Desktop Best Buy Guide
Met het 4k-systeem bouwen we een high-end gamesysteem dat ook een flink prijskaartje heeft. Het gros daarvan gaat natuurlijk naar de videokaart, die moet zorgen voor flink hoge framerates met games op ultra-presets. Daarmee mikken we hoger dan 60fps, maar eerder op 100fps. Voor deze build kwamen we op een bedrag van ongeveer 2250 euro uit.
:strip_exif()/i/2006145482.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145484.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145480.jpeg?f=imagegallery)
Inbouwen
De onderdelen van het 4k-systeem passen maar net in de Fractal North-behuizing. Vooral de videokaart is een flinke jongen, waardoor die maar ternauwernood past. Het minipaneel aan de zijkant moet je daarom even weghalen, en dan glijdt de kaart zuigend naar binnen: we hebben een millimeter of twee speling. Om de kaart van stroom te voorzien, zijn drie PEG-connectors nodig met 8 pinnen, waarbij we drie individuele kabels van de voeding hebben getrokken. In theorie kun je het met twee kabels en daisychaining af, maar mocht de kaart ooit extra stroom vragen, willen we de kabels niet laten oververhitten. Als je de kabels niet via de achterkant wilt laten lopen, heb je ook de optie ze door de psu-tunnel te steken.
Het ATX-bord past uiteraard netjes in de North, al heb je onderin geen zee van ruimte om je frontpanelconnectors aan te sluiten. Verder is het bouwen doodeenvoudig en dankzij de Shift-voeding hoef je ook niet te rommelen met je kabels in de psu-tunnel. Wel moet je een vrij scherpe hoek met de kabels maken om het rechterzijpaneel niet in de weg te zitten.
Processor
:strip_exif()/i/2005553786.png?f=thumblarge)
Waar we nog genoegen nemen met een instapmodel voor het 1440p-systeem, hebben we voor het 4k-systeem iets meer spierballen nodig om de videokaart optimaal bezig te houden. We kiezen dan ook voor de Ryzen 7 7800X3D: nog altijd de krachtigste gamingprocessor die je momenteel kunt kopen. Voor gaming is hij sneller dan veel duurdere varianten van zowel AMD als Intel, al lever je ten opzichte van die topmodellen op cpu-performance iets in. Voor ons gamesysteem is het echter de enige logische keuze.
Moederbord
:fill(white):strip_exif()/i/2005408112.jpeg?f=thumblarge)
Het moederbord waar we de 7800X3D in prikken, is het B650-Plus-bord uit ASUS' TUF-serie geworden. Je kunt veel en veel duurdere moederborden met AM5-socket kopen, maar voor ons gamesysteem investeren we ons geld liever waar je het terugziet in fps. Toch is het TUF-bord lekker compleet, met wifi aan boord, Je hebt drie M.2-slots met heatsink, waarvan één voor Gen5-ssd's geschikt is. Verder heb je rap 2,5Gbps-ethernet, een prima audiochip en genoeg snelle USB-poorten op het bord. En voor wie het zich afvraagt: de coördinaten wijzen naar ASUS' hoofdkantoor in Taipei.
Videokaart
:fill(white):strip_exif()/i/2005508974.jpeg?f=thumblarge)
Net als bij het 1440p-systeem van deze editie passen ook het moederbord en de videokaart mooi bij elkaar. De helft van het budget is naar deze RX 7900 XTX uit de TUF Gaming-serie gegaan, die concurreert met de RTX 4080-kaarten van Nvidia. De AMD-variant doet dat echter tegen een lagere prijs, dus voor de performance-per-euro is het rode kamp de logischere keuze. Voor 4k-gaming is de kaart in onze testsuite gemiddeld nipt sneller dan de 4080 en zelfs op ultra-settings blijf je (gemiddeld) boven de 100fps.
Processorkoeling
:fill(white):strip_exif()/i/2006558476.jpeg?f=thumblarge)
Hoewel de 7800X3D niet veel vermogen vraagt, moet hij al zijn warmte op een kleine oppervlakte kwijt zien te raken. Een beetje knappe luchtkoeler is dan ook een aanrader, en eventueel kun je die nog upgraden naar een passende waterkoeler, als je daar ruimte voor kunt vinden. De Fuma 3 van Scyte past in ieder geval zonder problemen in de North en kan de processor op een acceptabele temperatuur houden. Sterker nog: een 360mm-waterkoeler deed het niet beter!
Geheugen
:strip_exif()/i/2005345244.webp?f=thumblarge)
Het geheugenkitje in het 4k-systeem is op het oog precies hetzelfde als dat van het 1440p-systeem, maar wie goed kijkt, ziet toch een verschil. Dat zit niet in de hoeveelheid geheugen: ook hier kiezen we voor 32GB, en ook niet in de snelheid, die bedraagt ook 6000MT/s voor deze kit. Dit kitje heeft echter iets strakkere timings dan het 1440p-kitje, namelijk latencies van 32 in plaats van 36. Dat moet een paar procent prestatieverbetering opleveren en voor het prijsverschil van twee tientjes is dat snel verdiend.
