De Digital Services Act in een notendop

Ict-jurist Arnoud Engelfriet legt de wet uit

titel

Allereerst: iedereen bedankt voor de waardevolle suggesties voor artikelen waar ik over zou kunnen schrijven. Ik pak er gelijk eentje op: "Zou je ons de Digital Services Act op hoofdlijnen kunnen uitleggen?" van @MaltheseFalcon. De DSA (en zijn broertje de DMA) hebben veel losgemaakt, en dat is niet zo gek want het is ook een behoorlijke overhaul van het Europese rechtskader voor internetdiensten en platforms. Dus laten we hier eens in duiken.

E-commerce en aansprakelijkheid

Om de DSA goed te begrijpen, moeten we terug naar eind jaren negentig, toen internet nog wat kleiner, idealistischer en rommeliger was. Dat laatste bedoel ik niet negatief, maar vanuit juridisch perspectief was het behoorlijk onduidelijk waar we nu mee te maken hadden en wat de regels zouden moeten zijn. Ben je aansprakelijk voor andermans uitingen, geldt auteursrecht op een webstekpublicatie en hoe zit het met de Wet bescherming persoonsgegevens die in 2000 van kracht gaat worden?

Regelgeving specifiek voor internet was schaars: "The private sector should lead", aldus de regering-Clinton eind jaren negentig. Overheden kozen massaal voor een open en vrije sfeer, waarbij de markt vanzelf eventuele imperfecties zou oplossen. Alleen de grootste zorgen werden gereguleerd, en die lagen vooral bij de aansprakelijkheid voor wat je hostte of doorgaf van of naar je klanten. Maar er waren ook vragen over de rechtsgeldigheid van online overeenkomsten. Hieruit ontstond de E-commercerichtlijn (2000/31/EG), die niet alleen bevestigde dat een overeenkomst op afstand rechtsgeldig was, maar ook een forse beperking van aansprakelijkheid voor 'tussenpersonen' invoerde.

Dit model was vrij simpel. Je had de access providers, zoals XS4ALL of UPC, en die gaven IP-pakketten heen en weer door. Die waren gewoon niet aansprakelijk voor wat daar in zat, punt. Daarnaast had je de hostingbedrijven waar je je site of blog kwijt kon. Die waren ook niet aansprakelijk, behalve als ze op de hoogte waren gesteld en dan verzaakten om in te grijpen. Dit was een vrij overzichtelijk regime, dat dan ook aanzienlijk bijdroeg aan het opzetten van online diensten, want het gold ook voor de opkomende web 2.0-platforms: je was niet aansprakelijk voor comments op je blog of foto’s op je socialemediadienst.

Tweakers heeft ook een video gemaakt over DMA en DSA

Die platforms groeiden enorm, en een aantal daarvan werd zo groot dat ze tegenwoordig de (digitale) wereld beheersen. Dat leidde tot de nodige misstanden: van ondoorzichtige moderatie tot het meespieken met klanten over wat interessante producten of diensten zijn, en het weigeren om te koppelen met de concurrent. Ook waren er nieuwe zorgen bijgekomen, bijvoorbeeld over nepnieuws en illegale uitingen, die in Europese landen hadden geleid tot uiteenlopende wetten. Vandaar dat in 2019 EC-president Ursula von der Leyen een herziening van deze wet uit 2000 hoog op de agenda zette. Het resultaat mag er wezen.

Een gelaagde structuur

Tussenhandelsdienst, hostingdienst, online platform, handelsplatform, zeer groot online platform … De DSA kent een gelaagde structuur. Er zijn verplichtingen voor alle dienstverleners, meer verplichtingen voor wie een ‘hoster’ is, en daarbinnen weer meer voor de 'platforms'. Als je dan ook nog eens 'zeer groot' bent of een handelsplatform, dan is er nog een hoofdstuk speciaal voor jou. Dat is een duidelijk verschil met de oude onderverdeling tussen access en hosting en verder niets.

In de terminologie van de DSA bestaat de internetdienstverlening uit deze actoren:

• tussenhandelsdiensten, die internetinfrastructuur aanbieden, zoals internetproviders, zoekmachines en domeinnaamregistrators, maar ook:

• hostingdiensten, die informatie opslaan en doorgeven, zoals cloud- en webhostingdiensten, waaronder ook:

• onlineplatforms, waar informatie niet alleen wordt opgeslagen maar ook actief met het publiek gedeeld, zoals appstores, deeleconomieplatforms en socialemediaplatforms, waaronder ook:

• handelsplatforms, waar consumenten overeenkomsten sluiten met handelaren (dus niet een enkelvoudige webshop).

Bij de onlineplatforms bestaat de speciale kwalificatie van 'zeer grote onlineplatforms' (in jargon: een vlop, ofwel very large online platform) die meer dan tien procent van de Europeanen, dus 45 miljoen gebruikers, bereiken. Ze vormen een bijzonder risico voor de verspreiding van illegale inhoud of producten en het toebrengen van schade aan de maatschappij. Een variant hierbij is de zeer grote zoekmachine, die ik voor het gemak even onder vlop reken bij de uitleg hieronder.

De regels voor tussenhandelaars

De DSA begint met het makkelijke stuk: net zoals onder de E-commercerichtlijn is een tussenhandelaar die informatie doorgeeft (access provider) niet aansprakelijk, en een hostingprovider ook niet, tenzij deze daadwerkelijk kennis krijgt van illegale zaken (waarmee overigens ook 'gewone' onrechtmatigheden worden bedoeld, niet alleen strafrecht) en vervolgens niet adequaat ingrijpt. Expliciet is nu toegevoegd dat je als provider ook moet luisteren naar bevelen van opsporingsdiensten zoals de politie of toezichthouders zoals de ACM of de Autoriteit Persoonsgegevens, hoewel 'gerechtelijk bevel' sowieso nooit een Europees ding was.

De nieuwe regels gaan vooral over medewerking en transparantie. Zo moet je een centraal contactpunt stellen voor toezichthouders en andere autoriteiten, en een bereikbare klantenservice hebben. Zit je buiten de Europese Unie, dan moet je een vertegenwoordiger benoemen die in jouw plaats aansprakelijk is voor alles wat jij fout doet.

