Na ons uitstapje naar supercompacte pc's in de vorige editie van de Desktop Best Buy Guide, hebben we voor deze editie weer de meer gebruikelijke programmering hervat. De twee systemen die we samen met de community samenstelden, zijn namelijk puur gericht op gaming. Het ene systeem doet dat met het doel om op 1440p te gamen, terwijl we voor het tweede systeem de lat hoger leggen en op 4k gaan gamen.
Gamen op die hogere resolutie kost natuurlijk meer: onze systemen komen dan ook uit op een prijs van bijna 1400 euro voor het 1440p-systeem en nog eens ruim de helft meer, dik 2250 euro, voor het 4k-systeem.
Zoals inmiddels gebruikelijk hebben we alle onderdelen van deze twee systemen in huis gehaald en beide systemen in elkaar gezet. Vervolgens hebben we de systemen gebenchmarkt, zodat je een idee krijgt van de daadwerkelijke prestaties die je mag verwachten.
Zoals gebruikelijk zijn de DBBG-systemen in overleg met de Tweakers-community samengesteld. In het topic op Gathering of Tweakers kan iedereen zijn mening geven over het perfecte systeem. Het BBG-team plaatst een aantal weken voor publicatie voorstellen voor systemen in het Complete Systemen & Laptops-forum. Vervolgens kunnen alle forumbezoekers hun mening geven en over wijzigingen discussiëren. Daarna halen we de componenten in huis, bouwen we de systemen en draaien we er benchmarks op.
De 1440p-game-pc (links) en de 4k-game-pc
1440p-gamesysteem
De laatste grotere game-pc in de BBG stamt uit maart van dit jaar, waar we nog een AM4-systeem als uitgangspunt hadden. Voor deze editie hebben we de stap naar het AM5-platform gemaakt, maar qua segment en naamgeving wel met dezelfde processor: we wisselden de Ryzen 5 5600 in voor een Ryzen 5 7600. Daar hoort natuurlijk een nieuw moederbord bij, en hoewel AM5-borden nog wat prijziger zijn dan AM4-exemplaren, is de stap niet groot meer.
Ook wat de videokaart betreft, waarschijnlijk het belangrijkste onderdeel voor je game-pc, zijn we op de nieuwere generatie chips overgestapt. Toen we ons eerste voorstel op het forum postten, was de 4000D-behuizing nog bizar goedkoop, slechts 70 euro. Inmiddels is de prijs gestegen en hebben we voor een andere behuizing gekozen om een paar tientjes te besparen. Wil je iets toekomstbestendiger zijn, koop dan een andere, grotere behuizing, zoals we bij de mogelijke upgrades bespreken.
De discussie op het forum ging, naast welke kast je moet hebben, vooral over welke generatie videokaart we moesten kiezen, en of een snellere processor niet beter is. Om met dat laatste te beginnen: ja, je kunt meer uitgeven om in sommige games extra hoge framerates te halen, maar om te investeren in een bump van 200 naar 220fps schiet het doel van een BBG voorbij. Meer hierover lees je wederom bij de upgrades. Over de videokaartgeneratie waren we het redelijk snel eens: de nieuwe generatie is voor de levensduur van het platform een verstandigere keuze.
Inbouw
Het inbouwen van de onderdelen in de Deepcool CC360 levert geen noemenswaardige uitdagingen op. Let er wel op dat in deze kast enkel mATX-moederborden, en mITX natuurlijk, passen, dus als je liever een ATX-bord hebt, moet je de behuizing aanpassen. Let ook op het schroefje midden op de moederbordplaat: die moesten we verwijderen omdat hij anders kortsluiting zou maken op het moederbord. Om comfortabel met de voedingskabels in de psu-tunnel te werken, is het aan te raden de drivebay ervoor weg te halen. Verder is het bouwen lekker straightforward, en vergeet na het booten niet Expo aan te zetten!
Om budget te sparen voor een dikke videokaart nemen we een instapmodel van AMD's laatste Ryzen-generatie. De Ryzen 5 7600 is een hexacore, maar de voor gaming vaak belangrijke kloksnelheid mag er met maximaal 5,1GHz best wezen. Bij de upgrades kijken we nog even naar dikkere processors, maar daarmee zul je niet veel meer dan een paar procentpunt hogere prestaties uit je videokaart persen.
Onze behuizing is niet gigantisch en alleen geschikt voor kleinere moederborden, dus hebben we noodgedwongen een mATX-moederbord moeten kiezen. Veel slots heb je in zo'n relatief klein moederbord niet, dus je upgrades zijn ietwat beperkt, maar in de praktijk zul je waarschijnlijk toch alleen het eerste PCIe-slot voor je videokaart gebruiken. Met drie M.2-slots kun je nog eens een oude ssd erbij prikken, maar enkel het eerste slot heeft een heatsink en het derde heeft maar twee PCIe 4-lanes.
