Apple heeft de officiële versie van macOS 10.15 Catalina uitgebracht. Deze nieuwste versie van het besturingssysteem, dat naar het Californische eilandje Santa Catalina is vernoemd, was eerder al als bètaversie beschikbaar en voegt onder meer Sidecar en Apple Arcade toe.

Apple meldt dat gebruikers met macOS Catalina nu ook gebruik kunnen maken van de gameabonnementsdienst Apple Arcade, maar daarnaast introduceert versie 10.15 ook geheel nieuw Mac-versies van de apps voor Apple Music, Apple Podcasts en Apple TV.

Een belangrijke vernieuwing bij de nieuwe versie van het OS is de ondersteuning voor Sidecar. Daarmee kunnen gebruikers hun bureaublad van bijvoorbeeld de MacBook Pro uitbreiden met de iPad als een tweede scherm, waarbij de Apple Pencil en de iPad ook te gebruiken zijn als een tekentool voor bepaalde Mac-apps die dit ondersteunen.

Verder voegt macOS Catalina ondersteuning toe om een Mac volledig met stemcommando's te bedienen. Dat is vooral gericht op gebruikers die door een fysieke beperking geen gebruik van de muis kunnen maken. Door stemcommando's te geven kunnen ze hun computer via Siri aansturen; dit kan overigens ook in iOS en iPadOS.

Andere wijzigingen zijn bijvoorbeeld het verdwijnen van iTunes en het toevoegen van een poortwachterfunctie die naar beveiligingsproblemen kijkt. Ook moeten alle apps in macOS Catalina om toestemming vragen als ze toegang willen tot de gebruikersdocumenten. De functie Schermtijd is een andere nieuwe functie en geeft gebruikers inzicht in de tijd die ze doorbrengen bij het gebruik van websites en apps, waarbij ook limieten zijn in te stellen. Apple kondigde macOS Catalina in juni aan; Tweakers schreef er eerder een preview over.

Samsung heeft twee nieuwe Chromebooks gepresenteerd voor de Amerikaanse markt, die gezien moeten worden als opvolgers van de Chromebook 3. Het gaat om de Chromebook 4 en 4+, waarbij laatstgenoemde een groter scherm met een hogere resolutie heeft.

Samsung meldt dat beide modellen op Chrome OS draaien en voorzien zijn van een Intel Celeron N4000, met kloksnelheden tot 2,6GHz en met 4MB L2-cache. De Chromebook 4+ beschikt over een 15,6"-scherm met een resolutie van 1920x1080 pixels, heeft twee usb-c-aansluitingen, weegt 1,7kg en meet 36x24,5x1,65cm.

De goedkopere en kleinere Chromebook 4 is grotendeels gelijk, maar heeft als belangrijkste verschil een 11,6"-scherm met een resolutie van 1366x768 pixels. Daarnaast heeft dit model een usb-c-aansluiting minder, weegt de laptop 1,18kg en de afmetingen zijn 28,8x20,2x1,67cm.

Naast de verschillende schermformaten zijn de schermranden bij de kleinere Chromebook 4 beduidend groter dan bij de Chromebook 4+. De usb-aansluitingen zijn er niet alleen voor de stroomvoorziening; ze kunnen ook gebruikt worden voor het versturen van data met 5Gbit/s.

De Chromebook 4 houdt het volgens Samsung 12,5 uur uit op een acculading, waarbij de Chromebook 4+ het twee uur minder lang volhoudt. De kleinste van de twee kost minimaal 230 dollar en de prijzen van de groter versie beginnen bij 300 dollar. Ze zijn vanaf maandag beschikbaar in de VS en zullen hoogstwaarschijnlijk niet in Nederland uitkomen.

Spotify heeft een een tvOS-app voor zijn muziekdienst uitgebracht. Dat betekent dat gebruikers van de Apple TV 4K en Apple TV uit 2015 de Spotify-app kunnen gebruiken op hun settopbox. Amazon heeft daarnaast een officiële versie van Twitch uitgebracht voor de apparaten.

De Spotify-App is te downloaden in de tvOS App Store, maar de muziekspeler is ook binnen te halen op de Apple TV-kastjes door in de instellingen de optie te selecteren om apps automatisch te laten installeren.

Daarnaast is Siri nu ook officieel beschikbaar door de komst van de iOS 13-update. Gebruikers kunnen nu met stemcommando's aan stemassistent Siri vragen om albums en speellijsten af te spelen. Dit is mogelijk geworden doordat de SiriKit-integratie voor audio-apps tot iOS 13 exclusief beschikbaar was voor Apple Music. Volgens de releasegegevens is deze functie compatibel met Phone, iPad, CarPlay, AirPods en HomePod via AirPlay.

Twitch, dat eigendom van Amazon is, is nu ook beschikbaar in de vorm van een app voor de Apple TV. Tot nu toe was er nog geen app voor de videospeler beschikbaar op de settopboxen van Apple, wat wellicht te maken had met een conflict tussen Apple en Amazon. De functionaliteiten van de tvOS-versie komen overeen met de Twitch-app op voor iOS en Mac.

