Auto's en navigatieapps gaan data delen

Waarschuwingen voor ambulance en hinder

Nederlandse auto's en navigatieapps gaan data delen

Auto's en autoapps delen al jaren data om wegen veiliger en navigatiesoftware informatiever te maken. Neem de ambulancewaarschuwingen van Flitsmeister of de files die navigatiesoftware laat zien. Die laatste functie is natuurlijk fijn om een file te kunnen vermijden, maar ze kan de bestuurder ook waarschuwen om een ongeluk te voorkomen.

Het Nederlandse ministerie van Infrastructuur ziet die voordelen van het datadelen ook en wil daarom dat auto's en apps dit meer gaan doen. Om dat te bereiken, is de overheid gestart met Safety Priority Services, een proef van drie jaar waarin zes bedrijven informatie met elkaar en de overheid gaan uitwisselen. SPS bestaat uit vijf pijlers, waaronder het communiceren van de maximumsnelheid op wegen, het aan de bestuurder melden van komende files en het waarschuwen voor naderende ambulances. In dit artikel gaan we dieper in op SPS en wat we weten over SPS in de praktijk.

Vijf pijlers

De overheid heeft afspraken gemaakt over hoe de data kan worden uitgewisseld, met api's, en heeft richtlijnen voor de waarschuwingen opgesteld. Ze heeft geen api ontwikkeld die alle bedrijven moeten gebruiken, maar het gaat erom dat de systemen gaan samenwerken. Fabrikanten kunnen dus met eigen api's communiceren. Verder zijn bedrijven vrij om delen van SPS in te zetten zoals ze willen. Bedrijven gaan niet per definitie filestaartwaarschuwingen implementeren, alleen omdat ze aan SPS meedoen. Daarbij kan de waarschuwing van de ene auto verschillen van die van een andere auto.

Sommige verkeerswaarschuwingen worden waarschijnlijk door alle deelnemende partijen doorgevoerd, bijvoorbeeld voor afgesloten rijstroken, wegwerkzaamheden en gemelde spookrijders. De Europese Commissie werkt aan een verordening die overheden verplicht om verkeersveiligheidsinformatie beschikbaar te stellen, en apps en autofabrikanten verplicht om deze informatie te gebruiken. Deze verordening moet in 2025 actief worden. Het idee van SPS is dan ook dat er op kleinere schaal al getest kan worden met deze waarschuwingen, voordat ze over enkele jaren op grote schaal moeten worden ingevoerd.

TomTom test nu bijvoorbeeld het waarschuwen voor wegwerkzaamheden. Gebruikers zien dan bij het navigeren dat het gedeelte van de weg waar werkzaamheden zijn, anders is gemarkeerd. Daarnaast krijgen bestuurders een melding in beeld als ze de wegwerkzaamheden naderen. Partners hebben met het ministerie afgesproken dat de waarschuwingen niet té afleidend zijn, daarom zien TomTom-gebruikers bij de wegwerkzaamheden geen schermvullende meldingen, om een voorbeeld te geven.

Vijf pijlers van Safety Priority Services

SPS kan data van overheid verbeteren

De deelnemende bedrijven gaan data van het Nationaal Dataportaal Wegverkeer gebruiken om te weten waar bijvoorbeeld wegwerkzaamheden zijn. De datastroom kan ook de andere kant op gaan. Stel dat TomTom ziet dat bestuurders door een straat rijden die volgens het NDW is afgesloten vanwege wegwerkzaamheden. Dan kan TomTom terugkoppelen dat de NDW-informatie mogelijk niet klopt.

Op deze manier kan SPS ook andere veiligheidssystemen nauwkeuriger maken, zoals isa. Tweakers schreef eerder een artikel over de intelligente snelheidsassistent, een systeem dat het aantal bestuurders dat te hard rijdt, moet verminderen. Auto's met isa scannen voortdurend met camera's wat de verkeersborden aangeven als maximale snelheid. Rijdt de auto te hard, dan kan isa bijvoorbeeld de snelheid van de cruisecontrol verlagen of het motorvermogen inperken.

