De Europese Commissie heeft de eerste 'poortwachters' aangewezen die onder de Digital Markets Act vallen. Daaronder zitten techbedrijven als Apple, Meta, Microsoft en Google-moederbedrijf Alphabet. De wet moet de concurrentie in verschillende digitale markten bevorderen.
De Europese Commissie maakte de eerste poortwachters op donderdag bekend. Onder de bedrijven die als poortwachter worden aangemerkt, vallen Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta en Microsoft. Al die bedrijven hebben verschillende diensten die aan strengere DMA-regels moeten voldoen. Die worden opgedeeld in meerdere categorieën. Onder sociale media vallen bijvoorbeeld platforms als Facebook, Instagram en TikTok. Android, iOS en Windows worden onder de DMA gereguleerd als besturingssystemen en Chrome en Safari als webbrowsers. Onder de DMA vallen ook bepaalde zoekmachines, videodeelplatforms, berichtendiensten, intermediation-diensten en advertentieplatforms.
:strip_exif()/i/2006076636.jpeg?f=imagenormal)
Verplichtingen onder de DMA
De DMA heeft als doel om de concurrentie op verschillende digitale markten te versterken; techgiganten mogen straks hun eigen diensten niet langer voortrekken op hun eigen platforms. Kleine bedrijven moeten zo beter kunnen concurreren met de diensten van deze techgiganten. De grote poortwachters moeten daarvoor aan verschillende eisen voldoen.
De wet moet onder meer de gesloten platforms van poortwachters openbreken. Zo moeten aangemerkte berichtendiensten, zoals WhatsApp, begin volgend jaar interoperabel worden met concurrerende berichtendiensten. Dat geldt in eerste instantie voor basale tekstberichten, maar complexere functies moeten op de langere termijn ook werken tussen verschillende berichtendiensten. Groepsgesprekken moeten bijvoorbeeld binnen twee jaar interoperabel zijn, terwijl spraak- en videochats na vier jaar interoperabel moeten zijn met andere platforms.
Besturingssystemen moeten alternatieve appwinkels aan kunnen bieden en ontwikkelaars mogen straks alternatieve betaalmethoden aanbieden in de appwinkels die de poortwachters zelf beheren in hun OS. Onder besturingssystemen vallen vooralsnog alleen Android, iOS en Windows. Besturingssystemen moeten gebruikers straks ook de optie geven om voorgeïnstalleerde apps te verwijderen en system defaults aan te passen. Gebruikers mogen straks bijvoorbeeld een andere virtuele assistent of standaardwebbrowser kiezen. Verder moet Google Search gebruikers alternatieve zoekmachines laten instellen.
De regels van de Digital Markets Act zijn overigens nog niet van kracht. De aangewezen poortwachters krijgen nu eerst een half jaar om aan de regels te voldoen. De deadline voor naleving ligt op 6 maart 2024. Bedrijven die dan niet aan de regels voldoen, riskeren boetes van maximaal tien procent van hun wereldwijde jaaromzet. Die boetes kunnen oplopen naar twintig procent als ze herhaaldelijk de fout in gaan.
Lopende onderzoeken naar iMessage, Bing, Edge en iPadOS
De EU hanteert verschillende maatstaven bij het aanwijzen van poortwachters. Bedrijven moeten een jaaromzet van ruim 7,5 miljard euro in Europa halen en een totale marktwaarde van 75 miljard euro hebben. Ook moeten individuele diensten minstens 45 miljoen maandelijkse gebruikers binnen de EU hebben om aangemerkt te worden als poortwachter.
Er zijn verschillende diensten die de EU onderzocht, maar nog niet zijn aangemerkt als poortwachter. Bij Microsoft geldt dat voor Bing, de Edge-browser en Microsoft Advertising. Apple iMessage valt ook nog niet onder de DMA. De Financial Times meldde eerder deze week al dat Apple en Microsoft daarvoor pleitten bij de EU.
Dat wil echter niet zeggen dat iMessage, Bing en Edge zeker niet onder de DMA vallen. De Europese Commissie is nu begonnen met losse marktonderzoeken naar die vier diensten. Daarmee gaat de EU onderzoeken of de argumenten van Apple en Microsoft afdoende zijn om de DMA niet voor die platforms te laten gelden, ondanks dat ze wél aan de randvoorwaarden voldoen. De EU verwacht dat die onderzoeken binnen vijf maanden zijn afgerond. De EU start ook een marktonderzoek om te beoordelen of iPadOS onder de DMA moet vallen, ondanks dat dat besturingssysteem niet aan de drempelvoorwaarden voldoet. Dat onderzoek wordt binnen een jaar afgerond.
De Europese Commissie is verder van mening dat Gmail, Outlook, de Samsung Internet Browser niet onder de DMA vallen, ondanks dat die wél aan de drempelvoorwaarden voldoen. De EU vindt die diensten geen gateways tussen bedrijven en consumenten. Daarmee verstoren die diensten de concurrentie niet.
Reacties bedrijven
De eerste bedrijven hebben inmiddels gereageerd op hun classificering als poortwachter onder de DMA. Apple uit in een reactie aan Reuters zorgen over de implicaties van de DMA op het gebied van privacy en beveiliging. "We zullen ons richten op de vraag hoe we deze gevolgen kunnen beperken en onze Europese klanten de allerbeste producten en diensten kunnen blijven leveren", vertelt een woordvoerder van het bedrijf. TikTok is het volgens dat persbureau 'fundamenteel oneens' met zijn aanwijzing als gatekeeper.
Meta en Amazon zeggen tegen Reuters dat ze de aanwijzing als poortwachter aan het 'evalueren' zijn. Microsoft accepteert de classificering. Verder zegt Google in een blogpost dat het bedrijf de gevolgen aan het beoordelen is. "Ons doel is om veranderingen door te voeren die voldoen aan de nieuwe vereisten, terwijl we de gebruikerservaring beschermen en nuttige, innovatieve en veilige producten leveren voor mensen in Europa."
De Digital Markets Act en Digital Services Act
De Digital Markets Act is al jaren in de maak. De Europese Commissie deed in december 2020 een voorstel voor die antitrustwet. De DMA ging in november 2022 in en is sinds mei 2023 actief, hoewel de daadwerkelijke regels pas begin volgend jaar van kracht worden. De DMA werd samen met de Digital Services Act ingesteld, die sinds eind augustus al geldt voor de eerste diensten. Tweakers schreef daar onlangs een achtergrondverhaal over.