Terug in de tijd #47 - Slot A-processors, Hot Coffee en Ashley Madison

Op Tweakers verschijnen dagelijks tientallen nieuwsberichten, maar bij het schrijven weten we zelden hoe het afloopt met de producten, technieken en ontwikkelingen die we bespreken. In deze rubriek lezen we oude berichten terug en kijken we hoe het verderging.

Processors die je als een videokaart in je moederbord prikt, Android dat dan nog een 'onbekende start-up' is, Intel dat kortstondig en met weinig succes McAfee overneemt ... In deze 47e editie van Terug in de tijd blikken we terug op de augustusmaanden van 2000, 2005, 2010 en 2015. Formeel mag het misschien komkommertijd zijn, maar toch vonden we deze keer weer veel opvallende nieuwtjes in ons archief.

25 jaar geleden: processor in je moederbordslot, GameCube en een kroeg zonder bier

Deze Terug in de tijd beginnen we met een nieuw concept voor de jongere pc-bouwers onder ons. Intel en AMD hanteren al jaren dezelfde aanpak met consumenten-cpu's: de processor prik je in een socket in het moederbord, waarbij het per fabrikant kon verschillen of de pinnen in het moederbord zaten of in de processor.

Rond de eeuwwisseling ging het er echter anders aan toe. Afhankelijk van de processor en je moederbord kon het zijn dat die cpu niet in een socket moest, maar dat die geleverd werd op een eigen printplaat. Het is een beetje te vergelijken met een videokaart nu. Die processor moest je dan in een slot op het moederbord prikken. Dit verklaart ook de naam van deze processorstandaard: slotprocessors.

Deze slotprocessors raakten bij het wisselen van de eeuw uit de mode. Zo maakte AMD in augustus 2000 bekend te stoppen met de productie van Slot A-processors en definitief over te stappen op de socketmoederborden. Concurrent Intel deed dit ook rond deze tijd. Een relikwie uit het verleden dus, al was destijds niet iedereen blij met deze switch. Slotprocessors waren immers significant groter dan socketexemplaren, dus kon je op een slot-cpu een groter koelblok zetten. "Is dat niet juist jammer?", vroeg tweaker Rudie_V zich dan ook af over het stoppen met de socketstandaard.

In hetzelfde jaar dat AMD bekendmaakte te stoppen met Slot A, kondigde Nintendo aan te beginnen met iets nieuws: de GameCube. Dit 'speledingetje', zoals we het destijds noemden, moest de Nintendo 64 opvolgen en kreeg nieuwigheden zoals meer grafische kracht, een internetaansluiting en het gebruik van eigen schijfjes in plaats van de cartridges van de 64.

Europese gamers moesten nog wel anderhalf jaar wachten tot ze konden gamen op dit 'speledingetje', maar het was aanvankelijk zeker een succes voor Nintendo. In de Amerikaanse verkoopweek wist de GameCube bijvoorbeeld de PlayStation 2 en Xbox te verslaan, vergeleken met hun eerste verkoopweek. Met daarbij het kleine detail dat de Xbox door leveringsproblemen uitverkocht was.

Wat ook opviel aan de GameCube was dat deze volledig gericht was op gamen. Concurrenten Microsoft en Sony wilden (en willen) dat hun consoles multimediasystemen zijn waar mensen bijvoorbeeld ook films op kijken, en zetten bij deze zesde consolegeneratie de eerste stappen hiervoor. Nintendo had deze ambitie in veel mindere mate. Eind 2006 nam de Wii het stokje over van de GameCube, waarmee de console in Europa maar zo'n 4,5 jaar de nieuwste Nintendo-console was.

Het stoppen met Slot A-processors en de komst van de GameCube zijn leuke onderwerpen voor in de kroeg, zoals café-brasserie De Eeuwige Jachtvelden in Den Haag. Dan had je in augustus 2000 echter geen zin moeten hebben in witbier, want dat was daar op. Ja, dit is techgerelateerd: het bierreserveringssysteem van de kroeg was namelijk gehackt.