MSI laat weten dat het de Alpha 15-laptop uitbrengt in de Benelux-landen voor een prijs van 1249 euro. Deze laptop beschikt over een Ryzen 7-processor en de maandag gepresenteerde Radeon RX 5500M. Aan het einde van deze maand zou de laptop beschikbaar moeten zijn.

In de Alpha 15 komt een Ryzen 7 3750H-processor in combinatie met een RX 5500M met 4GB aan gddr6-geheugen. Het 15,6"-ips-paneel heeft een resolutie van 1920x1080 pixels en komt in twee varianten, met verversingssnelheden van 120 of 144Hz, waarbij in beide gevallen FreeSync ondersteund wordt.

Maandag presenteerde AMD de RX 5500M, de eerste Navi-videokaart voor laptops. De specificaties zijn vrijwel geheel identiek aan de reguliere desktopversie. Het geheugen gaat niet verder dan 4GB en de kloksnelheden zijn lager, waardoor de tdp op 85w uitkomt.

Op het vlak van het werkgeheugen heeft de Alpha 15 ondersteuning voor maximaal 16GB aan ddr4-geheugen en er is plaats voor een nvme-ssd in de m2-2280-formfactor met maximaal 512GB en een 2,5"-hdd. Volgens MSI wordt er een herontworpen module met zeven heatpipes toegepast.

Er komen twee versies uit, waarbij het basismodel het 120Hz-scherm krijgt met een keyboardbacklight dat uit een enkele zone bestaat. De genoemde prijs van 1249 euro in de Benelux hoort waarschijnlijk bij de duurdere versie met het 144Hz-scherm, waarbij het rgb-backlight per toets is in te stellen. De Alpha 15 weegt 2,3kg en meet 35,8x24,8x2,75cm.

Microsoft biedt in Nederland en België geen uitvoeringen van de Surface Laptop 3 aan met Ryzen 7-processor. Alleen versies met de Ryzen 5 staan in de configurator. Beide processors hebben vier cores, maar er is een verschil in kloksnelheid en grafische rekenkracht.

De Ryzen 5 3580U heeft een Vega 9-gpu, terwijl de Ryzen 7 van een Vega 11-gpu is voorzien. Het getal staat voor het aantal compute units van de grafische chip. Zowel in de Nederlandse als in de Belgische Microsoft Store wordt de Surface Laptop 3 in de 15"-uitvoering alleen aangeboden met de Ryzen 5-processor. Ook het duurste model van 2949 euro heeft de Ryzen 5-processor. Het is niet duidelijk waarom de Ryzen 7-uitvoering niet beschikbaar is in de Benelux.

Microsoft kondigde de Surface Laptop 3 vorige week aan. Er is een 13,5"-variant die met Intel-processors geleverd wordt, maar in de nieuwe 15"-versie stopt Microsoft chips van AMD. Het gaat om aangepaste Ryzen-laptopprocessors, die een sterkere gpu hebben dan de varianten die AMD al zelf heeft uitgebracht. De processors worden nog op 12nm gemaakt. AMD heeft wel desktopprocessors met 7nm-cores uitgebracht, maar laptopprocessors met die nieuwe architectuur zijn er nog niet.

De Surface Laptop 3-modellen worden vanaf 22 oktober geleverd. Het goedkoopste model met 8GB ram en een 128GB-ssd kost 1349 euro. Er zijn modellen met meer ram en meer opslagruimte tegen flinke meerprijzen. Zo kost de stap van 128 naar 256GB driehonderd euro. Microsoft legde bij de presentatie nadruk op de vervangbaarheid van de ssd, maar die operatie is alleen door 'geschoolde technici' met Microsoft-instructies uit te voeren.

Update, dinsdag: Microsoft heeft de configurator op zijn website aangepast. De twee duurste modellen hebben nu wel een Ryzen 7-processor.

Microsoft levert ook Surface Laptop 3 15"-varianten met Intel-processors. Het gaat dan om zakelijke varianten, maar consumenten kunnen die ook bestellen.

MSI komt met nieuwe X299-moederborden met ondersteuning voor de komende Cascade Lake-X-cpu's. Het gaat hierbij om de Creator X299, de X299 Pro en de X299 Pro 10G. Het is nog niet duidelijk wanneer de moederborden uitkomen. Prijzen zijn ook niet bekend.

De X299 Pro, X299 Pro 10G en Creator X299 zijn bedoeld voor de komende Cascade Lake-X-cpu's van Intel, maar die gebruiken dezelfde lga2066-socket als hedt-cpu's van de vorige generatie. De Creator X299 is het high-end model van MSI. Dit moederbord heeft een e-atx-formfactor en bevat een stroomontwerp met twaalf fases met een maximale theoretische capaciteit van 90 ampère. De Creator bevat daarnaast drie 8-pins-eps-aansluitingen.

De Creator X299 bevat zeven usb 3.2 gen 1-poorten, heeft één usb-c-poort met een maximale snelheid van 20Gbit/s en twee usb 2.0-aansluitingen. De Creator heeft twee lanpoorten, waarvan er een 10 gigabit ondersteunt. Het moederbord ondersteunt Wi-Fi 6 met een ingebouwde 802.11ax-radio. De Creator bevat drie m2-slots en een u2-aansluiting. Het lijkt erop dat MSI de Creator X299 levert met een Thunderbolt 3-uitbreidingskaart. Het moederbord lijkt een bescheiden hoeveelheid rgb-leds te bevatten op de vrm-koeling en de south bridge.

