Intel heeft een selecte groep journalisten, waaronder Tweakers, een eerste demonstratie van een Meteor Lake-processor gegeven. Deze processors komen later dit jaar uit voor laptops en bevatten een neural processing unit, die Intel aan het werk liet zien in een preproductielaptop.

De werking van de Meteor Lake-chip en specifiek de npu werd gedemonstreerd in het generative AI-programma Stable Diffusion, dat de gegenereerde beelden via een plug-in direct liet zien in GIMP. Met een prompt en negative-prompt van twee regels duurde het genereren van een plaatje van 512x512 pixels twintig seconden. Als de software alleen de cpu en gpu zou gebruiken, zou dat volgens de chipfabrikant 'veel langer' hebben geduurd en bovendien veel meer stroom hebben verbruikt.

De geïntegreerde npu maakt gebruik van een doorontwikkelde techniek van Movidius, dat in 2016 door Intel werd overgenomen. In 2017 kwam een AI-accelerator met die technologie beschikbaar als uitbreidingsmodule in USB-stickformaat. De npu zal compatibel zijn met de Onnx-, DirectML-, W3C WNN- en OpenVino-standaarden. Volgens Intel is de npu met name geschikt voor het overnemen van langdurige AI-workloads. Voor kortdurende taken zou de cpu de aangewezen processor blijven; voor AI-toepassingen in media- of renderpipelines blijft dat de gpu. Het inschakelen van de npu brengt namelijk ook wat latency met zich mee. Bij een kleine taak weegt dat niet op tegen de extra rekenkracht.

Voorafgaand aan de demonstratie, die aan de vooravond van de Computex-beurs plaatsvond in Taipei, bevestigde Intel dat Meteor Lake en diens opvolger Arrow Lake uit tiles, oftewel chiplets bestaan. Een deel van die tiles wordt door Intel zelf geproduceerd. De npu is onderdeel van de SoC-tile. Onder meer de gpu-tile wordt echter door TSMC geproduceerd. Een Intel-woordvoerder bevestigde tegenover Tweakers dat die gpu-tile vergelijkbaar is met een low-end Arc-gpu. Vermoedelijk gaat dat om de A380 met 128 execution units, al ligt het voor de hand dat de igpu-versie door lagere kloksnelheden wel wat langzamer zal zijn.

Hoewel Intel de rest van de specificaties van de getoonde processor niet wilde bevestigen, gaat het vermoedelijk om een chip met zes P-cores, acht E-cores en nog twee extra E-cores die géén onderdeel zijn van de op 'Intel 4' geproduceerde compute-tile, maar net als de npu in de SoC-tile zitten. Deze cores zijn volgens betrouwbare geruchten nog zuiniger dan de reguliere E-cores en zouden actief blijven als het systeem in connected standby staat. Daarmee zou de compute-tile in de slaapstand zelf volledig gedeactiveerd kunnen worden om stroom te besparen.

Over de Meteor Lake-processors voor desktops, die volgens recente geruchten grotendeels geannuleerd zijn, wilde Intel nog niets zeggen. Ook op vragen over de potentiële merkwijziging naar 'Core Ultra' wilde het bedrijf niets kwijt. Over dat laatste belooft het in de komende maanden, dus nog voor Meteor Lake op de markt komt, meer duidelijkheid te geven.

MediaTek gaat Nvidia-gpu's gebruiken in zijn Dimensity Automotive-chips. Dat maken de twee bedrijven bekend tijdens Computex 2023. MediaTek gaat automotive-socs ontwikkelen en een 'Nvidia-gpu-chiplet' integreren. Wanneer de eerste soc in deze serie verschijnt, is nog niet bekend.

MediaTek gaat 'een Nvidia-gpu-chiplet' integreren in zijn komende Dimensity Automotive-socs, schrijven de twee bedrijven op maandag. Die chiplet wordt gebaseerd op 'Nvidia's AI- en gpu-IP's' en wordt verbonden met een 'snelle chipletinterconnect'. MediaTek gaat met de overstap ook Nvidia's Drive OS-, Drive IX-, CUDA- en TensorRT-software gebruiken in zijn autochips, onder meer voor infotainment en veiligheidsfuncties.