Transparantie zien we meteen terug in mijn favoriete onderwerp: de algemene voorwaarden. Die moeten in duidelijke, eenvoudige, begrijpelijke, gebruiksvriendelijke en ondubbelzinnige taal zijn opgesteld. Er moet uitleg in staan over je beleid, procedures, maatregelen en regels over moderatie, waarbij komt dat als je modererend ingrijpt, je een inhoudelijke motivatie moet geven waarom hier sprake is van een overtreding, behalve bij spammers. Ook de DSA haat spammers. De voorwaarden moeten op proportionele wijze sancties benoemen, en alleen genoemde regels en sancties mogen worden ingeroepen.

Verder is er nog een beperkte aangifteplicht: bij een vermoeden van kennis over een misdrijf waarbij het leven of de veiligheid van een persoon of personen wordt bedreigd, moet je als tussenpersoon aangifte doen.

Hoe alles precies gaat, moet jaarlijks worden uitgelegd in zogeheten transparantierapporten, die openbaar zijn. Die rapporten worden uitgebreider naarmate je onder een specifiekere kwalificatie valt.

De regels voor onlineplatforms

We zijn behoorlijk opgeschoven van de hostingbedrijven uit 2000: alles is nu een dienst, een platform of een api. De DSA kent daarom aparte regels voor platforms, die zijn gedefinieerd als hosters met een dienst er bovenop waarbij informatie gemakkelijk bij het publiek terecht kan komen. Platforms moeten vooral adequaat omgaan met klachten, wat inhoudt dat ze een klachtafhandelingssysteem moeten hebben dat meer is dan /dev/null en een samenwerking met een buitengerechtelijkegeschillenbeslechtingsorgaan waar mensen naar kunnen escaleren. Ook moeten ze meldingen van zogeheten trusted flaggers met voorrang in behandeling nemen.

Platforms mogen mensen niet zomaar en zonder reden schorsen. Schorsingen moeten voor een redelijke termijn gelden en altijd na een voorafgaande waarschuwing plaatsvinden, en dit moet gedetailleerd zijn uitgewerkt in de algemene voorwaarden.

De interfaces van platforms mogen niet misleidend of manipulerend zijn. Dit fenomeen staat in het jargon bekend als dark patterns, die gebruikers verleiden tot aankopen of keuzes die ze eigenlijk niet willen maken, zoals een stilzwijgend verlengd abonnement in plaats van een gratis proefabonnement. Aanbevelingen moet je kunnen uitzetten, zoals bij de chronologische tijdlijn van Meta, en je moet kunnen achterhalen waarom iets jou wordt aanbevolen.

Gereguleerde handelsplatforms

Een bijzondere vorm van platformdiensten zijn handelsplatforms, plekken waar consumenten en verkopers koopovereenkomsten sluiten. In Nederland denken we dan al snel aan Marktplaats, specifiek het deel met zakelijke verkopers, maar ook als je partnerverkopers toelaat op je eigen kledingwebsite kun je een handelsplatform zijn. Beheerders van platforms moeten de identiteit van de zakelijke verkopers vaststellen of deze verkopers schorsen. Ook moeten ze hun site zo inrichten dat de handel die daar plaatsvindt, in feite alleen legaal kan zijn: een 'op conformiteit gericht ontwerp', denk hierbij aan verplichte velden over het retourbeleid, ruimte voor informatie over interoperabiliteit en een duidelijke aanduiding van wie de verkoper nu eigenlijk is.

De vlops

We komen nu bij waar de DSA echt sterk staat: de regulering van de very large online platforms, oftewel de vlops. Dit zijn onlineplatforms met een groot bereik: 45 miljoen Europese gebruikers. Wie dat aantal bereikt, moet contact opnemen met de Europese Commissie, zodat die kan bepalen of je een vlop bent. De eerste aanwijzingsbesluiten geven een aardige lijst van de who’s who in ict-land: de Apple App Store, Meta's Facebook en Instagram, Microsofts LinkedIn en Bing, Alphabets Google Maps, Play, Search, Shopping en YouTube, Pornhub, Stripchat, XVideos, AliExpress, Amazon Marketplace, Booking.com, Pinterest, Snapchat, TikTok, Twitter, Wikipedia en Zalando.

Een vlop is zo groot dat, als zaken misgaan, dat grote gevolgen kan hebben. De DSA noemt dat 'systemische risico’s'. Denk hierbij aan zaken als met algoritmes discussies bepaalde kanten op duwen, het kapotmaken van bedrijven die afhankelijk zijn van hun diensten voor vindbaarheid, of het te duur maken van verplichte diensten. De bedrijven moeten dan ook verplicht een risicoanalyse uitvoeren en mitigerende maatregelen nemen. Een kopie daarvan moet naar de toezichthouder.

Bij specifieke en ernstige bedreigingen kan de Commissie passende noodbevelen geven. Hierbij kan gedacht worden aan gewapende conflicten, natuurrampen en pandemieën waarbij de vlops hun verantwoordelijkheid niet nemen. Het zou mij niet verbazen als er komende zomer bij de Europese Parlementsverkiezingen met deze noodbevelen wordt gedreigd als er ophef ontstaat over het misleiden van kiezers of politieke microtargeting.

Voor reclame geldt dat deze duidelijk gemarkeerd moet zijn en dat de afkomst eenvoudig te achterhalen moet zijn. Dit is de reden dat de advertentiebibliotheken van Meta en Google er zijn.

Tot slot de handhaving: de reguliere dienstverleners hebben hun nationale toezichthouders; in Nederland is dat de Autoriteit Consument & Markt. Maar de vlops krijgen de Europese Commissie achter zich aan. Dit is vanwege de slagvaardigheid, maar ook speelt mee dat bij andere wetten, vooral bij de AVG, de nationale toezichthouders niet altijd effectief genoeg zijn gebleken. Daarnaast moeten de vlops een jaarlijkse onafhankelijke audit laten uitvoeren op eigen kosten, met een uitgebreide definitie van 'onafhankelijk'. Ook moeten ze betalen voor hun toezicht, een bedrag dat berekend wordt als percentage van de winst. Dat klinkt mooi, maar de techreuzen zijn goed in het op papier verliesgevend zijn.