De X299 Pro en X299 Pro 10G hebben een wat simpeler ontwerp zonder rgb-verlichting. Zo heeft de X299 Pro geen geïntegreerde 10Gbit-netwerkkaart en wordt er geen Thunderbolt 3-kaart meegeleverd. Beide moederborden hebben een atx-formfactor. Over de vrm's laat MSI niets los, maar het bord bevat in ieder geval negen chokes. De X299 Pro bevat twee 8-pins-eps-aansluitingen. Het moederbord bevat aan de achterkant vier usb 3.0 en vier usb 2.0-poorten. Een enkele usb 3.2 gen 2x2-poort is ook aanwezig en ondersteunt snelheden tot 20Gbit/s. De X299 Pro 10G wordt geleverd met een 10Gbit-netwerkkaart en een uitbreidingskaart met twee m2-slots.

Het is nog onduidelijk wanneer de X299-moederborden van MSI op de markt komen, maar vermoedelijk komen de moederborden rond de release van de Cascade Lake-X-cpu's in november uit. Prijzen van de moederborden zijn ook nog niet bekend.

KPN is deze maand begonnen met een landelijke 5g-test op de 700MHz-frequentie. De provider heeft daarvoor net als T-Mobile een vergunning gekregen voor een jaar met een verbindingscapaciteit van 2x10MHz.

T-Mobile kondigde vorig maand aan dat het vanaf 2 oktober een proef uitvoert met 5g op de 700MHz-frequentie. KPN doet hetzelfde, blijkt uit een persbericht. Woordvoerder Stijn Wesselink bevestigt tegenover Tweakers dat de provider net als T-Mobile een testvergunning heeft gekregen die een jaar geldig is.

De 700MHz-frequentie is al eerder gebruikt voor andere toepassingen en de infrastructuur daarvoor is dus al aanwezig. KPN gebruikte de frequentie bijvoorbeeld voor Digitenne. Na de frequentieveilingen in 2020 wordt de 700MHz-band beschikbaar gesteld voor 5g-netwerken.

KPN is ook bezig met 5g-tests op andere frequenties. Zo heeft de provider met succes een verbinding opgezet tussen proeflocaties in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam op de 3,5GHz-band. Die frequentie komt pas in 2022 beschikbaar. KPN testte met de Samsung Galaxy S10 5G, de Huawei Mate 20 X en de Oppo Reno 5G. Met een van die telefoons, de provider noemt niet welke, is een snelheid van 1,3Gbit/s gehaald. Naast snelheid moet 5g vooral een lage latency bieden, maar daarover heeft KPN geen cijfers bekendgemaakt.

Binnenkort wil KPN gaan testen op de 26GHz-frequentie in Amsterdam. Dat is een zogenaamde mmWave-frequentie, die in theorie zeer hoge snelheden mogelijk maakt, maar een beperkt bereik heeft. Het is nog niet duidelijk wanneer die band in Nederland beschikbaar komt.

AMD introduceert een nieuwe Navi-videokaart die onder de bestaande RX 5700-modellen wordt gepositioneerd. De RX 5500 heeft een kleinere gpu met 22 compute units. Er komen versies met 4GB en 8GB gddr6. Ook komt er een lager geklokte RX 5500M voor laptops.

De RX 5500-kaarten zijn volgens AMD geschikt om te gamen in 1080p-resolutie. Met de eerder uitgebrachte RX 5700XT en RX 5700 mikte de fabrikant op gamers die in een 1440p-resolutie spelen. De RX 5500 is volgens benchmarks van AMD zo'n 12 procent sneller dan de RX 480, terwijl het verbruik 30 procent lager zou liggen.

AMD voorziet de nieuwe videokaart van een Navi-gpu die op 7nm is gemaakt. Het is een kleinere chip, met een oppervlak van 158mm² en 22 compute units. De Navi-gpu op de hoger gepositioneerde kaarten heeft een oppervlak van 251mm² en maximaal 40 cu's. De nieuwe kaarten hebben een 128bit-geheugenbus en ondersteunen ook pci-e 4.0.

De kloksnelheid van de Radeon RX 5500 is iets lager dan die van de RX 5700XT, maar hoger dan die van de RX 5700. AMD geeft niet langer een Base Clock op, maar de genoemde Game Clock zou de snelheid moeten zijn die de kaart onder normale omstandigheden langdurig kan vasthouden tijdens het gamen.

In het vierde kwartaal van dit jaar gaan fabrikanten als Asus, MSI, ASRock, Gigabyte en XFX hun RX 5500-videokaarten uitbrengen. AMD maakt geen referentiemodel. In de slides toont de fabrikant wel een afbeelding van een videokaart met één ventilator. Fabrikanten komen waarschijnlijk met tal van uitvoeringen, met zowel grote als kleine koelers.

