Terug in de tijd #1 - Eerste 3G-stapjes, YouTube wordt niks en pingen

Op Tweakers verschijnen dagelijks tientallen nieuwsberichten, maar tijdens het schrijven weten we zelden hoe het afloopt met de producten, diensten, technieken en ontwikkelingen die we bespreken. In deze rubriek lezen we oude berichten terug en kijken we hoe het verder ging.

Want achteraf kijk je een koe altijd in de kont en dat geldt zeker voor nieuwsontwikkelingen. Daarom hebben we de archieven opengeslagen. We kijken naar welk nieuws op de frontpage verscheen precies twintig, vijftien en tien jaar geleden en hoe het afliep met de ontwikkelingen die we daar bespraken.

Oktober 2001: eerste 3G-stapjes, Libertel, teleportatie

In 2001 was er begin oktober van alles te doen rond mobiele netwerken, toen nog een best nieuw fenomeen - de UMTS-veiling was net geweest. In Japan ging begin oktober 2001 het eerste 3G-netwerk live. Dat was van NTT Docomo en had 15MHz aan frequentieruimte, toen goed voor een verbinding van 2Mbit/s down. Dat was jaren later nog steeds niet slecht, maar in 2001 was dat schokkend snel voor een telefoon.

Desondanks zag de Tweakers-auteur toen al problemen. "Hoewel dit theoretisch allemaal erg leuk klinkt waarschuwde men al ver voor de introductie voor een tekort aan bandbreedte." Dit waren uitermate profetische woorden. Rond 2005 begon 3G in Nederland op stoom te komen, maar pas rond 2008 met de introductie van 'onbeperkt mobiel internet' voor 10 euro per maand kwamen veel mensen mobiel online. Het netwerk barstte al snel uit zijn voegen en er ontstonden grote capaciteitsproblemen, waardoor 3G jarenlang matig werkte. Dat werd pas echt opgelost met de komst van 4G in 2013. NTT Docomo heeft 3G nog steeds live staan en uitzetten staat voor 2026 op de planning.

In 2001 was men in Nederland nog niet zo bezig met 3G, we zaten nog volop aan het begin van het sms-tijdperk. Daarover gesproken: Libertel zou gaan stoppen met sms'jes vanaf internet. Sommige mensen zullen hier weinig van begrijpen, dus hier wat uitleg: Libertel is nu Vodafone en vroeger was het mogelijk om vanaf websites berichten te sturen naar mobiele nummers, die vervolgens als sms aankwamen op telefoons. Dat kostte gebruikers vaak geen geld, maar die websites wel. Die wilden daar volgens providers niet voldoende voor betalen.

Het versturen van internet-sms'jes was een tijdje populair, maar een paar jaar later gebeurde dat veel minder en werd sms een grote gouden koe vol geld voor providers. Tot de opkomst van WhatsApp rond 2011. KPN heeft vervolgens nog eens het plan geopperd voor een 'chatheffing', apart betalen voor onder meer WhatsApp. De Tweede Kamer heeft toen vlug netneutraliteit in de wet verankerd. Sms is iets wat veel mensen nu hoogstens nog gebruiken voor tweetrapsauthenticatie of andere zaken met registratie, maar in elk geval niet meer om hun moeder te laten weten dat ze vanuit de kroeg onderweg zouden gaan naar huis, tenzij WhatsApp offline is natuurlijk.

Er was ook hardware in 2001 en in het nieuws troffen we een Acer-laptop aan met vingerafdrukscanner. De laptop was verder voor die tijd niet speciaal; wifi was niet ingebouwd maar was wel beschikbaar via een aparte insteekkaart. Dat een vingerafdrukscanner toen bijzonder was, is te lezen in de bewoording. De laptops zijn volgens het artikel "uitgerust met een sensor waarmee vingerafdrukken kunnen worden herkend. De sensor kan geconfigureerd worden voor het booten van het systeem of voor het decoderen van bestanden." Nu zijn vingerafdrukscanners op laptops heel normaal, al zitten ze zeker bij goedkope modellen nog steeds niet standaard op een schootcomputer. De laptop kostte omgerekend 5500 gulden, en dat vonden sommige tweakers ook toen al veel geld.

