Flashfabrikanten hebben een probleem, en daar kun jij van profiteren. We verkeren momenteel in de gelukkige positie dat solidstatedrives al maanden achter elkaar in prijs dalen en we ze voor een spreekwoordelijke appel en een ei kunnen kopen. Waarom dat zo is, en of dat zo blijft, bekijk ik in dit artikel.
Het probleem
Flashfabrikanten zitten met een overproductie van nand, of flashgeheugen, omdat de vraag ernaar ongekend laag is. Volgens bijvoorbeeld Micron is die vraag in de afgelopen dertien jaar nog niet zo laag geweest. Dat nand wordt natuurlijk niet enkel in consumenten-ssd's voor de losse verkoop gebruikt, maar grote afnemers als server-, laptop- en smartphonefabrikanten spelen een veel grotere rol in de vraag naar nand. Dat het in die markten niet lekker loopt, toont een wereldwijde daling van 30 procent in pc-verkopen over het eerste kwartaal van 2023 wel aan. Ook de verkopen van smartphones daalden fors in het eerste kwartaal: er werden zo'n 14 procent minder telefoons verkocht, vergeleken met vorig jaar.
Om toch nandchips te verkopen en niet met steeds oudere en minder waard wordende inventaris te zitten, verlagen fabrikanten hun flashprijzen. Volgens een metric die de Average Selling Price, of asp, genoemd wordt, vragen de fabrikanten steeds lagere prijzen voor hun geheugen. Nu zijn ssd's natuurlijk producten met vrij weinig componenten: behalve het nand en de controller zijn er weinig onderdelen, dus van eventuele tekorten in de supplyketen hebben ze relatief weinig last. Daardoor zijn die kostenbesparingen van het nand doorgaans, met vertraging, goed te merken in de verkoopprijzen van ssd's. Die daalden spectaculair de afgelopen periode, met prijsdalingen tot wel 70 procent.
Herstel
Is het dan over met de goedkope ssd's? Zo'n omslag komt natuurlijk niet zomaar uit de lucht vallen: zoals ik eerder schreef, willen fabrikanten zichzelf niet uit de markt prijzen. Maar er is hen alles aan gelegen de nand-asp omhoog te krijgen; de verliezen en inkomstenderving stapelen zich immers al een tijdje op. Kijken we even naar het eerste kwartaal van 2023, dan verloor de grootste nandproductent Samsung bijna 16 procent omzet. Kioxia beperkte de verliezen tot slechts 6 procent, maar SK hynix verloor bijna 25 procent. Micron en WDC zaten beide rond de 20 procent omzetverlies.
Ondanks ontslagen, verliezen en leningen om te blijven produceren, is de nandmarkt lang niet zo negatief als nu lijkt. De vraag naar nand blijft naar verwachting tot 2030 jaarlijks met zo'n 15 procent groeien, alleen gaat dat met pieken en dalen. De fabrikanten verwachten met hun maatregelen de nandprijzen weer in de zwarte cijfers te krijgen, en dat zou in de tweede helft van dit jaar zichtbaar moeten worden. Nu zijn de nandprijzen van vandaag natuurlijk niet direct terug te zien in de huidige ssd-prijzen. Ssd-fabrikanten kopen nand op, dat moet getest worden, verwerkt worden in M.2-drives en gedistribueerd worden. Daar zit altijd een bepaalde lag tussen, dus vandaag de dag zien we nog steeds die ongekend lage ssd-prijzen. We zitten natuurlijk al in het derde kwartaal van dit jaar, en volgens voorspellingen daalt de prijs van consumenten-ssd's dit kwartaal met 8 tot 13 procent, minder dan de 13 tot 18 procent van afgelopen kwartaal. Of dat een einde van de prijsdalingen inluidt, is onzeker, maar een afvlakking van de dalingen is wel gaande.