De exacte modelnamen en specificaties van de socs en de gebruikte gpu's zijn nog niet bekend. Zo is het niet duidelijk op welke gpu-architectuur de chiplet wordt gebaseerd of hoeveel CUDA-cores die krijgt. In het persbericht wordt wel vermeld dat het om een RTX-gpu gaat. De chips worden op termijn toegevoegd aan MediaTeks Dimensity Auto-serie. MediaTek zegt niet wanneer de eerste Dimensity Automotive-chips met Nvidia-chiplet verschijnen.

De samenwerking gaat vooralsnog specifiek over de ontwikkeling van automotivechips. Er gingen onlangs geruchten rond dat MediaTek ook smartphonechips met Nvidia-gpu wil uitbrengen, maar daarover wordt tijdens Computex niet besproken. Of de twee bedrijven dergelijke socs voor telefoons later alsnog introduceren, is niet bekend.

TSMC is in onderhandeling met de Duitse overheid over subsidies voor zijn mogelijke chipfabriek in Dresden. Het bedrijf wil 'maximaal vijftig procent' van de kosten vergoed krijgen, meldt Bloomberg. Volgens eerdere berichten gaat de fabriek tot tien miljard euro kosten.

De Duitse overheid is momenteel in onderhandeling met TSMC en partnerbedrijven Bosch, Infineon en NXP. Dat meldt Bloomberg op basis van ingewijden. Er is nog geen definitieve beslissing genomen en het uiteindelijke subsidiebedrag kan nog veranderen. De Europese Commissie moet eventuele subsidieafspraken daarnaast beoordelen en goedkeuren.

Het hoogste subsidiebedrag waarover door de partijen wordt gediscussieerd, komt overeen met de staatssteun die TSMC krijgt om een chipfabriek in Japan te bouwen, claimt Bloomberg. Eerder aangekondigde projecten krijgen tot veertig procent subsidie voor de bouw van nieuwe chipfabrieken in de Europese Unie.

Er gaan al langer berichten rond over de mogelijke komst van een TSMC-chipfabriek in de Duitse stad Dresden. TSMC zei in 2021 dat het bedrijf de bouw van een fab in Duitsland overweegt. Volgens eerdere berichtgeving van Bloomberg wordt de mogelijke fabriek een joint venture met Bosch, Infineon en NXP. Met de fabriek is een bedrag van zeven tot tien miljard euro gemoeid.

Tweakers sprak vorige week, samen met andere media, met TSMC-seniorvicepresident Kevin Zhang. Hij zei dat de chipfabrikant op zijn vroegst in augustus een beslissing neemt over de beoogde fabriek in Duitsland. De fabrikant heeft naar eigen zeggen 'goede vooruitgang geboekt' in de onderhandelingen en krijgt 'veel steun van de lokale overheid en de Europese Commissie'.

Als de fabriek er komt, dan gaat die in eerste instantie waarschijnlijk 28nm-chips produceren. De productie zou daarbij gericht worden op microcontrollers voor in auto's. In de toekomst zou de fabriek ook chips op geavanceerdere procedés kunnen maken, hoewel Zhang daarover geen concrete details deelde.

TSMC krijgt de eventuele subsidie als onderdeel van de European Chips Act. Die chipwet werd onlangs aangenomen en maakt 43 miljard euro voor de Europese chipsector vrij. Een groot deel daarvan is afkomstig van individuele lidstaten, waaronder Duitsland, en wordt beschikbaar gesteld als subsidie voor de bouw van nieuwe fabrieken. Onder meer Intel maakt daarop aanspraak met zijn beoogde chipfabrieken in Maagdenburg, Duitsland. Ook Infineon, STMicroelectronics en GlobalFoundries hebben nieuwe projecten aangekondigd in het kader van de European Chips Act.