De grootste hap van ons budget gaat naar de videokaart en hier kiezen we voor een RX 7800 XT-kaart. Het Steel Legend-model van ASRock is momenteel redelijk goed verkrijgbaar, maar je kunt natuurlijk altijd naar een andere variant uitwijken. Deze kaart heeft wel drie fans gemonteerd voor de koeling, waarvan je de rgb-verlichting ook nog kunt aansturen. De 7800 XT is qua prestaties iets sneller dan de over het algemeen iets duurdere RTX 4070 van Nvidia, al is die laatste in DXR-games wel sneller.
De Tranquillo kwam al in een eerdere BBG aan bod en nog steeds geldt: de koeler presteert stukken beter dan de Wraith Stealth die in de doos van de R5 7600 zit. De Tranquillo is ook een stuk stiller en laat de weg vrij naar een processorupgrade, zonder een nieuwe koeler te hoeven kopen. Echte heethoofden zul je er minder effectief mee koelen, maar met een bescheiden upgrade kan de Gelid nog prima meekomen.
Vergeleken met het absolute dieptepunt zitten de dram-prijzen weer een beetje in de lift, maar ze zijn nog altijd laag genoeg om met minder dan 32GB geen genoegen te nemen. Het Flare X5-kitje van G.Skill tikt na een druk op de Expo-functie, AMD's equivalant van Intels XMP, op 6000MT/s. Wil je fancy rgb op je geheugen, dan zul je een ander kitje moeten uitzoeken: deze Flares zijn 'utilitair'.
De NM790 is bijna altijd extreem aantrekkelijk geprijsd, maar de prestaties doen aan allesbehalve een budgetdrive denken. We schreven in de ssd-BBG van augustus dat de 2TB-versie van de NM790 vergelijkbare prestaties levert als de KC3000 van Kingston. Die KC3000 zit in ons high-end systeem, maar wat prestaties betreft, hadden we ze bijna kunnen omwisselen.
Onze voeding is een moderne ATX 3.0-voeding die ook nog eens volledig modulair is. Dat betekent dat je alleen de kabels hoeft in te prikken die je ook daadwerkelijk gebruikt, wat je kabelmanagement een stuk netter zal maken. De 750W die deze voeding kan leveren, is aan de hoge kant voor de R5 7600 en RX 7800 XT, maar die laatste wil nog wel eens fors hogere vermogenspieken vragen dan de 263W die de specificatie voorschrijft. Bovendien ben je met deze voeding op toekomstige upgrades voorbereid.
Het Deepcool-kastje kozen we om de prijs laag te houden en toch nog wat om naar te kijken te hebben. Met zijn compacte formaat, de CC360 kan maximaal mATX-borden huisvesten, ben je niet heel futureproof, maar heb je wel een echte gamebehuizing compleet met argb-fans in huis. Daarvan zitten er twee aan de voorkant en een derde op de achterkant, dus waar je ook kijkt, het is altijd kermis. Mocht je je budget een paar tientjes willen oprekken, dan kun je ook een ATX-behuizing overwegen.
De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.
Upgrades
We stipten het al even aan en herhalen het: als je nog een paar tientjes in een ouwe sok kan vinden en bereid bent die in je set-up te investeren, koop dan een grotere behuizing. Voor de combinatie met het gekozen mATX-bord is de CC360 prima en oogt hij ook nog aardig, al is het wel veel plastic, maar wat upgrades betreft ben je minder flexibel. Dan kun je beter een grotere behuizing voor ATX-borden kopen, zoals de eerdergenoemde Corsair 4000D, een be quiet! Pure Base 500, Cooler Master CMP510, Fractal Pop Air of NZXT H5 Flow. Dat zijn allemaal kasten van tussen de 70 en 85 euro en bieden net wat meer mogelijkheden.
Ook de processor is de revue al gepasseerd. De R5 7600 heeft zes rappe cores, maar de ultieme gameprocessor is de R7 7800X3D die je ook in het 4k-systeem vindt. Die zou je kunnen overwegen voor deze build, maar dan is een stevigere koeler ook wel aan te raden. Een logischere en makkelijkere drop-inreplacement zou de R7 7700 zijn. En ten slotte, als je de behuizing een upgrade geeft, dan kun je ook het moederbord uit de 4k-build overwegen: die heeft drie volwaardige M.2-slots, waar dat er bij dit mATX-bord slechts twee zijn.
4k-gamesysteem
Met het 4k-systeem bouwen we een high-end gamesysteem dat ook een flink prijskaartje heeft. Het gros daarvan gaat natuurlijk naar de videokaart, die moet zorgen voor flink hoge framerates met games op ultra-presets. Daarmee mikken we hoger dan 60fps, maar eerder op 100fps. Voor deze build kwamen we op een bedrag van ongeveer 2250 euro uit.
Inbouwen
De onderdelen van het 4k-systeem passen maar net in de Fractal North-behuizing. Vooral de videokaart is een flinke jongen, waardoor die maar ternauwernood past. Het minipaneel aan de zijkant moet je daarom even weghalen, en dan glijdt de kaart zuigend naar binnen: we hebben een millimeter of twee speling. Om de kaart van stroom te voorzien, zijn drie PEG-connectors nodig met 8 pinnen, waarbij we drie individuele kabels van de voeding hebben getrokken. In theorie kun je het met twee kabels en daisychaining af, maar mocht de kaart ooit extra stroom vragen, willen we de kabels niet laten oververhitten. Als je de kabels niet via de achterkant wilt laten lopen, heb je ook de optie ze door de psu-tunnel te steken.
