ASML's toekomstplannen

Hoe ziet ASML de chipindustrie tot 2030?

Afsluitend

De presentaties van ASML en eerdere presentaties van andere chipfabrikanten, waaronder TSMC, en onderzoeksinstituut imec laten zien dat de halfgeleiderindustrie nog altijd hard werkt om van de Wet van Moore een selffulfilling prophecy te maken. Het bekende transistorscaling is, zoals bekend, al lang niet meer toereikend, maar dankzij steeds meer intregratie van processen en ontwerpfilosofie kunnen chips of systemen als geheel steeds sneller en zuiniger worden.

Die design technology co-optimalisation, of dtco, zal in de komende jaren alleen maar belangrijker worden. Dat behelst heterogene chips tot slimme verpakkingen en het stapelen van wafers of chips, naast natuurlijk architectuur. Om dat alles te realiseren, zullen state-of-the-artfabs cruciaal zijn en de machines die daar werken, zijn de spil van de productie. Met de roadmap die ASML heeft laten zien, moeten de oudere lithografiemachines verbeterd worden om als workhorse dienst te blijven doen, terwijl tegelijkertijd de meest geavanceerde euv-apparatuur verder moet worden verbeterd. Daarmee wordt niet alleen het aantal wafers dat kan worden geproduceerd opgeschroefd, zo worden ook kleinere transistors mogelijk.

ASML's NXE:3400 euv-lithografiesysteem

Voor logic, kortweg microprocessors en andere rekenunits als gpu's, gaat euv een steeds grotere rol spelen, met high-NA-euv vanaf de tweede helft van dit decennium om onder de 2nm te duiken. Voor dram blijft de inzet van euv in ieder geval tot 2025 beperkt tot enkele lagen en voor nand is nog geen rol weggelegd voor euv. Voor beide chipsegmenten zijn er echter behoorlijk uitgekristalliseerde plannen om tot 2030, of in ieder geval 2025, steeds kleinere, geavanceerde en zuinigere chips te maken.

Reacties (45)

[Gillis_h]

Interressant artikel, maar ik zie wel erg veel termen voorbij komen die niet verder toegelicht worden. Dat maakt het uiteindelijk een nogal hand-waving verhaal.

Je zou in ieder geval kunnen toelichten wat de betekenis/invloed van NA is, van droge/natte lithografie, een beetje toelichting over de benaming van nodes; dat een 7nm node helemaal geen 7nm pitch heeft bijvoorbeeld, etc.

[Nas T]

nm = nanometer. De schaal waarin chipstructuren worden gemeten.
ASML = Officieel geen afkorting, maar het lijkt afgeleid van Advanced Semiconductor Materials Lithography
EUV = Extreem UltraViolet. Bij lithografie wordt licht/straling gebruik. Bij de EUV machines heeft dit een golflengte van 13nm, dichtbij het röntgenspectrum (11nm) en dit is extreem ultraviolet licht.
iot = internet of thing
fabs = fabrieken
mpu = microprocessor unit (is als afkorting opgenomen in het artikel)
dram = dynamic random access memory
nand = Not AND (NAND-poort)
Node = geen afkorting, hiermee wordt het productieproces in nm aangeduid. 14nm is een node, 5nm is een andere node.
TSMC = Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, ik denk 's werelds grootste producent van (geavanceerde) chips.
DUV = Deep UV. Langere golflengte dan EUV. Hieronder vallen verschillende golflengtes, (N)XT (en misschien de oude PAS (Philips Automated Stepper) vallen "onder" DUV.

De oudste (courante) systemen van ASML zijn de PAS systemen, zogenaamde steppers (verplaatsing, statische belichting). Daarna kwam XT, zogenaamde scanners: de belichting gebeurde tijdens een scan, een beweging, dus dynamisch. De volgende machines waren NXT's, typerend voor immersie (NXT1470 is een uitzondering), waar tussen lens en wafer tijdens exposure een laag water zit waardoor het licht breekt en hiermee kleinere structuren gemaakt kunnen worden.
Als laatste is er EUV. Deze machine is typerend voor het licht. Extreem ultraviolet wordt in een (diep) vacuum gegenereerd: gassen, zoals zuurstof, absorberen het (te veel). In deze machine is de "lens" een set spiegels: lenzen zouden de straling ook (te veel) absorberen. Spiegels hebben dit probleem minder.

