Sapphire introduceert zijn GPRO X070-videokaart. Deze kaart gebruikt een AMD Radeon RX 5700XT-gpu en is volledig passief gekoeld. De gpu wordt getoond in een rackserver en is volgens Sapphire bedoeld voor compute-workloads, zoals het renderen van 3d-beelden.

De Sapphire GPRO X070 heeft een koelblok met vier heatpipes. De kloksnelheid bedraagt 1605MHz met een gameclock 1755MHz en een boostclock van 1905MHz in zijn standaardmodus. De fabrikant voorziet zijn X070 ook van een meer 'efficiënte' bios, die deze snelheden verlaagt naar respectievelijk 1500MHz, 1700MHz en 1750MHz. De gpu is verder voorzien van 8GB aan GDDR6-geheugen op 14Gbit/s, met een geheugenbus van 256bit. Dat is goed voor een bandbreedte van 448GB/s.

De videokaart is volgens Sapphire bedoeld voor professionele workloads, waarbij het bedrijf 3d-renderen en 3d-visualisaties als mogelijke gebruiksscenario's noemt. De kaart zou daarbij volgens Sapphire ontworpen zijn voor gebruik in compute-systemen, hoewel het ook een samenwerking aangaat met softwareontwikkelaar Cudo om servers voor cryptomining met deze gpu's te verkopen.

De fabrikant toont op zijn website bijvoorbeeld een rackserver met tien GPRO X070-videokaarten. Dergelijke serverbehuizingen zorgen doorgaans voor voldoende airflow, wat de passieve koeling mogelijk maakt. De GPRO X070 is verder voorzien van een HDMI-connector en drie DisplayPort-aansluitingen. Het is nog niet duidelijk wanneer de Sapphire GPRO X070 beschikbaar komt. Ook over adviesprijzen wordt nog niet gerept.

TSMC meldt dat zijn 3nm-procedé op schema ligt. Testproductie van deze node begint later in 2021 en 3nm-massaproductie staat voor volgend jaar op de planning. Het bedrijf verhoogt daarnaast zijn investeringskapitaal voor 2021 met 46 tot 63 procent ten opzichte van 2020.

De Taiwanese chipproducent meldt in een teleconferentie met aandeelhouders dat de ontwikkeling van zijn 3nm-procedé op schema ligt. De fabrikant meldde in april 2020 al dat 3nm-risk production in 2021 van start moet gaan en dat massaproductie in de tweede helft van 2022 zou beginnen. Taiwanese krant Digitimes stelde eind vorig jaar echter dat TSMC en Samsung beide tegen problemen aanliepen met hun respectievelijke 3nm-nodes, waardoor ze massaproductie van hun procedés mogelijk moesten uitstellen. Dit lijkt dus, in ieder geval voor TSMC, niet het geval te zijn.

De halfgeleiderfabrikant zegt daarnaast dat het in 2021 zo'n 46 tot 63 procent meer kapitaal zal investeren, ten opzichte van een jaar geleden. Het bedrijf trekt tussen de 25 en 28 miljard dollar uit om de stijgende vraag naar chips bij te benen, terwijl het bedrijf in 2020 zo'n 17,2 miljard dollar investeerde. Van dit bedrag wordt 80 procent gestoken in het ophogen van productiecapaciteit voor TSMC's 'geavanceerde procedés', welteverstaan 3nm, 5nm en 7nm.

TSMC maakt dit bekend naar aanleiding van zijn kwartaalcijfers, waaruit blijkt dat 49 procent van de omzet in het vierde kwartaal van 2020 voortkwam uit zijn 7nm- en 5nm-nodes. De omzet bedroeg in die periode ongeveer 10,5 miljard euro. De nettowinst bedroeg in het afgelopen kwartaal ongeveer 4,2 miljard euro, een stijging van 23 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2019.

TSMC produceert chips voor verschillende grote techbedrijven, waaronder AMD's cpu's en gpu's en de mobiele soc's en M1-processor van Apple. Volgens bronnen van Bloomberg is ook Intel momenteel in gesprek met TSMC en Samsung over het uitbesteden van een deel van Intels chipproductie. Het bedrijf heeft hierover nog geen officiële mededelingen gedaan. Intel houdt op 21 januari een teleconferentie met investeerders en meldde eerder dat op die datum een beslissing wordt gemaakt. Volgens nieuwsmedium OregonLive heeft het bedrijf echter aan zijn personeel verteld dat het pas een beslissing neemt nadat Pat Gelsinger is begonnen als nieuwe ceo. Gelsinger begint op 15 februari bij Intel.

