Facebook en Instagram beginnen met communitynotes op basis van algoritme van X

Meta begint dinsdag met het testen van communitynotes als vervanging van moderatie en factchecking op Facebook en Instagram. Dat gebeurt in eerste instantie alleen in de Verenigde Staten. Communitynotes verschijnen alleen als mensen het eens zijn die het normaal met elkaar oneens zijn.

Meta start met het algoritme dat X opensource beschikbaar heeft gesteld en gaat dat later aanpassen aan de eigen diensten, zegt het bedrijf. "We verwachten niet dat dit proces perfect zal zijn, maar we zullen ons blijven verbeteren terwijl we leren. We verwachten dat Community Notes minder bevooroordeeld zal zijn dan het thirdparty-factcheckingprogramma dat het vervangt en dat het op grotere schaal zal werken wanneer het volledig operationeel is."

De test begint met enkele tienduizenden mensen in de VS in zes talen en zal vanaf daar geleidelijk uitkomen in meer talen en landen. Het systeem laat de notes pas zien als mensen die het normaal met elkaar oneens zijn, het erover eens zijn dat het een goede toevoeging is. Bovendien verhindert een note de verspreiding van het bericht niet, omdat Meta wil dat mensen de oorspronkelijke post en de toevoeging kunnen lezen.

Of en wanneer er communitynotes in Europa zullen komen, is nog niet duidelijk. De Digital Services Act dwingt het verwijderen van schadelijke content af en daarvan wil Meta juist af. Meta kondigde de stap aan in januari.

Reacties (59)

[slijkie]

Zeer goede zaak, zal (vooral hier) een zeer onpopulaire mening zijn, maar ik ben van mening dat je factchecking niet door bedrijven/overheden moet laten doen, die krijgen tenslotte altijd betaald van iemand. Dit kan soms uiterst politiek gekleurd zijn.

Tuurlijk kan het ik deze tijden zo zijn dat men dit stom vind en liever de factcheckers ziet, maar bedenk nu eens als er de ‘partij’ waar jij fel tegen bent aan het roer zit/komt. Dan piepen mensen weer totaal anders.

Hiermee hebben mensen het zelf nog enigsinds in de eigen hand.

[Otjenyn]

Dit impliceert dat de huidige manier waarop X dit doet niet politiek gekleurd is? Want newflash, dat is het wel.
Musk gebruikt zijn platform als zijn persoonlijke propaganda outlet. Dus dat platform heeft nogal een gekleurde userbase. Als je onder een gekleurde userbase communitynote contributors gaat uitkiezen dan is het als een slager die zijn eigen vlees keurt.

Dan heb je nog dat Musk roept als hij zelf weer eens gecommunitynote is, dat deze afkomstig zijn van staatsgestuurde acteurs. Als er dan onder de contributors een dermate hoge hoeveelheid aanhangers van hem is, kunnen ze notes - die waar kunnen zijn- simpelweg weer wegvoten. En dan is er geen spoor meer van die communitynote te vinden.

Daarnaast moet een post/foto een bepaalde engagement waarde hebben voordat 1 of meerdere communitynotecontributors daar een communitynote over willen maken. Dus posts die weinig views of likes krijgen kunnen dus nog steeds complete onzin vertellen maar niemand gaat zich daarmee bezig houden want dat is gewoon tijdsverkwanseling. Het is pure willekeur wat dus wel en niet gecommunitynote wordt, zeker op zo'n platform wat tegenwoordig een persoonlijk propaganda outlet is.
En transparantie over politieke voorkeuren is er ook zeker niet.

Ik ben blij dat de Europese Unie min of meer door deze onzin heen prikt. Wat mij betreft mogen ze zelfs harder tegen een twitter/x optreden.

EDIT:

Wil ook nog even toevoegen dat de moderatie ook faalt. Je ziet ontelbaar communitynotes die ingaan tegen de sluikreclames die je veel op/in filmpjes en foto's op twitter ziet (overtreding van twitter's eigen regels). Maar ze worden gewoon niet weggehaald.

Dus dit systeem werkt naar mijn idee voor geen ene meter.

