Xbox Series X Review

De specificaties van de Series X zijn indrukwekkend, maar de vraag is natuurlijk wat je daarvan merkt als je aan het gamen bent. Daar werd al veel van duidelijk toen we de preview schreven van de Series X, maar de tussenliggende tijd hebben we gebruikt om de nieuwe console wat uitgebreider te testen. Zo hebben we wat framerate-analyses uit kunnen voeren waarbij we de Series X naast de One X hebben gelegd, om zo te ontdekken waar de Series X het wint van zijn voorganger.

Dat verschil is in sommige games direct goed zichtbaar, maar niet overal. Dat komt vooral doordat we op dit moment enkel games kunnen vergelijken die zijn gemaakt met de Xbox One in het achterhoofd en op op het moment van testen - een week voor lancering van de nieuwe consoles - op zijn best (lichte) optimalisaties voor de hardware van de Series S en X hebben meegekregen. Games die enkel en alleen zijn gemaakt voor de Series X zijn er nog niet en het zal ook wel even duren voor het zover is. Al moet daarbij ook worden gezegd dat Microsoft hier wat onduidelijk over is. In juli stelde Head of Xbox Phil Spencer nog dat de games van de eigen Microsoft Games Studios de komende jaren op beide generaties speelbaar zullen zijn. Tijdens een showcase een paar dagen later ontstond daar alweer verwarring over.

Wel zullen we de komende tijd steeds meer games zien die op de nieuwe consoles meer gedetailleerde modellen, betere belichting en mogelijkheden als 120fps-weergave en zelfs raytracing bieden, waar die opties op de Xbox One X niet beschikbaar zullen zijn. De Xbox-familie leent hierbij het pc-model waarbij je met snellere hardware betere graphics krijgt terwijl de game onderliggend gelijk is.

Op dit moment zijn er nog niet veel games die al zijn geoptimaliseerd voor de Series S en X zodat er het optimale mee uit de nieuwe hardware kan worden gehaald. Toch zijn ook in bestaande games soms duidelijk prestatieverschillen waarneembaar. Dat wordt duidelijk bij een game als Hitman, waar de framerate op de One X varieert tussen 35 en 50fps, waardoor het beeld duidelijk niet vloeiend loopt. Precies dezelfde game draait op de Series X strak op 60fps, wat in een veel betere gamebeleving resulteert.

Ook in Gears 5 zijn prestatieverschillen zichtbaar. De game weet ook op de One X in de meeste gevallen 60fps te handhaven, maar heeft moeite met een scène waarbij voor je neus een flink deel van een gebouw instort. Dan dipt de framerate naar 53fps. De framerate zegt hier overigens niet alles. Gears 5 is een game die gebruikmaakt van dynamic resolution scaling, waarbij het beeld op een lagere resolutie wordt gerenderd wanneer dit nodig is om de gewenste framerate te behalen. In de praktijk zien we in Gears 5 dat de Xbox Series X niet alleen vrijwel altijd 60fps output weet te leveren, het beeld heeft daarbij vaak ook een hogere resolutie dan dat van de One X. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat dynamic resolution scaling zó goed werkt dat je de beelden van beide consoles in veel gevallen vertraagd of zelfs als stills naast elkaar moet leggen om verschillen in beeldscherpte te zien.

Bij Gears 5 speelt nog veel meer, alleen kunnen we daar niet uit eigen ervaring over vertellen. Er komt speciaal voor de Series X een patch voor de game, die wij niet hebben kunnen testen, maar Digital Foundry wel. Die patch geeft een beeld van wat we van veel meer games mogen verwachten die geoptimaliseerd zijn voor de Series X. Zo had de game al dynamic resolution scaling, maar dit werkt door de patch een stuk effectiever, wat maakt dat veel vaker een 4k-resolutie, ofwel 2160p, wordt gehaald. De resolutie zakt nog steeds af en toe naar 1080p, maar beduidend minder vaak dan voorheen.

Verder wordt nu variable rate shading toegepast, waarmee de shading per situatie kan worden veranderd. Daarmee wordt de belasting van de gpu aangepast wanneer hij het zwaar heeft, wat zorgt voor een stabielere framerate. Minstens zo interessant is de toepassing van iets dat de naam dynamic latency input heeft gekregen en maakt dat de besturing veel vloeiender aanvoelt dan voorheen. Tot slot is niet alleen de resolutie opgevoerd, maar ook de framerate. In de campagne is dat vooral in de cutscenes merkbaar. Die werden eerst met 30fps getoond en nu met 60fps. Interessanter is dat de makers erin zijn geslaagd om de framerate in multiplayer op te voeren, tot 120fps. Deze framerate schijnt bovendien vrij stabiel te zijn. Het zijn mooie berichten. En dan schijnt ontwikkelaar The Coalition nog niet eens optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden van de DirectStorage-api die het lezen en schrijven van de NVMe-ssd regelt.

Xbox Series X - Dynamic Latency in Gears 5

Een andere game die we testten is Doom Eternal. In het gros van de scenario's zien we hier geen verschil in prestaties tussen de One X en de Series X, maar op sommige momenten - zoals aan het begin van de clip de we hier tonen - heeft de Xbox One X moeite om 60fps vast te houden, met kleine maar merkbare stotteringen als gevolg. De Series X heeft daar wederom geen enkele moeite mee, waarbij waarschijnlijk niet alleen de snellere cpu en gpu van pas komen, maar ook de NVMe-ssd.