Het klinkt verrassend geavanceerd voor die tijd, maar De Eeuwige Jachtvelden had een computersysteem dat in de gaten hield hoeveel bier er nog op tap was. Dreigde het bier op te raken, dan werd er meer besteld bij de brouwerij. Dit scheelt natuurlijk rompslomp en voorkomt dat je zonder bier komt te zitten.

Tenzij digitale inbrekers je systeem platleggen. Voor zover bekend was het niet een vroeg voorbeeld van ransomware, maar simpelweg digitaal vandalisme. Vandalisme dat de eigenaar naar eigen zeggen duizenden guldens kostte. De kroeg heeft het wel overleefd; tot enkele jaren geleden zat het café nog aan het Haagse Plein. Inmiddels is de Eeuwige Jachtvelden overigens vertrokken naar de eeuwige jachtvelden en zit er nu een tapasrestaurant.

20 jaar geleden: Hot Coffee, Google neemt start-up Android over en Chinezen mogen minder gamen

De Grand Theft Auto-gameserie is een van 's werelds populairste gameseries, waarbij je bij elke titel weer een paar dingen kunt garanderen. De game wordt altijd vertraagd, de Windows-versie komt nóg later en er zal altijd wel iets van ophef zijn. Een van de beruchtste ophefjes is Hot Coffee. Voor wie het niet weet: een (Nederlandse) modder wist verborgen code binnen de game te activeren, waardoor spelers seksminigames konden spelen.

Inbreken in militaire bases, handelen in drugs, het neerschieten van politieagenten en onschuldige burgers... Dat is in een videogame dikke prima, maar seks nabootsen gaat uiteraard veel te ver. De game kreeg naderhand dan ook een aangepaste rating in de Verenigde Staten en de grootste winkels haalden de game uit de schappen, ook al moest je het spel zelf modificeren om de minigames te kunnen spelen. Dit betekende dat Rockstar aanzienlijk minder zou verdienen aan de game, dus moest er een patch komen.

Die patch kwam er in augustus 2005. De verborgen code werd er helemaal uitgehaald, waardoor de game later weer terug kon keren naar de winkelschappen. Rockstar kwam dan ook weg met een tik op de vingers van de toezichthouder en een schadevergoeding aan 'slachtoffers'. Sindsdien is er niet zó'n grote ophef geweest rondom GTA, al weet Rockstar hier volgend jaar wellicht verandering in aan te brengen.

Tijdens het maken van deze Terug in de tijd kom je als schrijver soms koppen van vroeger tegen, waar je even om moet gniffelen. Zo schreven we twintig jaar geleden over een onbekende start-up die Google toen kocht: Android. Inmiddels is deze smartphonetak uitgegroeid tot een belangrijke pijler voor Google, maar toen was het nog niet te voorzien hoe belangrijk dit zou worden.

"Wat Google met Androids kennis en medewerkers wil, laat zich eenvoudig raden: Google wil webapplicaties ontwikkelen voor mobiele apparatuur en Android heeft daarvoor de kennis", schreven we. Het is natuurlijk deels waar, maar bij Android denk je anno 2025 natuurlijk niet meteen alleen aan die webapplicaties. Overigens duurde het nog tot eind 2007 voordat Googles plannen voor Android helemaal duidelijk werden.

Hoewel smartphones een gat in de markt bleken voor Google en Apple (et al.), komen ze ook met een schaduwkant: socialemediaverslaving. Ook games kunnen verslavend werken, iets waar de Chinese overheid in 2005 niet al te blij mee was. Het land voerde dan ook beperkingen in voor spelers van mmorpg's, om extreme verslaving tegen te gaan.

Het idee was dat spelers drie uur per dag 'mochten' spelen, maar na die speeltijd werden de vaardigheden van hun personages steeds slechter. Het verslaan van vijanden werd zo bijvoorbeeld een stuk moeilijker. Speelde je langer dan vijf uur? Dan werden je vaardigheden zelfs tot het laagste niveau gezet. Pas na vijf uur rust had je die oude levels weer terug.

