobiliteit en transport. In totaal is het Nederlandse budget voor waterstofsubsidies 1,6 miljard euro.

Ontwikkelaars van The Amnesic Incognito Live System-project brengen Tails 5.8 uit, naar eigen zeggen de belangrijkste release van het op privacy gerichte besturingssysteem in jaren. Naast nieuwe functies zou de Linux-distributie ook van beveiligingsupdates zijn voorzien.

Zo heeft het Tails-project de functie Persistent Storage een redesign gegeven, een proces dat naar eigen zeggen twee jaar kostte. Gebruikers kunnen met Tails 5.8 weer blijvend informatie versleuteld opslaan op een Tails-USB-stick, maar hoeven het systeem niet telkens opnieuw meer op te starten bij het aanmaken van een Persistent Storage-map of het selecteren van nieuwe functies. Blijvende opslag is belangrijk voor Tails, omdat praktisch alle gegevens na het sluiten van het op Debian gebaseerde besturingssysteem verwijderd worden. De ontwikkelaars melden dat informatie als browserinstellingen en wifiwachtwoorden met het Persistent Storage-redesign gemakkelijker en gebruikersvriendelijker permanent opgeslagen kunnen worden.

Verder vervangen de ontwikkelaars het X.Org-displaysysteem door het Wayland-protocol. Hierdoor zouden bepaalde kwetsbaarheden verholpen zijn, onder meer bij gebruik van de Unsafe Browser. Ook ondersteunt deze browser voortaan geluid, up- en downloads en alternatieve inputmogelijkheden met niet-Latijnse letters. Ook ondersteunt deze 'onveilige' browser enkele toegankelijkheidsfuncties. Tot slot kunnen gebruikers vanaf Tails 5.8 relatief gemakkelijk Tor-bruggen toevoegen via op te vragen QR-codes.

Tails is een Linux-distributie die volledig ingericht is op beveiliging, anonimiteit en privacy. Het besturingssysteem wordt doorgaans op versleutelde USB-sticks of in virtual machines geïnstalleerd en maakt standaard gebruik van het Tor-netwerk. De ontwikkelaars werken dan ook samen met de groep achter The Onion Router.