[Reactie gewijzigd door Otjenyn op 13 maart 2025 18:07]

[metalmania_666]

https://blog.google/produ...%20of%20America.%E2%80%9D

Dus het is binnen America al verplicht en buiten America gebruikt Google de naam ook. Samen met de naam Golc van Mexico

[Sebazzz]

Ik vind je reactie extreem naïef. Er zijn een aantal verschillen tussen Tweakers/StackOverflow en Facebook/Twitter.

Tweakers is te klein en heeft te weinig politiek om bots en betaalde trollen op los te laten, en StackOverflow vanwege de technische aard van de site (en dat het een Q&A platform is) is simpelweg niet interessant.

Daarnaast zitten op Tweakers ook genoeg, om het maar gewoon zo te noemen, "normale mensen". Hierdoor heeft onzin gewoon simpelweg minder kans.

De enige reden dat community notes bestaan is zodat overheden en regulators nog weinig tot geen actie ondernemen: het geeft de indruk dat er enige due dilligence bestaat op het platform.

Maar het is allemaal nep. De kleinere accounts worden misschien ge-note, maar voor de rest loopt het altijd in de soep. Community notes zijn altijd te laat, zijn per post (dus het is dwijlen met de kraan open), extreem subjectief (want wat je vaak ziet is "Poster geeft slechts een mening, note not needed") en voor de grotere accounts zien notes slechts enkele seconden het daglicht totdat ze door de fans van dat account worden weggestemd.

Daarnaast zie je ook dat de notes duidelijk zijn ingericht op feitelijkheden beoordelen - waar ze dus al in de praktijk niet voor slagen - maar ongebreiteld racisme, jodenhaat, etc worden helemaal niet ingetemd met deze community notes. Het is dus op zijn hoogst een toevoeging op moderatie - zeker geen vervanging.

[hottestbrain]

Het 1 hoeft het ander niet uit te sluiten. De combinatie van beide vind ik waardevoller dan de som van de losse onderdelen.
Edit: Feiten zijn als het goed is onafhankelijk van politieke kleur/partij. Dat lijkt me het belangrijkste uitgangspunt.

[Reactie gewijzigd door hottestbrain op 13 maart 2025 17:08]

[JayPe]

Exact. Factchecken.
Heeft weinig met meningen te maken. Zelfs de benaming van een Golf is geen mening maar een feit: als America afspreekt dat zij het vanaf nu de Golf van Amerika noemen, is dat een feit. Geen mening.

Maar factchecken betekent ook het scheiden van meningen van feiten. Feiten kennen wetenschappelijke onderbouwingen. Meningen kennen politieke kleur en argumenten. Een land binnenvallen en delen souverein verklaren: is dat een speciale militaire operatie of het starten van een oorlog? De lijn tussen feiten en een politieke mening is soms erg dun.

[nst6ldr]

Een land binnenvallen en delen souverein verklaren: is dat een speciale militaire operatie of het starten van een oorlog? De lijn tussen feiten en een politieke mening is soms erg dun.

...nee, dat is gewoon een oorlog: "all cases of declared war or of any other armed conflict which may arise between two or more of the High Contracting Parties, even if the state of war is not recognized by one of them."

Dit is precies waarom 'truth by committee' een slechte zaak is. Sociale media is per definitie ongeschikt voor waarheidsvinding, algoritme gestuurde omgevingen waar ongefilterde deelname plaatsvindt is gewoon niet de plek.

[JayPe]

Een geaccepteerde definitie van een oorlog, volgens 'de internationale afspraken'.
Maar niet als je een andere mening hebt over de definitie oorlog, of over de uitgevoerde acties.

Weet je nog hoe Rusland de oorlog (in onze ogen) begon? Rebellen in het oosten van Oekraïne verklaarden zich onafhankelijk. De rest van de wereld erkende deze nieuwe leiders niet, maar Rusland wel.
Rusland viel Oekraïne binnen, om de nieuw gestichte, zichzelf als onafhankelijk staat verklaarde deelgebieden Volksrepubliek Donetsk en Volksrepubliek Lohansk bij te staan.
"In de ogen van Rusland" gebeurd er dus echt iets anders dan "in de ogen van de rest van de wereld".

Waar de grenzen liggen van een land, welke machthebbers erkent worden: Zijn dat feiten, of zijn dat meningen?
De term "speciale militaire operatie" is een interpretatie of een frame, gebruikt door de Russische regering om het conflict anders te presenteren. Dit is geen objectief feit, maar een poging om de werkelijkheid in een bepaald narratief te plaatsen.