Het ATX-bord past uiteraard netjes in de North, al heb je onderin geen zee van ruimte om je frontpanelconnectors aan te sluiten. Verder is het bouwen doodeenvoudig en dankzij de Shift-voeding hoef je ook niet te rommelen met je kabels in de psu-tunnel. Wel moet je een vrij scherpe hoek met de kabels maken om het rechterzijpaneel niet in de weg te zitten.
Waar we nog genoegen nemen met een instapmodel voor het 1440p-systeem, hebben we voor het 4k-systeem iets meer spierballen nodig om de videokaart optimaal bezig te houden. We kiezen dan ook voor de Ryzen 7 7800X3D: nog altijd de krachtigste gamingprocessor die je momenteel kunt kopen. Voor gaming is hij sneller dan veel duurdere varianten van zowel AMD als Intel, al lever je ten opzichte van die topmodellen op cpu-performance iets in. Voor ons gamesysteem is het echter de enige logische keuze.
Het moederbord waar we de 7800X3D in prikken, is het B650-Plus-bord uit ASUS' TUF-serie geworden. Je kunt veel en veel duurdere moederborden met AM5-socket kopen, maar voor ons gamesysteem investeren we ons geld liever waar je het terugziet in fps. Toch is het TUF-bord lekker compleet, met wifi aan boord, Je hebt drie M.2-slots met heatsink, waarvan één voor Gen5-ssd's geschikt is. Verder heb je rap 2,5Gbps-ethernet, een prima audiochip en genoeg snelle USB-poorten op het bord. En voor wie het zich afvraagt: de coördinaten wijzen naar ASUS' hoofdkantoor in Taipei.
Net als bij het 1440p-systeem van deze editie passen ook het moederbord en de videokaart mooi bij elkaar. De helft van het budget is naar deze RX 7900 XTX uit de TUF Gaming-serie gegaan, die concurreert met de RTX 4080-kaarten van Nvidia. De AMD-variant doet dat echter tegen een lagere prijs, dus voor de performance-per-euro is het rode kamp de logischere keuze. Voor 4k-gaming is de kaart in onze testsuite gemiddeld nipt sneller dan de 4080 en zelfs op ultra-settings blijf je (gemiddeld) boven de 100fps.
Processorkoeling
1/9
Scythe Fuma 3120mm diameter met 23,8dB(A) geluidsproductie4.5 van 5 sterren
Hoewel de 7800X3D niet veel vermogen vraagt, moet hij al zijn warmte op een kleine oppervlakte kwijt zien te raken. Een beetje knappe luchtkoeler is dan ook een aanrader, en eventueel kun je die nog upgraden naar een passende waterkoeler, als je daar ruimte voor kunt vinden. De Fuma 3 van Scyte past in ieder geval zonder problemen in de North en kan de processor op een acceptabele temperatuur houden. Sterker nog: een 360mm-waterkoeler deed het niet beter!
Het geheugenkitje in het 4k-systeem is op het oog precies hetzelfde als dat van het 1440p-systeem, maar wie goed kijkt, ziet toch een verschil. Dat zit niet in de hoeveelheid geheugen: ook hier kiezen we voor 32GB, en ook niet in de snelheid, die bedraagt ook 6000MT/s voor deze kit. Dit kitje heeft echter iets strakkere timings dan het 1440p-kitje, namelijk latencies van 32 in plaats van 36. Dat moet een paar procent prestatieverbetering opleveren en voor het prijsverschil van twee tientjes is dat snel verdiend.
Wat ssd's betreft zitten we al een tijd in een enorme luxepositie: de aanbiedingen vliegen je om de oren. Voor prijzen waar je nog niet zo lang geleden een 1TB-drive voor kocht, koop je inmiddels snelle 2TB-drives. Voor dit systeem viel onze keuze op de Kingston KC3000, een drive die sneller is dan de ssd die vaak gekozen wordt, de Samsung 980 Pro. Ook die is overigens permanent in de aanbieding, net als zijn nieuwere broertje, de 990 Pro.
Met een 7800X3D en een dikke videokaart in de vorm van de 7900XTX heb je een krachtige voeding nodig die ook de nodige spanningspieken kan opvangen. De Corsair RM850x Shift van 850W is een ATX 3.0-voeding die daarop is ingericht en dankzij de PCIe 5.0-kabels, beter bekend als 12Vhpwr-kabels, kun je de voeding ook voor Nvidia-kaarten met die 16pin-connector gebruiken. En over connectors gesproken: de kabels van de Shift zijn natuurlijk volledig modulair, maar zitten bovendien aan de zijkant. Dat maakt het inprikken van kabels enorm makkelijk: geen gepruts in de psu-tunnel dus.