193i = 193nm voor de golflengte van het licht, "i" voor immersie.
tdp = thermal design power
ArF = Argon Fluor, de gassen waarmee de lichtbron, de laser, wordt gerealiseerd.
KrF = Krypton Fluor
NA = Numerical Aperture (is als afkorting opgenomen in het artikel)
imec = Interuniversitair Micro-Electronica Centrum (VZW). Een onderzoekscentrum waar onder andere ASML mee samenwerkt.

Lithografiesysteem in een notendop: een chip bestaat uit een reeks lagen. De lagen worden gerealiseerd met een lithografische machine. Lithografie is in de grafische industrie bekend als druktechniek en dit principe (een ontwerp ergens op kopiëren) wordt ook toegepast in een lithografiemachine. De basis waar een chip op wordt gerealiseerd is een plak silicium, een wafer. Het ontwerp wordt daarop "afgedrukt", waarbij het origineel een masker (of reticle) is. Licht gaat via het masker door de lens (of via spiegels) op de wafer, waar het reageert met een chemische vloeistof, resist. Waar het licht het resist raakt, kan na het belichten dit behandeld worden zodat daar "kanalen" ontstaan (of in het onbelichte deel). Die kanalen kunnen weer opgevuld worden met een geleidend materiaal, waarmee uiteindelijk transistoren gerealiseerd kunnen worden.

Hoe gaat dat in de praktijk? Wafer gaat de machine in, metingen worden verricht (omdat het plaatje op enkele nanometers nauwkeurig geplaatst dient te worden), wafer komt onder de lens/spiegels. Licht gaat via het masker en lens/spiegels op de wafer. De wafer verlaat de machine, wordt nabehandeld, zodat de volgende laag op de wafer belicht kan worden. Laag na laag wordt op die manier gerealiseerd en dat maakt uiteindelijk de (basis van de) chip.

Edit: foutjes hersteld.

[Reactie gewijzigd door Nas T op 22 juli 2024 17:42]

[amigob2]

ASML is al lang geen afkorting meer voor Advanced Semiconductor Manufacturing Lithography
Dat hebben we heel lang geleden al gedag gezet
ASML = ASML niks meer niks minder

[gdf]

Als we toch afko's gaan uitleggen :

PAS (Philips Advanced Semiconductor)

PAS : Philips Automated Stepper, de ASM-L opvolger van de SiRe (silicon repeater)

Niet dat iemand dit nog boeit denk ik.

[DennisH82]

Bedankt voor de extra info

[obimk1]

N.A. staat voor de "optische kwaliteit" van lenzen / spiegels (EUV => spiegels vanwege korte-golf lichtbron)

Huidige EUV => (N.A. 0,33) => single exposure tot 4nm

Nieuwe EUV => (N.A. 0,55) => single exposure < 2nm

Double exposure => langzamer, niet mogelijk voor alle typen Chips.

[Quazier]

fijn dat ik niet de enige ben die zich hier aan stoorde, zeker voor een plus artikel zou ik dit verwachten. Er zijn behoorlijk wat afkortingen die eenmalig voorbij komen en wel uitgeschreven worden, maar dingen die regelmatig terug komen worden niet toegelicht.

[toro]

Die kennis ontbreekt, het is gewoon bijna 1 op 1 van de ASML site gehaald en dan verpakt als Plus artikel

[ataryan]

blij dat er een beetje ingegaan word op de primaire driver van techniek voor de komende jaren.
jammer dat er in het artikel geen tegengeluid te horen is tov de asml copy-pasta materialen die
overigens nog steeds erg interesant zijn.

het plaatje met de T verhoudingen, en niet de 'nm' marketing term, is denk ik het belangrijkste.
na 3T word de quantum ruis zo hard dat er extreme maatregelen moeten worden genomen tbv
isolatie. daar hebben ASML en andere spelers op kamertemperatuur nog geen goed antwoord op.

de regio Eindhoven moet nog maar ff genieten van de piek de komende jaren lijkt me zo.
tenzij er enorm geinvesteerd word om over/door/met die technische uitdaging heen te komen

IMHO is 3T een hele dikke muur, en helaas staat hier niets in over het artikel maar zal dit zich wel de komende jaren aandienen.