Nvidia toont tijdens Computex zijn Avatar Cloud Engine for Games-techniek met generatieve AI. Spelers moeten hiermee realistische gesprekken kunnen voeren met npc's. De techniek kan lokaal en in de cloud draaien, meldt het bedrijf.

Nvidia's ACE for Games stelt gebruikers in staat om via hun microfoon te praten met npc's in games. De techniek gebruikt een generatief AI-taalmodel dat antwoorden kan genereren. Nvidia biedt daarvoor zijn NeMo-framework, waarmee ontwikkelaars zelf taalmodellen kunnen maken, aanpassen en gebruiken in hun games. Ontwikkelaars kunnen de taalmodellen aanpassen met lore en achtergrondverhalen van personages en ongepaste antwoorden voorkomen met NeMo Guardrails.

ACE for Games omvat daarnaast Nvidia Riva, de text-to-speech- en speech-to-text-techniek van het bedrijf. Daarmee worden de vragen die spelers stellen omgezet naar tekst. Die tekst wordt ingevoerd in het taalmodel om een antwoord te genereren, waarna Riva opnieuw wordt ingezet om dat antwoord om te zetten in een verbaal antwoord.

Een Nvidia Omniverse Audio2Face-model kan op zijn beurt realistische gezichtsuitdrukkingen en -animaties genereren. Dat moet er onder meer voor zorgen dat de mondbewegingen overeenkomen met de antwoorden die de npc geeft. Die AI-techniek bestond al en wordt onder meer ingezet voor gezichtsanimaties in de komende game Stalker 2: Heart of Chernobyl, hoewel dat zonder generatieve AI is.

Het bedrijf toonde tijdens Computex een demo van ACE for Games, die het bedrijf in samenwerking met AI-bedrijf Convai maakte en is gerenderd in Unreal Engine 5. In de demo praat een speler met een npc genaamd Jin, die een noedelwinkel heeft. De speler stelt vragen via zijn microfoon en Jin geeft gepaste antwoorden. Uiteindelijk geeft Jin de speler een quest, waarin een machtige criminele baas gestopt moet worden.

Volgens Nvidia kunnen de neurale netwerken van ACE for Games geoptimaliseerd worden voor verschillende systemen, waarmee ontwikkelaars afwegingen kunnen maken op het gebied van omvang, prestaties en kwaliteit. De modellen kunnen in de cloud of lokaal op pc's gedraaid worden. De modellen zijn volgens Nvidia geoptimaliseerd voor zo min mogelijk latency.

De komende Meta Quest 3-VR-headset krijgt kleurencamera's voor passthroughvideo en wordt 'aanzienlijk lichter' dan de huidige Quest 2. Dat meldt Bloomberg-journalist Mark Gurman, die een hands-on heeft gehad met een Quest 3-prototype.

Mark Gurman schrijft in zijn Power On-nieuwsbrief dat de Meta Quest 3 intern de codenaam Eureka heeft. De headset is volgens de journalist aanzienlijk lichter en dunner dan zijn voorganger, wat het draagcomfort moet verbeteren. De hoofdband moet ook 'sterker' zijn en gebruikt stof aan de zijkanten. Bij de Quest 2 zijn de zijkanten van plastic gemaakt.

De headset krijgt een nieuw ontwerp met meer sensoren. Drie 'verticale, pilvormige' sensorgebieden herbergen twee kleurencamera's, twee standaardcamera's en een dieptesensor. Die kleurencamera's worden volgens Gurman gebruikt voor videopassthrough, waarbij de echte wereld wordt weergeven op de schermen van de headset. De huidige Quest 2 heeft alleen zwartwitcamera's en beschikt niet over een dieptesensor. Aan de onderkant van de headset zitten nog meer trackingcamera's, naast een volumeknop en een wiel om de pupilafstand aan te passen. De aan-uitknop en USB-C-aansluiting zitten nog steeds aan de zijkant.

