Terug in de tijd #36 - Start iDEAL, Gelsinger verlaat Intel en Samsung Gear VR

Op Tweakers verschijnen dagelijks tientallen nieuwsberichten, maar bij het schrijven weten we zelden hoe het afloopt met de producten, technieken en ontwikkelingen die we bespreken. In deze rubriek lezen we oude berichten terug en kijken we hoe het verderging.

Voor deze 36e editie van Terug in de tijd kijken we naar wat we in september 2004, 2009 en 2014 schreven. We kijken onder meer naar de flinke groei die Wikipedia in twintig jaar heeft doorgemaakt, zien hoe reCaptcha, Skype en Mojang van eigenaars wisselen, en blikken terug op Apples eerste smartwatch.

Twintig jaar geleden: iDEAL, Wikipedia's miljoenste artikel en BMW krijgt 'verouderde' aansluiting

In Nederland kom je het online vrijwel overal tegen: iDEAL. Twintig jaar geleden bestond dat online betaalmiddel echter nog niet. De eerste bouwstenen werden toen wel gelegd. 'Banken werken aan nieuw betaalsysteem voor internet', kopte Tweakers op 16 september 2004. ING, de toenmalige Postbank, de Rabobank en ABN AMRO maakten toen bekend samen te gaan werken aan de nieuwe standaard.

Online spullen kopen kon toen natuurlijk al, maar elke bank had zijn eigen betaalsysteem. Voor de klant was dat niet zo'n punt, wel voor de winkels die met die banken moesten samenwerken. Die winkels moesten namelijk meerdere verschillende betaalsystemen ondersteunen om zoveel mogelijk Nederlandse klanten te kunnen bereiken. IDEAL moest dan ook vooral makkelijker zijn voor bedrijven.

De dienst ging in 2005 van start, al waren er vanuit winkels aanvankelijk wel wat klachten over downtime, onduidelijke inlogpagina's en lange wachttijden om aangesloten te worden. Los van die kinderziektes sloeg het concept wel aan bij gebruikers, die binnen een half jaar ruim 560.000 keer gebruikmaakten van iDEAL.

Het systeem bestaat dus al bijna twee decennia en krijgt nog steeds nieuwe functies, zoals gebruikersprofielen. Toch is het einde van de dienst in zicht. Het European Payments Initiative, een samenwerkingsverband van Europese banken, heeft iDEAL overgenomen en wil hiervan een Europees platform maken. Dat platform krijgt een andere naam: Wero. Volgens de huidige planning moet Wero begin 2026 in Nederland worden ingevoerd, waarna iDEAL zal verdwijnen van Nederlandse webshops.

Het is binnen de techwereld uiteraard doodnormaal dat oude standaarden verdwijnen en dat er nieuwe technieken voor in de plaats komen. Daardoor kom je in auto's nog wel eens 'artefacten' uit een oude tijd tegen, waar je nu eigenlijk niet zoveel meer aan hebt. Zo kondigde BMW twintig jaar geleden aan hun auto's te gaan uitrusten met iPod-ondersteuning. Destijds was dat the bee's knees; tegenwoordig is het een nutteloos kabeltje in het handschoenenkastje. Het idee was dat je je iPod zo kon aansluiten op de auto om tijdens het rijden naar je muziek te kunnen luisteren.

Natuurlijk is BMW niet zo uniek met die iPod-aansluiting: meerdere auto's werden hier destijds mee uitgerust. Bovendien is die aansluiting nog redelijk 'klein bier' als het om achterhaalde tech gaat in auto's. Neem de cd- of cassettebandspelers in auto's, die meer ruimte in beslag nemen. Tegenwoordig maken autofabrikanten het ook steeds bonter, met grote tabletachtige touchscreens die steeds meer toenemen in inches.

Nu zijn die schermen heel erg fijn en maken ze het rijden een stuk prettiger. Maar over twintig jaar? Niet elke auto wordt zo oud natuurlijk, maar zó uniek is een twintigjarige auto ook weer niet. De kans is klein dat Android Auto of Apple CarPlay dan nog compatible is, als het überhaupt nog bestaat. Bovendien werken die infotainmentsystemen met 3G, 4G of 5G: standaarden die telecombedrijven ook niet tot het einde der tijden actief gaan houden. Dat is nog los van ondersteuning van de autofabrikant.