Voor het 4k-systeem wilden we een wat luxere behuizing dan de CL360 van het 1440p-systeem, die toch als een van de eerste onderdelen voor een upgrade in aanmerking zou komen. Veel luxer dan de Fractal North wordt het niet, in ieder geval wat het visuele aspect betreft. Met een strakke witte behuizing en eikenhouten latjes als voorkant zijn we gecharmeerd van deze Scandinavische eenvoud. Let er wel op dat de North niet bepaald een grote behuizing is: onze 7900 XTX-videokaart past er maar ternauwernood in. Met de fans op een iets gedempt profiel is de kast echter lekker stil, zoals we van Fractal gewend zijn.
De goedkoopste leveranciers van deze configuratie kun je hier bekijken.
Upgrades
Eigenlijk hebben we niet zo veel upgrades aan te raden voor dit systeem, maar eerder een paar downgrades, die je geld besparen.
De Ryzen 7 7800X3D is namelijk voor veel gamedoeleinden best wel overkill: alleen als je op lage resolutie competitief gaat gamen, heb je hem nodig. Op lage resolutie heeft je gpu het immers minder zwaar, en verschuift de bottleneck meer naar de processor. Zo niet, dan kun je ook best een tandje lager gaan, bijvoorbeeld met de Ryzen 7 7700. Dan lever je niks in op het aantal cores, maar omdat daar het dure 3D V-Cache niet op zit, is de processor een stuk goedkoper.
We zeiden al dat we met de gekozen videokaart (of eigenlijk videochip, want als je een goedkopere 7900 XTX wilt kiezen, kun je die natuurlijk inbouwen, mits hij in de kast past) behoorlijk hoge framerates mogen verwachten. Mocht je nu een monitor hebben die maar 60fps aankan, dan zou je kunnen overwegen de iets langzamere, en goedkopere, Radeon 7900 XT in te bouwen. Dat bespaart je ook weer een paar euro.
Dat geld zou je dan in een luxer moederbord kunnen investeren, al is er niks mis met het TUF-bord. Maar als je helemaal toekomstbestendig wilt zijn, dan kun je voor een bord als de ROG Strix B650E-F kiezen: die heeft een PCIe Gen5-slot voor de videokaart, waar ons TUF-bord dat alleen voor het M.2-slot biedt.
En ten slotte, als je het onderste uit de kan wilt halen en met vrijwel alle games 4k-120 wilt kunnen spelen, dan kun je de investering in een RTX 4090 overwegen. Ook als je raytracing belangrijk vindt, kun je beter naar Nvidia uitwijken: die zijn daar een stuk sterker in. De voeding is in ieder geval geschikt voor een RTX 4090, maar let wel op dat je kaart niet te lang is: langer dan de 353mm van de TUF-kaart die er nu inzit, moet je niet proberen.
Testresultaten
Voor de prestaties van deze twee BBG-systemen kijken we primair naar de gameprestaties; daar bouwen we ze immers voor. Maar omdat je soms ook wel eens niet aan het gamen bent, hebben we ook een paar benchmarks gedraaid die de rest van de prestaties in kaart brengen.
Als vergelijkingsmateriaal hebben we gamesystemen uit eerdere Desktop-BBG's genomen. De recentste is het mITX-gamesysteem uit juli, en voor de rest gaan we terug naar maart en zelfs december vorig jaar. We hebben de oude systemen niet gehertest, maar we draaien de benchmarks in alle gevallen onder Windows 11, met de moederborden voorzien van de laatste biosupdate en met de op het moment van benchmarken nieuwste videokaartdrivers, in dit geval 23.9.3 (de nieuwe 23.10.1-drivers kwamen net te laat).
Cpu-benchmarks
In de cpu-test Cinebench zijn de twee Ryzens uit de huidige BBG vrijwel even snel singlethreaded. De 7600 uit de vorige editie zit ook keurig op vrijwel dezelfde score als de 7600 in het 1440p-systeem. Je kunt mooi zien waarom we voor de nieuwe generatie gekozen hebben: de Ryzen 5 5600's uit de december-BBG zijn aanmerkelijk trager. In de multithreaded test loopt de 7800X3D uiteraard uit op de 7600 met een prestatiewinst van pakweg 20 procent. Ook in videorendering in DaVinci zijn de octocores natuurlijk flink sneller dan de hexacore, wat ook in 7-Zip onderstreept wordt.
De PCMark-tests geven een goed beeld van de algemene systeemprestaties en deze benchmark is opgedeeld in vijf deeltests, oplopend van zeer licht werk tot het zwaardere en gaming. De BBG-systemen uit december hebben deze test niet gedraaid, dus we kunnen alleen met latere systemen vergelijken.
De 7600 in het huidige 1440p-systeem is iets sneller dan die in het mITX-systeem van afgelopen zomer. Verschillen hier worden veroorzaakt omdat het complete systeem getest wordt, geen geïsoleerd onderdeel. Dat verklaart niet helemaal waarom de 7800X3D onderaan staat in de productivitytest, maar het onderstreept zijn rol als gameprocessor. Dat is ook mooi in de Gaming-deeltest te zien: het 4k-systeem scoort daar keurig 40 procent hoger dan het 1440p-systeem.
