De gevolgen van de Digital Services Act

Inleiding

De Digital Services Act is in werking getreden in de Europese Unie. Sinds eind augustus moeten de eerste grote techbedrijven, zoals Google, Meta en Microsoft, voldoen aan strengere eisen op het gebied van gebruikersprivacy, contentmoderatie en transparantie op hun veelgebruikte diensten. Dat heeft grote gevolgen voor die bedrijven zelf, maar ook jij als gebruiker gaat dat merken.

Hoe zat het ook alweer met de DSA?

De Digital Services Act is, samen met de Digital Markets Act, een van de twee wetten die Europa heeft geïntroduceerd om de macht van grote techbedrijven te reguleren. Eerstgenoemde richt zich specifiek op onlinediensten, zoals socialemediaplatforms, zoekmachines en platforms waarop mensen producten kunnen verkopen. De wet heeft volgens de EU als doel om 'een veiligere digitale ruimte te creëren waarin de fundamentele rechten van gebruikers worden beschermd en een gelijk speelveld voor bedrijven wordt gecreëerd'.

Europese Unie DSA — De DSA geldt voor verschillende soorten platforms.
Bron: EU

De regels in de DSA worden vooral gericht op onlineplatforms en zogeheten tussendiensten. Die laatste verspreiden content van derden of slaan die op, zoals hostingdiensten. De EU noemt onder de DSA bijvoorbeeld online marktplaatsen, sociale media, platforms voor het delen van content, appwinkels en onlinereisplatforms.

De DSA-wetgeving heeft verschillende gradaties. Hostingdiensten moeten bijvoorbeeld aan andere eisen voldoen dan onlineplatforms. De grootste diensten, door de EU aangewezen als 'zeer grote onlineplatforms', krijgen de strengste regels opgelegd. De EU heeft de eerste van deze platforms eerder dit jaar aangewezen. Voor die specifieke platforms werd de DSA op 25 augustus als eerste van kracht. De wet gaat op 17 februari 2024 pas in voor andere, kleinere platforms.

Zeer grote onlineplatforms

Momenteel zijn negentien diensten door de Europese Commissie aangewezen als zeer grote onlineplatforms. Daaronder vallen verschillende diensten van Google, Meta en Microsoft, naast bijvoorbeeld de App Store van Apple, webwinkels als Amazon Marketplace en Zalando, en andere platforms als Pinterest, Snapchat en Wikipedia. Deze diensten moeten voortaan transparanter zijn over online advertenties en hun gepersonaliseerde aanbevelingsalgoritmes. Ze moeten het ook mogelijk maken om dergelijke algoritmes uit te schakelen. Daarnaast moeten zeer grote onlineplatforms criminele activiteiten rapporteren en risicoanalyses uitvoeren over onder meer de verspreiding van illegale content. Ze moeten ook minstens één keer per jaar onafhankelijk geaudit worden op naleving van de DSA, en die data delen met de Europese Commissie en relevante nationale autoriteiten.

Voldoen de bedrijven niet aan die eisen, dan kunnen ze boetes opgelegd krijgen van maximaal zes procent van hun wereldwijde jaaromzet. Platforms die herhaaldelijk de fout in gaan, kunnen (tijdelijk) geblokkeerd worden binnen de Europese Unie.

Het is inmiddels 25 augustus geweest en dus moeten de eerste negentien diensten voldoen aan de DSA. Dat gaat veelal om diensten die veel worden gebruikt door consumenten. Daarmee ligt het voor de hand dat ook de gewone gebruiker veranderingen zal opmerken. Verschillende partijen hebben hun wijzigingen gedeeld en in dit artikel zetten we die veranderingen uiteen.

Bannerafbeelding: iStock / Getty Images