Want die autofabrikant kán hier een rol in spelen. Porsche is hiervan een bekend voorbeeld: zij hebben verschillende navigatiesystemen die in oude modellen gebouwd kunnen worden, zodat je zelfs nog in je Porsche uit de jaren '70 gebruik kunt maken van Android Auto of Apple CarPlay. Daarnaast zijn er partijen die dit aftermarket doen voor andere bedrijven, met een wat universelere aanpak. Om zo je oude auto toch nog wat moderner te maken en die verouderde techniek zoveel mogelijk weg te werken.

Wil je meer weten over die iPod-connector? Dan heeft Wikipedia er uiteraard informatie over. Wil je meer lezen over CarPlay of Auto? Dat kan ook, respectievelijk hier en hier. Lees je liever iets in het Nederlands, bijvoorbeeld over Tweakers? Dan moet je op deze link klikken. Lang niet alles staat op Wikipedia, maar het komt aardig in de buurt. Steeds meer in de buurt ook, want Wikipedia wordt alsmaar groter.

Twintig jaar geleden wist Wikipedia ook vrij veel, maar lang niet zoveel als nu. In september 2004 werd namelijk de mijlpaal van een miljoen artikelen bereikt. Bijna 350.000 daarvan waren in het Engels, grofweg een tiende daarvan waren in het Nederlands. Daarmee stond de Nederlandse Wikipedia op plekje 7 van 'populairste Wikipedia-talen'. In de loop der jaren is Nederland een plekje opgeschoven en staan 'we' op plaats 6 van grootste Wikipedia-talen.

Hoeveel artikelen zijn dat dan? Bijna 2,2 miljoen, ruim twee keer zoveel artikelen als Wikipedia twintig jaar geleden dus in totaal had. In totaal zijn er op het moment van schrijven 60,2 miljoen Wikipedia-artikelen. Engels blijft uiteraard het populairst, met 6,9 miljoen artikelen. Overigens is die groei de laatste jaren wel wat aan het afzwakken of stabiliseren, afhankelijk van hoe je het bekijkt. De afgelopen twee jaar groeide de Engelstalige versie van de encyclopedie met 2,6 procent. In 2018 was dit nog 4,5 procent en voor 2012 lag het boven de 10 procent. Die artikelen worden wel steeds groter: het aantal woorden nam vorig jaar met 5,8 procent toe. Relatief gezien dus een grotere stijging dan bij het aantal artikelen.

*Cebuano wordt vooral in de Filipijnen gesproken.

Vijftien jaar geleden: Pat Gelsinger vertrekt bij Intel, Google koopt reCaptcha, terwijl eBay Skype verkoopt

Wikipedia heeft ook artikelen over mensen, zoals Pat Gelsinger. Onder het kopje 'Career' lezen we dat Gelsinger in september 2009 vertrok bij Intel. En verhip, daar schreven wij vijftien jaar geleden ook een artikel over. Gelsinger was sinds 2001 tot zijn vertrek cto bij het bedrijf en was medeverantwoordelijk voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van de 80486-, Pentium M- en Pentium III-processors. Vijftien jaar geleden vertrok hij uit vermeende ontevredenheid over zijn rol binnen Intel. Hij stapte over naar dataopslagfabrikant EMC, om later ceo te worden van VMware.

Sinds begin 2021 is hij echter weer terug bij Intel, nu als ceo van het bedrijf. Hij besloot een andere koers te varen, met onder meer eigen gpu's en het openstellen van chipfabrieken voor externe klanten. Daarvoor wil Intel ook extra chipfabrieken bouwen. Die nieuwe koers vereist flinke investeringen, wat mede heeft geleid tot recente slechte resultaten. Het gaat nu dan ook lang niet zo goed met Intel; in de wandelgangen wordt zelfs gesproken over een mogelijke overname door Qualcomm. In de Terug in de tijd van over tien jaar lees je vast weer over Gelsinger, de vraag is alleen in welk licht dat zal zijn.

Soms kom je bij het schrijven (en hopelijk ook het lezen) van de Terug in de tijd een nieuwsje tegen, waarbij je eerste reactie is: "Oh?". Dat was voor deze redacteur het geval bij reCaptcha. Dat is een dienst waarbij ik zo snel mogelijk door wil klikken om op de gewenste plaats van bestemming te komen, waarbij ik kennelijk nooit kijk naar de kleine lettertjes. Want wat blijkt, reCaptcha is al vijftien jaar van Google.