Het chagrijnige broertje: de DMA

De Digital Markets Act, ofwel DMA, is een wet die ongeveer tegelijkertijd met de DSA is ingevoerd en enige begripsmatige overlap kent. Ik noem deze altijd 'het chagrijnige broertje', omdat de DSA vooral nieuwe regels voor de huidige ict-wereld stelt, terwijl de DMA vooral bezig is met het verbieden van wat in het verleden is misgegaan. Die regels lezen namelijk als een zwartboek machtsmisbruik in de ict-sector.

De DMA gaat uit van het begrip 'poortwachter': een ict-partij die een kernplatformdienst van de informatiemaatschappij levert. Dat is een waslijst: onlinetussenhandelsdienst; onlinezoekmachine; online socialenetwerkdienst; videoplatformdienst; nummeronafhankelijke interpersoonlijke communicatiedienst; besturingssysteem; cloudcomputerdienst; advertentiedienst, waaronder advertentienetwerken, advertentie-uitwisselingsdiensten en andere advertentietussenhandelsdiensten. Wie zo’n dienst levert en daarbij een 'aanzienlijke impact' heeft op de Europese markt, noemen we een poortwachter, en die moet open en eerlijk zijn.

Een veelgehoord punt van kritiek op de DMA is dat dit in feite gewoon het mededingingsrecht is. Wie marktmacht heeft, krijgt andere spelregels dan wie dat niet heeft. Of je nu de benzineprijs kunt dicteren of betaalsystemen uit je appstore weren, maakt daarbij niet uit. Historisch gezien is het mededingingsrecht bij internetdiensten echter nooit zo’n succes geweest: hoewel toezichthouders en concurrenten de meeste zaken wonnen, zoals Netscape tegen Microsoft over het bundelen van Internet Explorer, duurde het proces jaren en waren de concurrenten ondertussen al lang ten onder gegaan. Een belangrijke reden daarvoor is de ruimte voor discussie die het mededinginsgrecht laat. Vragen als 'Is dit wel machtsmisbruik?', 'Heeft men überhaupt wel macht?' en 'Is dit niet gewoon ondernemersrisico?' spelen daarbij een rol.

De DMA pakt dat dus anders aan: de regels zijn vooraf opgesteld en de bepaling of je ‘machtig’ bent is numeriek. Een omzet van 6,5 miljard euro in de laatste drie boekjaren of een reële marktwaarde van minstens 65 miljard euro in het laatste boekjaar plus je dienst in drie Europese landen? Bam, de DMA heeft je. Dan kun je verplicht worden je chatdienst interoperabel te maken, geen verplichte afname van andere diensten, zoals jouw analyticsdienst bij jouw advertentiedienst, te eisen of het mogelijk te maken dat jouw standaardapps op jouw besturingssysteem kunnen worden verwijderd.

Op naar de volgende twintig jaar

De DSA, en de DMA, bieden een langverwachte update van de regels rondom online dienstverleners. Het nieuwe kader is helder genoeg om de 'gewone' situatie van nu te kunnen handhaven en beoordelen. Wat dat betreft is de DSA dus een forse stap vooruit. Waar het natuurlijk op gaat hangen, is hoe de handhaving in de praktijk eruit gaat zien. Je ziet nu wel iedereen steeds rennen om aan de nieuwste DSA-verplichtingen te voldoen, maar als over een jaar blijkt dat de handhaving net zo incidenteel is als bij de AVG, dan kan dat snel anders worden.

Reacties (74)

[mhnl1979]

Fijn stuk! Wat ik me nog wel afvraag. Is er iets geregeld qua accounts als ineens je account geblokkeerd wordt. Dat er dan een aanspreekpunt punt is waar je informatie kunt halen wat er in jouw geval mis is gegaan. Anders dan ‘je hebt de algemene voorwaarden overtreden’. Dat vind ik namelijk nog wel eens een spannende.

[R4gnax]

Een dienstverlener mag beslissingen om de dienstverlening op te schorten niet uitvoeren zonder actief jou daarover te informeren. Ze zijn verplicht zich daarbij aan bepaalde normen te houden. Waar het een schending van algemene voorwaarden betreft zijn ze o.a. verplicht exact aan te geven welk beding in de voorwaarden je overtreden hebt; alsmede een motivering te geven waarom je dat beding overtreden zou hebben. Ook moet de informatie die ze verstrekken van dusdanige kwaliteit zijn dat deze opvoerbaar zou zijn als bewijsmateriaal in een rechtszaak, mocht het daartoe komen.

Voor dit alles hoef jij zelf niets te doen. De dienstverlener is verplicht deze informatie aan jou te verstrekken via een beschikbaar communicatiemiddel zoals een geregistreerd e-mail adres. Hebben ze dat niet, dan kunnen ze het bijv. aan je verstrekken de eerstvolgende keer dat je probeert in te loggen.

[mhnl1979]

Wat een prachtig theoretisch verhaal. Maar de praktijk is anders

[R4gnax]

De DSA is ook pas sinds medio februari voor alle dienstverleners van kracht.
Geef het eerst even wat tijd, en laat er een paar flink op hun plaat gaan met boetes zodat de rest doorkrijgt dat het menens is.

[mhnl1979]

Vandaar mijn vraag ook of hier nu ook in deze wet aandacht voor dit probleem is.

[Aldy]

Dit is wat het artikel daarover zegt:
Platforms mogen mensen niet zomaar en zonder reden schorsen. Schorsingen moeten voor een redelijke termijn gelden en altijd na een voorafgaande waarschuwing plaatsvinden, en dit moet gedetailleerd zijn uitgewerkt in de algemene voorwaarden.
Dat houdt in dat de platforms je vooraf geïnformeerd hebben, minimaal aan de hand van een waarschuwing.

[R4gnax]

Dat stukje van die waarschuwing klopt niet.

Online platforms moeten je over de beslissing om over te gaan tot (gedeeltelijke) opschorting van de dienstverlening of om geplaatste inhoud die niet te vereenzelvigen is met de dienstvoorwaarden te verwijderen, voorafgaand aan het uitvoeren van die beslissing informeren. Ten laatste op het moment dat deze beslissing uitgevoerd wordt. (Art 17.2)

Dat betekent geenszins dat er sprake moet zijn van een waarschuwing vooraf, in de trant van: "foei, geen tweede keer doen, want dan [..]" maar betekent enkel dat duidelijk aan jou gecommuniceerd wordt dat en waarom er actie tegen je ondernomen is of gaat worden.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[Vuurvoske]

Dit vind ik ook een goede vraag! Je hoort wel eens dat mensen hun Google of Microsoft account ineens word geblokkeerd. Het contact leggen met de organisatie, danwel gedeblokkeerd krijgen klinkt dan al gauw als een horror verhaal.

