Aya Neo heeft in een persconferentie meer informatie gegeven over drie aankomende handheld-pc's: de Aya Neo 2, de Neo Slide en de Neo Air. De Neo 2 en de Slide zullen Ryzen 6000-apu's gebruiken. Dat is een primeur voor Aya. De Air moet een betaalbaardere handheld worden.

Aya Neo 2 en Neo Slide met RDNA 2-graphics

De Neo 2 zal gebruikmaken van een AMD Ryzen 7 6800U-processor met een AMD Radeon 680M aan boord. Die gpu benut dezelfde RDNA 2-architectuur als de gpu in de Steam Deck. Verder heeft Aya Neo laten weten dat de Neo 2 LPDDR5-6400-geheugen gebruikt, opslag een pci-express 4.0-bus tot zijn beschikking heeft, er een vingerafdruklezer aanwezig is en de usb-poorten aan de usb 4.0-spec voldoen. Een prijs en een releasedatum deelde Aya Neo in zijn Chinese persconferentie over zijn Windows-handhelds niet. Overige specs ontbreken ook nog.

Beeld: Aya Neo via Liliputing

De Neo slide gaat dezelfde apu als de Neo 2 benutten, inclusief RDNA 2-graphics. Verder is bekend dat het scherm van de Slide omhoog kan schuiven waarna het toetsenbord eronder blootgelegd is. Dat keyboard beschikt over rgb-verlichting. De prijs van de Slide is ook nog niet bekend, maar Aya Neo schaart de Slide en Neo 2 onder de flagship-noemer. Voor context: de Aya Neo 2021 kost 1015 dollar, dus een vergelijkbare prijs valt te verwachten.

Beeld: Aya Neo via Liliputing

De Aya Neo Air: 'budgetvriendelijke' optie met Ryzen 5000-serie apu

Zoals eerder ook uitlekte, krijgt de kleinere en lichtere Aya Neo Air een nog niet nader gespecificeerde Ryzen 5000-apu en een oledscherm dat 109% van de ntsc-kleurruimte kan weergeven. In benchmarks moet de Air vooral 60fps aantikken in indiegames. In triple A games is dat meer 30fps op lage settings. Het gewicht komt uit op minder dan 420 gram en is bijna zo dun als een Nintendo Switch Lite.

De Neo Air heeft verder 2 usb-c-poorten, een 3,5mm-audiojackaansluiting en een sd-kaartlezer. Dit model moet deze maand nog uitkomen voor een nog onbekende prijs. Hij wordt in ieder geval verkocht in het zwart en in het wit, maar andere kleuren volgen ook nog.

Beeld: Aya Neo via Liliputing

De Google Pixel Watch draait naar verluidt op de Exynos 9110-soc. Dat zegt een bron van 9to5Google. Deze soc werd voor het eerst gebruikt in de Samsung Galaxy Watch uit 2018. De site speculeert dat de oude soc gebruikt wordt omdat 'het Pixel Watch-project een tijd geleden begon'.

De Samsung-soc, gemaakt op een 10nm-procedé, deed zijn intrede in de Galaxy Watch uit 2018 en is daarmee niet meer de nieuwste soc. Het Koreaanse bedrijf gebruikte hem tot op heden voor het laatst in de Galaxy Watch3 uit 2020, de opvolger van de Galaxy Watch. De Watch4, die in augustus uitkwam, benut bijvoorbeeld de 5nm Exynos W920. 9to5Google baseert het bericht op een bron, die het niet verder identificeert. Verder speculeert de site dat Google wellicht niet halverwege de ontwikkeling wilde wisselen van soc en daarmee vertraging oplopen.

De doodsteek hoeft het gebruik van deze soc niet per se te zijn. In zijn Pixel 6 en 6 Pro gebruikte Google ook Cortex A76-processorkernen, die op het moment van de release van die telefoons al behoorlijk verouderd waren. Desalniettemin werd de gebruikservaring in bijvoorbeeld de Tweakers-review van de telefoons als 'heerlijk vloeiend' omschreven. Het optimaliseren van Wear OS voor de Pixel Watch kan daarnaast gezien worden als een 'thuiswedstrijd' voor Google; het is samen met Samsung de maker van het besturingssysteem.