De aanpassing van Moore's Law om de massa marketing technisch voor te bereiden is een voorbode.....

[Reactie gewijzigd door ataryan op 22 juli 2024 17:42]

[Sten Vollebregt]

De roadmaps van Intel, Samsung en TSMC lopen nog door tot ~2030. De komende jaren blijft scaling nog wel een drijvende kracht, alleen zullen de fysieke transistor dimensies niet hard meer afnemen. Eerder worden er trucjes toegepast om ze nog wat dichter bij elkaar te plaatsen. Gebrekige isolatie is hier één van de redenen voor (er wordt tegelijk gewerkt aan betere high-k dielectrics, o.a. door ASM; nee de L ben ik niet vergeten, dit bedrijf zit in Almere), andere oorzaken zijn dat procescontrole gelimiteerd is. Als een kanaal van een transistor bijvoorbeeld een telbaar aantal Si atomen heeft, dan is de minimale fout die je kan hebben +/- 1 atom. Stel je hebt een kanaal van 10 atomen dan is dat 10% variatie, daar worden circuit ontwerpers niet blij van. Hetzelfde geldt voor het aantal doteringsatomen in het kanaal, deze zijn telbaar en kleine fluctuaties veranderen de karakteristieken van de transistoren.

De trend zal dan ook zijn om op een gegeven moment de transistor niet verder te verkleinen, maar de hoogte in te gaan. Dit zie je al heel mooi in NAND flash waar men richting de 200 lagen kruipt. Voor dit alles heb je nog steeds lithografie nodig.

Al decennia lang wordt voorspeld dat Moore's law er mee op zal houden en toch blijft de industrie hem (zij wat trager) doorzetten. Dat hele EEP verhaal voelt wel een beetje als marketing om de 2 jaar trend in leven te houden. De originele 'law' was 18 maanden en werd toen 24 maanden, waarom kunnen we niet onder ogen zien dat het nu wellicht 30 of 36 maanden is?

Wat daarna komt is koffiedik kijken. Spintronics, optische circuits (gebrek aan optisch equivalent van een transistor) en moleculaire electronics hebben nog een lange weg te gaan. Quantum computing? Wellicht, al lijkt mij een cryostat in huis niet echt prettig. Als een nieuwe technologie 10 jaar er voor nodig heeft om marktrijp te worden is CMOS al weer 3-5x beter geworden. Het voordeel van de nieuwe technologie moet dus echt significant zijn om kans te maken. Voor deze technologieën is lithografie trouwens nog steeds essentieel.

[dmantione]

De Wet van Moore beschrijft een exponentiële groei en zette die groei op een verdubbeling van 18 maanden. Natuurlijk kunnen we met die 18 maanden schuiven, als het 36 maanden is, dan kun je nog steeds exponentiële groei hebben. Maar op het moment dat je de verdubbelingsperiode voortdurend moet verleggen, dan blijft er maar één conclusie over: Er is geen sprake meer van exponentiële groei.

Dat er geen sprake meer is van exponentiële groei betekent nog niet dat de chip ook is uitontwikkeld. Een transistor kan niet meer kleiner, maar lithografie kan nog beter en je kunt dan ook nog betere transistoren blijven maken. Dat is de ontwikkeling die we het komende decennium zullen zien.

De exponentiële groei van de afgelopen decennia was echter wel degelijk gebaseerd op het krimpen van transistoren. Dat is een reden te meer om te stellen dat we in het tijdperk na de Wet van Moore zijn aanbeland.