[SpeedyNick]

Kan uit ervaring vertellen dat je dan tegen een muur aanloopt.
Was in mijn geval Microsoft die besloot mijn Outlook account ineens te blokkeren, en je krijgt geen enkele medewerking of uitleg waarom precies..

Kan wel waard zijn eens opnieuw te proberen met deze nieuwe wetgevingen om dat account te unlocken.

[m_snel]

Normaal gesproken kun je z’n account dan weer activeren door dat je bijvoorbeeld een ander e-mail adres hebt toegevoegd als backup. Of zoals hieronder vermeld.
“Uw account deblokkeren of ontgrendelen
Voer het e-mailadres van het geblokkeerde account in, voer de tekens in die u op het scherm ziet en selecteer Volgende. Voer de code in die is gegenereerd door uw authenticator-app of selecteer Een andere verificatieoptie gebruiken om een sms-bericht op te halen.”

[Ludewig]

Is er iets geregeld qua accounts als ineens je account geblokkeerd wordt. Dat er dan een aanspreekpunt punt is waar je informatie kunt halen wat er in jouw geval mis is gegaan. Anders dan ‘je hebt de algemene voorwaarden overtreden’. Dat vind ik namelijk nog wel eens een spannende.

Inderdaad. Bij vrijwel al deze bedrijven kun je een menselijke medewerker helemaal niet of zeer moeilijk bereiken, waar alle berichten afgehandeld worden door bots, of je loopt tegen een kafkaëske muur aan. Dan moet je jezelf verdedigen tegen een aanklacht die je niet kent.

Overigens geldt dat niet alleen voor eindgebruikers, maar nog veel meer voor platformondernemers, bij bijvoorbeeld YouTube. Als je hoort wat die allemaal niet meemaken, dan lusten de honden daar geen brood van.

[wildhagen]

Een goede en heldere uitleg/artikel, waarvoor dank @Arnoud Engelfriet!

Zelf ben ik wel blij met de komst van de DSA en DMA. Dit komt de belangen van de Europese consument, ten goede. Net als de kansen voor concurrenten om een marktaandeel te veroveren, zonder dat ze door Big Tech weggedrukt worden.

Je zag het gewoon met veel partijen uit de Big Tech de verkeerde kant op gaan de laarste jaren, recente voorbeelden zijn het totale gebrek aan moderatie en toename aan extreme content op X, of de diverse deepfake- en cryptoscam zaken rondom Facebook, om het over alles rondom Cambridge Analytica nog maar niet te hebben.

Nu is het te hopen dat inderdaad zoals het artikel al stelt de handhaving ook op orde gaat zijn en men fors en hard optreed tegen bedrijven die denken dat de wetgeving voor hen niet geldt en dat zij kunnen doen en laten wat ze willen. Hopelijk worden de DSA en DMA geen papieren tijger, maar een écht en krachtig instrument om de rechten van consumenten en kleine bedrijven te beschermen tegen de invloed van Big Tech.

[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 17:59]

[iAR]

Laten we hopen dat het iets oplevert. Als ik terugdenk aan de cookie-wetgeving dan heeft dat een gruwelijk irritante uitwerking en levert het amper iets op.

Ook blijf ik het vreemd vinden dat het toch weer een ‘je moet wel groot genoeg zijn’ structuur is. Waarmee Apple de dans met iMessage ontspringt.

Vooralsnog ben ik huiverig of het de consument echt iets oplevert of dat big tech toch zo machtig blijft dat het ons -en de eu- in de houdgreep houdt.

[Blokker_1999]

Omdat men vooreerst misbruik van de machtspositie wenst te voorkomen, moet er uiteraard eerst een machtspositie zijn. Daar heeft men objectieve criteria voor gekozen in plaats van af te gaan op gevoel.

Ik zou vooral liever zien dat bedrijven spontaan interoperabiliteit mogelijk maken. Ja, het kan aan de ene kant zorgen voor een uitstroom van klanten, maar het kan evenzeer net zorgen voor een grotere instroom van nieuwe gebruikers.

En wat die cookie wetgeving betreft, die levert voor mij echt wel wat op, maar ik neem dan ook de moeite om systematisch cookies te weigeren op websites.

[The Zep Man]

En wat die cookie wetgeving betreft, die levert voor mij echt wel wat op, maar ik neem dan ook de moeite om systematisch cookies te weigeren op websites.

Ik laat mijn browser die automatisch voor mij weigeren.

[memphis]

Heel leuk dat automatisch weigeren. Een site zou dan nog volledig moeten werken maar ik ken een Nederlandse F1 site die dat dus niet doet, daar moet je alsnog akoord gaan met cookies om bepaalde content te mogen zien.

[The Zep Man]

Je bent vrij om een feature request of pull request in te schieten.

[Ludewig]

Omdat men vooreerst misbruik van de machtspositie wenst te voorkomen, moet er uiteraard eerst een machtspositie zijn. Daar heeft men objectieve criteria voor gekozen in plaats van af te gaan op gevoel.

De vraag is dan wel of die criteria wel alle significante machtsposities omvatten.

De machtspositie van Apple is niet zozeer erop gebaseerd dat ze een dominante marktpositie hebben met 1 product, maar dat ze een ecosysteem bieden waar alles met elkaar is geïntegreerd. Je kunt als gebruiker daardoor niet zomaar 1 product uit hun portfolio vervangen door een gelijkwaardig concurrerend product. In theorie zijn ze dan misschien niet zo heel dominant, maar als je in hun ecosysteem zit, kun je uiterst moeilijk daar weer uit komen.

Wat dat betreft zie ik juist bij Apple de voordelen van het afdwingen van interoperabiliteit.