Wat de RX 5500-kaarten gaan kosten, is nog niet bekend. AMD positioneert de kaart in zijn presentatie tegenover de GTX 1650 van Nvidia en kaarten met die gpu zijn te koop vanaf 150 euro. Het alternatief van AMD zou wel sneller zijn dan die kaart, dus mogelijk is de prijs ook hoger. Ook is het verbruik op papier hoger; AMD geeft een total board power van 150W op. Dat is niet veel lager dan de tbp van 180W van de RX 5700.

AMD brengt de nieuwe videokaart ook naar laptops in de vorm van de RX 5500M. Het is de eerste Navi-videokaart voor laptops. De specificaties van de laptopvariant zijn vrijwel hetzelfde als die van de desktopversie. Het geheugen is echter maximaal 4GB groot en de kloksnelheden zijn flink lager. Daardoor is ook het verbruik een stuk lager, met een tbp van 85W.

MSI is de eerste fabrikant die een laptop met de RX 5500M maakt. Het gaat om de Alpha 15, die eind oktober op de markt komt. In die laptop zit een Ryzen 7 3750H-processor en een 1080p-paneel met een verversingssnelheid van 144Hz en FreeSync.

Update, 16:02: AMD schrijft op een productpagina dat de RX 5500 een tbp heeft van 110W. Bij de pre-briefing aan de pers heeft de fabrikant eerder 150W doorgegeven. Tweakers heeft navraag hierover gedaan.

Update 2, 20:53: AMD bevestigt dat de genoemde tbp van 150W klopt. De productpagina is aangepast en toont dat inmiddels ook.

Intel verlaagt de adviesprijzen van zijn KF- en F-processors. Met name de goedkoopste modellen krijgen een lagere prijs, zo daalt het bedrag dat voor de Core i3-9100F betaald moet worden met bijna 26 procent. Bij de Core i9-9900KF is de prijsdaling maar 5,4 procent.

In hoeverre en wanneer de aangepaste adviesprijzen in dollars te zien zullen zijn in de europrijzen is nog niet duidelijk. De prijzen die Intel opgeeft zijn de adviesprijzen die afnemers betalen bij bestellingen van duizend stuks. In de praktijk komen de dollarprijzen redelijk overeen met de europrijzen in de Pricewatch, al zijn sommige processors in de praktijk al goedkoper dan de nieuwe dollarprijs van Intel.

De Intel-processors met KF- en F-aanduiding zijn varianten van de gelijknamige versies maar dan met een uitgeschakelde gpu. Intel begon vorig jaar met het leveren van deze aangepaste processors, vermoedelijk om het 14nm-procedé optimaal te benutten. Intel kan chips met defecten op de gpu zo alsnog verkopen als KF- of F-versie.

De versies met uitgeschakelde grafische chip zijn goedkoper dan de reguliere varianten, al is dat prijsverschil bij de duurdere modellen gering. Bij de goedkoopste processors kan dat wel flink oplopen. Mogelijk zorgt de prijsaanpassing voor een groter verschil in prijs tussen de cpu's met en zonder igpu.

Rockstar heeft naar verluidt tussen 2010 en 2013 een jaar of anderhalf gewerkt aan Bully 2 en er was een beperkte speelbare versie. De game kwam echter niet van de grond en de ontwikkelaars werden op andere projecten gezet.

Video Games Chronicle schrijft over de ontwikkeling van Bully 2 aan de hand van verschillende anonieme bronnen die betrokken waren bij het project. Waarom de ontwikkeling is gestopt, is niet duidelijk. Bully 2 is nooit daadwerkelijk aangekondigd, maar volgens het artikel zou Rockstar New England er wel degelijk aan hebben gewerkt.

De speelbare demoversie zou gemaakt zijn in de RAGE-engine, die Rockstar ook heeft gebruikt voor GTA 4 en 5, Max Payne 3 en de Red Dead Redemption-games. Het speelbare gedeelte zou een 'zeer klein' gedeelte van de game zijn, met openwereldgameplay.

Volgens de bronnen van VGC schreef Rockstar medeoprichter Dan Houser samen met een aantal ontwikkelaars in 2008 al een script voor de nieuwe Bully-game. Net als in het eerste deel dat in 2006 uitkwam, zou Jimmy de hoofdrol krijgen. Ook zouden veel andere personages uit het eerste deel terugkeren. De informatie die VGC heeft ontvangen, komt overeen met die van YouTuber Swegta, die daar in juli een video over maakte.

De bronnen zeggen dat Bully 2 nooit 'momentum' kreeg en zo 'verzandde'. De ontwikkelaars werden vervolgens op andere projecten gezet. Rockstar heeft niet op het verhaal gereageerd. Het is niet uitgesloten dat het werk aan een nieuwe Bully-game later weer is opgepakt. In GTA Online en Red Dead Redemption 2 zijn easter eggs te vinden die verwijzen naar Bully. Concrete aanwijzingen zijn er echter niet.

Bully kwam in 2006 uit voor de PlayStation 2 en verscheen daarna ook voor de Wii, Xbox 360 en pc. De game gaat over de vijftienjarige Jimmy Hopkins, die door zijn moeder en stiefvader op een strenge kostschool wordt gezet: de Bullworth Academy. Daar moet hij zich staande zien te houden en respect af zien te dwingen van verschillende groepen.