Isa werkt ook met digitale kaarten, als vangnet voor wanneer de verkeersborden niet te lezen of afwezig zijn. Auto's met isa controleren daarom altijd wat de aangegeven snelheidslimiet is op de borden en op de digitale kaart. Dankzij SPS kunnen de auto's ook terugkoppelen als blijkt dat de snelheid op de borden afwijkt van wat de digitale kaarten zeggen. Daardoor kan de overheid indien nodig de borden of de digitale kaarten aanpassen. Zo kan SPS ervoor zorgen dat isa beter werkt voor andere auto's, ook auto's die geen SPS ondersteunen.

Waarschuwen voor filestaarten

Een andere belangrijke pijler van SPS is filestaartwaarschuwingen. Navigatiesoftware waarschuwt al jaren voor files, maar dat is iets anders. Het idee van filestaartwaarschuwingen is dat de bestuurder wordt gewaarschuwd als hij of zij met relatief hoge snelheid een file nadert. De waarschuwingen focussen dus, zoals de naam al zegt, op de staart van de file en niet per se op hoelang deze is of wat de vertraging is voor de bestuurder.

Een mogelijke filestaartwaarschuwing van TomTom

Anders dan bijvoorbeeld de wegwerkzaamhedenwaarschuwingen, gaan auto's en software geen extra data delen om de filestaartwaarschuwingen mogelijk te maken. Ze weten immers al hoelang de files zijn. In plaats daarvan kunnen fabrikanten en ontwikkelaars onder SPS kennis en ervaringen uitwisselen.

Een van de partijen die in ieder geval aan de slag gaan met filestaartwaarschuwingen, is Inrix. Inrix levert onder meer verkeersdata aan fabrikanten als Audi en BMW. Aan welke fabrikant Inrix SPS-diensten gaat leveren, is niet duidelijk. Meer dan dat het ‘een grote autofabrikant in deze regio van de wereld’ is, wilde het bedrijf niet zeggen.

Wel zegt senior director Dominic Paulo over filestaartwaarschuwingen dat ze lastig te implementeren zijn. “Het is moeilijk om het vertrouwen van de bestuurder te verkrijgen en makkelijk om dit weer kwijt te raken", zegt Paulo. "Daarom moet je ervoor zorgen dat de waarschuwingen precies op het juiste moment komen. Als ze te vroeg komen, loop je het risico dat de bestuurder er niet meer naar luistert en ze in de toekomst dus negeert. Komen ze te laat, dan heb je er als bestuurder niet veel aan. Daarom kunnen we de filestaartwaarschuwingen nog niet meteen implementeren." Inrix hoopt de filestaartwaarschuwingen over een halfjaar af te kunnen hebben.

Waarschuwen voor ambulances en andere nooddiensten

Een SPS-onderdeel dat Flitsmeister-gebruikers bekend voor zal komen, zijn de ambulancewaarschuwingen. Met deze waarschuwing wil het ministerie dat bestuurders weten waar een ambulance is, maar ook welke kant hij op gaat. Hiervoor gaan de ambulances hun gps-locatie doorgeven via mobiele netwerken, die daarna bij auto's en apps terechtkomt. Eerst vallen alleen ambulances onder SPS, maar later moeten andere nooddiensten als politieauto's en brandweerwagens ook door SPS naar auto's en apps gecommuniceerd kunnen worden. Ook de locatie van voertuigen van weginspecteurs kan met SPS naar auto's en apps gecommuniceerd worden.

Het idee van deze waarschuwingen is dat je je als bestuurder kunt voorbereiden op de komst van de voertuigen, omdat je de voertuigen niet alleen kunt horen, maar ook kunt zien uit welke richting ze komen en waar ze naartoe gaan. TomTom zegt deze vorm van SPS te onderzoeken. Mogelijk zitten de ambulancewaarschuwingen eind dit jaar in de navigatiediensten van het bedrijf.

Een voorbeeld van het ministerie van hoe een SPS-ambulancewaarschuwing eruit zou kunnen zien

Navigatieapps die sluiproutes vermijden

De SPS-pijler die het verst weg lijkt, is smart routing. Het ministerie wil dat navigatiesystemen rekening houden met bijvoorbeeld schoolzones en bekende sluiproutes, en deze bij het navigeren zoveel mogelijk vermijden. Dit deel van SPS staat nog in de kinderschoenen; het ministerie hoopt hier in de komende jaren met de deelnemende bedrijven over te kunnen praten. De hoop is dat met smart routing bijvoorbeeld schoolzones veiliger worden dan ze nu zijn.