[Sten Vollebregt]

Moore beschreef dat elke 24 maanden (niet 18, dat was een collega van hem in 1975) het aantal transistoren op een chip met hoge dichtheid verdubbeld. Hierin wordt niet bepaald wat voor chip dat is (CPU, memory, ASIC) en hoe dat gebeurd, of dat de chip grootte constant is. Momenteel neemt het aantal transistoren per vierkante mm nog steeds toe (https://en.wikichip.org/wiki/5_nm_lithography_process) en de verwachting is dat dit nog tot ~2030 door blijft gaan (maar ik vraag me af of dit met 24 maanden intervallen zal blijven gebeuren of dat het tempo iets verlaagd). Het kanaal van de transistor wordt niet veel kleiner, maar bijvoorbeeld de source/drain contacten worden kleiner gemaakt, de afstand tussen de cellen krimpt nog steeds en diverse andere slimme trucjes om alles zoveel mogelijk op elkaar te persen. Hierbij is betere lithografie inderdaad essentieel.

[atthias]

daar heeft ASML op kamertemperatuur nog een goed antwoord op.

ik neem aan dat je hier geen bedoelt?

[ataryan]

yup ( aangepast, tnx ) een mens kan wensen dat daar al een oplossing voor is.

[atthias]

graag gedaan

[kidde]

T is het minimale aantal tracks van de library voor SRAM-cellen (cache). Een library is een verzameling van kant en klare ontwerpen waar de klant uit kan kiezen.

Als je je hokjes papier voorstelt, het aantal hokjes dat je in 1 richting nodig hebt voor een geheugen-cel.

De dichtheid van de transistors is grofweg gelijk aan 1 / ( MPP * CPP * Tracks), waarbij contact Poly pitch en metal Poly pitch aangeven hoe breed ieder hokje is in X / Y richting.

Dus als je hokjes papier net zo groot is maar het aantal hokjes per geheugencel kleiner, heb je een hogere dichtheid.

Voor CPU's voor desktops, laptops en servers wordt dat minimale getal in principe niet gekozen. Hoe meer tracks je gebruikt, hoe groter de prestaties maar ook stroomverbruik.

Dus Intel had wel een 6T library (ik dacht voor 14nm), maar voor de prestatie werd er dan vooral 9T gebruikt in de praktijk. Mede daardoor worden geadverteerde dichtheden in de praktijk vaak niet gehaald.

De getoonde T getallen in de slide zijn dus wat je mag verwachten in smartphones.

[dmantione]

Het bekende transistorscaling is, zoals bekend, al lang niet meer toereikend, maar dankzij steeds meer intregratie van processen en ontwerpfilosofie kunnen chips of systemen als geheel steeds sneller en zuiniger worden.

Ik ben het niet eens met deze definitie van de Wet van Moore. Moore heeft zijn wet aanvankelijk gedefinieerd als dat de hoeveelheid transistoren per chip iedere 18 maanden verdubbeld. Hij heeft er niet bij gezegd over wat voor chips we het dan hebben. Je kunt altijd op een wafel een dubbel zo grote chip maken. Die chip wordt dan wel erg duur, maar hij heeft wel veel transistoren. Dit soort toenames zijn niet wat Moore met zijn wet bedoelde.

Het is duidelijk dat hij in termen van een microprocessor voor een koerante prijs dacht. Die prijs is best wel belangrijk, de gewone man koopt geen dubbel zo dure computer (schaarste even buiten beschouwing). Als chips dus twee keer zo duur worden, dan koopt de gewone man die dubbel zo dure chips niet in zijn computer, is geen sprake van vooruitgang, en dus geen sprake van een Wet van Moore.

Het is om de Wet van Moore in stand te houden dus niet toereikend om chips sneller en zuiniger te maken. Je moet de hogere snelheid en zuinigheid voor dezelfde prijs kunnen bieden en op dit punt faalt de huidige chipindustrie. Behalve de huidige schaarste heeft dat alles te maken met de stijgende kosten van een chipfabriek, wat op zijn beurt de wafelprijzen de pan uit doet rijzen.