Vermogen

Het goede nieuws is dat het ons niet is gelukt om de Series X zo te belasten dat de framerate onder de 60fps wilde zakken. Het minder goede nieuws is dat dit weinig zegt over de toekomst, aangezien we enkel bestaande games op de console kunnen spelen, die in het beste geval bescheiden updates hebben gehad. Ditzelfde geldt bij meer metingen. Zo keken we naar het vermogen dat beide consoles verbruiken tijdens het gamen. In de preview vergeleken we daarbij het opgenomen vermogen tijdens het spelen van Red Dead Redemption 2, waarbij de One X met 180W duidelijk meer verbruikte dan de Series X, die maar 128W nodig had om hetzelfde beeld weer te geven. RDR2 bleek duidelijk niet het uiterste van de Series X te vragen. Inmiddels hebben we meer games kunnen testen en blijkt dat de Series X regelmatig meer nodig heeft dan die 128W. Bij een game als Ori and the Will of the Wisps verbruikt ook de Series X al zo'n 180W en in Gears 5, dat voor de Series X inmiddels een update heeft gekregen, kan het verbruik helemaal flink oplopen - tot pieken van meer dan 200W.

Dat lijkt een voorbode van wat nog komt. De rekenkracht van de Series X heeft een prijs. Bij de huidige games heeft de nieuwe console het makkelijk, maar nieuwe games zullen beduidend meer van de console vragen. Wat gaat er gebeuren als ontwikkelaars gebruik gaan maken van alle opties die de Series X biedt? Als er grotere levels moeten worden geladen en gerenderd, en als er volop raytracing wordt ingezet? Het is ongetwijfeld niet voor niets dat Microsoft de Series X van een beduidend krachtiger voeding heeft voorzien. De One X heeft een voeding van 245W, de voeding van de Series X kan 315W leveren.

Laadtijden

Tijdens de preview keken we al vrij uitgebreid naar het laden van games, dat op de Series X beduidend sneller verloopt dan op de One X, dankzij de ssd van de nieuwe console. Dat beeld blijft als we meer games uitproberen. De One X heeft doorgaans drie keer zo veel tijd nodig om een level te laden dan de Series X. We hebben dit keer echter ook gekeken naar het laden vanaf een externe ssd, waarvoor we een Seagate Storage Expansion Card tot onze beschikking hadden. Microsoft heeft de Series X voorzien van een poort op de achterkant, waarop een externe ssd kan worden aangesloten. Daarbij gaat het om een custom NVMe-ssd die communiceert via PCIe Gen4 en dat garandeert een flinke overdrachtssnelheid.

Nadeel is dat Microsoft een poort gebruikt met een nieuwe vormfactor en dat heeft invloed op de prijs. De kaart die wij konden uitproberen heeft een prijskaartje van 250 euro, al is dat niet veel duurder dan reguliere PCIe Gen4 ssd's van 1TB. De kans is echter groot dat de prijs van de reguliere ssd's sneller gaat zakken dan die van de custom ssd's die voor de Series X nodig zijn. Het goede nieuws is dat het geen enkel verschil maakt of je games installeert op de ingebouwde ssd of daarvoor een extern exemplaar gebruikt. We hebben een stuk of acht verschillende games geprobeerd en de conclusie is duidelijk: games laden precies even snel van de externe als van de interne opslag.

We hebben dit keer ook gekeken naar quick resume, de functie waarbij je snel kunt schakelen tussen twee games. Beide games blijven daarbij actief in het geheugen van de console, wat maakt dat ze niet meer helemaal hoeven te worden opgestart om verder te kunnen spelen. Hoe lang het duurt hangt uiteraard af van de twee games waartussen je wisselt. We hebben verschillende combinaties geprobeerd en gemiddeld duurt het zo'n zestien seconden voor je kunt verder spelen in de game waar je naartoe wisselt. Nu maakt het nog niet heel veel uit tussen welke games je wisselt. We zijn erg benieuwd hoe dat bij toekomstige titels is.

Geluid

Tot slot is er nog het geluid dat de console produceert. Tijdens de preview constateerden we al dat de Series X heerlijk stil is, zelfs nog stiller dan de toch al geluidsarme One X. Dat heeft niet alleen met snellere hardware te maken, maar ongetwijfeld ook met de slimme constructie van het apparaat. Dat beeld blijft als we meer games testen. Ook bij een game als Gears 5, waarbij de Series X het meeste vermogen verbruikt van alle games die we hebben getest, blijft het geluid dat de Series X produceert steken op 26dB. Dat beeld verandert echter als we de blu-raydrive uitproberen. Dan blijkt dat juist de speler van de Series X meer geluid produceert. We hebben zowel het geluid gemeten bij het afspelen van een blu-ray met 1080p-beelden als bij een schrijf met 4k-materiaal.

Geluid blu-raydrive	Xbox One X	Xbox Series X
1080p-beeld	30,6dB	32,4dB
4k-beeld	36,0dB	39,7dB

Behalve bij het geluid dat de blu-rayspeler produceert geldt voor alle metingen vooral dat het om indicatieve getallen gaat. Het zegt iets, maar lang niet alles over wat we van de Series X mogen verwachten. We mogen er namelijk vanuit gaan dat er nog flink wat rek in de nieuwe console zit, wat ervoor zal zorgen dat hij meer vermogen verbruikt als je Gears 6 speelt, dat het langer gaat duren voor GTA VI is geladen en dat het wisselen tussen games wellicht ook langer duurt.