Kortom: het feit is dat er een oorlog gaande is, maar hoe iemand het benoemt, kan een kwestie van mening, framing of propaganda zijn.

Feit: Een controleerbare waarheid die onafhankelijk is van iemands persoonlijke overtuigingen of gevoelens.

[tomvld]

Toch werkt het niet zo. De meeste feiten hebben een algemeen geaccepteerde grondslag: bv afspraak in de Volkerenbond /VN wat grenzen zijn. En dat geldt ook voor taal. Het woord "oorlog" heeft een internationale betekenis, etc. De wens om feiten als meningen te framen zie je in de geschiedenis steeds terug voorafgaand aan fascistische regime veranderingen. Niet in meegaan dus.

[hottestbrain]

Hoe kun je een mening hebben over de betekenis van een woord? Die definitie is vastgelegd en niet open voor interpretatie. Die mening is dus simpelweg onjuist. Meningen maken definities en feiten niet ineens fluide.

[SPee]

En toch gebeurd dat regelmatig. Soms wordt zelfs de definitie daarom aangepast.
De laatste tijd is er toch best een grote discussie over 'man' of 'vrouw'.

[hottestbrain]

Uiteraard, maar het woord oorlog kent een dergelijke discussie niet. Ik zal mijn stelling volgende keer wat nauwkeuriger definieren, zodat daar niet ook discussie over kan ontstaan lol.

[JayPe]

Het woord oorlog (wat dat betekent) kan prima gedefinieerd zijn, maar dat wil nog niet zeggen dat de acties van 22 februari 2022 door iedereen ook zo gezien worden. De Russische regering hield het op een speciale militaire operatie, en het woord oorlog gebruiken om de gebeurtenissen te omschrijven was niet toegestaan. Dan is het woord oorlog nog wel gedefinieerd (feit) maar is sommigen toch een andere mening toebedeeld. Factchecken: Jup, gewapend conflict tussen landen = oorlog.

[hottestbrain]

Ik ben met je eens dat het democratiseren van de waarheid op zichzelf ronduit dom te noemen is, maar daarom was mijn argument ook dat de twee elkaar kunnen aanvullen. Immers, factcheckers zijn ook gebonden aan de regels van het bedrijf en dus de overheid van het land waarin dat bedrijf opereert/gevestigd is.

[metalmania_666]

Zelfs de benaming van een Golf is geen mening maar een feit: als America afspreekt dat zij het vanaf nu de Golf van Amerika noemen, is dat een feit. Geen mening

Maar America wil afdwingen dat de rest van de wereld deze benaming ook gebruikt. En dat terwijl er internationaal is afgesproken om het De Golf van Mexico te noemen.

Zo kan je het anders ook als feit beschouwen dat ik America Vazal van Rusland noem.
En dát zou toch echt een mening zijn.

Nu doe ik dat niet, want het is tenslotte maar een voorbeeld

[JayPe]

[...]
Maar America wil afdwingen dat de rest van de wereld deze benaming ook gebruikt. En dat terwijl er internationaal is afgesproken om het De Golf van Mexico te noemen.

Is dat laatste ook écht zo? Wil Amerika dat afdwingen? En doet ze dat ook actief? Of is het framin?

De Golf van Mexico heet nog steeds zo en niet de "Golf van Amerika". De term "Golf van Amerika" is nog steeds slechts een informele benaming, maar officieel blijft het Golf van Mexico. Dit is zowel historisch als geografisch de erkende naam. Dat Amerika dit op eigen houtje anders is gaan noemen, wil nog niet zeggen dat wij dat ook moeten gaan doen.

Sterker nog: Op X, voorheen Twitter, is zelfs zo'n geval, waarbij de eigenaar zelf prima de naam heeft veranderd, maar waarbij de wereld nog gewoon de oude naam blijft gebruiken, terwijl de officiële naam hier juist wèl veranderd is.

De Golf van Amerika: als iedereen de Golf van Mexico voortaan bij deze nieuwe, officieuze naam gaat noemen, al is het maar omdat het een veel gebruikte naam zou kunnen worden, maakt het uiteindelijk mogelijk dat de waarheid (het feit) wijzigt.

