Terug in de tijd #28 - Nintendo DS, Steve Jobs' ziekteverlof en UPC koopt Ziggo

Op Tweakers verschijnen dagelijks tientallen nieuwsberichten, maar bij het schrijven weten we zelden hoe het afloopt met de producten, technieken en ontwikkelingen die we bespreken. In deze rubriek lezen we oude berichten terug en kijken we hoe het verderging.

Voor deze 28e editie van Terug in de tijd kijken we naar recentere jaren dan voorheen; in plaats van 2003, 2008 en 2013 is het nu januari 2004, 2009 en 2014 waar we op terugblikken. Dat betekent natuurlijk ook CES-nieuws, zoals de aankondiging van PlayStation Now in 2014. Andere productaankondigingen zijn vouwbare e-inkschermen en de Nintendo DS, waarbij de ene aankondiging daadwerkelijk tot een product is gekomen en de andere niet. Verder kijken we naar grote overnames van de afgelopen twee decennia, waaronder Googles overname van Nest en UPC's overname van Ziggo.

Twintig jaar geleden: oprolbare e-inkschermen, de eerste Nintendo DS en Kodak stopt met analoge camera's

Net als de Terug in de tijd van oktober vorig jaar starten we deze editie met een e-inkplan van Philips dat nooit echt van de grond is gekomen. Toen ging het om elektronisch papier dat sneller van kleuren kon wisselen; nu gaat het om oprolbare e-inkschermen. Philips werkte hier al een tijdje aan, maar kondigde in januari 2004 aan dat de techniek klaar zou zijn voor massaproductie.

Het scherm had een diameter van 5" en zou gebruikt kunnen worden met een smartphone. De eerste modellen zouden een buigstraal van zo'n 2cm hebben, 'maar uiteindelijk zal het mogelijk zijn schermen te maken die zodanig flexibel zijn dat ze opgerold kunnen worden in een koker ter grootte van een pen'. In tegenstelling tot de vouwbare oledschermen die we nu kennen, was Philips' scherm monochroom.

Vier jaar na de aankondiging van de massaproductie van het scherm zelf ging het eerste apparaat in productie. Het ging om de Readius, een soort smartphone die je kon uitrollen om het scherm te kunnen gebruiken. Later zou er een 8"-variant met kleurenscherm verschijnen. Philips was nog steeds betrokken bij dit project, maar in mindere mate; spin-off Polymer Vision was nu verantwoordelijk voor de productie en verkoop van het vouwbare apparaat.

Een lang leven had de Readius echter niet. Polymer Vision ging failliet en werd in 2009 overgenomen door het Taiwanese bedrijf Wistron. Dat wilde het bedrijf weer doorverkopen, maar eind 2012 bleken die pogingen te zijn gestaakt, schreef Engadget destijds. Een concept dat z'n tijd ver vooruit was, maar niet de kans kreeg zichzelf op de markt te bewijzen. Inmiddels zijn vouwbare schermen niet meer weg te denken uit de line-ups van smartphonemakers en zitten ze ook in laptops. We hebben echter nog geen oprolbare schermen in pennenkokers aangetroffen.

Van mobiele telefoons gaan we over naar mobiele consoles; de Nintendo DS werd namelijk ook twintig jaar geleden aangekondigd. Dit apparaat werd wél een succes, wat bij de aankondiging moeilijk te voorspellen was. Nintendo liet toen zelfs geen afbeeldingen zien. Wel gaf het bedrijf aan dat het apparaat twee schermen zou hebben, waarbij je op het tweede scherm bijvoorbeeld een overzichtskaart zou kunnen zien. Die twee schermen zouden elk 3" groot zijn.

In de maanden daarna gaf Nintendo langzaamaan meer informatie vrij over de console. Zo gaf het in mei een eerste ontwerp vrij en zei het dat het onderste scherm met een stylus gebruikt zou kunnen worden. Niet eens drie maanden later kwam Nintendo met een gewijzigd ontwerp. De schermen en knoppen bleven gelijk, maar het uiterlijk was flink veranderd. In maart 2005 konden Europese gebruikers met de DS aan de slag. De handheld kostte bij introductie 150 euro en er waren in eerste instantie 15 games te spelen. Nintendo gaf daar wel meteen bij aan zelf nog aan 120 nieuwe games te werken.

De DS was aanvankelijk bedoeld als complementair aan de Game Boy, maar bleek uiteindelijk een opvolger voor die succesvolle serie te zijn. Later kwamen er verschillende versies van de DS, zoals de lichtere Lite en de grotere XL. De opvolger kwam in 2011 met de 3DS, die zoals de naam al zegt, 3d toevoegde aan de handheld. Ook hiervan kwamen verschillende versies uit, waaronder een 3d-loze 2DS en een grotere XL. In 2020 stopte Nintendo de productie van de DS-lijn. In april dit jaar stopt het bedrijf ook met de ondersteuning van de meeste onlinefuncties van de 3DS; dan is de DS-naam dus echt helemaal verdwenen. De DS-handheld is zo'n 120 miljoen keer verkocht, tientallen miljoenen keren meer dan de 3DS.