Op het eerste gezicht lijkt dit tegen het doel van navigatiemakers in te gaan. Mensen willen met hun navigatiesysteem immers het snelst of het best van A naar B kunnen. Als door smart routing sluiproutes worden vermeden, kunnen die routes wellicht minder snel zijn. Jeroen Brouwer, manager custom program management bij TomTom, zegt daarnaast dat schoolzones bij TomTom-navigatiesoftware al lager geklassificeerd worden dan andere zones. "De kans is daardoor kleiner dat ons algoritme een schoolzone als route kiest", zegt Brouwer.

De TomTom-manager verwijst daarnaast naar de Socrates-proef, die is uitgevoerd samen met overheden en bedrijven, waaronder Flitsmeister, BMW en HERE. "Bij deze proef keken we onder meer naar navigatieadvies op Amsterdamse snelwegen. Hieruit bleek dat als er bijvoorbeeld een file was, in negen van de tien gevallen ons advies hetzelfde was als het advies van Rijkswaterstaat."

Wie wat gaat doen, blijft onduidelijk

Met Safety Priority Services kunnen apps en auto's meer data uitwisselen met elkaar en de overheid, om zo de Nederlandse wegen veiliger te maken. Daarbij kunnen ze ook crowdsourcedata uitwisselen. Als je dus in je navigatieapp doorgeeft dat er ergens een file is, zouden andere apps en auto's dit ook kunnen weten. Bij dit datadelen wordt de privacy volgens het ministerie gewaarborgd: de bedrijven vragen eerst aan gebruikers of informatie mag worden gedeeld. Pas met toestemming wordt data 'volledig geanonimisieerd en met een beveiligde verbinding' gedeeld.

In hoeverre autofabrikanten en navigatiemakers daadwerkelijk data gaan uitwisselen, blijft echter onduidelijk. Dit komt deels omdat niet bekend is welke auto's allemaal onder SPS gaan vallen, omdat het bijvoorbeeld niet duidelijk is aan welke klanten Inrix SPS-diensten gaat leveren. Daarnaast gaan de deelnemende autofabrikanten niet álle auto's van SPS-diensten voorzien, aangezien niet alle auto's de nodige mobiele-netwerkondersteuning hebben.

Die onzekerheid over de impact van SPS komt ook door de vrijblijvendheid van het project. Fabrikanten zijn immers niet verplicht om SPS-diensten te implementeren. Het ligt voor de hand dat ze bepaalde delen ervan wél gaan implementeren, aangezien een deel van SPS per 2025 in de hele Europese Unie verplicht wordt. Nu hebben ze nog de tijd om daar ervaring mee op te doen, om er zeker van te zijn dat ze over drie jaar aan de wet voldoen. Bovendien krijgen ze er nu geld voor; voor de SPS-aanbesteding was een bedrag van maximaal 12 miljoen euro gebudgetteerd. Hoeveel elke partij krijgt, zegt het ministerie niet. Na de proef, die eind 2024 eindigt, krijgen de deelnemers geen geld meer.

Voor smart routing is de animo onder de deelnemende partijen duidelijk iets minder. Het doel is vooralsnog om te onderzoeken wat hier de mogelijkheden van zijn. Smart routing zoals het ministerie dat ziet, hoeven bestuurders dus nog niet te verwachten, in tegenstelling tot andere delen van SPS.

Hoewel er veel onzeker is over SPS, geeft het aan dat auto's en autoapps in de toekomst meer data gaan delen dan ze nu al doen. Zo moet de software bestuurders meer en beter gaan waarschuwen dan nu. In de komende jaren gaan bestuurders van recente Hyundai- en Kia-auto's daar het meest van merken, evenals ANWB-, Flitsmeister- en TomTom-gebruikers. SPS is daarnaast een voorproefje voor de toekomst, in het bijzonder die na 2025, wanneer alle nieuwe auto's data moeten delen om betere verkeerswaarschuwingen te kunnen tonen.

Bannerfoto: Witthaya Prasongsin / Getty Images.

