Preview van nieuwe cpu's, gpu's en ssd's - Videokaarten

Toen we vorig jaar een soortgelijk artikel schreven, was het geweld van de Nvidia GeForce RTX 4000- en AMD Radeon RX 7000-series net losgebarsten. Beide fabrikanten hebben 2023 gebruikt om hun line-up uit te breiden met goedkopere varianten. Het is nog niet helemaal duidelijk of we de opvolgers van die series dit jaar al gaan zien of dat AMD en Nvidia pas in 2025 weer met nieuwe generaties op de proppen komen. Gelukkig is er nu een derde speler op de gpu-markt.

Nvidia: RTX Super-refresh, RTX 4090 Ti en Blackwell

Laten we beginnen bij de onbetwiste marktleider: Nvidia. Die fabrikant brengt al in de eerste maand van het nieuwe jaar een aantal nieuwe videokaarten uit. Inmiddels is zelfs al duidelijk wanneer precies; de RTX 4070 Super verschijnt op 17 januari, de RTX 4070 Ti Super volgt op 24 januari en weer een week later, op 31 januari, is het de beurt aan de RTX 4080 Super.

Het embargoschema van de RTX Super-kaarten ligt al op straat — Het embargoschema van de RTX Super-kaarten

De RTX Super-refresh gebruikt bestaande gpu's. Bij de 4070 Super en 4080 Super zijn er simpelweg meer cores ingeschakeld dan bij de originele versies. De RTX 4070 Ti gebruikte al een volledig ingeschakelde AD104-chip, dus voor de RTX 4070 Ti Super zet Nvidia juist een gekortwiekte AD103-gpu in, die we tot nu toe kenden van de RTX 4080. Of deze nieuwe modellen ook echt interessante toevoegingen aan Nvidia's aanbod zijn, wordt met name bepaald door de prijsstelling. Die krijgen we vermoedelijk op maandag 8 januari te horen, tijdens de CES-presentatie van de fabrikant.

Er blijven ook geruchten voorbijkomen over een snellere versie van de RTX 4090, die RTX 4090 Ti zou gaan heten. De AD102-gpu in deze videokaart is immers nog voor een procent of elf uitgeschakeld. De RTX 4090 Ti krijgt volgens eerdere geruchten een tdp van 600W en de enorme quadslotkoeler die Nvidia heeft ontworpen om al die warmte af te voeren, is al verscheidene keren toegepast. Toch lijken de laatste geruchten erop te wijzen dat het plan voor een nieuw RTX 4000-topmodel definitief in de ijskast is verdwenen.

De volgende compleet nieuwe generatie Nvidia-gpu's krijgt codenaam Blackwell en zou voor het topmodel eindelijk de overstap naar een chipletontwerp maken, zoals ook voor de voorbije generaties steeds werd voorspeld. Naar verluidt zullen deze RTX 5000-gpu's op de N3-node van TSMC worden gefabriceerd en van GDDR7-geheugen worden voorzien. In een vrijgegeven roadmap stond de opvolger van de Ada Lovelace-architectuur echter pas op de planning voor 2025, dus waarschijnlijk moeten we het in 2024 doen met steeds concretere geruchten over deze nieuwe generatie gpu's.

AMD: geen nieuwe high-end videokaarten meer?

Over de opvolger van de Radeon RX 7000-serie zijn er in verhouding nog maar weinig geruchten. Het duurde vorig jaar onverwacht lang voordat het rode kamp zijn line-up compleet maakte met de RX 7700 XT en RX 7800 XT, die uiteindelijk pas in september op de markt kwamen.

Met de RX 7000-serie is AMD aardig competitief; zelfs in het high-end segment kan de fabrikant vrij goed tegenwicht bieden aan Nvidia. Alleen op de RTX 4090 heeft AMD geen echt antwoord. Het lag dus in de lijn der verwachting dat AMD hier in de volgende generatie op zou voortborduren. Begin augustus kwam echter naar buiten dat AMD de high-end gpu's voor de RX 8000-serie geannuleerd zou hebben, en bij die generatie uitsluitend op het lage en middensegment gaat focussen. Dat doet denken aan hoe AMD ten tijde van de RX 480, RX 580 en RX 5700 XT het high-end segment even liet voor wat het was.

In september volgde de mededeling dat Scott Herkelman, een van de hoogstgeplaatste managers van AMD's grafische divisie, per eind 2023 vertrekt bij het bedrijf. Het is nog niet duidelijk welke effecten dit gaat hebben op AMD's roadmap, maar de timing is curieus. In de laatste roadmap-update die AMD gaf, medio 2022 alweer, stond de nieuwe RDNA 4-generatie op de planning voor 2024. Vermoedelijk worden de RX 8000-gpu's net als Nvidia's volgende generatie op TSMC's N3-proces gebakken.

Intel: wordt 'de tweede generatie Xe' erop of eronder?

Tegenwoordig hebben we natuurlijk ook een derde merk te bespreken als het om videokaarten gaat, want sinds 2022 verkoopt Intel zijn losse Arc-videokaarten. De eerste generatie, die bestaat uit de Arc A310, A380, A580, A750 en A770, werd ontwikkeld onder de codenaam Alchemist. Voor 2024 staat de opvolger van Alchemist op de planning, waaraan Intel al geruime tijd werkt onder de codenaam Battlemage.

Intel Arc A770 16GB De eerste generatie Arc-videokaarten werd geen onverdeeld succes. Intel wist alleen enkele kleine fabrikanten te strikken om zijn videokaarten te produceren, met ASRock als grootste naam, en de eerste reviews waren zeer negatief. Intel bouwde in eerste instantie voort op de drivers van zijn geïntegreerde graphics, maar kwam tot het inzicht dat een volledig nieuwe driverstack de enige manier was om alle problemen op te lossen. Onder meer op het gebied van de prestaties in oudere games, die nog gebruikmaken van DirectX 11 of ouder, heeft de kersverse gpu-ontwerper veel winst geboekt.

Waar driverupdates echter weinig aan kunnen doen, is dat zelfs de snelste Arc-videokaarten amper boven het prestatieniveau van de GeForce RTX 4060 uitkomen. Om ook een rol te kunnen spelen in de hogere segmenten, is toch echt nieuwe hardware nodig en als het goed is, gaan we die in het nieuwe jaar dus zien.

Volgens niet-verifieerbare geruchten gaat Intel zijn spel met die nieuwe generatie een niveau hoger spelen. De snelste Battlemage-gpu zou een diesize krijgen die vergelijkbaar is met de Nvidia AD103-gpu uit de RTX 4080. Daarin passen dan 64 Xe-cores, dubbel zoveel als er nu in de Arc A770 zitten. De productie van de nieuwe Arc-gpu's zou gaan plaatsvinden op een 4nm-proces van TSMC, dat minder geavanceerd is dan de 3nm-processen waar AMD en Nvidia voor lijken te gaan. Dat zou een release in 2024 voor de Arc Battlemage-videokaarten wel een zekerheidje moeten maken, waar dat bij de nieuwe kaarten van de twee bekendere spelers hoogst onzeker is.