[Renoir]

Alleen zijn er geen officiële internationale namen. Een land kan andere delen van de wereld noemen zoals ze willen.

https://www.businessinsid...ernational=true&r=US&IR=T

[tomvld]

Ja. Alle persbureaus die "Golf van Mexico" schrijven, komen het Witte Huis niet meer in, worden monddood gemaakt. Pure afpersing dus.

[JayPe]

Pure kinderachtigheid. Indeed.

[JayPe]

De waarheid is waar, tot het tegendeel bewezen is. Zo werkt de waarheid, de wetenschap. Zo was de wereld ooit echt gewoon plat. Dat was waar. Tot die waarheid verworpen werd. Men was niet van mening dat de aarde plat was; het was een feit. Meerdere personen zijn daarvoor veroordeeld (door de kerken destijds nota bene) omdat ze iets anders durfden te verkondigen dan het geloof.

De waarheid is slechts een momentele interpretatie, dus inderdaad. Maar wat op dit moment als feit kan worden onderbouwd, is dus feitelijk de waarheid. Als je zonder bewijs iets anders beweert, maakt het nog geen feit, maar slechts een persoonlijke overtuiging.

[CerandoX.nl]

Dat klopt, maar als je de wetenschap en waarheid niet ter discussie mag stellen omdat o.a. fact checkers dat bepalen, dan is er dus geen progressie. Je bevestigd wat ik zeg.

[DdeM]

De kerk heeft nooit geloofd dat de aarde plat is, wel dat het universum om de aarde heen draaide ipv de aarde om de zon; en daarvoor is zover ik weet maar 1 iemand op de brandstapel beland (Giordano Bruno); maar dat was omdat hij wel meer godlasterlijke zaken deelde.

Nevertheless, waarheid en feit zijn twee heel andere dingen. Een feit is een aantoonbaar iets, waarheid niet perse en daarom is waarheid in den beginsel dus subjectief maar een feit objectief. Dus zeggen dat iets ooit een feit was omdat het de waarheid was is objectief aantoonbaar onjuist. Ofwel, de aarde is feitelijk nooit plat geweest noch is het universum feitelijk geocentrisch geweest, ongeacht hoe mensen er is het verleden over dachten of voor waarheid aannamen.

[nst6ldr]

Alsof een groep gedreven door politiek geen gevestigd belang in geschiedvervalsing kan hebben, dat is onzin natuurlijk. Je grijpt naar een verzonnen scenario terwijl er legio voorbeelden zijn waar een meerderheid politiek gedreven narratieven kan pushen.

[mhnl1979]

Wat je dan krijgt is dat als een leugen wordt verspreid in een groep die het altijd met elkaar eens is, dat de bubbel nog erger wordt dan nu al is. Want er is geen fact check.
Als zo gebeurt wat jij zegt, dan komt de partij aan de macht waar ik tegen ben, maar dat betekent niet dat de feiten anders zijn, of dat daar anders tegen aan gekeken wordt. Factcheckers kijken naar de feiten.
Pas als de partij die aan de macht is, invloed gaat uitoefenen op de factcheckers (zoals in amerika gebeurt) dan heb je een heel groot probleem. Wat Meta doet is de verantwoordelijkheid bij de mensen neerleggen, waardoor zij kunnen doorgaan met geld verdienen.

[SPee]

Helaas nemen de "factcheckers" ook hun eigen interpretatie of mening mee, waardoor er niet objectief gefactchecked wordt. Bij daadwerkelijke verdraaiing van de feiten - zoals "de aarde is plat" - is dat geen probleem. Maar bij (meningen over) gebeurtenissen, dan gaat dat al veel meer meespelen. En soms speelt er toch iets teveel de mening "hier moet een factcheck bij".

[mhnl1979]

Wellicht, maar niemand is perfect. Maar nog altijd een betere garantie dan, als iedereen hetzelfde over een feit denkt, mengen wij ons er niet in.

[wimdebok]

Deze sociale media zijn al politiek gekleurd en zijn stemmingmakend. Wat je krijgt te zien gebeurt met een reden. Wetenschap is maar een mening, factchecking en waarheidsvinding spelen geen rol. Feitenvrij gif.