Samsung heeft een techniek ontwikkeld om met through silicon via's dram-chips te maken die uit twaalf lagen bestaan. Het huidige maximum ligt op acht lagen. Samsung gaat de technologie onder andere gebruiken in hbm2-chips.

Volgens Samsung maken de nieuwe chips voor het eerst gebruik van tsv's met twaalf lagen. Samsung gebruikte al tsv's voor zijn hbm2-geheugen, maar daarbij was het maximaal tot nu toe acht lagen. Met dies van 16Gbit per stuk leverde dat tot nu toe een maximale capaciteit op van 16GB per package. Door twaalf lagen te gebruiken wordt dat nu maximaal 24GB.

Samsung behoudt met zijn nieuwe twaalflaags-tsv-chips een hoogte van 720 micrometer. De huidige dram-chips van Samsung met acht lagen zijn even hoog. Samsung gaat de nieuwe techniek in eerste instantie toepassen bij de productie van hbm2-chips met een capaciteit van 24GB. Momenteel produceert Samsung hbm2-chips met een capaciteit van maximaal 16GB. Dit geheugentype wordt met name gebruikt in high-end videokaarten voor servers.

Het stapelen van chips wordt gedaan om ruimte zo efficiënt mogelijk te benutten. Een van de technieken die fabrikanten kunnen toepassen om de geheugendichtheid in chips op te voeren, is het stapelen van dies. Daarmee neemt de geheugencapaciteit toe en blijft de benodigde ruimte gelijk.

Anders dan bij wire bonding, waarbij de chips via bedrading aan de geheugencontrollers worden aangesloten, loopt de verbinding bij tsv-technologie door de chips heen. Dit gaat via miniscule kanalen, waarvan de nieuwe twaalflaags-chips er 60.000 bevatten. Dit staat gelijk aan 5000 kanalen per laag.

Pine64 is na enige vertraging gestart met de levering van de Pinebook Pro. Dit is een laptop met 14"-scherm die een Rockchip RK3399-processor bevat en Debian-Linux met de MATE-desktopomgeving draait.

Pine64 had gehoopt de levering al enkele weken geleden te starten maar een aantal problemen veroorzaakten vertraging. De fabrikant die de laptops maakt was gewend om hardware te testen met aangepaste Android-builds, maar het bleek niet mogelijk sd-kaarten of usb-opslag prioriteit te geven bij de bootprocedure. "Het resultaat was dat we in een situatie zaten waarbij alle volledig geassembleerde Pinebook Pro's factory Android draaiden en er was letterlijk geen manier om ze te reflashen met Linux zonder alle laptops uit elkaar te halen en ze handmatig te flashen", schrijft het bedrijf.

In het vervolg levert Pine64 emmc-opslag met Debian al geflasht aan de fabrikant. Een volgend probleem betrof een hoog piepgeluid tijdens laden, waardoor de laptops weer terug naar de fabriek moesten om de oorzaak, een klein onderdeel, te vervangen. Daarnaast zorgden 'geopolitieke gebeurtenissen', waarschijnlijk het handelsembargo, voor vertraagde leveringen.

Pine64 kondigde de Pinebook Pro in januari aan en sinds de zomer neemt het bedrijf bestellingen aan. Het gaat om een laptop met 14"-scherm met ips-paneel dat 1920x1080 pixels heeft. De Rockchip RK3399 is een soc met twee Cortex A72-cores op 1,8GHz en vier Cortex A53-kernen op 1,4GHz. De gpu is een Mali T-860-quadcore. De laptop heeft 4GB lpddr4 en 64GB emmc-opslag. Verder zijn wifi-ac, bluetooth 5.0, usb-c met displayport alt-mode, een micro-sd-kaartsleuf en een 3,5mm-koptelefoonaansluiting aanwezig. Het OS is Debian met de MATE-desktopomgeving.

De prijs is 200 dollar. Dat is omgerekend en met btw 221 euro. Pine64 had al 11,6"- en 14"-laptops in zijn assortiment. Die hebben een Allwinner-soc met vier A53-cores op 1,2GHz en 2GB ram met 16GB-opslag. Die beide laptops kosten 100 dollar.

Gigabyte heeft een overklokgids online gezet voor zijn X570-moederborden. Hiervoor maakt de fabrikant gebruik van de Ryzen 9 3950X, die in november uitkomt. De gids bevat onder andere overklokresultaten en benchmarkprestaties.

Gigabyte toont in de gids een Ryzen 9 3950X die draait op een kloksnelheid van 4,3GHz op alle 16 cores met 1,41 volt. Het zou hierbij volgens Gigabyte gaan om een stabiele overklok, terwijl de cpu-temperatuur na een Prime95-stresstest van een uur rond de 100 graden Celsius ligt. Hiervoor gebruikt de fabrikant een waterkoelkit van EKWB, de EK-KIT P360. De X570-chipset behaalt tijdens de stresstest een temperatuur van 68 graden Celsius.

