'Zeer grote onlineplatforms' hadden tot begin november om hun eerste transparantierapporten uit te brengen zoals de Europese Digital Services Act vereist. Daarmee worden veel interessante gegevens voor het eerst openbaar, zoals het aantal Nederlandstalige moderators per platform.
In april van dit jaar werden negentien platforms aangemerkt als 'zeer groot', wat betekende dat deze partijen onder de DSA aan bepaalde voorwaarden moeten voldoen. Zo moeten deze platforms ingaan op verwijderverzoeken van lidstaten en actief nepnieuws en desinformatie bestrijden. Ook moeten de bedrijven een transparantierapport publiceren met daarin details over de gemodereerde berichten en de daarvoor verantwoordelijke teams.
Daarover ontstond onlangs een hoop ophef, omdat zou blijken dat X, het voormalige Twitter, aanzienlijk minder moderators in dienst had dan andere platforms. Daarom dook Tweakers in de transparantierapporten om na te gaan hoe het specifiek zit met moderators die Nederlands spreken als primaire taal. Daaruit blijkt dat er drastische verschillen zijn tussen de uiteenlopende platforms.
Aantal moderators dat Nederlands spreekt als hoofdtaal
De discussie rondom het aantal moderators van X blijkt uit het transparantierapport ook op lokaal niveau van toepassing te zijn. Er is binnen het bedrijf slechts één moderator die Nederlands spreekt als primaire taal. Pinterest en AliExpress hebben er zelfs geen. Ook Wikipedia zegt slechts een zeer klein team van werknemers te hebben dat moderatiekwesties in behandeling neemt. Hun nationaliteit is niet bekend, maar de online encyclopedie benadrukt dat het zelfregulerende systeem momenteel berust op zo'n elfduizend 'bewerkers' die Nederlandstalige pagina's op het platform aanpassen.
Daartegenover staan tenminste enkele tientallen moderators die primair Nederlands spreken bij YouTube, Snapchat, Facebook en Instagram. Wat sociale media betreft spant TikTok de kroon met 167 moderators. Dat zijn allemaal 'zeer grote online platforms', maar de DSA maakt onderscheid tussen dit soort platforms en zoekmachines. Er zijn slechts twee 'zeer grote online zoekmachines' aangewezen: Google Zoeken en Bing. Google heeft meer dan 2400 Nederlandssprekende moderators voor Multi-Services, waaronder Zoeken valt. Van Bing is niet bekend hoeveel moderators de zoekmachine heeft.
Platform | Moderators (Nederlands) | Moderators voor EU (Engels en algemeen) | Content gemodereerd in EU* | Accounts verbannen in EU* | Verzoek EU-overheid verwijdering content (Artikel 10) | Transparantierapport van voor 6 november |
Google Multi-Services¹ | 2419² | 6615 | 95.370.028 in Zoeken (URL's, pagina's, incidenten) | 120.048 | Niet bekend | Lees hier het verzamelrapport van Alphabet |
Google Shopping¹ | 188 | 693 | 181.855.317 | 11.271 | Niet bekend | |
Google Play¹ | 131 | 2290 | 463.458 | 1.477 | Niet bekend | |
YouTube¹ | 24 | 15.142 | 935.285 | 29.802 | Niet bekend | |
Google Maps¹ | 0 | 2797 | 1.952.146 | Niet bekend | Niet bekend | |
TikTok | 167 | 2532 | 18.113.219 posts | 829.649 | 17 in hele EU | Lees hier het rapport van ByteDance |
Facebook³ | 54 | 109 | 46.697.806 posts | 103.509.881 (accounts, groepen, pagina's) | 666 in hele EU | Lees het rapport van Meta over Facebook en Instagram |
Instagram³ | 76.298.413 posts | 9.506.546 | ||||
Snapchat | 24 | 1011 | 6.216.118 posts in EU, 248.653 posts in NL* | 3.687.082, in NL 169.816* | Niet bekend | Lees hier het rapport van Snapchat |
Apple App Store⁴ | 9 | 607 | 779.549 accounts, reviews, apps | 1 in hele EU | Lees hier het rapport van Apple | |
9 | 34 | 35.046 posts* | Niet bekend | 0 in hele EU | Lees hier het rapport van Microsoft over LinkedIn | |