In Amerika vindt een afrekening met de wetenschap plaats. Ik vind het griezelig

[Reactie gewijzigd door wimdebok op 13 maart 2025 17:45]

[MornixRS]

Het boeit niet of die mening populair is of niet maar of het klopt . Daar kun je nogal wat vraagtekens bij zetten. Community notes zijn niet per definitie correct of objectief. Leuk feitje: het gezeik over moderatie en de vermeende politieke kleur daarvan ontstond inderdaad zo ongeveer na de overname van Twitter door Musk. Jouw argument is precies door hem gebruikt en nu is het grotendeels extreemrechts riool met hier en daar een fact check in community notes. Dus mwah ik piep nog steeds hetzelfde.

[CerandoX.nl]

Ik ben het helemaal met je eens, maar ik vind wel dat in de praktijk X volstaat met troep nu en voorheen werd alles wat niet links was weg gemodereerd. Er moet toch een guldenmiddenweg zijn?

[Mog]

De stem van het volk staat niet gelijk aan de waarheid. Bovendien zit slechts een deel van het volk op zo'n platform. Alleen community notes is dus een slecht idee.

[Mog]

Waar zeg ik dat? Ik pleit nergens voor blind vertrouwen op alleen factcheckers.

[Mog]

Ik denk dat een combinatie van factcheckende experts en community-controle het beste werkt. Experts doen de eerste factcheck, community notes voegen context toe, en bij veel twijfel wordt de factcheck herbeoordeeld. Alles blijft transparant en onderbouwd met bronnen.

[Mog]

Waar beweer ik dat "de stem van de minderheid" de oplossing is?

[Honytawk]

Veel van hen willen zo de meningen van experten onderdrukken.
Want het is toch "maar een minderheid".

Alsof de mening van experten even veel waard is als die van Jan om de hoek.

[Reactie gewijzigd door Honytawk op 13 maart 2025 17:56]

[Jst5]

Ik vind virologen en lab leak theorie juist een heel goed voorbeeld om fake news te vinden. Virologen zijn nooit stellig geweest over waar het COVID virus vandaan kwam. Ze hadden geen bewijs voor een lab leak en het meest waarschijnlijk leek een andere oorsprong. Maar virologen hebben nooit collectief gezegd: dit is het 100% en dat is het 100% niet. Zelfs nu is er nog geen echte duidelijkheid. Alle bronnen die zo stellig zijn en die roepen: "nu krijgen we gelijk" die bevatten vaak veel nepnieuws. Ze laten details weg en sturen aan op wij-zij. Ook "politiek correct" is zo'n rode vlag voor mij.
Het gaat er niet om wie iets zegt naar wat de onderbouwing is. Helaas kennen veel mensen het verschil niet tussen feiten en meningen. Dat zie je bij community notes regelmatig fout gaan.

[Pinkys Brain]

Fauci die op een pers conferentie zegt dat het "pie in the sky" was terwijl in de dagen daarvoor zijn team het in emails als hoogstwaarschijnlijk hield, oftewel hij stond glashard te liegen. Lancet statement. Daszak op de WHO fact finding missie zetten, waarvoor de WHO nooit verantwoordelijkheid heeft afgedragen.

Vooral met de Lancet statement en de WHO werd het veld in het breed vertegenwoordigt, en in het breed trekt het veld samen om GoF onderzoek te beschermen ... en gewoon liegen is een optie daarvoor.

[Jst5]

Tja ik zie dat toch anders zonder dat ik de bewuste persconferentie heb gezien (heb wel gezocht maar kan het niet vinden). In de emails die zijn vrijgegeven speculeert zijn team over verschillende mogelijkheden. Er was heel veel chaos en er was heel veel nepnieuws. Er waren mensen die claimden dat het uit een lab moest komen. En dat was destijds en nu nogsteeds nepnieuws. We weten het simpelweg niet. Dus ik vind 't niet zo'n ramp dat een persoon als Fauci dan zegt "pie in the sky".
Dat Daszak niet goed heeft gehandeld lijkt me evident.

[Sensor55]

Vandaag op de NOS: Ook Duitse geheime dienst denkt dat covid uit lab ontsnapte, regering hield dat stil.
Wanneer? Sinds 2020...

Of wordt deze nu ook gemineend ?

[Reactie gewijzigd door Sensor55 op 15 maart 2025 21:25]

[Mog]

Dat experts soms fouten maken of hun mening bijstellen, betekent niet dat ze per definitie onbetrouwbaar zijn. Wetenschap is juist gebaseerd op zelfcorrectie: nieuwe inzichten kunnen oude theorieën vervangen. Dat is geen complot, maar vooruitgang.