Wellicht is het niet zó gek dat dit nieuws voor mij nieuws was, want we hebben er sinds 2020 al niet meer over geschreven. Dat wil niet zeggen dat het een 'kleine' captchadienst is; volgens meerdere bronnen, waaronder AI-marketingbedrijf 6sense, zou het de meestgebruikte captchadienst wereldwijd zijn. Google nam het bedrijf vijftien jaar geleden over, nadat zijn eigen captchabeveiliging werd gekraakt. Daarnaast was reCaptcha bezig met het digitaliseren van boeken en kranten, iets waar Google ook mee actief is.

Dat we er niet over schrijven wil niet zeggen dat captcha's de afgelopen jaren niet zijn geëvolueerd. We begonnen met de vreemd vormgegeven woorden die robots kennelijk niet kunnen - of konden - lezen. Daarna werden het plaatjes waar we op moesten klikken om te bewijzen dat we van vlees en bloed zijn. Tegenwoordig is het simpelweg aanklikken van een checkbox al oké. Overigens gaat het ook hier weer om een standaard waarvan het einde in zicht lijkt: Google zelf, maar ook Apple en Cloudflare, werken aan Private Access Tokens, die de captcha's moeten vervangen.

Heb je wel eens op Marktplaats gedacht: "Goh, kon ik maar (video)bellen met de persoon van wie ik dit product wil kopen?" Het is een vraag waarop eBay bijna twintig jaar geleden 'ja' antwoordde. Toen kochten ze namelijk Skype voor 3,3 miljard euro. Het plan was dat Skype gebruikt zou worden om de communicatie tussen kopers en verkopers te verbeteren.

Dat bleek geen gelukkig huwelijk: vijftien jaar geleden verkocht eBay het telefoniebedrijf weer. Investeringsbedrijven kochten toen 65 procent van Skype, de rest bleef in handen van eBay. Bij die verkoop werd Skype gewaardeerd op 2,75 miljard dollar, dus leverde de verkoop eBay ook niet heel erg veel op. Het telefoniebedrijf bleek toch niet helemaal bij eBays andere activiteiten te passen, vandaar de verkoop.

Skype zou niet heel lang onder de vleugel van investeerders blijven hangen. In 2011 maakte Microsoft bekend Skype te willen overnemen voor 8,5 miljard dollar. Daarmee werd de investering van de investeerders bijna verdrievoudigd. Skype is nog steeds van Microsoft, al is er sinds 2016 wel concurrentie in de vorm van Microsoft Teams. Teams is meer gericht op bedrijven en samenwerken, terwijl Skype de focus heeft op consumenten, al is er wel veel overlap tussen de twee diensten. Microsoft heeft in 2020 nog gezegd te willen blijven investeren in Skype en haalde eerder dit jaar nog advertenties uit de dienst weg, maar de focus lijkt inmiddels wel op Teams te liggen.

Tien jaar geleden: Minecraft wordt van Microsoft, Samsungs eerste gebogen scherm en VR-bril, Apple betreedt de smartwatchmarkt

Skype was niet Microsofts eerste overname en ook zeker niet de laatste. De laatste jaren zijn vooral Microsofts gameovernames opvallend, zoals die van Bethesda en Activision Blizzard. Tien jaar geleden deed Microsoft ook zo'n opvallende gamebedrijfovername: Mojang. De Minecraft-ontwikkelaar werd gekocht voor bijna 2 miljard euro. Medeoprichter Markus Persson, ook wel bekend als Notch, vertrok daarbij bij het bedrijf.

Notch verkocht het bedrijf omdat het eigendom hem te veel stress bezorgde. Zo was er ophef rondom nieuwe gebruiksvoorwaarden, die fans hem ook persoonlijk kwalijk namen. "Ik ben een symbool geworden. Ik wil geen symbool zijn", zei Notch. Overigens was de verkoop aan Microsoft opvallend: Notch had in het verleden juist kritiek geuit op het bedrijf. Hij vond de Windows Store te 'gesloten' en weigerde daarom een Windows 8-certificering, die juist vereist was om in de Store opgenomen te kunnen worden.