Zalando⁴ | 4 | Niet bekend | Niet bekend | 4 | Niet bekend | Lees hier het rapport van Zalando |
Booking.com | 3 | 35 | ±20 miljoen | Niet bekend | 4 in hele EU | Lees hier het rapport van Booking |
X | 1 | 2294 | 568.470 in EU, 5418 in NL | 512.351 in EU, 13.052 in NL | 6 in hele EU | Lees hier het rapport van X |
0 | 383 | 22.962.120 Pins en Boards | 13.918 | 0 in hele EU | Lees hier het rapport van Pinterest | |
AliExpress | 0 | 367 | 7.833.072 | 1.775.612 | Niet bekend | Lees hier het rapport van AliExpress |
Wikipedia | Niet bekend | Niet bekend | Niet bekend | Niet bekend | 2 in hele EU | Lees hier het rapport van de Wikimedia Foundation |
Amazon⁵ | Niet bekend | Niet bekend | 274,4 miljoen producten en media* (voornamelijk met AI) | Niet bekend | Niet bekend | Lees hier het rapport van Amazon |
Bing | Niet bekend | Niet bekend | Niet bekend | Niet bekend | Niet bekend | Lees hier het rapport van Microsoft over Bing |
* Waar mogelijk geven de cijfers in de categorieën 'gemodereerde content' en 'verbannen accounts' alleen de voorvallen waarbij menselijke moderators betrokken zijn weer. De gemarkeerde cijfers bestaan daarentegen uit samengestelde moderatieacties, ook met behulp van AI.
1. Google benadrukt dat bijna alle moderatie van content in Google Zoeken globaal gebeurt, veelal omdat het om copyrightinbreuk gaat. Daarnaast zegt het bedrijf dat 'de cijfers niet representeren hoeveel moderators in ieder van de officiële EU-talen in dienst zijn'. Moderators kunnen content van verschillende platforms hebben bekeken. Er is voor Play, Shopping en Multi-Services gekeken naar het aantal moderators dat tussen 28 augustus en 10 september ten minste één review heeft uitgevoerd.
2. Google rekent verschillende services, waaronder Google Zoeken en algemene accountverbanningen, onder de term Google Multi-Services. Hiervan wordt een onbekend deel globaal gemodereerd.
3. Meta gebruikt dezelfde 54 moderators voor content op zowel Instagram als Facebook. Internationaal zegt het bedrijf daarnaast tweeduizend universele moderators in dienst te hebben, maar het is niet duidelijk welk deel daarvan in de EU actief is.
4. Zalando zegt twee Belgische en twee Nederlandse moderators te hebben, maar maakt niet duidelijk wat de taalvaardigheid van deze werknemers is. Het is dus niet duidelijk of het om Nederlands als primaire taal gaat.
5. Amazon benadrukt dat er 'onderzoeksteams' in dienst zijn die primair Nederlands spreken, maar noemt geen concrete aantallen.
Het nut van Nederlandssprekende moderators verschilt per platform
Het is bij ieder van de aangewezen platforms net even anders in hoeverre de spreektaal van een moderator invloed heeft op zijn werk. Meta schrijft bijvoorbeeld: "Ons team bevat moderators met taalexpertises om ons beleid te handhaven wanneer bepaalde woorden of content extra contextuele taalvaardigheden vereisen. Maar niet alle content vereist talenkennis; voor naaktheid en seksuele content hoeft een moderator bijvoorbeeld geen bepaalde taal te spreken." Het bedrijf gebruikt wereldwijd tweeduizend algemene moderators die verschillende talen spreken en zich voor alle regio's richten op visuele content.
Amazon zegt iets vergelijkbaars, namelijk dat 'de meeste contentmoderators beslissingen kunnen nemen zonder een bepaalde taalkundige expertise'. Waar nodig worden 'onderzoekers' gebruikt die een bepaalde taal spreken. Hierbij noemt Amazon de Nederlandse taal, maar het zegt niet specifiek hoeveel werknemers Nederlands als primaire taal spreken. Veel van de onderzochte bedrijven noemen algemene moderators 'agnostisch'; dit zijn mods die meestal wereldwijd opereren en zich doorgaans met visuele inhoud bezighouden.