Met de Storage-tests krijg je een indruk van hoe snel de ssd is. In de mITX-build van juli zit een 990 Pro en in de game-pc van maart zit een WD Blue SN570 1TB. Die laatste is aanzienlijk langzamer dan de KC3000 in de 4k-build en de NM790 in het 1440p-systeem, terwijl de 990 Pro juist sneller is, en misschien nog een zinvolle upgrade is. De 990 Pro is wel een stuk duurder, zoals je in deze vergelijking kunt bekijken.
We hebben een aantal games die onderdeel zijn van onze videokaarttestsuite, op de BBG-systemen gebenchmarkt. Daarbij hebben we in deze subset getracht een balans te vinden tussen games die beter presteren op een AMD-kaart en games die beter op Nvidia-hardware draaien.
Far Cry 6
Far Cry op 1080p is voor beide systemen geen uitdaging en op 1440p haalt de 7800 XT in het 1440p-systeem ook op ultra nog bijna 140fps, vrijwel exact dezelfde prestatie als een 6900 XT uit de vorige generatie. Op 4k-medium komt het 1440p-systeem ook nog wel mee, maar alleen de 7900 XTX weet op 4k-ultra nog ruim 120fps te halen.
Cyberpunk staat erom bekend een behoorlijke uitdaging te bieden voor videokaarten en zelfs op 1440p-medium is ons 1440p-systeem maar net in staat boven de 120fps uit te komen. Op de ultra-preset moet je genoegen nemen met iets minder dan honderd fps. Op 4k-medium komt de 7800 XT nog maar net mee, maar de 7900 XTX haalt nog vrolijk 180fps. De ultra-preset krijgt echter ook deze kaart op z'n knieën, al is 70fps nog redelijk respectabel.
De F1-games staan wel bekend als de fps-knallers, hoewel het racegames en geen shooters zijn. Op 1440p-ultra tikken we met de 7800 XT in het 1440p-systeem dan ook nog bijna de 200fps aan en zelfs op 4k-ultra is die kaart nog goed voor bijna 120fps. De 7900 XTX haalt pakweg vijftig procent hogere framerates, zodat je ook op snelle monitors het circuit onveilig kunt maken.
Forza Horizon 5 is op 1440p-ultra nog geen enkel probleem voor ons 1440p-systeem met 7800 XT en ook op de 4k-resolutie komt de kaart nog goed mee. De 7900 XTX in het 4k-systeem kan ook dit spel op alle resoluties met gemak aan. Overigens zien we ook hier weer dat de 6900 XT vrijwel identiek aan de 7800 XT scoort, dus die blijft het overwegen waard als je een mooie aanbieding ziet.
Warhammer is op hogere resoluties en dito instellingen een pittige game, getuige de amper 100fps die we op 1440p-ultra aantikken met de 7800 XT. 4k is voor die kaart lastig en op 4k-ultra krijgt ook de 7900 XTX het moelijk, met 'slechts' 80fps. Met iets lagere instellingen haalt die kaart echter nog comfortabel de 120fps-grens.
Cyberpunk heeft naast pure rasterizationbenchmarks ook een optie om de game in ieder geval deels met behulp van raytracing te renderen. Dat is uiteraard een stuk zwaarder dan zonder en Cyberpunk krijgt dan ook menige videokaart op de knieën. De AMD-kaarten blinken traditioneel niet uit in raytracing, maar toch weet de 7900 XTX nog een redelijke score te halen op 1080p. Op 1440p haalt die kaart nog maar 42fps, net zoveel als de 7800 XT op 1080p haalt. Beide scores zijn niet genoeg om lekker op te gamen.
We meten de temperaturen in de behuizing van de twee belangrijkste componenten die warmte produceren: de processor en de videokaart. Ook meten we de geluidsdruk op 50cm afstand onder drie omstandigheden: idle, als het systeem niets staat te doen dus, onder belasting van een zware benchmark en onder belasting van een game. Voor die laatste scenario's gebruiken we 3d-renderprogramma Blender en F1 2020, die we beide in een loop laten werken.
Onbelast, ofwel idle, maken de 1440p- en 4k-systemen ongeveer evenveel geluid. Met ruim onder de 30dB(A) zijn de systemen amper te horen. Als we ze onder zware (cpu-)belasting zetten, moeten de casefans en cpu-koelers flink aan de bak. De Deepcool CL360 waarin het 1440p-systeem zit, is nog redelijk in orde wat geluid betreft, maar de vrij open voorkant van de Fractal North laat veel geluid door. Pro-tip: de 140mm-fans van de North draaien dan op 1700rpm. Als je die iets lager laat pwm'en, zijn ze nauwelijks hoorbaar.
Tijdens het gamen zijn de systemen al een stuk stiller dan tijdens volledige cpu-belasting. Maar ook dan kun je natuurlijk een beetje met de fanspeeds spelen om alles precies naar wens in te stellen.