Het alternatief van X en Meta (laat ‘de community’ bepalen wat waar is) werkt ook niet. Zonder experts krijg je een wildgroei aan desinformatie en complotten. Natuurlijk mogen we kritisch zijn, maar volledige scepsis tegenover experts leidt net zo goed tot manipulatie.

Mijn inziens is het geen kwestie van 'vertrouwen we experts of niet?’, maar: hoe zorgen we voor een eerlijke controle zonder dat zomaar iedereen de waarheid kan bepalen?

[Mog]

Je zoomt in op één specifieke gebeurtenis. Ik heb het over het moderatie, communitynotes en factchecking in het algemeen.

[ArawnofAnnwn]

Mooi. Ik gebruik geen Facebook of Instagram, maar op X werkt het perfect.

[Honytawk]

Tenzij je kijkt naar de community notes op tweets van Musk.
Die verdwijnen "plotseling" wanneer je hem tegenspreekt.

[ArawnofAnnwn]

Het is niet bedoeld om mensen tegen te spreken. Daar zijn comments voor. Het is bedoeld dingen te melden die incorrect zijn. Als ik zie hoeveel politiek beladen reacties er zijn, dan ja, die worden verwijderd nadat ze eerst gedownvote worden door tienduizenden mensen. Niet zo gek. Het toont juist aan dat het werkt. Je bevestigd dat het een goed systeem is.

[Honytawk]

En het zijn de correcties die verwijdert worden van Musks tweets.
Want de man kan niet tegen dat ze zijn "feiten" tegenspreken met echte feiten.

[ArawnofAnnwn]

Er worden constant dingen geplaatst met links naar propaganda sites en andere vage websites, dat word niet geaccepteerd, waardoor die er "harassment and abuse" word ingevuld door andere X gebruikers. Dit is precies hoe het hoort te werken. Ook worden er community notes gepost op basis van een mening, wat ook niet mag. Als gevolg ervan word het verwijderd. Ik zie het constant gebeuren, omdat ik een van de mensen ben die meldingen downvote die er bij Musk neergezet worden, omdat het allemaal onzin is.

[Honytawk]

Ik hebt het niet over meningen of misinformatie in community notes.

Ik heb het over misinformatie in tweets van Musk, zoals dat hij roept dat de Amerikaanse overheid geen SQL gebruikt.
Die dan gecorrigeerd worden door community notes met de correcte informatie, die dan verwijdert wordt want Musk wordt niet graag tegengesproken en hij voelt zich heer en meester over dat platform.

[ArawnofAnnwn]

Het gaat over de SSN database, die met COBOL en platte tekst werkt, niet met SQL. Context is belangrijk. Er staan ladingen berichten in de community notes. Het hele probleem waar het over gaat kan juist opgelost worden als ze SQL gaan gebruiken. Toen het systeem in werking was gebracht, bestond heel SQL niet en er is niets zo permanent als een tijdelijke oplossing. Hier hoeft dus geen note onder. Er staan op dit moment 10 verschillende notes achter dat bericht.

Dus geen idee waar je het over hebt.

[Muqq]

Laat ze het alsjeblieft ook in de EU implementeren, zodat ze tegen de wet in gaan en ze de hele bende kunnen opdoeken.

[Boeryepes]

Hoe lang zal het duren voordat bots/nepusers dit gaan beïnvloeden?

[Mafkees]

John Oliver had onlangs een stuk over Facebook & Content Moderation: https://www.youtube.com/watch?v=nf7XHR3EVHo. Eén voorbeeld hieruit waarom het geen zin heeft: bij berichten op X over dat Haïtiaanse immigranten huisdieren zouden stelen en opeten in Springfield, Ohio (wat “lie of the year 2024” was) zijn meerdere keren community notes geplaatst over dat dit een hoax was. Die notes zijn nog altijd niet zichtbaar. We blijven afhankelijk van de betrouwbaarheid en goedheid, en ook de intenties, van deze gigantische bedrijven.

[Reactie gewijzigd door Mafkees op 13 maart 2025 22:22]

[mutley69]

Zelfregulering met AI beheerd door Musk? Dat deugt niet, voor geen femtometer.