[Reactie gewijzigd door Ludewig op 22 juli 2024 17:59]

[iAR]

Ik had liever gezien dat interoperabiliteit verplicht werd, ook bij kleinere spelers. Mailen kunnen we allemaal met onze favoriete app, maar al het andere zit vaak vast in een specifieke app van de fabrikant. En die is niet vaak beter. Helemaal niet in het slimme huishouden zeg maar. Verplichten om open standaarden en andere apps toe te staan zou hiermee echt een wereld openen.

Echt? Dan bezoek je zeker niet veel websites? Ik blokkeer alle reclame en trackers, overal. En heb zo’n automatische cookie insteller. En nog wordt ik er gek van.

[Frame164]

Waarom vind je dat vreemd? Omdat het Apple is? Of zou je bij een vergelijkbare dienst van een andere leverancier het geen probleem vinden als die de dans ontspringt?

[R4gnax]

Ook blijf ik het vreemd vinden dat het toch weer een ‘je moet wel groot genoeg zijn’ structuur is. Waarmee Apple de dans met iMessage ontspringt.

Dat is alleen niet het geval. Arnoud stapt er in het laatste segment betr. de DMA heel snel doorheen waar gepraat wordt over de harde numerieke grenzen waarbij de DMA een onderneming als poortwachter gaat zien.
De realiteit is iets genuanceerder:
Zodra een onderneming boven die grenzen komt, komt deze altijd te boek te staan als poortwachter. Maar waar een onderneming onder die grenzen blijft, heeft de Europese Commissie beslissingsbevoegdheid om op basis van andere selectie-criteria alsnog een onderneming als poortwachter te duiden.

Dit is bedoeld als ontsnappingsluik voor ondernemingen binnen bepaalde niches die de-facto de scepter over de hele niche zwaaien, maar - omdat het een niche betreft - niet groot genoeg zullen zijn om de numerieke grenzen te halen. Een courant voorbeeld hiervan is bijv. Steam en je zult zien dat die op één v/d eerstvolgende lijstjes van de EC gaat verschijnen.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[OLED]

Ook blijf ik het vreemd vinden dat het toch weer een ‘je moet wel groot genoeg zijn’ structuur is. Waarmee Apple de dans met iMessage ontspringt.

Je schrijft “vreemd” maar volgens mij bedoel je “jammer”, klopt dat?

Je vindt het jammer dat er niet genoeg iMessage gebruikers zijn om volgens de EU regels beperkingen opgelegd te krijgen, je ziet liever dat deze beperkingen ook opgelegd kunnen worden als er weinig gebruikers zijn?

[jorisporis]

Een omzet van 6,5 miljard euro in de laatste drie boekjaren of een reële marktwaarde van minstens 65 miljard euro in het laatste boekjaar plus je dienst in drie Europese landen? Bam, .

Hier lijkt apple toch aan te voldoen? Of mis ik iets?

[CharlesND]

Net als de kansen voor concurrenten om een marktaandeel te veroveren, zonder dat ze door Big Tech weggedrukt worden.

Je verwoordt het precies goed, om marktaandeel te veroveren. De markt zelf is door de Big Tech bedrijven gecreëerd door er gigantisch veel tijd, moeite en tientallen miljarden in te investeren met alle financiële risico's die daarbij horen. Bedrijven als Spotify en Epic vinden niet dat de DMA wet ze de mogelijkheid moet geven om marktaandeel te veroveren maar dat ze dat marktaandeel min of meer als kadootje met een lintje eromheen aangereikt dient te worden door de EU.

Nu is het te hopen dat inderdaad zoals het artikel al stelt de handhaving ook op orde gaat zijn en men fors en hard optreed tegen bedrijven die denken dat de wetgeving voor hen niet geldt en dat zij kunnen doen en laten wat ze willen.

Dat gaat natuurlijk 2 kanten op. Als jij als bedrijf miljarden investeert in nieuwe producten of diensten dan heb je ook wettelijke rechten die de EU niet zomaar van tafel kan vegen als dat voor de consument beter is. En daar mag de EU best wel wat voorzichtiger mee zijn, nieuwe producten en diensten ontstaan niet omdat consumenten er heel veel geld en tijd in steken waarna een bedrijf ze gaat ontwikkelen maar omdat een bedrijf die risico's neemt om er later geld mee te verdienen. De EU wekt toch een beetje de indruk dat te veel succes voor een niet-Europees bedrijf reden is om te zoeken naar een manier om dat af te straffen met als argument 'zo wordt het goedkoper voor de europese consument'.

[CAPSLOCK2000]

En daar mag de EU best wel wat voorzichtiger mee zijn, nieuwe producten en diensten ontstaan niet omdat consumenten er heel veel geld en tijd in steken waarna een bedrijf ze gaat ontwikkelen maar omdat een bedrijf die risico's neemt om er later geld mee te verdienen. De EU wekt toch een beetje de indruk dat te veel succes voor een niet-Europees bedrijf reden is om te zoeken naar een manier om dat af te straffen met als argument 'zo wordt het goedkoper voor de europese consument'.

Maar zo werkt het in praktijk niet. In praktijk komt research & innovatie vooral van universiteiten en kleine bedrijven. Die worden vervolgens opgekocht door de grote bedrijven. Dat is goedkoper en betrouwbaarder dan alles zelf uitzoeken. De grote bedrijven doen wel wat aan reserach en ontwikkeling maar in verhouding tot bv start-ups steken ze maar een klein deel van hun geld in ontwikkeling. Het is nog steeds enorm veel geld omdat het zo'n grote bedrijven zijn, maar steevast gaat een groter deel van de inkomsten naar winst en reclame dan naar research en ontwikkeling.
Neem bv Google. Google heeft Search zelf bedacht (toen ze nog klein waren), vrijwel alles daarna is ingekocht. Maps, Youtube, Gmail, Android, Chrome, DoubelClick, allemaal door anderen bedacht en gemaakt voordat ze door Google werden overgenomen. Sindsdien heeft Google miljarden geinvesteerd in het verbeteren en oppoetsen maar die producten waren al succesvol voordat Google ze opkocht. Als ze niet waren opgekocht hadden ze die investeringen misschien zelf wel gedaan.
Datzelfde geldt voor alle grote bedrijven (ook buiten tech). Innovatie is duur en dat doen bedrijven dus vooral als ze geen andere (goedkopere) manieren zijn om te groeien zoals reclame maken of domweg de concurrentie uitkopen.