In 2001 keken veel tweakers ook al Star Trek en de redactie zat er bovenop toen er een begin gemaakt leek te worden met teleportatie. De kop 'Beam me up, Scotty' zal daarom snel verzonnen zijn. Teleportatie hebben we twintig jaar later nog steeds niet en is ook nog niet echt dichtbij. Het artikel spreekt ook over de komst van quantumcomputers. Die zijn nu geen theorie meer, maar wie twintig jaar geleden dacht dat iedereen een quantumcomputer op zijn bureau zou hebben staan in 2021, komt bedrogen uit.

Oktober 2006: YouTube wordt niks, iedereen aan de Wibree

In oktober 2006 was YouTube, toen pas een jaar oud, het onderwerp van veel overnamegeruchten. De videosite was snel aan populariteit aan het winnen en er was nog veel onzeker over wat voor soort video's erop zouden verschijnen en hoe het zou gaan met rechtszaken rondom auteursrechten op de site.

Genoeg reden dus om sceptisch te zijn, maar dotcom-miljardair Mark Cuban verwoordde het wel heel stellig: je moet idioot zijn om YouTube te kopen. Want, zo zei hij, "wie wil zijn reclamegeld spenderen aan 'een video van tante Jet die naar haar tapdansende nichtje kijkt'?" Inderdaad, je kijkt dan nog liever naar je fles Dreft die je sluiks aankijkt vanaf de rand van je wasbak.

De auteur had twijfels over de motivatie van Cuban om dat te zeggen, hij had immers destijds een kabelimperium. Cuban stond nog steeds achter zijn woorden in 2009, schreef hij aan Business Insider. Zijn punt was natuurlijk dat het lastig zou zijn om geld te verdienen aan YouTube. Google geloofde daar wel in en kocht YouTube in 2006 voor 1,65 miljard dollar. Lang lukte geld verdienen aan de videosite nauwelijks, maar door kijkers steeds meer advertenties voor te schotelen slimme strategie zorgt YouTube inmiddels voor 11 procent van de omzet van Google-moederbedrijf Alphabet.

YouTube is een manier om video te kijken, maar bij veel mensen vielen in 2006 films en series op onverklaarbare wijze van de digitale vrachtwagen zo op hun harde schijf. Downloaden van illegale content was toen in Nederland nog toegestaan, maar piraterij was de entertainmentindustrie een doorn in het oog. In een poging om de politiek te beïnvloeden betoogde het Amerikaanse IPI-instituut toen dat piraterij veel meer sectoren trof dan alleen filmbedrijven.

"Wanneer mensen minder naar de bioscoop gaan, wordt er bijvoorbeeld ook minder popcorn gegeten en cola gedronken, waardoor ook die sectoren last ondervinden van piraterij." Nu verwacht je natuurlijk een check op de wereldwijde verkopen van cola en popcorn. Toch?

Okee dan. De markt voor popcorn is afgelopen vijftien jaar alleen maar gegroeid. De markt voor cola is iets lastiger te monitoren, maar als we kijken naar marktleider Coca Cola dan zien we sinds 2006 louter groei. Het artikel uit 2006 eindigde met: "Het is dan ook maar de vraag in hoeverre de beweringen en aannames van het naar eigen zeggen onafhankelijke IPI correct zijn." Het antwoord daar op is: niet echt correct.

Wat engineers van Nokia wel correct hadden gezien, was dat bluetooth beter kon. Bluetooth was ontwikkeld door Ericsson en werd toch redelijk onverwacht een succes voor het koppelen van apparaten en uitwisselen van data. Bluetooth verbruikte te veel energie en dus kwam Nokia met Wibree, een standaard die afgeleid was van bluetooth, maar zuiniger was.

Je denkt nu wellicht: dat ligt op het kerkhof van gefaalde techproducten, samen met zoveel andere probeersels van Nokia uit die tijd. Maar dat is niet helemaal waar. In tegendeel: Wibree is doorontwikkeld en het is heel waarschijnlijk dat je het gebruikt of gebruikt hebt.

Want de naam is veranderd. Nokia bereikte later een deal met Bluetooth SIG om het in de bluetooth-standaard op te nemen. Als je ooit gebruikt hebt gemaakt van bluetooth 4.0 LE, bijvoorbeeld in draadloze oordopjes, koptelefoons, smartwatches of ander spul die een blauwe tand gebruiken om te communiceren, dan gebruikte je dus stiekem Wibree.

