Leesvoer: biografie van Apple na de dood van Steve Jobs

Na de dood van Steve Jobs in oktober 2011 werden twee mensen het belangrijkst bij Apple: ceo Tim Cook en hoofdontwerper Jony Ive. Auteur Tripp Mickle neemt door hoe het hen is vergaan sinds Jobs' overlijden.

De ondertitel alleen al geeft een beeld van waar het met dit boek naartoe gaat. After Steve. How Apple became a trillion-dollar company and lost its soul. Het boek, dat eerder dit jaar uitkwam, zal deze zomer op veel leeslijstjes van tweakers staan.

De soul die Apple verloren zou hebben, slaat op de gewijzigde cultuur in het bedrijf. Onder Cook is het een bedrijf geworden van het ecosysteem van hardware, software en diensten. Cook wil die beschermen en uitbreiden. Daarbij verdient Apple aan hardware én aan diensten: een transformatie die uiteraard grote gevolgen heeft. Het prominentste gevolg is dat hardwaredesign binnen het bedrijf minder belangrijk is geworden, en dat is nu juist het bastion van Ive.

Mickle is een geloofwaardige auteur. Hij volgt tech al jaren voor de kranten The New York Times en The Wall Street Journal. Hij was zelf aanwezig bij veel van de evenementen die hij beschrijft, en schreef in de loop van de jaren veel over Apple. Voor dit boek heeft hij nog eens honderden interviews extra gehouden met voormalige en huidige Apple-medewerkers.

Het beeld dat eruit naar voren komt, is dat van een bedrijf dat zich professioneler is gaan opstellen. Dat is ook logisch, want de wereld is veranderd. Steve Jobs kon goede keynotes geven en pushte zijn teams tot het maken van vernieuwende producten, maar hoe zou hij de geopolitieke gevoeligheden met China hebben behandeld? Hoe zou hij zijn omgegaan met beschuldigingen van machtsmisbruik in de App Store?

Het boek werpt ook een licht op het waarom van het gevoel van Ive dat hij Apple moest verlaten. Na het vertrek van Scott Farstall, verantwoordelijk voor iOS, nam Ive die rol op zich. Dat leidde tot een nieuw design voor iOS, maar Ive werd daardoor ook meer en meer een manager van grote groepen medewerkers. De meetings en managementtaken die daarbij horen, lagen hem niet. Hij liep volgens de auteur vast in de bureaucratie van het nieuwe Apple.

Het boek gaat uitgebreid in op de Apple Watch. Ive had zich ervoor ingespannen dat de smartwatch behalve een techproduct ook een modeaccessoire zou worden. Hij zocht toenadering tot de modewereld en pushte de komst van een gouden, 17.000 dollar kostende Apple Watch. Het liep niet zoals verwacht en in de jaren erna werd de Apple Watch meer een op gezondheid en sport gericht accessoire in plaats van een mode-item.

Terugkijken: review eerste Apple Watch uit 2015

Ive trok zich in die jaren meer en meer terug uit de dagelijkse gang van zaken bij Apple. Mickle schreef daar al eerder over voor WSJ en Apple noemde dat artikel toen 'absurd'. In de jaren ervoor gingen al geruchten dat Ive niet langer betrokken was bij de dagelijkse gang van zaken en zich alleen nog bezighield met het ontwerp van hoofdkantoor Apple Park. Die informatie kwam toen van Apple-fan en -volger John Grueber.

Ive en Cook hebben vrijwel alleen de liefde voor Apple gemeen, stelt de auteur. Cook interesseerde zich weinig voor design en hield zich vooral bezig met waar hij zelf goed in is, zoals bevoorradingsketens en verkopen. Zo zou hij elke ochtend verkoopcijfers doornemen om te weten hoe het ervoor staat met alle producten.

De hoofdpersonen zelf hebben niet meegewerkt aan het boek. Je kunt je dus afvragen hoe de auteur weet van hun emoties tijdens bepaalde gebeurtenissen, zoals tijdens de presentatie van de Mac Pro in 2019. "Het moment was zo awkward dat Ive er nauwelijks tegen kon", schrijft Mickle.

Volgens de auteur herkende Ive zich in de hoofdpersoon van de film Yesterday uit 2019. In die film is een singer-songwriter die aanvankelijk weinig succes heeft, ogenschijnlijk de enige die zich de Beatles kan herinneren. Hij speelt die liedjes alsof het zijn eigen songs zijn en heeft daar succes mee. De spanning die dat veroorzaakt tussen de commerciële belangen die bij zijn nieuwe succes komen kijken, en zijn wil om mooie liedjes te zingen, staat centraal in de film en vermoedelijk is dat wat Ive aansprak: de gespannen relatie tussen kunst en commercie.

Volgens het boek liet Ive de film daags voor hij zijn afscheid aankondigde, aan zijn medewerkers zien. De film is verder vooral bekend vanwege de rechtszaak van twee Amerikaanse fans van een actrice. Zij zat wel in de trailer, maar werd uiteindelijk uit de film geknipt. Ive bleef nog een paar jaar als adviseur verbonden aan Apple met een lucratief contract, maar Apple zou de samenwerking intussen hebben verbroken.

Wie Apple volgt of interesse heeft in het bedrijf, heeft aan After Steve een interessant boek. Wie op zoek is naar technische diepgang, vangt bot. Over de overstap van Intel naar Apples eigen Arm-processors staat in het hele boek geen woord, terwijl dat óók een invloedrijke beslissing was in de tijd sinds Jobs. Ook de motivatie achter hardwarekeuzes voor de Touch Bar in Pro-laptops, het butterfly-toetsenbord in alle MacBooks en het verdwijnen van de 3,5mm-jack uit iPhones komt niet of beperkt aan bod. Het hele boek is meer psychologisch dan technisch en dat is bij een techbedrijf jammer; het voelt aan als een gemiste kans. Dat maakt het geen waardeloos boek. Integendeel, de lezer leert Cook en Ive beter kennen en het werpt een licht op veel van de gebeurtenissen van de afgelopen tien jaar bij een van 's werelds bekendste techbedrijven.