[Reactie gewijzigd door CAPSLOCK2000 op 22 juli 2024 17:59]

[Heloise]

Deze werkwijze (research inkopen) is zeker voor grotere bedrijven natuurlijk al vele decennia gebruikelijk. Dat betekent echter niet dat daarmee de risico’s die zo’n bedrijf loopt kleiner worden. Nog steeds zijn er vaak enorme investeringen nodig om een succes te maken van een “ingekochte” start-up.

Waar dat alles in het verleden geen probleem vormde voor de EU lijkt men daar nu pas in te zien dat EU-bedrijven op internet gebied compleet de boot gemist hebben (en in feite niet of nauwelijks meer bestaan) en dat niet-EU (lees VS) bedrijven met de grote winst aan de haal gaan. Het is vooral dat sentiment dat ten grondslag ligt aan de snelle totstandkoming van DSA en DMA, en die zo ongeveer geschreven zijn om vooral niet-EU bedrijven te straffen voor hun succes.

De EU had er beter aan gedaan zich te richten op toekomstige ontwikkelingen (AI wás er eentje: nu alweer te laat voor) en daar tijd en geld voor vrij te maken, zo nodig met stimulerende regelgeving. Nu gebeurt er “niets” en mist de EU opnieuw de boot.

[R4gnax]

Waar dat alles in het verleden geen probleem vormde voor de EU lijkt men daar nu pas in te zien dat EU-bedrijven op internet gebied compleet de boot gemist hebben (en in feite niet of nauwelijks meer bestaan)

Accenture (Ierland), Adyen (Nederland), Booking.com (Nederland), CoolBlue (Nederland), Klarna (Zweden), SAP (Duitsland), Spotify (Zweden), Stripe (Ierland/VS), Trivago (Duitsland), Trustpilot (Denemarken) en Zalando (Duitsland) zijn er een paar.

En hoewel de internet en tech sector minder booming is in de EU dan in Silicon Valley in de VS, staat de Europese markt er wel bekend om stabieler te zijn en minder problemen te hebben met falende startups die uiteen spatten zodra het geld van investeerders opdroogt. Dat is één van de redenen dat de tech-reuzen als Amazon, Google, Microsoft, etc. al meermalen EU bedrijven opgekocht en vervolgens over tijd ingelijfd hebben. Omdat die een beter track-record hebben op het gebied van kennis, kunde en kwaliteit van hun product en markt, wat vaak een minder risicovolle en hoogwaardigere return on investment oplevert dan voor een Amerikaanse startup met discutabel bedrijfsmodel gaan.

De EU had er beter aan gedaan zich te richten op toekomstige ontwikkelingen (AI wás er eentje: nu alweer te laat voor)

Er is al een EU richtlijn inzake toepassingen van AI.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[Heloise]

Het zijn allemaal "kleine" jongens die je als voorbeeld noemt, misschien met uitzondering van Booking. En laat dat nou net een dochter van Booking Holdings Inc. (Delaware, USA) zijn.

De EU richtlijn inzake toepassingen van AI is een mooi voorbeeld van hoe het niet moet: enkel beperkingen en geen enkele substantiële stimulering. Bovendien alweer te laat omdat AI er meer dan 5 jaar geleden al volop aan zat te komen.

Met telkens nieuwe verordeningen en richtlijnen (om zogenaamde EU normen en waarden vast en "veilig" te stellen) wordt er in de EU steeds minder geld verdiend. De bedrijven die er nog zijn bezwijken inmiddels bijna onder deze al enkele decennia lang alsmaar toenemende regelgeving. Daar kunnen "Brussel" en (één week per maand) Straatsburg steeds beter van leven, maar voor het overgrote deel van de EU-bevolking levert het alleen maar nadelen op, zoals onnodig dure producten of verminderde keuzes.

Wat de EU al heel lang geleden had moeten doen is een echte "gemeenschappelijke markt" creëren door de protectie van haar lidstaten op nationaal niveau weg te nemen (te verbieden) en tegelijk de markt (lees EU-bedrijven) op basis van echte concurrentie te laten voortbestaan (of ten onder te gaan). Nu is het daar helaas te laat voor...

[Reactie gewijzigd door Heloise op 22 juli 2024 17:59]

[R4gnax]

Het zijn allemaal "kleine" jongens die je als voorbeeld noemt, misschien met uitzondering van Booking.

Deze "kleine" jongens zetten allemaal omgerekend 1 miljard USD of meer per jaar om.
'tuurlijk - het is geen Microsoft of Google. Maar 90% van de markt in de VS is ook niet Microsoft of Google.

En laat dat nou net een dochter van Booking Holdings Inc. (Delaware, USA) zijn.

Booking.com is van oorsprong Nederlands en is meerdere keren samengegaan met andere bedrijven die opgeslokt zijn, totdat ze voor ca 130mil bij de Amerikaanse multinational Priceline ingelijfd zijn. Die hele organisatie is later omgedoopt naar Booking Holdings. Waarom? Omdat Booking.com de-facto de hele organisatie overgenomen had. Ze opereren binnen de holding nog steeds als zelfstandige dochter, en zijn veruit verantwoordelijk voor het grootste gedeelte van de winst. Ca. 90% daarvan is voor hun konto. De rest van wat er onder het voormalige Priceline viel en valt, is haast verworden tot geneuzel in de marge.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[CAPSLOCK2000]

Waar dat alles in het verleden geen probleem vormde voor de EU lijkt men daar nu pas in te zien dat EU-bedrijven op internet gebied compleet de boot gemist hebben (en in feite niet of nauwelijks meer bestaan) en dat niet-EU (lees VS) bedrijven met de grote winst aan de haal gaan. Het is vooral dat sentiment dat ten grondslag ligt aan de snelle totstandkoming van DSA en DMA, en die zo ongeveer geschreven zijn om vooral niet-EU bedrijven te straffen voor hun succes.

Welke delen zie je als straf?
Eerlijk zijn tegen je klanten?
Duidelijk communiceren?
De vrije markt beschermen?
Welke regels zouden er niet zijn geweest als het allemaal Europese bedrijven waren geweest?