De Hanzehogeschool in Groningen gaat melding maken van een datalek bij zijn tentamensurveillance-omgeving. Guest access stond nog ingeschakeld in de videoconferencing-applicatie, waardoor iedereen met een link kon meekijken met de studenten.

Het nieuws kwam aan het licht nadat Gronings stadsblad Sikkom een tip kreeg van een student. De studenten krijgen een link toegestuurd die verwijst naar de digitale ruimte waarin ze worden gesurveilleerd. In deze ruimte kan een surveillant meekijken met webcambeelden van de student en ook de inhoud van hun scherm bekijken. Dat kon de redactie van Sikkom ook, dankzij de uitgelekte link. De software die de Hanzehogeschool gebruikt is Blackboard Collaborate.

Volgens juristen die Sikkom gesproken heeft, is de Hanzehogeschool onder de AVG verantwoordelijk voor het datalek, ondanks dat de aanleiding een lek vanuit een student was, die daarmee het studentenstatuut overtrad. De digitale omgeving is in het beheer van de hogeschool en de onderwijsinstelling is ook degene die het gebruik ervan verplicht.

Naast het informeren van de Autoriteit Persoonsgegevens gaat de Hanzehogeschool studenten nadrukkelijker wijzen op de vertrouwelijkheid van de links en studenten na identiteitscontrole naar een nieuwe surveillance-omgeving verplaatsen voor extra veiligheid. De studenten die mogelijk slachtoffer zijn geworden van dit datalek, worden benaderd door de school.

Sikkom zocht ook contact met de Rijksuniversiteit Groningen, die hetzelfde systeem gebruikt. De RUG claimt dat dit beveiligingsprobleem daar niet aan de orde is, omdat ze guest access uitgeschakeld hebben staan. Dat is de standaardinstelling bij Blackboard Collaborate.

Apple staat het niet meer toe dat gebruikers iPhone- en iPad-apps sideloaden op de nieuwe M1-Macs. Die delen dezelfde architectuur, waardoor sideloaden technisch mogelijk is. Apple staat het alleen nog toe om apps uit de App Store te installeren.

Het sideloaden, oftewel apps installeren zonder het gebruik van een officiële of onofficiële appwinkel, ging met behulp van het programma iMazing, schreef The Verge in november. Die is in staat om de ipa-installatiebestanden van App Store-apps op te vangen en er een back-up van te maken. Dit bestand kon simpelweg geopend worden op een Apple M1-systeem en geïnstalleerd worden. De apps draaiden in kleine vensters, maar functioneerden vrijwel altijd gewoon goed.

Daar is nu een einde aan gekomen. Wie een ipa-bestand opent op een M1-Mac, krijgt een aspecifieke foutmelding, met de suggestie om het later opnieuw te proberen. In de bèta van macOS 11.2 geeft Apple meer uitleg: "Deze app kan niet geïnstalleerd worden omdat de ontwikkelaar niet bedoeld heeft dat deze op dit platform draait". Vooralsnog werken reeds sideloaded apps nog wel, schrijft The Verge.

Een soortgelijke situatie is te zien bij gamestreamingdienst Geforce Now. Die dienst draait op platformen als Android, macOS, Chromebooks en LG's webOS. Gebruikers kunnen zelf hun gamebibliotheek aanleveren bij die dienst, wat het mogelijk maakt om bijvoorbeeld Windows-games op Android te spelen, zonder dat de uitgever ooit de intentie had om zijn game voor Android uit te geven. Veel uitgevers droegen Nvidia dan ook op om hun games van de dienst af te halen.

Beeld: The Verge

CD Projekt Red wist van de vele bugs en prestatieproblemen in Cyberpunk 2077 af ten tijde van de release, maar het bedrijf gaf zichzelf simpelweg niet de tijd om deze te verhelpen. Een patroon aan te grote ambities en te veel haast komt voort uit een serie interviews met werknemers, afgenomen door Bloomberg.

Gamejournalist Jason Schreier van Bloomberg sprak met meer dan twintig huidige en voormalige CD Projekt-werknemers, waarvan velen op voorwaarde van anonimiteit. Een van de eerste punten die hij naar voren brengt, is dat CD Projekt-ceo Marcin Iwiński in een recente excuusvideo stelt dat de game 'een groot deel van zijn technische problemen niet vertoonde in de testfase'. De geïnterviewden spreken dat tegen en stellen dat heel veel problemen bekend waren, maar dat er simpelweg de tijd niet voor was om ze te repareren. Er was over het algemeen ook veel hoogmoed bij de hogere lagen van de studio doordat het The Witcher 3, een alom geliefde en zeer grootschalige game, op zijn naam heeft staan.