Dit is dan ook de reden dat de oude procedé's zo populair blijven: Lagere prijzen van een wafeltje. De beste manier voor een goedkoop apparaat is tegenwoordig niet zo veel transistoren gebruiken, zodat je op een oud procedé veel chips uit een wafeltje kunt snijden. Dit is eigenlijk het beste bewijs dat de Wet van Moore geschiedenis is.

Als de huidige trend zo door gaat en chipfabrieken alleen nog maar duurder worden, dan komen er weliswaar superkrachtige chips op de markt, maar die zul je steeds minder in computers, telefoons en andere apparaten die betaalbaar voor de gewone man zijn gaan zien.

[captain007]

De oude wet zat al een tijdje tegen zijn houdbaarheid aan en ik denk dat dit gewoon meer een herdefinitie is omdat groei nu niet meer zo gemakkelijk in het aantal transistoren is uit te drukken. En dat is wat ze proberen uit te leggen, dat we het nu eerder in andere eigenschappen moeten zien. Als het niet uit de lengte komt, moet het uit de breedte komen. De ontwikkeling gaat gewoon door, maar is dan vooral op gebied van efficiëncy, energieverbruik, etc. En kostprijs, dat wordt natuurlijk ook minder naar mate er meer productiecapaciteit is (meer machines) en de snelheid van de productie omhoog kan (meer wafers per uur kunnen processen). In de semiconductor industrie is er altijd maar een streven en dat is de kostprijs per die zo laag mogelijk houden en dat dag in dag uit door processen te optimaliseren, machines te upgraden, etc.

[kidde]

Valt mee in de praktijk, TSMC N5 is niet veel duurder dan N7.

Voor een hypothetische NVidia processor van $233 naar $238:

https://www.tomshardware....5nm-is-nearly-dollar17000

[dmantione]

Ik vind dat eigenlijk de perfecte onderbouwing van mijn argument. Als je in het tabelletje in je link kijkt dan zie je de prijs t/m N7 fors dalen. Bij N5 is er een kleine stijging, inderdaad van $233 naar $238: Het hogere aantal chips per wafeltje wordt volledig gecorrigeerd door de hogere prijs van dat wafeltje. Dat betekent inderdaad dat je de betreffende GPU net zo goed op N5 als N7 kunt fabriceren.

Wat je je evenwel niet realiseert, is dat het voor de Wet van Moore niet genoeg is dat de prijs per chip ongeveer gelijk blijft. Namelijk, dat is stilstand! Het maakt het totaal onmogelijk om een zwaardere GPU met nog veel meer transistoren te produceren, want die zou dan enkele malen de kostprijs van $238 krijgen en daarmee economisch onbetaalbaar worden.

[kidde]

Staat uitgelegd in het artikel: Men vergelijkt de prijzen van een bijna afgeschreven 3 jaar oud 7nm proces met een nieuw 5nm proces.

5nm wordt goedkoper, 7nm bijna niet meer. Dus daarom valt het wel mee: Nu nog is 5nm net iets duurder dan N7, binnenkort goedkoper maar dat gaat inderdaad niet heel hard meer.

Ten tweede drijft TSMC de prijzen op omdat ze op N5 een monopolie hebben (Samsungs 5nm is bijna gelijk aan TSMC N7 EUV dus niet concurrerend). Dus N5 is nu vrijwel zeker goedkoper om te maken per transistor dan N7.

[digdas]

Zitten we al met de golflengte van de gebruikte licnt/uv/deep uv al niet bijna bij de atoomgrens van silicium?
Ik heb even gezocht maar niet gevonden (waarschijnlijk verkeerde zoektermen)

[FotoMark]

DUV=193nm
EUV=13.5nm
Silicium atomic radius 111pm (Wikipedia)
Critical dimension (theoretisch kleinste spoor breedte voor de machine) = k1 * (golflengte / NA) waarbij NA de "grootte" van de lens is. Voor de huidige EUV machines is NA=0.33 Volgende generatie NA=0.55. Met meerdere belichtingen kan je de sporen "nog wat bijsnijden".
We naderen de atomic size, maar er is nu nog ruimte voor de chipsbakkers en ASML. Grootste vraag: Wat mag het kosten?