Mojang is sinds de overname niet per se een andere koers gaan varen, maar heeft Minecraft vooral uitgebreid met gratis updates en dlc. De game is sowieso een klassieker te noemen. Het spel is ruim 300 miljoen keer over de toonbank gegaan, waarmee het de bestverkochte game ooit is. Naast pc-, console- en smartphonegame wordt Minecraft in de nabije toekomst ook een film en een animatieserie.

Over smartphones gesproken: tien jaar geleden was de vouwbare smartphone nog toekomstmuziek, maar konden de oledschermen zelf al wel gevouwen worden. Zo kwam Samsung in september 2014 met de Galaxy Note Edge, de eerste smartphone van het bedrijf met een gebogen scherm. Deze buiging zat in de rechterzijde en liet bijvoorbeeld statusberichten zien. De gebruiker kon er ook toolbars aan toevoegen en het gebogen scherm kon in camera- en videoapps extra knoppen laten zien.

De Edge-naam zou nog even blijven plakken bij Samsung, bijvoorbeeld met de S7 Edge uit 2016. Een generatie later verviel dit toestel, omdat de 'reguliere' S8 en S8+ ook een gebogen scherm kregen. Dit bleef zo tot de S21-serie, die met uitzondering van de Ultra platte zijkanten kregen. Samsung zette steeds minder in op de gebogen schermen. Het gebogen deel werd steeds kleiner en er kwamen ook niet echt nieuwe functies voor uit. Sinds de 24 Ultra is die 'gebogen rage' van Samsung voorbij en zijn alle schermen weer plat. Samsung zei specifiek over die Ultra dat het met een plat scherm eenvoudiger is om de stylus te gebruiken. Het is niet direct duidelijk waarom ook de 'reguliere' toestellen niet meer gebogen zijn, maar kennelijk zag Samsung er de meerwaarde niet langer van in.

Samen met die Note Edge kondigde Samsung overigens tien jaar geleden de Gear VR aan, een VR-bril waarin je een Samsung-telefoon moest stoppen om hem te kunnen gebruiken. Hiervoor werkte Samsung samen met Oculus. De bril kostte los 199 euro, waarmee het een relatief laagdrempelige manier was om VR-content te kunnen bekijken. Mits je een high-end Samsung-smartphone had dan.

Ook de Gear VR had niet het eeuwige leven: in 2020 stopte Oculus met de ondersteuning. De bril was destijds marktleider, maar dat was kennelijk niet genoeg markt om de bril nog rendabel te maken voor Oculus. Samsung voorzag overigens destijds recente telefoons ook niet meer van Gear VR-ondersteuning. Samsung verliet de VR-markt, al lijkt het samen met Google aan een tweede poging te werken.

Voor het laatste onderwerp binnen deze Terug in de tijd blijven we bij smartproducten. Het gaat hier ook nog eens om een product dat het wat langer heeft volgehouden dan Samsungs gebogen schermen en VR-bril. De Apple Watch mag dit jaar namelijk tien kaarsjes uitblazen. Wie die eerste Watch naast de tiende legt, ziet veel overeenkomsten. Er zit nog steeds een rechthoekig scherm aan de voorzijde, met gebogen schermhoeken, en het horloge bevat aan de rechterzijde een knop en de 'digital crown', een indrukbare wielknop.

Natuurlijk zijn er ook verschillen. De huidige versie is dunner en heeft een groter scherm, met aanzienlijk kleinere schermranden tot gevolg. De prijs is redelijk stabiel gebleven: het goedkoopste model is nog steeds 449 euro, net als tien jaar geleden. Apple heeft ook de line-up uitgebreid met de Ultra. Dit is een wat steviger model met meer sportfuncties. Daarnaast is er de SE, die juist goedkoper is dan de reguliere Watch-versies.

Het is vooral de focus van de Watch die is gewijzigd. Apple wil de Watch steeds meer inzetten als gezondheidsproduct, met bijvoorbeeld een AI-gezondheidscoach waaraan het bedrijf zou werken, slaapapneudetectie en, mogelijk in de toekomst, een bloedsuikermeter. Het is natuurlijk maar de vraag hoe nauwkeurig zulke systemen zullen zijn, maar als ze daarmee potentiële problemen zouden herkennen waarna mensen eerder navraag kunnen doen bij een arts, zou dat een mooi iets zijn.