Ambitieuze doelen snel willen halen

Het stuk schetst verder een beeld van een ontwikkelproces dat om meerdere redenen erg gehaast was. Een van die redenen was de release van de nieuwe generatie Xbox en PlayStation: CD Projekt had graag dubbel indruk gemaakt door de game eerst op de oudere generatie consoles uit te brengen en daarna opnieuw in de schijnwerpers te gaan staan met zijn versies speciaal voor de Xbox Series S/X en PlayStation 5.

Verder zou de studio moeite hebben gehad met het gelijktijdig ontwikkelen van de nieuwe engine voor de game en de content van de game zelf. Een medewerker omschrijft het als 'een trein laten rijden terwijl je het spoor er vlak voor nog aan het leggen bent'. Hij of zij stelt dat dat veel makkelijker geweest zou zijn als de sporenleggers een voorsprong van een paar maanden hadden, maar die hadden ze niet.

De ambitie van de studio leidde ook tot veel crunch, het vaak en veel overuren maken. Officieel was dit vanuit de studio niet verplicht, maar werknemers voelden zich niet vrij om op gezonde tijden het pand te verlaten. Op dergelijke momenten werd bijvoorbeeld gesteld dat 'andere collega's dan maar meer uren moesten draaien' zodat er een op tijd naar huis kon. Daarover publiceerde Bloomberg in december ook al een stuk.

Nieuwe regisseur in 2016, ontwikkelproces 'gereset'

Ook de overstap naar first-person perspective zou een uitdaging geweest zijn voor de studio. Dat zou nieuw personeel, technologie en technieken gevergd hebben. Deze overstap was onderdeel van een grote koerswijziging die de ontwikkeling in 2016 moest maken, onder de nieuwe regie van Adam Badowski, die daarvoor studiohoofd was. Op dat moment werd 'in essentie op reset gedrukt'. Ook het verhaal en de gameplay moesten op de schop. Door meningsverschillen omtrent deze koerswijziging zouden ook meerdere studio-veteranen die aan The Witcher 3 werkten, vertrokken zijn.

Een ander pijnpunt zou de 48 minuten durende demo uit 2018 zijn. Die zou 'grotendeels nep' zijn geweest, omdat de onderliggende gameplaysystemen simpelweg niet af waren. Die beelden zouden dan ook niet echt te omschrijven zijn als gameplay, maar meer als cutscene. De medewerkers stellen dat 'maanden' bespaard hadden kunnen worden als ze die demo niet hoefden te maken.

Om zowel de ambities als de gewenste snelheid te realiseren, nam CD Projekt veel nieuw personeel aan. De geïnterviewden spreken echter van taalbarrières tussen de Poolse en de internationale werknemers en van een algemeen gevoel van desorganisatie, door de rappe groei. Uiteindelijk staan 500 namen in de aftiteling van de game, maar dat is nog steeds weinig vergeleken met de duizenden die bijvoorbeeld aan Grand Theft Auto V werkten, stelt Schreier. Tot slot droeg thuiswerken wegens de coronapandemie ook niet bij aan effectieve communicatie onderling. Daardoor werden de console-devkits die bij de studio lagen, minder benut, terwijl die juist de technische toestand van de game goed weergaven, in tegenstelling tot builds die bij ontwikkelaars thuis op een pc draaien.

CD Projekt vraagt om geduld, werkt aan bugfixes, reageert toch op publicatie

CDPR is momenteel van plan om deze maand nog een nieuwe patch uit te brengen voor de game. In de weken die daarop volgen, moet nog een update komen. Nieuwe content voor de rpg wordt ook uitgesteld om voorrang te verlenen aan het verbeteren van de technische toestand van de game, die op alle platformen met problemen kampt. Dat maakte CD Projekt van de week bekend in zijn tweede excuusvideo. Ter indicatie van de huidige staat van de game: hij is nog niet terug van zijn afwezigheid van de PS Store.

Hoewel CD Projekt officieel niet meewerkte aan het stuk van Schreier, heeft Adam Badowski, regisseur sinds 2016, na de publicatie toch een reactie gegeven. Hij verdedigt de 48 minuten durende demo uit 2018 door te zeggen dat daar het work in progress-watermerk voor is. Over de verhouding tussen scripted scènes en functionerende gameplay, spreekt hij niet. Verder vindt hij dat het overtrokken is om uitspraken te doen over wat 500 werknemers dachten en voelden tijdens het ontwikkelproces terwijl hij er twintig heeft gesproken.

Schreier, op zijn beurt, bedankt Badowski voor de reactie, herinnert hem eraan dat de studio niet wilde meewerken aan het stuk, maar stelde dat ze altijd welkom zijn om daarop terug te komen om meer van hun perspectief te geven.