In Terug in de tijd bespreken we vaak tech die de branche opschudt en ons op een andere manier met producten laat omgaan. Als gevolg daarvan kunnen bestaande productcategorieën op een gegeven moment overbodig worden. Een voorbeeld is de analoge camera. Twintig jaar geleden was de digitale camera nog in opkomst, in zodanig tempo dat hij de analoge camera begon voorbij te streven. Daarom besloot Kodak in januari 2004 niet langer analoge camera's te verkopen in Europa en Noord-Amerika.

Het bedrijf was 's werelds grootste producent van filmrolletjes; Kodaks besluit om de focus niet langer op analoge filmrolletjes te leggen, was dan ook een duidelijk statement. Filmrolletjes bleven nog wel verkrijgbaar en wegwerpcamera's bleven ook nog te koop, maar het einde van de analoge camera als massaproduct was duidelijk in zicht. Digitale camera's namen de rol van de analoge variant steeds meer over. Later zou de smartphone die rol weer overnemen voor het grootste deel van de consumenten. Twintig jaar geleden was dat nog niet aan de hand; op 18 januari schreven we dat HP en Fuji de smartphonecamera nog niet als een bedreiging zagen.

Terug naar Kodak en de analoge camera, want de verschuiving van analoog naar digitaal was voor Kodak geen bijster succesvolle strategie. Sterker nog, in 2011 moest het bedrijf zijn camerasensortak verkopen om het hoofd boven water te kunnen houden. Een jaar later stopte het helemaal met het maken van digitale camera's. "Het bedrijf heeft de overgang van analoge naar digitale fotografie gemist", schreven we destijds. Vlak daarvoor had Kodak uitstel van betaling aangevraagd. Het bestaat nu nog steeds; het levert bijvoorbeeld film aan de filmindustrie en de naam staat via licentieovereenkomsten ook nog steeds op consumentenapparatuur zoals digitale camera's. Maar het huidige Kodak is duidelijk een schim van de gigant die het ooit was.

Vijftien jaar geleden: sirenes in de auto, Neversoft breekt met Tony Hawk en Steve Jobs' eerste medische verlof bij Apple

De bedoeling van de sirene van een ambulance of andere nooddiensten is duidelijk: ga zo snel mogelijk aan de kant, zodat de hulpdienst vlot bij zijn bestemming kan. Daarom is de sirene loeihard, hoewel ze voor sommige weggebruikers nog niet hard genoeg is. Goede geluidsisolatie en/of muziek die op maximaal volume staat, kan tot gevolg hebben dat de nooddienst pas wordt opgemerkt als hij vol in je achteruitkijkspiegel zit.

Om die reden wordt al langer gewerkt aan een manier om autobestuurders in hun auto te attenderen op naderende hulpdiensten. Vijftien jaar geleden schreven we over zo'n pilot: Flister. De Utrechtse brandweer en Drentse ambulancediensten werden uitgerust met een FM-zendkastje dat binnen een straal van driehonderd meter de autoradio én de cd-speler kan onderbreken, mits de bestuurder de juiste trafficannouncementdienst heeft ingeschakeld in de radio-instellingen. De bestuurder krijgt met Flister een meertonig geluidssignaal te horen en een melding op de radiodisplay als er een nooddienst aan komt rijden.

Flister is in de jaren daarna steeds verder uitgebreid, maar is niet het enige project om bestuurders te informeren via de auto. Flitsmeister doet dit bijvoorbeeld ook. Uiteindelijk moeten apps en auto's deze informatie vanzelf kunnen verzorgen via Safety Priority Services. SPS gaat verder dan alleen nooddiensten en deelt bijvoorbeeld ook informatie over naderende files. Voor het nooddienstdeel delen hulpdienstvoertuigen gps-gegevens met platforms, waardoor auto's en apps de gebruiker kunnen waarschuwen. Het uiteindelijke doel is om meer autobestuurders te kunnen waarschuwen voor hulpvoertuigen, zodat die uiteindelijk sneller bij hun doel zijn.

Flister beantwoordt dus steeds beter aan zijn doel, wat we van de vijftien jaar oude plannen van Neversoft niet kunnen zeggen. Deze ontwikkelaar kondigde in januari 2009 aan te stoppen met het ontwikkelen van de Tony Hawk-skateboardinggames. Zeker de eerste paar games waren zeer populair en werden goed beoordeeld door critici en fans. Neversoft ontwikkelde de eerste Pro Skater- en Underground-games, tot aan de 2007-titel Proving Ground. De gamemaker wilde hier echter mee stoppen om plaats te maken voor een andere ontwikkelaar.