Daarbij houden de meeste betreffende platforms een slag om de arm bij de vraag wat het precies betekent als een moderator 'Nederlands' is. Zalando stelt bijvoorbeeld dat er twee moderators aan de EU-lidstaat Nederland zijn toegewezen, maar het wordt uit het transparantierapport niet duidelijk in hoeverre deze werknemers taalvaardig zijn in het Nederlands en wat dat uitmaakt voor de werkzaamheden, aangezien het om een kledingplatform gaat. Onder het kopje 'taalkundige expertise van moderators' worden elf talen genoemd die in Europa gesproken worden, maar Nederlands staat hier niet bij.
Sommige platforms benadrukken dat de moderators vanwege de vereisten van de DSA onder een taalcategorie geschaard worden, maar verschillende talen spreken en in al deze talen modereren. Dit nuanceert de in de tabel opgenomen cijfers meer, want het is in de meeste gevallen onduidelijk welke moderators bij verschillende taalcategorieën zijn geteld of juist meermaals als moderator gezien worden als ze verschillende talen spreken. In de meeste gevallen rekent een platform naar eigen zeggen alleen de 'primaire' taal mee, maar Google telt een moderator die verschillende talen spreekt iedere keer als individuele persoon per taal.
Europese Commissie wil 'harmonisering'

Ondanks dezelfde verplichting voor alle vermelde platforms blijkt het dus lastig om statistieken in de rapporten met elkaar te vergelijken. Volgens de Europese Commissie is het onder meer een probleem dat bedrijven eigen periodes hanteren waarop ze de transparantierapporten baseren. Amazon noemt bijvoorbeeld het aantal moderatieverzoeken en incidenten dat tussen januari en juli van 2023 plaatsvond, terwijl Google hetzelfde voor Maps deed van eind augustus tot begin september. Daarom is het onmogelijk om een directe vergelijking tussen de platforms te maken.
Precies vanwege de slechte vergelijkbaarheid van de rapporten wil de Europese Commissie de komende weken een zogenoemde Implementation Act aan de DSA toevoegen. De EC wil dat de 'transparantierapporten geharmoniseerd worden door uniforme rapportagecycli te vereisen en verplichte structuren van de rapporten voor te leggen'. Op deze manier moeten de rapporten gemakkelijker met elkaar te vergelijken zijn. Het is nog niet duidelijk op welke manier de EC de rapporten wil stroomlijnen, afgezien van een vaste rapportagecyclus voor alle bedrijven.
De Europese Commissie wil niet inhoudelijk reageren op vragen van Tweakers over de verschillende rapporten. Een woordvoerder zegt alleen: "Als het specifiek gaat om contentmoderatie, heeft de Europese Commissie altijd gezegd dat het zich verzekeren van voldoende personeel noodzakelijk is voor een platform om effectief te reageren op de uitdagingen van contentmoderatie, die vooral complex zijn op het gebied van het aanzetten tot haat." Het blijft in het midden wat 'voldoende personeel' is.
Conclusie
De meeste platforms hebben ogenschijnlijk weinig tot geen moderators die Nederlands spreken, maar het is sterk van het platform afhankelijk in hoeverre dat uitmaakt. Visuele media zoals Instagram, Snapchat en TikTok maken bijvoorbeeld veelvuldig gebruik van algemene moderators. Een webwinkel als Amazon leunt naar eigen zeggen veel op AI en vertaaltools om productpagina's te controleren. Zoekmachines, in dit geval specifiek Google Zoeken, lijken verreweg de meeste moderators te hebben en controleren hoofdzakelijk op copyrightinbreuk en pornografie.
Het blijft op basis van de transparantierapporten meestal enigszins in het midden wat de werkzaamheden van werknemers precies zijn. Daarom geeft het transparantie-initiatief onder de DSA vooral een algemeen inzicht in hoeveel moderators een platform heeft en hoe dat in contrast staat met Engelstalige en algemene moderators. Als de Europese Commissie de eisen voor de rapporten heeft aangescherpt, wordt het vermoedelijk makkelijker om de verschillende aangemerkte platforms direct met elkaar te vergelijken.
Bannerafbeelding: invincible_bulldog / Getty Images