Gigabyte meldt dat de 3950X op 4,3GHz een Cinebench R15-score van 4384 cb haalt, terwijl de cpu op fabriekssnelheden 3932 cb haalt. Dat is een verschil van 452 punten, wat neerkomt op een toename van ongeveer 11,5 procent. Ter illustratie: het huidige record van de Ryzen 9 3900X met 12 cores staat op 4383 cb. Hierbij draaide de cpu op 5,5GHz. Een 3900X op 4,3GHz behaalt gemiddeld zo'n 3340 cb in Cinebench R15. Het huidige topmodel van Intel, de Core i9-9980XE, behaalt in onze tests een Cinebench-score van 3716 op standaard kloksnelheid.

De Ryzen 9 3950X-prestaties en temperaturen van Gigabyte

De fabrikant stelt dat 4,3GHz op alle cores de limiet zal zijn voor veel 3950X-cpu's. Dit is vergelijkbaar met de overklokresultaten van de Ryzen 9 3900X. HWBot meldt een gemiddelde overklok van 4,3GHz op alle cores met waterkoeling. Op luchtkoeling daalt de gemiddelde overkloksnelheid naar 4,2GHz.

In mei verscheen al een uitgelekte Cinebench R15-benchmark van de 3950X op een kloksnelheid van 4,25GHz. Die informatie werd geplaatst op het YouTube-kanaal Tech YES City. De chip behaalde op die snelheid een score van 4346 cb, wat vergelijkbaar is met de resultaten van Gigabyte. Wel draaide de chip destijds op 1,52 volt. Het ging hierbij waarschijnlijk om een vroege versie van de 3950X. Dergelijke chips zijn nog niet volledig geoptimaliseerd.

AMD zou de 3950X in eerste instantie in september op de markt brengen, maar dit werd later uitgesteld naar november. AMD zal de 3950X tegelijk uitbrengen met nieuwe, derde generatie Threadripper-cpu's.

De uitgelekte Ryzen 9 3950X-prestaties uit mei. Foto's door Tech YES City via YouTube.

KPN levert sinds begin deze maand een nieuwe tv-ontvanger aan nieuwe iTV-klanten. Ook bestaande klanten die een 4k-upgrade aanvragen krijgen het nieuwe kastje. De compacte tv-ontvanger kan een 4k-resolutie weergeven en heeft hdr- en Dolby Atmos-ondersteuning.

De nieuwe tv-ontvanger werkt met een bluetoothafstandsbediening en daardoor hoeft de ontvanger niet in het zicht te staan. Het kleine kastje heeft ook geen scherm of 3,5mm-aansluiting.

De settopbox is afkomstig van Arris, het gaat om de VIP5202, waar geen details over online staan. Het lijkt een variant te zijn van de Arris VIP5202W, maar dan zonder de wifi-functionaliteit van die variant. Ook draait de KPN-variant op Linux, in plaats van Android TV. Dat bleek al in augustus toen de provider tests uitvoerde met de nieuwe settopbox.

Volgens KPN zit er een Broadcom 72604B0-chipset in het kastje, een soc die niet op de Broadcom-site staat en waarvan geen verdere details bekend zijn. Tweakers heeft KPN om details gevraagd. De chipset maakt in ieder geval 4k-weergave mogelijk met hdr en Dolby Atmos-geluid.

De afstandsbediening heeft een Netflix-knop en het kastje zelf heeft een 'energiespaarstand'. Als die is ingeschakeld gaat de tv-ontvanger na een kwartier in stand-by. Dat is volgens KPN een diepe slaapmodus waarin de ontvanger 'bijna geen energie meer verbruikt'.

Alle nieuwe KPN iTV-klanten krijgen de 4k-ontvanger, maar om tv te kijken in 4k is een bijpassend abonnement nodig. Bestaande klanten kunnen het kastje krijgen als ze upgraden naar een 4k-abonnement. Voor andere klanten blijft KPN de bestaande tv-ontvangers ondersteunen.

Tesla heeft Hibar Systems overgenomen, een Canadese fabrikant van accu’s voor elektrische voertuigen, laptops en andere toepassingen. De acquisitie versterkt de vermoedens dat Tesla zelf in de accucelproductie gaat stappen, om minder afhankelijk te zijn van andere fabrikanten.

Wanneer de Amerikaanse autofabrikant Hibar Systems precies heeft overgenomen, is niet helemaal duidelijk. De Canadese nieuwssite Electric Autonomy ontdekte dat het Canadese bedrijf sinds 2 oktober geregistreerd staat als dochterbedrijf van Tesla. In de vorige update van het bedrijfsregister, daterende van juli, was dat nog niet het geval. De website van Hibar zelf is op 16 september grotendeels offline gehaald en toont sindsdien enkel nog een informatiepagina met adresgegevens.

Op het moment van de overname was Hibar bezig met de ontwikkeling van een efficiënt productiesysteem voor lithium-ion-accu’s, bedoeld voor de massaopslag van elektriciteit. Het is niet de eerste overname van Tesla in deze bedrijfstak. In februari van dit jaar kocht de autofabrikant al Maxwell, een bedrijf in Californië dat werkt aan een nieuwe generatie lithium-ion-elektrodes. Topman Elon Musk zei tijdens een aandeelhoudersvergadering in juni dat deze overname een groot effect zal hebben op de kosten en de schaal van de celproductie.