Eerdere geruchten indiceerden dat de Pixel Watch een 300mAh-accu en e-sim zal hebben. Het slimme horloge van Google, de eerste van het bedrijf, moet in de herfst van dit jaar uitkomen voor een nog onbekende prijs. In welke landen het horloge uitkomt, is ook nog niet bekend. Bij Pixel-producten is het verre van vanzelfsprekend dat ze naar de Benelux komen.

De Steam Deck heeft audiodrivers voor Windows gekregen. Dat betekent dat de interne speakers en de 3,5mm-audio-uitgang van de Valve-handheld nu werken in het Microsoft-besturingsssysteem.

Audio-output was al mogelijk wanneer Windows draaide op de Steam Deck, maar dat vereiste dan een oplossing via een omweg: audio-out via bluetooth of de usb-type-c-uitgang. Nu moeten de meer standaard-outputs werken onder Windows. The Verge schrijft dat Valve 'AMD de schuld geeft voor de vertraging'. Valve zegt het niet uitdrukkelijk, maar naar alle waarschijnlijkheid werken deze drivers op zowel Windows 10 als 11.

Valve moest na de eerste leveringen van de Steam Deck nog wat werk afmaken in het kader van Windows-compatibiliteit. In maart kwam het met drivers voor de gpu, wifi en bluetooth. Ondersteuning voor fTPM, wat vereist is voor Windows 11, kwam daarna.

Hoewel gebruikers niet hoeven te wachten met Windows installeren op de handheld, wordt dual-booting op de Deck nog niet officieel ondersteund door Valves eigen software. Dat zou het makkelijk maken om een installatie van SteamOS en Windows tegelijk te hebben en bij start-up te kiezen welk besturingssysteem moet booten. Die functionaliteit wordt geintroduceerd in SteamOS 3, wanneer die af is. Daar is geen tijdlijn voor.

De Steam Deck krijgt regelmatig nieuwe features. Onlangs is toegevoegd dat er per game een frameratelimiet en schermrefreshrate ingesteld kan worden voor een betere accuduur. Daarnaast zijn betere ondersteuning voor apps met meerdere vensters en een lockscreen toegevoegd.

Netflix werkt aan livestreamingfunctionaliteit voor zijn platform. Deze is vooral bedoeld voor programmering die niet met een script werkt, zoals talentenjachten en stand-upcomedy. De ontwikkeling ervan zou in een vroeg stadium verkeren.

De toepassingen 'shows zonder script en stand-upcomedy' worden genoemd door Netflix zelf. Deadline, dat met de ontwikkeling naar buiten komt, benoemt verder de opties om de functie in te zetten om live te stemmen op kandidaten van talentenjachten. Daarnaast kan bijvoorbeeld het fysieke Netflix-festival Netflix is a Joke live uitgezonden worden op het platform. Iets meer dan een maand geleden maakte Disney+ een soortgelijke stap. Het programma Dancing With the Stars verhuisde naar het streamingplatform en wordt daar ook live uitgezonden.

Netflix verloor onlangs voor het eerst in tien jaar abonnees; in het eerste kwartaal van 2022 telde het bedrijf wereldwijd 200.000 abonnees minder dan het laatste kwartaal van 2021. Het verwacht een afname van twee miljoen abonnees in het tweede kwartaal. Om dat tij te keren, zou het platform overwegen om een goedkoper abonnement met advertenties te bieden en het delen van wachtwoorden te gaan bestrijden. De voornemens worden overwegend niet positief ontvangen door gebruikers.

Netflix maakte in de zomer van vorig jaar bekend ook games te gaan aanbieden. Netflix Games werd vorig jaar november geïntroduceerd. Gebruikers moeten de aangeboden games voor iOS en Android installeren op hun smartphone of tablet.

Ieder jaar beginnen er in de lage landen tientallen techstart-ups, die grootse dromen hebben, maar technische hobbels moeten overwinnen om die waar te maken. In dit artikel bespreken we waar start-up Teroco zoal tegenaan liep bij het ontwikkelen van zijn rpa-databots.

Steeds meer eentonige, herhaalde bedrijfsprocessen kunnen tegenwoordig geautomatiseerd worden en steeds meer bedrijven spelen daarop in. Dergelijke automatiseringstechnologie is dan wel verre van nieuw, de ontwikkeling ervan staat niet stil. Er kan dus steeds meer geautomatiseerd worden en de technologie kan tegenwoordig ook gecombineerd worden met AI. Een bedrijf dat zich specialiseert in de ins en outs van deze technologie, is het Belgische Teroco. Voordat de oprichters zich expert konden noemen op het gebied van digitale automatisering, moesten ze er echter zelf nog een boel over leren.