Reacties (30)

[Jochem]

Ik mis in het artikel de Europeese samenwerking in het initiatief. Het kan toch niet zonzijn dat we in NL een ander systeem gaan proberen te ontwikkelen en OEM’s proberen over te halen om een puur NL systeem te ondersteunen. Is er pan-europeese samenwerking die hieraan ten grondslag ligt? Zit er een Horizon 2020 effort onder?

[Bart ®]

Dit is vanuit Europese regelgeving vanaf 2025 verplicht in heel Europa. Bedrijven gaan echt geen Nederlands dingetje ontwikkelen om daarna voor 2025 nog weer iets heel anders te moeten gaan ontwikkelen. Waarom Nederland bedrijven betaalt om iets te gaan ontwikkelen wat vanaf 2025 sowieso al ontwikkeld moet zijn, is me dan wel weer een raadsel.

[CivLord]

Waarom Nederland bedrijven betaalt om iets te gaan ontwikkelen wat vanaf 2025 sowieso al ontwikkeld moet zijn, is me dan wel weer een raadsel.

Simpel. In 2025 moet et systeem ontwikkeld zijn. Je kunt kiezen tussen wachten tot het zover is en het dan bestellen bij een paar uitenlandse bedrijven die het hebben ontwikkeld of je eigen bedrijven stimuleren om het te ontwikkelen, zodat de rest van Europa in 2025 bij jouw bedrijven aanklopt om het te bestellen.

[Bart ®]

Nee, we hoeven niets te bestellen. Auto's, en apps die pretenderen auto-apps te zijn, moeten aan deze regelgeving voldoen. Elke autofabrikant zal dit moeten implementeren. Waarom dan nu geld aan 1 of 2 autofabrikanten geven om dit een paar jaar eerder op onze kosten te ontwikkelen? De rest kan (moet) dat immers ook zonder ons belastinggeld doen.

[Thunder1984]

Dat de overheid hier subsidies voor verstrekt lijkt uit het artikel tweeledig te zijn.
Deels omdat er in dit pakket meer opties komen dan wat er vanaf 2025 verplicht gaat zijn (dus je betaalt voor de meeropties).
Deels omdat voor een deel een integratie met de Nederlandse overheid noodzakelijk is, zoals een koppeling met de NDW.
Om daar alvast ervaring mee op te doen, om te zien hoe & wat en om te zorgen dat je als betalende klant/leverancier wat te zeggen hebt/hoopt te hebben over hoe die integraties er dan uit zouden moeten zien.

[Jochem]

Dat leek me ook al, maar het artikel spreekt er helemaal niet over en daar was ik na zin 1 naar aan het zoeken. Bedankt voor de aanvulling.

[TheVivaldi]

Bedrijven gaan echt geen Nederlands dingetje ontwikkelen

Aan de ene kant is dat begrijpelijk, gezien ons kleine landje. Aan de andere kant zijn er hier voldoende mensen die nieuwe auto's kopen, dus ik betwijfel of fabrikanten zich écht zouden terugtrekken alleen omdat ze iets specifiek voor Nederland zouden moeten maken (even los van het feit dat het vanaf 2025 een EU-dingetje is). Dan zouden we qua auto's het nieuwe Cuba worden...

[Peatsmoke]

Het blijft tich een beetje bijzonder, dat schoolzones gemeden "moeten" worden door navigatie-apps, zolang 80% vd ouders hun kinderen met de auto naar school brengen. Toevallig woont mijn moeder vlakbij een basisschool. Als je ziet wat daar iedere ochtend en middag voor een levensgevaarlijke chaos heerst, is dat niets vergeleken bij de auto's die de weg als sluiproute gebruiken, op tijden dat de ouders de weg niet blokkeren.

[Alcmaria]

Haha, ja ik woon naast een basisschool en ik heb wel eens het gevoel dat ouders met auto en al de school in willen rijden om hun kind af te zetten. Stel je voor dat je 3 minuten moet lopen…

[Weird_Person]

Nou wat je zegt hoor. Ik moet voor mijn werk af en toe de bomen op het schoolplein water geven als het heel warm is. Maar uit mijn ervaring zijn moeders op de fiets en met de auto het meest gevaarlijk. De kinderen daar letten beter op.