Tesla sloot onlangs ook een vijfjarige overeenkomst met Jeff Dahn, een Canadese natuurkundige aan de Dalhousie University die wereldwijd vermaard is om zijn onderzoek op het gebied van lithium-ion-accu’s. Ook hierin zien analisten een aanwijzing dat Tesla op termijn zelf accucellen wil gaan maken, om de productie op te schalen naar hogere niveaus en minder afhankelijk te worden van andere accufabrikanten.

Toezichthouder ACM gaat 06-nummers die niet binnen een jaar na toekenning in gebruik zijn genomen terugnemen. ACM haalt de nummers terug van telecombedrijven. Na een 'afkoelperiode' komen de nummers weer op de markt.

Provider VodafoneZiggo heeft inmiddels 1,2 miljoen ongebruikte 06-nummers ingeleverd. Daardoor is het uitgiftepercentage van 06-nummers in Nederland voor het eerst sinds jaren tot onder de 90 procent gedaald, schrijft de toezichthouder.

Teruggehaalde nummers worden door de ACM later weer toegekend aan telecombedrijven. De nummers komen niet direct opnieuw beschikbaar. Met een 'afkoelperiode' wil de ACM voorkomen dat nieuwe gebruikers van het nummer gebeld worden door mensen die de vorige eigenaar willen bereiken.

Het uitgiftepercentage van 06-nummers ligt al jaren rond de 90 procent. Providers zijn steeds meer nummers gaan hergebruiken waardoor dat percentage vrij constant blijft. Ook moeten m2m-toepassingen sinds een aantal jaar 097-nummers gebruiken, waardoor 06-nummers vrijkomen.

In de Monitor Nummeruitgifte 2018, die de ACM in juni publiceerde, schreef de toezichthouder dat er meer mogelijkheden zijn om een tekort aan 06-nummers te voorkomen. De minister van Economische Zaken en Klimaat zou er voor kunnen kiezen om de 060- en 069-reeksen open te stellen voor uitgifte. Daar lijkt vooralsnog geen aanleiding voor te zijn.

Sony brengt zijn Remote Play-app naar de Google Play Store. Hiermee kunnen gebruikers PlayStation 4-games streamen naar hun Android-apparaten. Remote Play is al langer beschikbaar voor iOS, Windows en Mac.

Sony introduceert de Remote Play-app voor Android samen met een nieuwe systeemupdate voor de PS4. De app werkt op smartphones en tablets die draaien op Android 5.0 of hoger. Remote Play is sinds maart beschikbaar voor iOS-apparaten, terwijl Windows- en Mac-gebruikers sinds 2016 al gebruik kunnen maken van de Remote Play-functie.

Sony brengt ook een update uit voor de iOS-versie van de Remote Play-app. Gebruikers kunnen door deze update hun schermoriëntatie vastzetten en ervoor kiezen om de on-screen-controller altijd weer te geven. Daarnaast voegt Sony ondersteuning voor DualShock 4-controllers toe aan de app. Hiervoor moeten gebruikers wel Android 10, iOS 13, iPadOS 13 of macOS Catalina draaien. Over eventuele ondersteuning voor Windows 10 wordt niks vermeld.

Sony komt daarnaast met versie 7.00 van de PS4-systeemsoftware. Deze versie voegt een verbeterde partyfunctie toe. Het maximaal aantal partyleden is verhoogd van acht naar zestien gebruikers. De netwerksnelheid en audiokwaliteit van de partyfunctie zijn daarnaast verbeterd. Gebruikers in de Verenigde Staten kunnen daarnaast spraak-chats via de partyfunctie omzetten in tekst via de Second Screen-app van Sony.

Sony onthulde versie 7.00 van de PS4-software al in juni. Deze software-update en de Remote Play-app voor Android worden deze week beschikbaar gemaakt voor alle gebruikers. Een exacte releasedatum is nog niet bekend.

PS4 Remote Play voor iOS

Fabrikanten van laptops hebben naar verluidt opnieuw last van een tekort aan 14nm-processors van Intel, net als een jaar geleden. De tekorten komen op een voor de fabrikanten ongunstig moment, met het lucratieve eindejaarsseizoen voor de boeg.

Original design manufacturers, of odm's, hebben moeite om voldoende 14nm-processors van Intel te verkrijgen, schrijft DigiTimes, dat vorig jaar correct berichtte over de toen al ontstane tekorten. Odm's als Quanta, Compal, Wistron en Foxconn produceren laptops voor fabrikanten als Apple, HP, Dell en Acer. Compal waarschuwde in augustus al dat het tekorten verwachtte voor de tweede helft van 2019. Niet bekend is of ook bij desktopprocessors tekorten zijn te verwachten.

Intel kon vorig jaar niet aan de vraag aan 14nm-processors voldoen. Onder andere door uitstel van de 10nm-productie lag er veel druk op de 14nm-productie en daarnaast lag de vraag hoog. De prijzen van de Intel-processors stegen door de tekorten. Daarop besloot Intel een miljard dollar extra in de productie te steken.