Ssd
:fill(white):strip_exif()/i/2004698264.jpeg?f=thumblarge)
Wat ssd's betreft zitten we al een tijd in een enorme luxepositie: de aanbiedingen vliegen je om de oren. Voor prijzen waar je nog niet zo lang geleden een 1TB-drive voor kocht, koop je inmiddels snelle 2TB-drives. Voor dit systeem viel onze keuze op de Kingston KC3000, een drive die sneller is dan de ssd die vaak gekozen wordt, de Samsung 980 Pro. Ook die is overigens permanent in de aanbieding, net als zijn nieuwere broertje, de 990 Pro.
Voeding
:strip_exif()/i/2005595070.webp?f=thumblarge)
Met een 7800X3D en een dikke videokaart in de vorm van de 7900XTX heb je een krachtige voeding nodig die ook de nodige spanningspieken kan opvangen. De Corsair RM850x Shift van 850W is een ATX 3.0-voeding die daarop is ingericht en dankzij de PCIe 5.0-kabels, beter bekend als 12Vhpwr-kabels, kun je de voeding ook voor Nvidia-kaarten met die 16pin-connector gebruiken. En over connectors gesproken: de kabels van de Shift zijn natuurlijk volledig modulair, maar zitten bovendien aan de zijkant. Dat maakt het inprikken van kabels enorm makkelijk: geen gepruts in de psu-tunnel dus.
Behuizing
:strip_exif()/i/2005501988.webp?f=thumblarge)
Voor het 4k-systeem wilden we een wat luxere behuizing dan de CL360 van het 1440p-systeem, die toch als een van de eerste onderdelen voor een upgrade in aanmerking zou komen. Veel luxer dan de Fractal North wordt het niet, in ieder geval wat het visuele aspect betreft. Met een strakke witte behuizing en eikenhouten latjes als voorkant zijn we gecharmeerd van deze Scandinavische eenvoud. Let er wel op dat de North niet bepaald een grote behuizing is: onze 7900 XTX-videokaart past er maar ternauwernood in. Met de fans op een iets gedempt profiel is de kast echter lekker stil, zoals we van Fractal gewend zijn.
| Product | Prijs | Act.Prijs | |
|---|---|---|---|
| Processors | AMD Ryzen 7 7800X3D Boxed | € 399,- | € 386,- |
| Moederborden | ASUS TUF Gaming B650-PLUS WIFI | € 219,95 | € 154,90 |
| Videokaarten | ASUS TUF Gaming Radeon RX 7900 XTX OC Edition 24GB GDDR6 | € 1.079,- | € 1.093,19 |
| Processorkoeling | Scythe Fuma 3 | € 57,93 | € 57,90 |
| Geheugen intern | G.Skill Flare X5 F5-6000J3238F16GX2-FX5 | € 113,90 | € 109,90 |
| Solid state drives | Kingston KC3000 2TB | € 119,12 | € 145,- |
| Voedingen | Corsair RM850x SHIFT ATX3.0 | € 158,99 | € 152,- |
| Behuizingen | Fractal Design North - TG Clear Chalk White | € 132,95 | € 130,99 |
| Totaalprijs bij opstellen BBG | € 2.280,84 | € 2.229,88 | |
De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.
Upgrades
Eigenlijk hebben we niet zo veel upgrades aan te raden voor dit systeem, maar eerder een paar downgrades, die je geld besparen.
De Ryzen 7 7800X3D is namelijk voor veel gamedoeleinden best wel overkill: alleen als je op lage resolutie competitief gaat gamen, heb je hem nodig. Op lage resolutie heeft je gpu het immers minder zwaar, en verschuift de bottleneck meer naar de processor. Zo niet, dan kun je ook best een tandje lager gaan, bijvoorbeeld met de Ryzen 7 7700. Dan lever je niks in op het aantal cores, maar omdat daar het dure 3D V-Cache niet op zit, is de processor een stuk goedkoper.
We zeiden al dat we met de gekozen videokaart (of eigenlijk videochip, want als je een goedkopere 7900 XTX wilt kiezen, kun je die natuurlijk inbouwen, mits hij in de kast past) behoorlijk hoge framerates mogen verwachten. Mocht je nu een monitor hebben die maar 60fps aankan, dan zou je kunnen overwegen de iets langzamere, en goedkopere, Radeon 7900 XT in te bouwen. Dat bespaart je ook weer een paar euro.
Dat geld zou je dan in een luxer moederbord kunnen investeren, al is er niks mis met het TUF-bord. Maar als je helemaal toekomstbestendig wilt zijn, dan kun je voor een bord als de ROG Strix B650E-F kiezen: die heeft een PCIe Gen5-slot voor de videokaart, waar ons TUF-bord dat alleen voor het M.2-slot biedt.
En ten slotte, als je het onderste uit de kan wilt halen en met vrijwel alle games 4k-120 wilt kunnen spelen, dan kun je de investering in een RTX 4090 overwegen. Ook als je raytracing belangrijk vindt, kun je beter naar Nvidia uitwijken: die zijn daar een stuk sterker in. De voeding is in ieder geval geschikt voor een RTX 4090, maar let wel op dat je kaart niet te lang is: langer dan de 353mm van de TUF-kaart die er nu inzit, moet je niet proberen.
:fill(white):strip_exif()/i/2006146616.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006146610.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002792698.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003486814.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582428.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005117528.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003009536.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004636560.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002695306.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005788964.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582430.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004953900.jpeg?f=fpa_thumb)