De technologie waar de start-up mee bezig is, heet robotic process automation, of rpa. Teroco is alleen niet zo'n fan van die benaming. "Het heeft niets met robots te maken en de systemen kunnen tegenwoordig zoveel meer dan een beetje taakjes automatiseren", stelt Pascal Kemps, een van de twee oprichters van Teroco.

Kemps noemt het liever 'hyperautomation'. Die term dekt volgens hem veel beter de lading van wat Teroco allemaal doet. "Dat is het combineren van rpa, machinelearning, AI, standaardapps en tooltjes die je zo kunt gebruiken zonder er code bij te schrijven". Teroco wil namelijk met zijn bots niet alleen repetitieve taken automatiseren, maar ook 'bruggen bouwen' tussen oude en nieuwe technologie en externe technologie, van bijvoorbeeld klanten, leveranciers en de overheid, om de efficiëntie te verhogen. Door automatisering worden taken volgens het Belgische bedrijf sneller en nauwkeuriger uitgevoerd, en kunnen de werknemers die voorheen opgezadeld waren met dergelijke monotone werkjes, zich bezighouden met mentaal stimulerender werk.

Uit noodzaak

Het ontstaan ligt bij Johan Van den Bulck, de medeoprichter van Teroco. Zijn vorige werkgever was in zwaar weer terechtgekomen en moest zichzelf snel heruitvinden. Het bedrijf wilde digital first gaan en daarvoor een hoop digitaliseren, zoals apps opzetten, maar er was geen geld en tijd om dat op de dure, meerjarige manier te doen. Daarom werd besloten om een bestaande technologie, rpa, op een 'ongewone' manier te gaan inzetten. Door de noodzaak om snel te innoveren, kwamen ze erachter dat het mogelijk is om met die technologie veel meer te doen dan taakjes op een desktop automatiseren.

Kemps had toen hij het bedrijf samen met Van den Bulck begon, geen enkele ervaring met rpa's. Hij komt uit de logistiek en heeft jarenlang bij DHL gewerkt bij het strategische accountmanagement. "Dan zoek je oplossingen om je te onderscheiden van de concurrentie die niet prijsgerelateerd zijn, dus zetten wij in op innovatie. Ik liep alleen telkens tegen het probleem aan dat die prachtig mooie innovatieve technologie niet aangesloten kan worden op klassieke IT-systemen."

Hoewel Van den Bulck ook geen IT-achtergrond had, had hij wel door dat veel meer bedrijven baat zouden hebben bij deze 'atypische' manier van rpa's gebruiken. Hij zag dat het veel potentie had voor een onderneming. Kemps had op zijn beurt bij DHL de problemen gezien die bedrijven kunnen ondervinden. Daarom startten ze samen een bedrijf dat andere bedrijven kan helpen met het maken van zo’n databot.

Atypische aanwending

Een voorbeeld van een atypische toepassing waarvoor rpa wordt gebruikt, is het monitoren van industriële gassen, legt Kemps uit. "Zo’n bot wordt nooit moe en kan waanzinnige hoeveelheden data verwerken. Op een bepaald moment gaat hij een patroon herkennen, waarbij hij het meteen doorheeft als er iets misgaat. Dan stuurt de bot een bericht naar de service engineer, die gebeld wordt en via een robotstem te horen krijgt waar het potentiële incident zich afspeelt. Via WhatsApp krijgt hij dan de juiste gegevens van het incident." Zo’n proces werd eerst handmatig gedaan, maar kan nu met hulp van een combinatie van data- en voicebots geautomatiseerd worden.

Zelf zegt Kemps dat Teroco een van de eerste bedrijven is die rpa 'atypisch' uitvoerden. Hij vergelijkt het met de mobiele telefoon. "Voor de introductie van smartphones had niemand bedacht dat zo’n ding voor meer toepassingen geschikt is dan bellen en sms’en, maar ondertussen is het de standaard geworden." Ook de 'atypische toepassingen' van rpa’s zijn nu de standaard, beweert Kemps. "De bots worden nu bijvoorbeeld massaal ingezet voor application performance management. Zo’n bot is namelijk systeemonafhankelijk en kan perfect systemen en flows volgen, logs detecteren en nakijken. Aan dergelijke toepassingen had niemand gedacht toen rpa’s uitgevonden werden."