Inmiddels is de 10nm-productie van de Ice Lake-generatie van processors voor laptops op gang aan het komen, maar de komst van deze chips lijkt verdere 14nm-tekorten dus nog niet te voorkomen. Op een uitgelekte Intel-roadmap van vorig jaar stond ook al dat die productie limited zou zijn. In het tweede kwartaal van 2020 volgen Tiger Lake U en Y die Intel ook op 10nm maakt en waarbij het bedrijf op de roadmap geen melding van gelimiteerde productie maakte. De overgrote meerderheid van zijn processors maakt Intel dan ook nog op 14nm. Intel wil in 2021 beginnen met 7nm-productie.

HTC stopte met het innoveren op het gebied van hardware voor smartphones en dat is een belangrijke reden waarom de verkopen van toestellen van de Taiwanese fabrikant afgelopen jaren zijn teruggelopen. Dat claimt de nieuwe directeur van het bedrijf in een interview.

HTC verschoof de focus naar virtual reality en daarom kwam de vooruitgang op smartphonegebied bij het bedrijf tot stilstand, zegt HTC-directeur Yves Maitre, die vorige maand aantrad, in een interview op TechCrunch Disrupt. "Concurrenten als Apple, Samsung en meest recentelijk Huawei hebben veel geïnvesteerd in vernieuwingen op hardwaregebied. Dat hebben wij niet gedaan."

Het gaat vooral om een fout in timing, denkt Maitre. HTC focuste vanaf drie jaar geleden al volop op vr, maar die markt groeide lang niet zo hard als verwacht. "Iemand zei me ooit: 'het goed hebben op het verkeerde moment is hetzelfde als het fout hebben en het fout hebben op het goede moment is hetzelfde als het goed hebben'. Wij hadden het goed op het verkeerde moment."

HTC zal zich richten op duurdere smartphones om het tij te keren, aldus Maitre. Daarbij zei de directeur dat hij hoopt dat de fabrikant 'in de komende maanden' een verrassing heeft. "Mensen willen van HTC de beste hardware en de beste fotografie en dat is een vraag waaraan HTC in de komende maanden zal willen beantwoorden."

De meest recente high-end smartphone voor de mainstreammarkt was de U12+ van vorig voorjaar. Daarna kwam de fabrikant nog met de Exodus, een blockchainsmartphone. Dit jaar kwam er nog geen high-end smartphone uit van de Taiwanese fabrikant.

OnePlus claimt dat de relatie met de community zich afgelopen twee tot drie jaar niet heeft ontwikkeld, omdat de fabrikant een focus had op 'business' en bedrijfsvoering. Dat zegt mede-oprichter Carl Pei in een interview in de VS.

Onderdeel van die focus op de bedrijfsvoering was het aangaan van relaties met providers, zegt Pei in een interview op conferentie TechCrunch Disrupt in San Francisco. Dat deed de fabrikant in Nederland met T-Mobile en in België met Proximus.

Pei zegt dat de relatie met de community er nog wel is zoals voorheen, maar dat die zich niet heeft ontwikkeld. "Het is nog steeds hetzelfde als dat het twee of drie jaar geleden was", aldus de mede-oprichter. Pei zegt niet hoe hij had gewild dat de relatie zich afgelopen jaren had ontwikkeld. Hij wijst als voorbeelden van de relatie onder meer hoe OnePlus eerst gesloten bèta's uitbrengt, vervolgens open bèta's en pas daarna de stabiele release.

De relatie met providers is mogelijk, omdat het hun verdienmodel is om marge te maken op abonnementen en niet op hardware, aldus Pei. "We zijn begonnen met het aanbieden van een premium smartphone voor minder geld, omdat we vonden dat het verdienmodel in de smartphonemarkt niet in het voordeel was van consumenten. Daarom begonnen we met het aanbieden van smartphones via e-commerce, zodat de prijs omlaag kon."

Pei kreeg ook een vraag over concurrenten die toestellen inmiddels goedkoper aanbieden, zoals onder meer Xiaomi en Huawei zijn gaan doen: de OnePlus 7 kostte vanaf 559 euro, terwijl de 7 Pro dit voorjaar uitkwam voor 709 euro. De prijs van de nieuwe 7T in Europa is nog niet bekend. "Wij hebben nooit gefocust op goedkope smartphones die onder 400 dollar kosten", aldus Pei. Dat is onjuist: elk OnePlus-toestel tot de 3T uit 2016 kostte onder 400 dollar. "We kunnen een goedkoper product maken, maar dat is niet onze strategie."

AMD zou van plan zijn op korte termijn een eigen compacte pc te presenteren, vergelijkbaar met Intels NUC-systemen. Details zijn verder nog niet bekend over de systemen, behalve dat deze geen Ryzen Embedded-cpu's gaan bevatten.

FanlessTech claimt dat AMD's tegenhanger van Intels NUC 'binnenkort' verschijnt en noemt geen precieze introductiedatum. De eerstvolgende productpresentatie die AMD heeft bekendgemaakt, is in november. In die maand verschijnen in ieder geval de Ryzen 9 3950X en de eerste Ryzen Threadripper-processors.

In feite zijn er al wel moederborden op '4x4'-formaat met AMD Ryzen-processors, aldus FanlessTech. ASRock heeft de 4X4-R1000V, 4X4-R1000M en 4X4-V1000M aangekondigd. Deze bevatten Ryzen Embedded-cpu's. De komende compacte pc's van AMD krijgen andere processors, maar welke is niet bekend.