Ik ben het met je eens dat de EU meer moet investeren in techniek maar dat kan geen excuus zijn om burgers en bedrijven niet te beschermen tegen misstanden. We zullen moeten uitgaan van de situatie zoals die nu is. De IT-wereld wordt gedomineerd door techreuzen en dat zijn inderdaad vooral Amerikaanse bedrijven. Misschien ligt het aan de EU, maar landen als Canada, Australie, Zwitserland, Noorwegen en Japan zitten niet in de EU maar hebben ook geen weerwoord tegen de Amerikaanse megabedrijven.

Overigens weet ik wel een manier om het eerlijker te maken, namelijk dezelfde regels voor veel meer bedrijfen/platformen laten gelden, bv al vanaf 1 miljoen gebruikers ofzo.

[Heloise]

Met name de poortwachtersfunctie zou er nooit gekomen zijn als het EU-bedrijven waren geweest: (1) omdat het EU-land waar zo'n bedrijf gevestigd zou zijn dit nooit had geaccepteerd; (2) omdat het kunstmatige beperkingen en aanzienlijke extra kosten voor zo'n EU-bedrijf met zich mee zou brengen waardoor diens positie elders (niet-EU) alleen maar verzwakt zou worden.

[CAPSLOCK2000]

Dat klopt niet want er zitten ook Europese bedrijven bij. Die zijn wel in de minderheid maar ze zijn er wel, Booking.com is Nederlands, Zalando is een Duits bedrijf en XVideos is Frans/Tsjechisch.

[Heloise]

Er zijn toch echt maar 6 poortwachters aangewezen (5 uit de VS en 1 uit China). Zie bv.:

https://digital-markets-act-cases.ec.europa.eu/gatekeepers

En bv. Zalando wordt wel genoemd in relatie tot de DMA maar is beslist geen poortwachter. Booking.com is een dochter van Booking Holdings Inc. (VS) en is tot op heden op slinkse wijze ontsnapt aan de aandacht van de EU commissie (volgens sommigen omdat het “teveel” EU was).

[Mushroomician]

De DMA gaat uit van het begrip 'poortwachter': een ict-partij die een kernplatformdienst van de informatiemaatschappij levert. Dat is een waslijst: onlinetussenhandelsdienst; onlinezoekmachine; online socialenetwerkdienst; videoplatformdienst; nummeronafhankelijke interpersoonlijke communicatiedienst; besturingssysteem; cloudcomputerdienst; advertentiedienst, […], […], […],

ehm, dus de bootloaders moeten nu ook open? Lijkt mij wel maar ik lees het niet specifiek terug.

[Frame164]

Een wet schrijft hele specifieke zaken nooit voor. Het is aan juristen om te kijken in hoeverre dit ook voor bootloaders geldt.

[R4gnax]

Hangt er vanaf of bootloaders als een losstaand onderdeel van een operating system gezien moeten worden waarbij het van belang is dat derden op dat vlak kunnen opereren. Dat is de geest van de DMA.

Dat besturingssystemen als categorie gelden is vooral zodat op de hogere lagen de maker niet eigen over-the-top diensten preferabel kan presenteren tov diensten van concurrenten, zoals Microsoft wel neigt te doen. Of zodat de maker geen kosten op kan leggen voor gebruik van functionaliteit van het besturingssysteem en feitelijk een taks kan heffen op open publicatie van software op hun systeem, zoals Apple nu wel probeert te gaan doen met hun 50ct-per-installatie onzin.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[Mushroomician]

Natuurlijk is het van belang voor de concurrentie. Er is geen open systeem dat nu op een iPhone mag draaien van de hardwareleverancier Apple.

Dit terwijl het heel gewoon is om op een laptop merk X of Y het OS Windows te ruilen voor een OS naar keuze. Vaak Linux, maar een zelf geschreven OS kan natuurlijk ook.

[Reactie gewijzigd door Mushroomician op 22 juli 2024 17:59]

[R4gnax]

En dan rijst de vraag of het hardware-product los gezien kan/moet worden van het OS wat er op draait.
Maar inderdaad: je begint hier zelf al proefondervindelijk de eerste stappen van een keten aan redenering te zetten zoals dat officieel ook zou gebeuren.

Begrijp me niet verkeerd; ik bespreek hier enkel de voorwaarden voor het proces. Ik spreek me hier niet voor of tegens uit. (Maar als je het wilt weten: ik zou persoonlijk ook voor zijn, zoals ik er nu in sta.)

[Mushroomician]

Ja het lijkt mij dat de onderliggende drager een factor is.

Net zoals dat de App Store concurrentie moet toelaten, dan is dat op OS niveau geregeld.

Als het OS concurrentie moet toelaten, dan moet de onderliggende bootloader dat toelaten.

Het OS is de “poortwachter” van de AppStore. En de bootloader is de poorwachter van het OS.

[Reactie gewijzigd door Mushroomician op 22 juli 2024 17:59]

[R4gnax]

Aanbevelingen moet je kunnen uitzetten, zoals bij de chronologische tijdlijn van Meta, en je moet kunnen achterhalen waarom iets jou wordt aanbevolen.

Dit klopt niet.

Art 27 verplicht onlineplatforms die van automatische systemen voor het maken van aanbevelingen gebruik maken, om de parameters van die systemen kenbaar te maken in de algemene voorwaarden. En verplicht platforms die aanbevelingen kunnen doen op basis van verschillende standaarden/systemen om gebruikers de mogelijkheid te geven hier snel tussen te schakelen op elk punt waar aanbevelingen in gebruikersinterfaces getoond worden.

Art 38 stelt daar bovenop dat een 'very large online platform' (vlop) waar deze van automatische aanbevelingen gebruik maakt, verplicht is ten minste één optie te bieden die niet op het opbouwen van profielinformatie cq. profilering gebaseerd is.

Er is geen verplichting om een optie te bieden die aanbevelingen uitzet.

[Arnoud Engelfriet]

Je hebt gelijk dat was onzorgvuldig geformuleerd. Als men een feed aanbiedt op basis van recommendations, dan moet je die optie uit kunnen zetten en dan krijg je dus volgens mij automatisch omgekeerd chronologisch.

[R4gnax]

Iets wat ik zelf nog interessant zou vinden:

Waar vallen bijv. online video-games binnen de DSA?
Ik zou denken dat deze binnen de definitie van een online platform zouden vallen.