Klanten van Teroco komen uit verschillende sectoren. Zoals verzekeringen, sales en marketing, en hrm. Een van de grootste klanten van Teroco bevindt zich in de logistieksector: Toyota Material Handling. "Daar doen we de orderverwerking voor de productie van vorkheftrucks. Elke vorkheftruck is in tig combinaties beschikbaar, dus zo’n bestelling kan best complex zijn en moet dan bijvoorbeeld vergeleken worden met het erp-systeem waarin de bestelling binnenkomt. Dat verschilt van het erp-systeem van de fabrieken. Ook moet het vergeleken worden met configuratiesheets en dergelijke. Orders komen binnen, de bot neemt die op en gaat die afwerken tot en met de bestelling."

De mensen die eerst die orders handmatig verwerkten, hebben nu de taak om de fouten af te handelen die de bot niet zelf kan oplossen. Orders die niet automatisch verwerkt kunnen worden, bijvoorbeeld omdat er een afwijkende configuratie gevraagd wordt, vereisen dus nog wel handwerk. Maar, stelt Kemps, dat werk is voor die mensen een stuk minder afstompend dan wat ze eerder deden.

Abusievelijke aanwerving

Toen de twee met het bedrijf begonnen, ging niet alles van een leien dakje. Hoewel Van den Bulck vanuit zijn vorige baan kennis had van de technologie, had hij aan het begin weinig knowhow van hoe rpa’s daadwerkelijk ontwikkeld moesten worden. Zo op het oog leek het hem en Kemps dusdanig eenvoudig dat ze ervan uitgingen dat ze klanten niet eens hoefden te helpen. "We zijn begonnen als een matchmaker. We dachten dat klanten de technologie wel zouden begrijpen, maar alleen moeite zouden hebben om uit de honderden tooltjes de juiste te vinden, die bij elkaar passen, en ze goed te laten samenwerken", zegt Kemps. "Daar moesten we heel snel van afstappen, want de IT-mensen van de klanten wisten helemaal niet hoe de rpa-technologie werkt."

Teroco moest zelf van begin tot eind de rpa’s voor zijn klanten gaan ontwikkelen. Dat Van den Bulck en Kemps zelf ook geen helder beeld hadden van hoe rpa’s werken, bleek al bij Teroco’s eerste aanwervingen. Van den Bulck en Kemps namen een programmeur aan in de veronderstelling dat er een hele hoop gecodeerd moest worden. "Hij heeft in de afgelopen vijf jaar nog geen lijntje code hoeven schrijven", lacht Kemps. De rpa kan namelijk zo in de userinterface geïntegreerd worden. Ook kunnen de bots gebruikmaken van soap- en rest-api’s, evenals sql-queries. Een programmeur aannemen was dus eigenlijk een vergissing. Teroco moest dus in korte tijd zijn hele businessmodel omgooien en andere soorten mensen aannemen dan aanvankelijk gedacht.

Kwestie van koppelen

In wezen 'maakt' Teroco geen technologie. "We pakken bestaande technologie en koppelen die aan elkaar", simplificeert Kemps. Een voorbeeld is ocr-modules. Die bestonden al, maar Teroco koppelt ze aan een geavanceerde rpa-module. Daardoor kan het alle gegevens die ocr genereert, niet alleen in Excel gieten, maar ook rechtstreeks invoeren in de systemen van de klant. Het gaat dus om de manier waarop die ‘bouwblokken’ worden gestapeld; dat is volgens Kemps de toegevoegde waarde van Teroco.

Aanvankelijk zocht Teroco partners uit die in staat waren om zijn visie te realiseren op de verschillende deeldomeinen, zoals ocr, natural language processing en AI. "Als je bijvoorbeeld ocr googelt, heb je tientallen leveranciers die wel iets kunnen aanbieden, maar dat zijn niet per se de leveranciers die ons in staat stellen om dat op grotere schaal toe te passen op de manier die wij willen." Voor AI werkt Teroco bijvoorbeeld samen met IBM Watson, en voor het lezen en verwerken van documenten wordt Abbyy gebruikt.