De VR-displays van de Quest 3 'voelen vergelijkbaar' met die van de Quest 2, schrijft Gurman. Volgens geruchten is de resolutie van de Quest 3 wel iets hoger. De headset krijgt naar verwachting een tweede generatie van Qualcomms Snapdragon XR2-socs. De headset ondersteunt geen oogtracking en biedt daarmee geen ondersteuning voor foveated rendering, waarbij het gedeelte waar gebruikers naar kijken op een hogere resolutie wordt gerenderd dan de rest. De Quest Pro biedt wel oogtracking.

Meta heeft volgens Gurman nog geen prijs voor de Quest 3 bepaald. De VR-headset wordt naar verwachting duurder dan de huidige Quest 2, die na de release van zijn opvolger mogelijk beschikbaar blijft tegen een verlaagde prijs. De headset wordt wel goedkoper dan de Quest Pro, wiens prijs eerder dit jaar werd verlaagd van 1500 naar 1000 dollar. De Meta Quest 3 staat volgens eerdere berichten op de planning voor dit jaar.

Nvidia meldt tijdens Computex dat zijn Grace Hopper-'superchips' voor datacenters nu volledig in productie zijn. Het bedrijf toont daarnaast een DGX GH200-supercomputer, die bestaat uit dergelijke chips en beschikt over 144TB gedeeld geheugen.

De Nvidia DGX GH200 beschikt over 256 Grace Hopper-superchips. Dat zijn chips die een H100-gpu combineren met een Nvidia Grace-cpu op een enkele module van ongeveer 200 miljard transistors. Iedere Grace Hopper-superchip heeft 72 Neoverse V2-cpu-cores en 16.896 CUDA-cores, 96GB HBM3-geheugen en 480GB Lpddr5-geheugen. Daarmee krijgt het hele DGX GH200-systeem in totaal 18.432 cpu-cores, ruim 4,3 miljoen CUDA-cores en 144TB gedeeld geheugen.

De Grace Hopper-superchips worden onderling verbonden met Nvidia's eigen NVLink-interconnect, waarmee alle gpu's elkaars geheugen kunnen benaderen. Daarmee functioneert het systeem als een enkele gpu. Voor die NVLink-interconnect worden 96 L1-switches en 32 L2-switches gebruikt, meldt de fabrikant. Nvidia zegt dat de gpu-naar-gpu-bandbreedte 900GB/s bedraagt. Ter illustratie: een PCIe 5.0 x16-gpu heeft een bandbreedte van ongeveer 63GB/s.

Nvidia zegt dat de DGX H200 is bedoeld voor grote AI-workloads. Het systeem beschikt daarvoor volgens de fabrikant over '1 exaflop' aan fp8-rekenkracht. De fabrikant deelt geen prestatiecijfers voor andere rekenformaten. Het bedrijf deelt wel enkele benchmarks waarin het de DGX GH200 vergelijkt met een huidig DGX A100-systeem, meldt Tom's Hardware. Daarin is het nieuwe DGX GH200-systeem 2,2 tot 6,3x sneller. De huidige DGX A100-systemen beschikken echter over 32 tot 256 A100-gpu's, afhankelijk van de benchmark. Nvidia's DGX GH200-systeem beschikt in alle getoonde benchmarks over 256 gpu's.

Volgens de fabrikant krijgen Google Cloud, Meta en Microsoft als eerste toegang tot de DGX GH200-supercomputer. Op termijn wil Nvidia de blauwdruk voor het systeem beschikbaar stellen aan cloudproviders en andere hyperscalers. De DGX GH200 moet eind dit jaar uitkomen. De fabrikant deelt geen prijs.

Nvidia gaat zelf nog een Helios-supercomputer bouwen die vier DGX GH200-systemen combineert. Die vier systemen, die gezamenlijk beschikken over 1024 Grace Hopper-superchips, worden verbonden met Nvidia's Quantum-2 InfiniBand met een bandbreedte van 400Gbit/s. Dat systeem moet eind dit jaar online komen.

Bron: Nvidia, Tom's Hardware