[dyrc]

leuke ontwikkeling.
wat me opvalt: in het hele stuk komen de woorden 'privacy' en 'anoniem' niet voor.
(en bij het delen van positie data lijkt mij dat wel een noot om te kraken?)
-of mis ik ergens een basisachtergrond in SPS en is dit een vraag die reeds beantwoord is-

[Reactie gewijzigd door dyrc op 22 juli 2024 13:38]

[Hayte]

Goed punt, ik heb inmiddels daar een zin over toegevoegd Data wordt inderdaad pas met toestemming geanonimiseerd via beveiligde verbindingen gedeeld.

[MR_VIPER]

Moet ik nu eerst toestemming geven voor het anonimiseren van de data

[kodak]

In hoeverre autofabrikanten en navigatiemakers daadwerkelijk data gaan uitwisselen, blijft echter onduidelijk.

Een belangrijk onderwerp, wat weer niet genoemd lijkt, is bij dit uitwisselen ook privacy. Veel van de bestaande diensten bestaan uit oplossingen waarbij je als bestuurder of eigenaar nauwelijks kan bepalen en vooraf weten wat er door wie verwerkt zal worden. Hooguit is het nu een keuze van wel of niet mee doen en achteraf een beetje kunnen opvragen. Dat uitwisselen komt nog uit de tijd dat bedrijven het prima leken te vinden om onder zo vaag mogelijke situaties veel te verzamelen over andermans omstandigheden en eigendom, om er aan te kunnen verdienen. Van moderne systemen mag wel verwacht worden dat de gebruikers vooraf heel duidelijk zelf kunnen bepalen wat ze wel of niet delen. Dat die gegevens waardevol kunnen zijn maakte de industrie al duidelijk door de gebruikers zo min mogelijk controle en inzicht te geven. Als de gegevens echt zo belangrijk zijn dan horen de belangrijkste leverancier daar dus in mee te beslissen wat ze wanneer zelf belangrijk vinden. Het huidige model is anders meer van hetzelfde, anderen gaan wel bepalen wat belangrijk aan je gegevens is en hoe je er controle over hebt. Maar dat zal waarschijnlijk inhouden dat die gebruiker of eigenaren dus inzicht willen in wat hun voertuig hoe dan ook maar aan het verzamelen en uitwisselen is met de makers of andere bedrijven.

[Reactie gewijzigd door kodak op 22 juli 2024 13:38]

[Hayte]

Het artikel is inmiddels aangevuld, het datadelen gebeurt inderdaad alleen met toestemming van de gebruiker en geanonimiseerd.

[kodak]

Dat het alleen met toestemming en geannonimiseerd is lijkt me een wettelijke eis. Maar dit lijkt in de plannen dus heel vaag omschreven alsof er nog nauwelijks over nagedacht is over de gebruikers en eigenaren echt informeren wat ze wel en niet verzenden. Er ontbreekt het duidelijk betrekken van de personen die de gegevens leveren met hun gedrag en eigendom. Een simpel ja of nee en wij bepalen wel wat anoniem genoeg is klinkt niet alsof men het belang van de gebruikers echt mee laat tellen.

[Vaelken]

Rijdt de auto te hard, dan kan isa bijvoorbeeld de snelheid van de cruisecontrol verlagen of het motorvermogen inperken.

Ik hoop wel dat zoiets een opt-out heeft. Heel leuk dat ze de boel 'veiliger' willen maken, maar er zijn ook genoeg situaties waar deze features de situatie juist onveiliger maken.

[Arnoud Engelfriet]

Een opt-out of beter gezegd override is wettelijk verplicht vanuit Europa. Wat dan weer niet toegestaan is, is om een permanente opt-out mogelijk te maken (in de settings dit helemaal uitzetten). Het moet op zijn minst bij de volgende start weer aan gaan en per ingreep te overriden zijn.

[MaxTheKing]

Ik hoop wel dat zoiets een opt-out heeft.

Je kunt het hooguit 'uitschakelen' en dan is het nog maar de vraag voor hoeverre het daadwerkelijk uitgeschakeld wordt, en dan gaat het de eerstvolgende rit weer aan.

Echter verwacht ik dat er binnen no-time manieren worden gevonden om de hele rotzooi uit te progammeren, niemand zit er op te wachten natuurlijk.