Al die modules van al hun partners worden aan elkaar gekoppeld, met aan het hoofd een rpa-module. Dat geheel wordt vervolgens als een opzichzelfstaand programma gekoppeld aan de digitale infrastructuur van de klant. "De databot kan als het ware als olie tussen de bestaande infrastructuur heen glijden en daar alles beter en efficiënter laten draaien zonder iets aan die bestaande systemen te veranderen."

De keuze voor de tools hangt onder meer af van twee kenmerken die elke databot volgens Kemps moet hebben. Zo moet de bot modulair zijn. Dat houdt in dat als er een taak gemaakt is, de bestanden voor die taak de volgende keer hergebruikt kunnen worden. "Dat ging hiervoor heel vaak mis, aangezien die systemen gezien werden als een persoonlijk slaafje van iemand op zijn pc."

"Ook moet het schaalbaar gemaakt worden", vervolgt Kemps. "Dat je zegt van: in plaats van één botje dat op jouw pc draait, wil ik er vijf of zes die op een server draaien en die ’s ochtends bijvoorbeeld binnenkomende transporten verwerken, ’s middags orders verwerken en ’s avonds de facturatie. Dan moet je wel die installaties kunnen schalen, maar dat kan dus zonder code."

Botmaakproces

Het eerste wat Teroco doet bij de klant, is het proces mappen, dus tot in de fijnste details het proces uittekenen. "De basis van alles is dat je het bedrijfsproces dat geautomatiseerd moet worden, stapje voor stapje kunt beschrijven. Dan kunnen we een bot dat aanleren", legt Kemps uit. Het proces moet dus volledig repliceerbaar zijn, want de bot heeft geen probleemoplossend vermogen. Met behulp van machinelearning kan de bot wel patronen herkennen, maar hij kan niet improviseren. "De bots gaan gewoon met brute rekenkracht en gigantisch veel geheugen een patroon herkennen."

Zodra het geautomatiseerd kan worden, begint de opleiding van de bot. "Ik ga klappen krijgen als ik terugkom op kantoor, maar je kunt het eigenlijk vergelijken met het uittekenen van het proces. Iedereen kan dat leren." Teroco geeft klanten tegenwoordig een opleiding waardoor ze het 'standaardwerk' zelf leren te doen. Want hoewel Van den Bulck en Kemps hebben geleerd dat niet elk bedrijf verstand heeft van rpa's, zijn ze nog steeds van mening dat de technologie in de basis zeer eenvoudig is.

Het Belgische databotbedrijf houdt zich daarom voor het grootste deel bezig met de complexere 'minder courante toepassingen', zoals het voorbeeld met de industriële gassen. Bij dat voorbeeld moeten er namelijk ook voicebots aangestuurd worden, wat gebeurt via api’s. "Dat is voor de gewone gebruiker niet doenlijk, dus dat zijn typische gevallen waarvoor wij worden ingezet."

Nieuwe ontwikkelingen

Teroco is nu zo’n vijf jaar bezig en de ontwikkeling van de hyperautomation-technologie staat natuurlijk niet stil. Dingen die nu nog niet te automatiseren zijn, kunnen dat wel zijn over een aantal jaar, misschien wel over een aantal maanden. Zo was het een tijd terug nog niet mogelijk voor de databots om fotodataformaten te lezen, maar is dat nu wel beschikbaar.

Iets wat nu nog niet kan, maar volgens Kemps later wel, is zelfcorrectie van databots. “De bots kennen momenteel alleen vaste business rules, maar IBM is bijvoorbeeld bezig om ze te koppelen aan AI. Er gaat gigantisch veel data over en weer en machinelearningsystemen leren patronen te detecteren. Ik ben er vrij zeker van dat we binnen een paar jaar de eerste toepassingen zullen zien van bots die bots bouwen en dus kleine processen van bots gaan automatiseren.”

Ook wordt er constant gekeken naar nieuwe rpa-toepassingen. Zo heeft Microsoft onlangs het Power Automate-platform uitgebracht, een tool waarmee het mogelijk is om rpa’s te maken binnen de Windows-omgeving. "Dat is een fantastische vooruitgang, want de bots konden al schermen genereren en websessies ondersteunen, maar nu werkt de klant volledig binnen een vertrouwde omgeving."

Het is dus belangrijk dat Teroco de technologie goed in de gaten blijft houden én hoe die het best ingezet kan worden, benadrukt Kemps. "Een nieuwe technologie is één zaak. Hoe je die kunt inzetten om schaalbare, stabiele oplossingen te bouwen, is een heel ander paar mouwen."