De processor in het 1440p-systeem wordt tijdens belasting ongeveer even warm als de 7800X3D van het 4k-systeem. Tijdens onze reviews bleken betere koelers voor de nieuwste lichting Ryzens nauwelijks lagere temperaturen te leveren. Waarom dat zo is, kun je hier lezen, maar de korte versie is dat we gewoon moeten accepteren dat dit normale temperaturen zijn.
De temperaturen van de videokaart zijn wat minder aan de thermodynamische restricties van de processors gebonden en kunnen in onze grotere kasten hun temperatuur goed kwijt. De koelers doen beter werk dan in de gamesystemen van december 2023: de temperaturen liepen toen veel hoger op.
Ten slotte kijken we naar het energiegebruik. Met een opgenomen vermogen van pakweg 70W voor beide systemen is dat niet gering, dus het devies is: zet je pc op zijn minst in de slaapstand als je hem een tijdje niet gebruikt.
Onder maximale belasting vraagt ons 1440p-systeem 369W, flink meer dan bijvoorbeeld het 1440p-systeem uit december. De prestaties zijn gelukkig dan ook fors beter. Het 4k-systeem verstookt nog bijna 100W extra, wat ook de reden is waarom we een 850W-voeding in dat systeem stopten en 750W in het 1440p-systeem. Mogelijk kun je voor beide systemen een stapje omlaag in de vermogens van de voeding, maar check dan wel of je genoeg PEG-connectors hebt. De 750W-versie van de Corsair Shift-voeding heeft een PEG-kabel minder, maar dat zijn er met drie stuks nog steeds voldoende.
Waarom wordt in het 1440p systeem de kast zo negatief beoordeeld?
Het voordeel van ATX over M-ATX voor de gemiddelde gamer (die alleen een videokaart heeft), is er volgens mij niet echt en er kan nog steeds een videokaart in van 320mm.
Zelfs als ik filters aan zet tot 310mm in de pricewatch vind ik voor de nieuwste generatie videokaarten nog steeds talloze opties.
Is er iets dat ik mis? Ik vind het zelf geen mooie kast, maar hij is evengoed nog wel redelijk aan het formaat.
Ik denk dat er twee belangrijke dingen zijn die je daarbij mee moet nemen:
Micro-ATX geniet vooral nog populariteit in het budgetsegment. Luxe moederborden zijn er bijvoorbeeld amper tot helemaal niet meer in dit formaat. Als je over een paar jaar gaat upgraden, kun je dus mogelijk niet je ideale moederbord kiezen omdat het niet past. Zeker als je bedenkt dat een kast vaak het onderdeel van een pc is dat het langst mee gaat, zou ik zo'n beperking proberen te vermijden.
Er is meer dan alleen formaat en inbouwmogelijkheden; de DeepCool heeft een vlekgevoelig plastic front, dunner staal en PCIe-slotcovers die je eruit moet drukken (en je dus niet terug kunt plaatsen). De algemene bouwkwaliteit van deze kast is echt een niveau lager dan die van de North, maar ook als je maar een paar tientjes meer uitgeeft aan bijvoorbeeld een Corsair 4000D krijg je al een merkbaar degelijker product.
Maar, in the end adviseren we 'm wel en dat heeft natuurlijk alles met de scherpe prijs te maken. Een luxere kast geeft je immers geen fps meer
[Reactie gewijzigd door Tomas Hochstenbach op 22 juli 2024 19:05]
Gaat die Shift voeding van Corsair wel passen in die North? De PSU kabels zittn bij die voeding aan de zijkant en de North heeft een topmount voor de voeding waarlangs een deel metaal loopt van de case.
Nee maakt niet uit, het gros van de gamers gebruikt al die extra pci-e aansluitingen niet gezien SLI/crossfire niet meer bestaat, bij matx doe je geen noemswaardig concessies.
Spullen zullen in beide kasten passen, ATX als M-ATX als je maar oplet tijdens aanschaf de max CPU en GPU size, ATX kent een hoop overtollige ruimte.
M-ATX heeft even veel ruimte voor een grafische kaart, ligt puur aan de kast die je neemt.
Pas bij ITX doe je concessies zoals max 2 geheugensloten maar in praktijk zijn 4 geheugensloten niet handig, als je later wil upgraden is het bestaande setje niet meer leverbaar, hierdoor krijg je 2 verschillende setjes in je pc wat stabiliteitsproblemen kan geven, het gebeurd in praktijk ondanks in theorie het zou moeten werken.
Vroeger was het geen probleem, bij DDR4 & 5 wordt mixen van geheugen een steeds groter probleem.
En bij ITX passen de GTX4090 kaarten bijvoorbeeld ook prima, ook hier even opletten welke ITX kast je neemt, voor warmte maakt het ook amper uit, ligt puur aan de design van de kast.