Deze maatregelen waren een reactie op excessen in de media, schreven we toen. Zo was er een voorbeeld van een Chinese mmorpg-gamer die zijn collega vermoordde omdat die collega een virtueel zwaard stal. Een Zuid-Koreaan stierf weer 'van pure uitputting' omdat hij een potje van ruim vijftig uur Starcraft speelde.

Spelontwikkelaars konden ervoor kiezen de maatregelen naast zich neer te leggen, maar dan was de kans groot dat ze de games niet meer mochten aanbieden in het land. De maatregelen losten de problemen niet meteen op; vijf jaar later voerde de overheid daarom een wet in met aanvullende maatregelen.

15 jaar geleden: kabelmarkt hoeft tóch niet open, Intel koopt McAfee en het einde van ATI

Moet de kabelmarkt nou open of niet? Het is een vraag die om de zoveel tijd terugkomt. KPN's koper- en glasvezelnetwerken zijn wél open voor concurrenten, maar Ziggo's kabelnetwerk niet, ondanks pogingen van telecomwaakhonden. Zo strandde in 2010 een poging van toenmalige waakhond OPTA. UPC en Ziggo hadden hun netwerk onder dwang van OPTA opengesteld voor Tele2, maar de rechtbank vonniste dat dit niet hoefde.

Volgens de rechtbank was er genoeg concurrentie op de markt voor vast internet en hoefde de coaxkabel daarom niet opengesteld te worden. De OPTA probeerde deze keer de markt op te delen in regio's en openstelling op die manier mogelijk te maken, maar de rechtbank vond dat er maar één landelijke markt was en dat OPTA's besluit daarom ongeldig was.

In 2018 deed de ACM − inmiddels de opvolger van de OPTA − nog een poging Ziggo te dwingen het kabelnetwerk te openen voor concurrenten. Het idee was dat virtuele providers dan via Ziggo's netwerk diensten kunnen aanbieden, wat voor lagere tarieven moest zorgen. Ook deze poging strandde in 2020 bij de rechtbank, waarna de ACM in 2023 aangaf dat er toen tóch voldoende concurrentie is op de markt voor vast internet. Sindsdien focust de toezichthouder minder op het openstellen van specifieke netwerken, al onderzoekt de Autoriteit Consument & Markt op dit moment wel of er genoeg concurrentie is, specifiek bij het budgetsegment van vast internet. De resultaten hiervan worden na de zomer verwacht.

We begonnen deze Terug in de tijd met Intel en AMD, die vijftien jaar geleden beide ook wat opvallende stappen zetten. Intel nam toen bijvoorbeeld McAfee over voor 7,7 miljard euro. Vier jaar geleden maakte het bedrijf bekend afscheid te nemen van de McAfee-naam, al zou het logo van het bedrijf intact blijven. De producten zouden dus Intel Security gaan heten, met een witte M in een rood schild als logo. Normaliter is het een rode vlag als een logo niet lijkt overeen te komen met de naam van een product, maar bij Intel was dat kennelijk de bedoeling.

Uiteindelijk werd dit plan teruggedraaid, want twee jaar later besloot Intel de hele boel maar te verkopen. De deal leverde Intel onvoldoende op, wat ook wel te zien is in de verkoopprijs. Intel kocht McAfee voor 7,7 miljard dollar, maar verkocht een meerderheidsbelang van 51 procent voor 3,1 miljard dollar. McAfee werd in de zes jaar onder Intel dus minder waard, in plaats van meer. In 2017 maakte het bedrijf bekend dat Intel Security weer McAfee zou gaan heten.

Ook AMD's nieuws had te maken met merknamen en overnames. AMD besloot namelijk vijftien jaar geleden de ATI-merknaam met pensioen te sturen. AMD's eigen naam lag volgens onderzoek beter in de markt dan ATI, vandaar de keuze. Het bedrijf had vier jaar eerder de videokaartmaker overgenomen voor 5,6 miljard dollar. Toen werd nog gezegd dat de ATI-naam zou blijven bestaan, maar alleen diens Radeon- en FirePro-merknamen zouden na 2010 gebruikt worden. De ATI-naam werd 25 jaar lang gebruikt in de pc-wereld.