[digdas]

Bedankt,
Maar de de radius van een atoom, is dat wel de afstand in het grid van het monokristal bij kamertemperatuur?

Het is lang geleden dat ik hiermee bezig was. Ik zal de boekenkast nog even doorkijken voor het binas boekje, of het daarin vermeld wordt

[DonRoger]

Het blijft me verbazen hoe deze regio toch een beetje niet gezien wordt in Den Haag, hebben ze daar nou echt zulke grote oogkleppen op?

[LarsJacobs03]

Inderdaad, zelf woon ik in Veldhoven praktisch naast asml. Het bedrijf is cruciaal voor de hele omgeving en zo'n beetje alles draait rondom asml hier. Raar ook dat wanneer ik mensen spreek buiten de regio ze geen idee hebben wat asml is terwijl het naar mijn mening het belangrijkste bedrijf in Nederland is.

[jjeggink]

Hoezo is dat raar? Er zijn legio bedrijven in de wereld met miljardenomzetten waar jij nog nooit van gehoord hebt. Waarom? Omdat je er simpelweg als doorsnee persoon nooit (direct) mee in aanraking komt. ASML levert niks aan consumenten, maar produceert dingen waarmee andere producenten weer dingen maken die weer in dingen gaan die jij kunt kopen. De producenten van het eindproduct willen jou iets verkopen en daarom moet jij ze kennen. Alle tussenstations hebben geen baad bij bekendheid bij het grote publiek, en doen dus weinig aan marketing in de zin van brede naamsbekendheid. Alleen als jij in de betreffende sector werkt of mogelijk komt te werken moet je ze kennen. Dus daar wordt op gefocust.
Dat ASML een vlaggeschip is voor de Nederlandse tech-industrie staat als een paal boven water. Dat ze dus weleens genoemd worden op een site als Tweakers is dan ook logisch. Maar dat Jan-modaal nooit van ze gehoord heeft is niet erg vreemd.

[kidde]

Eigenlijk is dat wel vreemd.

Nederland maakt zelf bijna geen tarwe, rijst, smartphones, auto's, steenkolen, aardgas. Dat wordt allemaal geïmporteerd.

Wat krijgt het buitenland er voor terug: Onze export producten, zoals aardappels, tomaat, uien, bloemen en chipmachines.

De reden dat we in Nederland allerlei dure mensen hebben die weinig echt productiefs aan de samenleving bijdragen (flitshandelaren, reclame, bedrijfsjuristen, belastingontwijk-adviseurs, consultants etc), maar die wel een smartphone en pizza kunnen kopen en hun huis warm stoken zonder dat ze dus zelf aan export of productie bijdragen, komt door het gedeelte van Nederland dat _wel_ iets produceert en exporteert.

Daarmee hebben we de in Azië geproduceerde smartphone in onze broekzak dus grotendeels te danken aan bedrijven als ASML: Dat is bij uitstek een bedrijf dat zorgt dat Nederland meer meuk kan importeren dan bijv. Griekenland.

Je zou toch verwachten dat Nederlanders weten / op school of bij de NPO leren waar hun welvaart vandaan komt. Er is bijvoorbeeld wel aandacht voor de VOC, heel (veel te) veel voor de boeren want die hebben een eigen ministerie, politieke partij en TV programma's, maar er is bijna nooit aandacht voor ASML.

[Reactie gewijzigd door kidde op 22 juli 2024 17:42]

[jjeggink]

Ik snap de kern van je betoog, maar... de bedragen die gemoeid zijn met de export door ASML staat in geen verhouding tot die rond de agrarische sector, (bulk) im- en export etc. welk je noemt. Dat gaat natuurlijk wel scheef, één bedrijf tegen een hele sector, maar voor de BV Nederland telt ASML uiteindelijk nauwelijks mee qua centjes. Voor de kenniseconomie ligt dat weer heel anders.
Maar goed, een Klokhuis-uitzending over ASML lijkt me sowieso erg lastig (is dat weleens gedaan?).