[Reactie gewijzigd door mr_evil08 op 22 juli 2024 19:05]
Je zou je af kunnen vragen wat de beste koop is, dat hoeft niet altijd automatisch de goedkoopste te zijn, ik vind een 1300-1400 gaming pc persoonlijk niet echt meer een budget pc waar je het goedkoopste in gooit. De andere kasten die je aanraad, bv de be quit kast kost maar 20 euro meer en de Corsair 4000D ongeveer 33 euro meer, op je totale bedrag komt dat neer op ongeveer 1.5% en 2.5 %. Dat valt ook nog wel mee als de kwaliteid stukken beter is.
Wel fijn dat jullie nu deze guide gemaakt hebben want ik zit aan een 1440 pc te denken en was wel benieuwd waar ik op uit zou komen.
Ah oke. Zeker dat tweede punt vind ik ook nog wel redelijk logisch. Ook als je meeneemt dat een kast inderdaad vaak lang meegaat. Een kast van goede bouwkwaliteit is dan wel belangrijk.
Het Deepcool-kastje kozen we om de prijs laag te houden en toch nog wat om naar te kijken te hebben. Met zijn compacte formaat, de CC360 kan maximaal mATX-borden huisvesten
Ik weet niet wie bovenstaande geschreven heeft maar om een kast van 39 liter compact te noemen is 'apart'. Sterker nog: voor een m-ATX kast is 39L echt enorm groot. Volgens mij heeft iemand hier gedacht 'm-ATX, dat moet wel klein zijn' zonder even door te scrollen naar de afmetingen, waar staat hoe groot een kast echt is..
In een kast van dit formaat is het echt een slechte keuze dat er geen ATX mobo in past want ATX kasten met 32cm gpu en 16cm cpu koeler ruimte beginnen bij 27L en tot €60 zijn er meer dan 30 onder de 40L: categorie: Behuizingen
Er is niets mis met grote kasten, zolang er ook maar grote onderdelen in passen.
edit> en met de enorme lengtes van moderne GPU's is een kast met >>32cm gpu ruimte ook geen overbodige luxe. Die zijn ook gewoon beschikbaar voor onder de 40L en €60: categorie: Behuizingen
[Reactie gewijzigd door Rrob op 22 juli 2024 19:05]
Kasten zijn erg subjectief.
De een vind het prima om een hele grote toren neer te zetten, en de ander wil het juist zo klein mogelijk.
Bij reviews van kasten kijk ik persoonlijk voornamelijk naar de features en opties kwa kabelmanagement, koeling en installatie en zo. Buiten dat is het gewoon smaak..
Een PC kast is inderdaad erg subjectief.. Ik ben nog een beetje van de oude stempel, ben nog gewend aan de grote saaie kasten uit de jaren 90 van de vorige eeuw.. Mij boeit het uiterlijk weinig tot niets en mijn PC staat onder mijn bureau en ik wil vooral lekker veel ruimte in de kast zodat ik overal makkelijk bij kan.. Ook koelen grotere kasten meestal beter en produceren daardoor ook meteen minder geluid.. Maar als je iemand bent die weinig ruimte heeft of het uiterlijk etc belangrijk vindt dan heb je weer hele andere eisen..
Met een opgenomen vermogen van pakweg 70W voor beide systemen is dat niet gering, dus het devies is: zet je pc op zijn minst in de slaapstand als je hem een tijdje niet gebruikt.
Zelfs in slaapstand verbruikt hij nog altijd stroom:
In slaapstand staan een PC in feite gewoon uit, maar het is een misvatting dat een PC als deze uit staat helemaal geen stroom meer verbruikt! Uit onze tests blijkt dat de machines zodra ze zijn uitgeschakeld nog altijd tussen de 4 en de 8 Watt verbruiken, te verklaren door lekstromen. Wil je er zeker van zijn dat uw PC helemaal geen stroom meer verbruikt? Zet hem dan uit met de knop achterop de voeding of sluit uw PC aan op een handige stroomverdeeldoos met aan/uit-schakelaar.
Het is wel beter dan S1, want dat is helemaal een wassen neus:
In de tabel vind je van de geteste system ook het stroomverbruik in Stand-by S1 en S3 terug. Over S1 kunnen we kort zijn; het stroomverbruik is in alle gevallen slechts marginaal lager dan een PC die gewoon aan staat. Voor je gevoel is het dan misschien wel prettig als je de PC in stand-by zet, je portemonnee zal er weinig van merken.
Beste is dus zoals het artikel van Hardware.info al aangeeft de hele PC fysiek af te sluiten van het stroomnet door zo'n verdeelstekker met aan/uit-schakelaar, dan bespaar je nog meer dan wanneer hij in slaapstand staat.
Onder maximale belasting vraagt ons 1440p-systeem 369W, flink meer dan bijvoorbeeld het 1440p-systeem uit december. De prestaties zijn gelukkig dan ook fors beter. Het 4k-systeem verstookt nog bijna 100W extra
469 Watt voor een PC, ik vind het behoorlijk hoog, zeker in deze tijd waar duurzaamheid toch echt wel een belangrijk thema is, om het over de kosten van energie nog maar niet te hebben. Als je dan een hele dag zit te gamen (8 uur), dan verstook je alleen met je PC al ruim 3.75 kWh per dag. En dan is de monitor, speakerset etc nog niet meegerekend, enkel de PC zelf.