Wibree werd wel doorontwikkeld, net als procedé's voor chipproductie. Want nu gaat het over 5nm- en 3nm-procedé's, maar in 2006 was dat anders. Toen was 55nm cutting edge: TSMC wilde het jaar erna starten met de massaproductie van processors op dat procedé. In de reacties had tweaker Termi een scherpe blik: "Het zal me niks verbazen dat in 2015 er nog maar een paar fabrieken op deze aardkloot nog chips bakken", zei deze user toen al. "Meer en meer bedrijven besteden het uit, dit vanwege de complexiteit van de productie." Dat is gebleken: behalve TSMC hebben we nog Samsung en Intel, met daarnaast nog kleinere spelers als GlobalFoundries, maar we zijn meer en meer afhankelijk worden van een paar grote chipbakkers.

Oktober 2011: Pingen, Nokia kiest Windows Phone, Chrome op Android

Het is lastig voor te stellen, maar in 2011 was BlackBerry Messenger nog groot. Ping was nog een ding. Intussen liep het marktaandeel van BlackBerry wel terug, en dus wilde het Canadese bedrijf zijn chatapp porten naar Android, zo bleek uit screenshots van tien jaar geleden.

Die Android-versie van BBM kwam er wel, maar het werd nooit zo groot of populair als WhatsApp of Facebook Messenger. In tegendeel, in 2019 vond BBM voor consumenten zijn definitieve Waterloo. Dat was in 2011 nog lastig voor te stellen, toen tieners op schoolpleinen nog in groten getale elkaars ping uitwisselden om te kunnen chatten op hun telefoons.

Een ander hot topic in oktober 2011 was de deal van Nokia met Microsoft. Nokia liet zijn eigen platforms MeeGo en Symbian vallen ten gunste van Windows Phone. Eind oktober zouden de eerste telefoons worden gepresenteerd in de vorm van de Lumia 710 en Lumia 800. Begin oktober waren alleen nog de codenamen bekend.

De verkopen van de Lumia's bleven achter en een paar jaar later kocht Microsoft de telefoontak van Nokia. De laatste Lumia's met enige bekendheid zijn de Lumia 950 en 950 XL van eind 2015. Even later kwam de naam Nokia wel terug op de telefoonmarkt, dankzij het Finse HMD Global. Die maakt nog steeds Android-telefoons. Windows Phone bestaat niet meer, tot groot verdriet van de vele fans van het platform.

Over projecten die Microsoft is gestopt gesproken, ken je de gadgets uit Windows Vista en Windows 7 nog? Die konden informatie weergeven op de desktop. Microsoft haalde in oktober 2011 de Live Gallery offline waarin je die gadgets kon vinden. Ontwikkelaars konden zich richten op Windows 8, met zijn Metro-apps en Live Tiles. De Live Tiles zijn ook alweer verdwenen uit Windows. In Windows 11 is dan wel weer een apart venster te vinden met widgets.

Maar niet alles uit oktober 2011 mislukte. Google werkte aan een Android-versie voor Chrome, zo kwam naar buiten. Het is nu lastig voor te stellen, maar tot die tijd was de standaardbrowser in Android dus niet Chrome. Intussen ligt Google onder vuur voor het meeleveren van Chrome met Android - althans, als fabrikanten Google-apps installeren. En dus kwam er een browserkeuzescherm.

Oktober 2011 kwamen we al wel een ander thema tegen dat de gemoederen nog steeds bezighoudt. Intussen zijn privacyschendingen van Facebook als het tegenkomen van pepernoten in de winkel in augustus: je wilt het misschien schandalig vinden, maar het is eigenlijk heel gewoon geworden. Destijds ging het over de cookiewet: de Like-knop die toen op veel internetpagina's was verschenen, plaatste een cookie en politici waren not amused - niet zo raar natuurlijk. Tien jaar geleden was het sentiment wel anders dan nu: "Waarom zou een Amerikaans bedrijf zich moeten houden aan een Nederlandse wetgeving die er nog niet eens is?", vroeg een user zich toen af.