[rolandblok]

poging 2 : duckduck go:
economische omvang landbouw : 25 miljard (2020)
https://www.cbs.nl/nl-nl/cijfers/detail/80785ned

omzet ASML : 14 miljard (2020)
https://www.aandelencheck.nl/aandelen/asml/omzet/

Mits ik geen foutje maak : ongeveer 1.8 keer zo groot.

Dus ze tellen best mee qua centjes. Over een paar jaar zelf meer dan de hele landbouw bij elkaar...

[Reactie gewijzigd door rolandblok op 22 juli 2024 17:42]

[dmantione]

Ik denk dat je de vergelijking al beter zou kunnen maken door toeleveranciers van ASML mee te nemen in de berekening.

[jjeggink]

Hmm, die verhouding valt inderdaad niet zo groot uit als eerder aangenomen. Voortaan dus even checken alvorens iets te roepen.
Dank voor de cijfers.

[LarsJacobs03]

Ik snap je punt alleen ik heb het over mensen die 40 km hier vandaan wonen als ik zeg mensen die niet hier uit de regio komen (zelfs mensen die in Eindhoven wonen die niet van het bestaan afweten). Tuurlijk ken ik niet alle miljarden bedrijven in de wereld, maar kennis van een van de belangrijkste bedrijven ter wereld in dit kikkerlandje heb ik dan wel.

[no_way_today]

Weten we nog in 2018-2020?

https://amp.nos.nl/artike...ml-machine-aan-china.html

Er zijn legio bedrijven die heel belangrijk zijn, op een forum voor agrariërs zullen ze hetzelfde zeggen maar dan over hun sector. Dit is een techsite en dan is het logisch dat men dit hier belangrijk vindt.

[toro]

Een heel Plus artikel wat qua inhoud eigenlijk allemaal gratis op de ASML website staat en te vinden is

Maar toch leuk dat ASML weer aandacht krijgt

[tapkcir]

Philips. Het bedrijf dat de goudmijntjes altijd verkoopt .

[jjeggink]

Klopt. En zo komen er gelden en middelen vrij om andere onderdelen (verder) te ontwikkelen. En bij de afgesloten onderdelen komt meer focus en, evenzo, meer gelden vanuit investeerders om verder door te ontwikkelen en uit te breiden.

[tapkcir]

Maar vooral als het echt winstgevend dreigt te worden

[obimk1]

c.d. = k1 x (λ/N.A)

Formule voor ASML machines.

ASML werkt aan een "high N.A." systeem.

De mogelijk voorgestelde nieuwe definitie van "Moore's law" is interessant:

Energy Efficient Performance:

EEP = # of operations per sec / Energy per operation

N.A. staat voor de "optische kwaliteit" van lenzen / spiegels (EUV => spiegels vanwege korte-golf lichtbron)

Huidige EUV => (N.A. 0,33) => single exposure tot 4nm

Nieuwe EUV => (N.A. 0,55) => single exposure < 2nm

Double exposure => langzamer, niet mogelijk voor alle typen Chips.

[Reactie gewijzigd door obimk1 op 22 juli 2024 17:42]

[JackBe]

Moeten die machines nu sneller geproduceerd worden, zoals in het artikel staat, of moeten de machines zelf sneller worden?

[kidde]

Allebei.

Een EUV machine doet nu 160 wafers per uur, een High NA moet er 185 per uur doen.

[Svinken]

Interessant artikel, maar wel slecht geschreven. Dit soort alineas:

"Uitgesplitst per segment verwacht ASML een flinke groei in het aantal waferstarts. Gemiddeld moet dat tot 2025 een jaarlijkse groei van ruim 5 procent worden, met advanced logic als grootste groeimarkt van bijna 10 procent jaar op jaar. De kleinste groei komt van de mature nodes, maar dat is wel het grootste segment in absolute aantallen. Reden voor ASML om de duv-machines dus nog de nodige aandacht te geven."

Tip voor de schrijver, laat het eens door iemand anders lezen voor publicatie.