Prijsontwikkeling in de praktijk
Hoe laag die prijzen zijn, heb ik met data uit de Pricewatch geprobeerd te staven. Van alle recent geteste ssd's, waaronder alle ssd's uit de BBG van augustus, heb ik de gemiddelde en de laagste prijzen van de laatste dertig maanden opgezocht. Dat is een steekproef van negentig M.2-ssd's. Van al die prijzen heb ik de gemiddelde prijs per gigabyte voor elke maand voor alle drives berekend. Om te zien hoe ze verlopen, heb ik ook de procentuele verschillen maand op maand berekend. Omdat dat per berekening 2880 resultaten zijn, en dat dus vier keer (voor de laagste gemiddelde prijs per gigabyte per drive per maand, de prijsverandering op basis van gemiddelde prijs maand op maand per drive per maand, de laagste prijs per gigabyte per drive per maand en de prijsverandering op basis van die laagste prijs per drive per maand), heb ik de gemiddelde waarden voor de grafieken hier gebruikt.
Dat levert iets minder spectaculair lage prijzen op, want tussen die ssd's zitten ook modellen die aan het eind van hun levenscyclus zitten, en dus slechter verkrijgbaar worden. Vaak gaat de prijs dan omhoog in plaats van omlaag. Ook zitten er een paar Gen5-drives tussen, die de prijs per gigabyte flink opdrijven. Ik kan al die 'afwijkende' modellen weglaten bij de berekeningen (en ik heb dat even getest), maar dat verandert weinig aan de trend van de cijfers. Die is duidelijk nog steeds omlaag en de meeste courante modellen dalen nog altijd in prijs.
Uit dergelijke data kun je natuurlijk cherrypicken om je punt te ondersteunen. Zo zijn er drives die sinds hun introductie meer dan 70 procent in prijs gedaald zijn, zoals de Samsung 980 Pro 2TB of de NM790 van Lexar. Aan de andere kant zijn er ook, vooral oudere, modellen die juist duurder geworden zijn. Sterker nog, als we naar de laagste gemiddelde prijs van alle drives kijken en die afzetten tegen de huidige gemiddelde prijzen, dan zijn alle drives bij elkaar gemiddeld 3 procent duurder geworden.
Kortom
Het is lastig te zeggen of de prijsdalingen nog even verder gaan of dat de bodem wel bereikt is. Voor beide standpunten zijn wel argumenten te maken. De prijsdaling van gemiddelde ssd-prijzen van juli naar augustus was met ongeveer 3 procent eraf iets lager dan die van tussen mei en juni (6 procent) en tussen juni en juli (7,3 procent). Maar kijken we naar de laagste prijzen, en wie koopt er nou bij de duurste in plaats de goedkoopste winkel, dan zijn de dalingen voor de laatste drie maanden 7,2 procent, 7,3 procent en 6,5 procent. Ook iets minder hard omlaag, maar niet echt significant.
De maatregelen van nandfabrikanten, zoals het terugschroeven van de productie, moeten volgens die fabrikanten echter in de laatste helft van dit jaar effect gaan sorteren. Of dat dan voornamelijk een effect op hun marges (via die average selling price) gaat hebben, of gewoon netjes door ssd-producenten doorberekend wordt aan de consument, en wanneer dat laatste dan zou gebeuren, is een beetje koffiedik kijken.
Het is dus momenteel nog steeds de beste tijd om een ssd te kopen. De prijzen per gigabyte zijn ongekend laag en van die negentig ssd's in de dataset zijn er zestien verkrijgbaar voor minder dan 5 cent per gigabyte, en zelfs twee voor minder dan 4 cent per GB. Wachten is vaak beter, maar als je nu een ssd nodig hebt, zit je in een luxe positie. Maar het meeste geld bespaar je natuurlijk door geen drives te kopen die je eigenlijk niet nodig hebt. :)
(Bovenstaand is geen financieel advies: als je een ssd koopt die morgen in prijs gedaald is, verwijs ik je door naar de laatste regel hierboven. Ook je spaargeld investeren in een goedkope ssd om ze later met winst te verkopen, is misschien niet het verstandigste wat je vandaag zult doen.)