[Eagle Creek]

Een andere belangrijke pijler van SPS is filestaartwaarschuwingen. Navigatiesoftware waarschuwt al ettelijke jaren voor files, maar dat is iets anders. Het idee van filestaartwaarschuwingen is dat de bestuurder wordt gewaarschuwd als hij of zij met relatief hoge snelheid een file nadert. De waarschuwingen focussen dus, zoals de naam al zegt, op de staart van de file en niet per se op hoelang deze is of wat de vertraging is voor de bestuurder.

Mijn TomTom iOS-app doet dit al jaren. Wanneer ik op snelheid blijf rijden en hij merkt een filestaart op, verandert de file-waarschuwing in een dringender weergave met ander kleurgebruik en signalering. Vertraag je wel aanzienlijk, dan blijft de reguliere file-waarschuwing in beeld.

Hier kan je daar ook iets meer over lezen, de achtergrond en hoe dit er visueel uitziet: http://www.burnpavement.com/article.php?id=1676. Het artikel benoemt dan wel alleen de "TomTom Speed Cameras App" maar zoals gezegd tref ik het in mijn reguliere navi-app ook aan. Hier een screenshot voor de reguliere TomTom-app (Android): http://download.tomtom.co...fficjamwarning-MASTER.htm

• A warning symbol is shown in the route bar.
• The route bar zooms in to the start of the traffic jam.
• Your distance to the start of the traffic jam is shown in the route bar.
• The colour of the road on the route bar changes to orange or red, depending on the severity of the traffic jam.
• The background colour of the route bar background changes to red if you are driving too fast towards the traffic jam.
• You hear a warning sound.[/li]

Daarnaast is er voor de meer technische geintresseerde Tweakers, een leuke whitepaper "TomTom Hazard Warnings: https://www.tomtom.com/products/hazard-warnings/.

Hierin staat ook meer technische achtergrond over hoe de communicatie plaatsvindt tussen verschillende modules en hoe de informatiestromen zijn opgebouwd (MQTT-berichten bv).

[Reactie gewijzigd door Eagle Creek op 22 juli 2024 13:38]

[swhnld]

Mijn auto leest verkeersborden, en wat ik zie lijkt er een probleem met de plaatsing van de borden in Nederland. Rijd ik in Duitsland kan ik bijna blind op de cruise control en het borden lezen vertrouwen. In Nederland pakt die steeds informatie op van op-afritten of parallelbanen en gaat de auto opeens 70 rijden op de snelweg waar je 100 mag.
Dus als SPS verkeersinformatie gaat verbeteren met de borden die gelezen gaan worden moeten we ook goed kijken hoe en waar we de borden nu langs de snelweg plaatsen.

[Glashelder]

VAG auto toevallig?

Mijn Ford heeft ook verkeersbordenherkenning en dat werkt eigenlijk uitstekend, ook in Nederland. Ik schrok me echter rot toen ik de ID3 van schoonpa mee had die in de ankers ging op de snelweg omdat er op de parallelweg een bordje 70 stond

[swhnld]

Hyundai, met Here navigatie.

[Vinisz]

Gevalletje kansloos…. Waarom als NL weer zo nodig zelf ? Laat dit gewoon aan de markt over of regel het Europees. Ik zie het echt niet gebeuren dat een bedrijf als Tesla hun software aan gaan passen voor enkel de NL standaard

[Jochem]

Zie andere comments. Wordt Europees verplicht vanaf 2025. NL is niet op haar zelf aan het experimentere.

[TheVivaldi]

Gevalletje niet goed lezen. Het wordt vanaf 2025 verplicht in heel de EU.

[Weird_Person]

Totdat ze tesla daardoor boycotten op verkoop/gebruik in Nederland. Aan de andere kant kan tesla dan ook weer heel simpel zeggen, oké dan schakelen we ze allemaal uit. Dus kan twee kanten op.

[TheVivaldi]

Geldt dit nu alleen voor auto's ook voor ander wegverkeer, zoals brommers, (lijn)bussen, vrachtwagens, etc.?

[SilentDecode]

Om dit hele verhaal even samen te voegen in 1 woord:
FlitsMeister*


*Voor NL bestuurders die van het bestaan afweten en het ook gebruiken.