"Dit is waarschijnlijk het beste voor de franchise, want het is tijd dat iemand met verse ideeën komt", zei een medeoprichter van de studio destijds. Neversoft zou zich volledig storten op de Guitar Hero-serie. Het stoppen van Neversofts Tony Hawk-ontwikkeltijd hing samen met het succes van EA-game Skate, waarvan werd gezegd dat er meer werd geïnnoveerd dan bij Proving Ground.

In de jaren die volgden, maakte ontwikkelstudio Robomodo enkele spin-offs en remakes, zoals Ride en Shred, waarbij je een skateboardplank als controller had en hierop het spel kon besturen. In 2015 verscheen weer een Pro Skater-game van Robomodo; wij vonden Pro Skater 5 in onze review vooral te ouderwets. "Tegenvallende graphics, een veel te ouderwetse manier van voortgang en een indrukwekkende collectie bugs en glitches veroordelen deze game tot een carrière in de budgetbakken."

Sindsdien is er geen Pro Skater 6 verschenen. Wel kwam er in 2020 een remake uit van de eerste twee Pro Skater-games. De studio hierachter, Vicarious Visions, zou ook aan een remake van de derde en vierde games werken, maar deze plannen werden geschrapt nadat die studio werd geïntegreerd met Blizzard. Tony Hawk zei in 2022 dat Activision andere studio's vroeg of zij ideeën hadden voor een Tony Hawk-game, maar daar had de uitgever onvoldoende vertrouwen in. Het is vooralsnog dan ook vooral stil rondom de gamereeks, waarmee Neversoft het zelfgestelde doel dus niet heeft behaald. O, en die studio? Die werd in 2014 opgeslokt door Infinity Ward.

Vijftien jaar geleden was ook de eerste keer dat Steve Jobs tijdelijk stopte als ceo van Apple om gezondheidsproblemen. Het was toen al bekend dat hij alvleesklierkanker had gehad, maar bij zijn bekendmaking dat hij met ziekteverlof ging, werden niet direct details gedeeld over zijn 'complexere gezondheidsproblemen'. Er werd alleen gemeld dat er een stofwisselingsaandoening was. Investeerders vonden dat ze hiermee door Apple in het ongewisse werden gehouden over de toekomst van het bedrijf, gezien Jobs' grote rol.

De huidige ceo Tim Cook werd plaatsvervanger van Jobs. Jobs' ziekteverlof duurde tot eind juni. Tijdens dit verlof kreeg hij een nieuwe lever. De ceo ging medio 2009 weer aan het werk, maar anderhalf jaar later trad hij nogmaals terug. Hij bleef aan als ceo, maar zijn taken als voorzitter van de raad van bestuur legde hij neer. Zo wilde hij zich kunnen concentreren op zijn gezondheid, maar hij bleef alsnog betrokken bij strategische beslissingen. Apple weigerde nogmaals extra duidelijkheid te verschaffen over Jobs' gezondheid, ondanks vragen van investeerders.

Negen maanden later overleed Jobs op 56-jarige leeftijd. Ruim een jaar geleden verscheen een boek over Apple na Steve Jobs, waarover Tweakers een boekbespreking schreef. Dit boek schetst een beeld van een bedrijf dat zijn 'ziel' is verloren en tegelijk professioneler is geworden. Apple focust bovendien tegenwoordig meer op ecosystemen en diensten dan in Jobs' tijd.

Tien jaar geleden: Sony's plannen voor cloudgaming, Google wil Nest kopen en UPC wil dat met Ziggo doen

Microsoft zet al jaren flink in op cloudgaming via het Xbox Game Pass-abonnement en Google probeerde dit enkele jaren ook met Stadia. Concurrent Sony is echter al langer bezig met cloudgaming; dit jaar een decennium. Op 7 januari 2014 kondigde Sony PlayStation Now aan, een dienst waarmee abonnees PlayStation 2- en 3-games kunnen spelen op Sony-consoles en andere apparaten. Het bedrijf gaf tablets, televisies en smartphones als andere voorbeelden waarbij Now gebruikt moet kunnen worden, met het doel een zo groot mogelijke markt te kunnen benaderen.

PlayStation Now is sinds 2015 beschikbaar in Nederland en laat gamers vooral oudere titels spelen. Sterker nog, het huidige aanbod bestaat op dit moment enkel uit games van de PS4 of ouder; PS5-games zitten dus niet in het abonnement. Op smartphones, tablets en tv's is Now bovendien nooit echt van de grond gekomen, maar de dienst is nu wel beschikbaar op Windows-pc's. Het abonnement is onderdeel van PlayStation Plus Premium, de duurste trede van de Plus-abonnementen.