10 jaar geleden: 5G-voorspellingen, Niantic komt op eigen benen en Ashley Madison-lek

In de techwereld kom je voortdurend allerlei onderzoeken tegen die iets zeggen over het heden of de toekomst. Die pakken we als Tweakers lang niet altijd op, maar tien jaar geleden deden we dit wel. De meerderheid van de Europese providers − geen kleine partijen, vandaar reden om er iets over te schrijven − gaf aan dat 5G er pas na 2022 zou komen. Het ging hierbij niet om de eerste implementaties van 5G, maar wanneer providers er zelf daadwerkelijk diensten op zouden aanbieden.

Uiteindelijk liepen België en Nederland voor op deze voorspelling; medio 2020 werden de frequenties geveild en schakelden providers ook hun 5G-netwerken aan. Uiteindelijk duurde het in Nederland nog tot vorig jaar voor je 'echt 5G' kon gebruiken. De belangrijke 3,5GHz-frequentieband werd namelijk al door een andere partij gebruikt. Pas toen die besloot te verhuizen, konden Nederlandse providers deze band gebruiken.

Tien jaar geleden speelde er ook een opvallende ontwikkeling bij Google. Dit bedrijf besloot toen te herstructureren en het Alphabet-moederbedrijf op te richten. Bij deze opsplitsing werd Niantic Labs afgesplitst. Dit was vijf jaar eerder door Google opgericht, maar mocht in 2015 dus op eigen benen gaan staan.

Niantic was toen vooral bekend van Ingress, maar werd pas écht groot door Pokémon GO, de AR-game die in 2016 verscheen. Het was in die tijd allerminst ongewoon om een groep mensen − of mensen in hun eentje − te zien rond dwalen met hun telefoon, op zoek naar nieuwe Pokémon om te vangen of ermee te vechten.

Het grote succes van Pokémon GO heeft Niantic nooit kunnen overtreffen of zelfs maar evenaren. De gametak werd in maart dit jaar verkocht aan Scopely voor 3,5 miljard dollar. Niantic zelf focust zich nu op de achterliggende AR-technologie, kunstmatige intelligentie en geospatial technologie. Zo liet het bedrijf eind vorig jaar een AI-wereldmodel zien op basis van gebruikersdata, voor gebruik in AR-brillen.

Deze Terug in de tijd sluiten we af met Ashley Madison. Dit is een datingsite die is bedoeld voor mensen die al een partner hebben, in tegenstelling tot de meeste datingsites. De meeste gebruikers willen dan ook liever niet dat anderen weten dat ze van het platform gebruikmaken. Toch is dat wat tien jaar geleden gebeurde, toen de gegevens van tientallen miljoenen Ashley Madison-gebruikers online werden gegooid.

De hackers hadden namen, e-mailadressen, wachtwoorden, voorkeuren voor een affaire en betaalgegevens online geslingerd. In sommige gevallen hadden gebruikers een e-mailadres van hun werkgever gebruikt, waardoor die ook bekend werd. De hackers wilden dat de eigenaar van Ashley Madison de datingsite en Established Men offline zou halen. Toen het bedrijf dit niet deed, publiceerden ze de gegevens.

De aanvallers zijn nooit gepakt. De directeur van het bedrijf pakte wel zijn spullen. Het bedrijf schikte ook met de Amerikaanse waakhond FTC voor 1,6 miljoen dollar en met slachtoffers voor 11,2 miljoen dollar. Een ongemakkelijk punt aan de zaak was ook dat er geen e-mailverificatie werd toegepast; je kon dus met het e-mailadres van een ander een eigen account aanmaken. Zo konden mensen die niet daadwerkelijk een Ashley Madison-account hadden, alsnog in de database komen te staan. Al leverde dit natuurlijk ook een makkelijk excuus op om onder moeilijke gesprekken met onwetende partners uit te komen ...