En wat gaat dan de verregaande informeringsplicht bij het schorsen van dienstverlening, betekenen voor bijv. automatische bans op basis van anti-cheat software? En wat gaat het proportionaliteitsbeginsel betekenen in het kader van, wat nu vrij standaard is, het compleet weigeren van de toegang tot de hele online-omgeving in een game vanwege grof taalgebruik in de in-game chat?

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[Arnoud Engelfriet]

Dat zijn inderdaad online platforms. De DSA verbiedt geen automatische bans, maar eist dat je dit in je T&C uitlegt en proportionele maatregelen kiest, dus niet bij de geringste geur van een cheat een levenslange ban zonder enige discussie. Ook wat 'grof taalgebruik' betekent, moet uit de T&C blijken (of een daar aan vastgemaakt document) en moet proportioneel en redelijk worden gehandhaafd. Maar op zich mag het natuurlijk wel, je game omgeving netjes en a-toxisch houden.

[R4gnax]

Uiteraard mag je een game-omgeving netjes houden - dat was niet precies wat ik bedoelde.
(Jee; het zou wat zijn als dat niet meer mocht. brr.. )

Je verdere toelichting is inderdaad wat ik al dacht: zolang alles maar netjes gedocumenteerd is in de voorwaarden; er naar redelijkheid gehandeld wordt, en er een mogelijkheid tot beroep is.

Wat denk ik vooral bij anti-cheat zeer zou kunnen gaan doen is de informeringsplicht die vraagt om "informatie over het gebruik van geautomatiseerde middelen bij het nemen van het besluit, waaronder informatie over de vraag of het besluit is genomen met betrekking tot inhoud die op geautomatiseerde wijze is opgespoord of geïdentificeerd;" en hoever die plicht dan precies strekt.

Als dat doorslaat en technische details over de wijze van werking gaat vereisen, zoals bijv. bij de AVG/GDPR die vziw een rudimentaire door leken te volgen uitleg vereist, dan gaat dat natuurlijk funest worden voor cheat-detectie. Dat gaat cheaters vrij direct een recept geven tot ontwijken van.


Maar als ik alles goed begrijp dan maakt de DSA bijv. Valve Anti-Cheat (VAC), waar bans account-breed over alle aangeschafte titels zijn; per definitie levenslang zijn; en zonder mogelijkheid tot beroep zijn, wel illegaal in de huidige vorm. Benieuwd wat Valve daar dan aan gaat doen, voordat ze (weer... ) van de EU op hun kloten krijgen.

Het is deprimerend, maar het antwoord daarop is - met een diepe zucht - waarschijnlijk: "helemaal niets." Ze zullen het er wel weer gewoon op aan laten komen, net zoals met eerdere gevallen. En dan een ellenlange beroepsprocedure ingaan. Net zoals het geval is/was met de boete voor prijsonderscheid binnen de interne EU markt.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 22 juli 2024 17:59]

[SirBlade]

Zit je buiten de Europese Unie, dan moet je een vertegenwoordiger benoemen die in jouw plaats aansprakelijk is voor alles wat jij fout doet.

Wat als die vertegenwoordiger van het type is dat je betaald met een wekelijks kratje Schultenbrau en een fles Jenever?

[Singels]

Dat is op zich een goede vraag, kan een google bijvoorbeeld iemand inhuren om de klappen te vangen en zelf verder buiten schot blijven ?

[tcviper]

Goed duidelijke uitleg, heel fijn dit soort informatie!
Het zou ook inderdaad eens tijd worden dat bepaalde dingen aangepakt worden, big Tech heeft lang genoeg kunnen floreren. Wat dat betreft word ik wel blij van dit soort dingen van Europa, zoals USB C. Wel hoop ik dat het DMA, DSA stuk niet te ingewikkeld gaat worden en dat het vooral goed kan helpen voor consumenten en MKB.

[Reactie gewijzigd door tcviper op 22 juli 2024 17:59]

[Tha Deo]

Is de wet nu ook feitelijk van kracht, of geldt er een overgangsperiode? En voldoen de onder toezicht gestelden aan de eisen? Dus hebben ze nu bijvoorbeeld een aanspreekpunt in Europa?

[wildhagen]

De DSA is nu voor alle platformen van kracht. Voor de echt grote partijen was dit al sinds 25 augustus 2023 het geval, en sinds 17 februari van dit jaar, dus twee weken geleden, is het ook voor de kleinere platforms van kracht geworden:

De DSA-wetgeving heeft verschillende gradaties. Hostingdiensten moeten bijvoorbeeld aan andere eisen voldoen dan onlineplatforms. De grootste diensten, door de EU aangewezen als 'zeer grote onlineplatforms', krijgen de strengste regels opgelegd. De EU heeft de eerste van deze platforms eerder dit jaar aangewezen. Voor die specifieke platforms werd de DSA op 25 augustus als eerste van kracht. De wet gaat op 17 februari 2024 pas in voor andere, kleinere platforms.

Zie review: De Digital Services Act is van kracht - Wat gaan we daarvan merken?

[merethan]

De DMA pakt dat dus anders aan: de regels zijn vooraf opgesteld en de bepaling of je ‘machtig’ bent is numeriek. (..) te eisen of het mogelijk te maken dat jouw standaardapps op jouw besturingssysteem kunnen worden verwijderd.

Op naar de volgende twintig jaar
De DSA, en de DMA, bieden een langverwachte update van de regels rondom online dienstverleners.

Als ik het einde van het artikel lees, heb ik de indruk dat er een stel paragrafen geknipt zijn door de eindredactie ofzo. Was de wordcount te hoog? Er blijft nogal een open eind liggen daar.

[Tweeks]

Interessant stuk, dank. Ik ben benieuwd hoe partijen als Wikipedia met de hogere kosten om moeten gaan of dat er andere regelgevingen rond betalingen zijn voor non-profit partijen van formaat.

[harlekein]

Over Wikipedia hoef je je geen zorgen te maken. Ondanks dat ze regelmatig bedelen hebben ze ontzettend veel geld. Zo veel dat ze zelf allerlei bewegingen financieren.

https://slate.com/technol...ia-foundation-donate.html