Hoewel Now en Xbox Cloud Gaming veel gelijkenissen hebben - beide zijn cloudgamingabonnementen, onderdeel van de duurste abonnementstrede en beschikbaar op consoles en Windows-pc's - zijn er ook verschillen. Cloud Gaming is bijvoorbeeld jonger en is pas sinds 2020 beschikbaar in Nederland. Cloud Gaming is bovendien beschikbaar op meer apparaten, ook op Android- en iOS-telefoons, en op smart-tv's. Het bevat ook recente games, zoals Starfield en Forza Motorsport.

Van cloudgaming gaan we over naar cloudthermostaten. Tien jaar geleden maakte Google bekend Nest over te nemen voor 3,2 miljard dollar, destijds zo'n 2,4 miljard euro. Een enorm bedrag, zeker als je bedenkt dat Nest destijds niet eens vier jaar oud was en nog maar net zijn tweede product had uitgebracht. Nest viel op door de Learning Thermostat, een zelflerende thermostaat met een opvallende vormgeving en de mogelijkheid om hem aan te passen met een smartphoneapp. Daarnaast kondigde het bedrijf een 'niet-irriterende rookmelder' aan die waarschuwt met een gesproken stem voordat er een indringend alarm afgaat.

De overname viel niet bij iedereen in goede aarde. Gebruikers waren bang dat Google inzicht zou krijgen in data van gebruikers en zo in het gedrag van mensen. Nest-baas Tony Fadell beloofde een week na de overname dat het bedrijf transparant zou blijven op privacyvlak en dat privacygerelateerde wijzigingen in de algemene voorwaarden ook pas van kracht zouden worden als gebruikers hiermee instemmen.

Later werd duidelijk dat Nest meer moest samenwerken met andere smarthomeapparaten, via het Works with Nest-platform. Zo konden lampen van LIFX een verlichtingsschema krijgen voor als gebruikers met vakantie zijn en konden Mercedes-auto's doorgeven wanneer de gebruiker bijna thuis was, om zo de temperatuur in de woonkamer alvast te kunnen verhogen. Later dat jaar, in september, kwam de Nest beschikbaar in Nederland en België. Overigens werkt Works with Nest sinds augustus 2019 niet meer. Dat jaar fuseerden de Google Home- en Nest-productfamilies ook, om één Google Nest-merk te maken. Google Nest is daardoor uitgegroeid tot een familie smarthomeproducten, waaronder ook slimme speakers, deurbelcamera's en slimme sloten.

We sluiten deze Terug in de tijd af met een tweede overname, die meer impact had op Nederland. UPC's moederbedrijf Liberty Global kondigde in januari 2014 namelijk aan Ziggo te willen overnemen. Hoewel UPC dus eigenlijk de overnemende partij was, verdween juist die naam ten faveure van Ziggo. Ziggo zou daarmee een landelijk opererende kabelprovider worden. Liberty Global betaalde rond de 10 miljard euro voor Ziggo.

Die overname ging niet zonder slag of stoot; Liberty Global moest bepaalde toezeggingen doen tegenover de Europese Commissie om Ziggo te kunnen overnemen. Zo moest het bedrijf Film1 verkopen, omdat Ziggo al mede-eigenaar was van de Nederlandse tak van HBO, en moest Liberty Global beloven genoeg netwerkcapaciteit beschikbaar te houden voor concurrerende diensten als Netflix. Sony nam in maart 2015 Film1 over.

Uiteindelijk werd de overname eind 2014 definitief en kon het nieuwe bedrijf beginnen met het fuseren van de Ziggo- en UPC-diensten. De twee bedrijven hadden immers eigen abonnementen en televisiepakketten, die geharmoniseerd moesten worden. In de jaren daarna werden de twee losse entiteiten steeds meer één, maar er blijven soms nog 'artefacten' verschijnen uit de tijd dat het twee losse netwerken waren. Zo konden abonnees in het ex-UPC-gebied door 'historisch gegroeide grote verschillen' pas later een eigen modem gebruiken, tot onvrede van de ACM. Die gebruikers konden ook pas later IPv6 krijgen als ze hun modems in bridgemodus wilden gebruiken. Die hiccups terzijde, is Ziggo inmiddels echt een uniform bedrijf en concurreert het met zijn kabelnetwerk met de ftth-glasvezelproviders. Die glasvezelproviders kunnen nu sneller internet aanbieden, hoewel de verwachting is dat Ziggo daarin later dit jaar of volgend jaar ook flinke stappen kan zetten.