Dat klinkt niet veel maar ter vergelijk: volgens het Nibud verbruikt een gemiddeld Nederlands 2-persoons huishouden 2850 kWh aan stroom per jaar, dat komt dus neer op 7.8 kWh per dag. Dan is die PC alleen al dus verantwoordelijk voor de helft van het dagelijkse gemiddelde, en komen andere stroomverbruikers (monitoren, TV's, radios, koelkast, vriezer, kookplaten, verlichting, airco etc) daar nog eens bovenop.
Het zou daarom fijn zijn als fabrikanten van apparatuur iets meer aan het energieverbruik van hun produkten gingen doen. Vooral GPU's springen er in negatieve zin toch wel bovenuit qua verbruik.
[Reactie gewijzigd door wildhagen op 22 juli 2024 19:05]
Tijdens de verbouwing van mijn nieuwe woning heb ik in m'n werk/game kamer een stopcontact gemaakt die gekoppeld is aan een eigen schakelaar. Aan dat stopcontact hangt m'n volledige systeem. Erg mooie oplossing vind ik zelf
Je hebt ook stekkerdozen met een master-slave (mag je dat zo nog noemen?) functie (voorbeeld). Als je je pc uit zet, gaat alle randapparatuur ook mee uit. Goedkoper dan je huis verbouwen
Punt is wel dat als je de stroom volledig verbreekt de voeding minder lang mee gaat.
Elke keer als je op de schakelaar weer aanzet krijgt de hoofdconsensator van de voeding een enorme stroomstoot. Dit wordt ook wel “inrush current” genoemd en geeft schade aan de primaire zijde (AC) van de voeding.
Beter is om de voeding stand-by te houden. Wel ervoor zorgen dat alle RGB en andere stroomvreters uitstaan in de bios. Een goede voeding heeft een vampire power van minder dan 0,5W.
De voeding permanent aan 230V houden geeft namelijk kans op defecten (oa. single-event burnout en wearout), en dat effect is belangrijker dan de slijtage bij inrush. Er is dan nauwelijks sprake van slijtage, aangezien er PTCs in zitten die de inrush beperken, en daarnaast ziet een condensator vooral slijtage door thermische effecten en daar is een inrush niet energetisch genoeg voor. Verreweg de belangrijkste failure modes van voedingen zijn SEB, wearout en thermische stress. Al die effecten zet je stop door de voeding volledig uit te schakelen.
Als je dan een hele dag zit te gamen (8 uur), dan verstook je alleen met je PC al ruim 3.75 kWh per dag.
Dat is dus anderhalve euro voor 8 uur entertainment... Duurzaamheid is belangrijk, maar je moet het wel relativeren. Vergeleken met andere vormen van entertainment vallen de kosten best mee. Natuurlijk zijn er goedkopere manieren om jezelf te vermaken, maar ook veel duurdere opties.
Bovendien rekent hij nu met het maximale vermogen, dat haal je ook niet bij de meeste games. Ik heb zelf een 5800X3D met een 7900XT (zelfs ook de Asus tuf oc variant, nog niet undervolted, moet ik eigenlijk eens gaan doen), dat zou dichter bij dit 4K systeem moeten zitten dan bij dat 1440p systeem volgens mij, qua prestaties en qua stroomverbruik. Net even starfield opgestart en mijn systeem trekt zo'n 330 watt uit het stopcontact (beetje afhankelijk van waar ik ben). En dat is een erg zware game, er zijn ook genoeg lichtere games die veel minder verbruiken.
edit: Trouwens in slaapstand verbruikt mijn systeem nog 2-3 watt, niet de 4-8 die @wildhagen van hardware info haalt... Maar ik zie nu ook dat hij dat doet uit een bijna 17 jaar oud artikel!!!
[Reactie gewijzigd door Finraziel op 22 juli 2024 19:05]
Ik ben het grotendeels eens met je verhaal, maar gelukkig is het standby en 'uit' verbruik wel wat lager dan in jouw quote bij mij.
Ik heb een vergelijkbaar systeem als het 4k systeem in deze BBG en die verbruikt in sleep ongeveer 2 watt. En als ie uit is (met ErP op 'aan') varieert het een beetje onder de 1 watt, soms hele lage waardes als 0 of 0,2 en soms wat hoger richting de 0,7 of 1,1W.
Dat zal overigens vast deels zo laag zijn omdat ik er een "80 plus titanium" voeding in heb gezet.
Maar ik was vooraf van plan om deze computer voor dagelijks gebruik in te zetten, maar het hoge idle verbruik viel mij nogal tegen. Dus ik heb uiteindelijk maar alle dagelijkse dingen gemigreerd naar een laptop die ik ook al had; die verbruikt zo'n 8W in "desktop tonen en verder niks doen" vs zo'n 80W. Die desktop gebruik ik nu eigenlijk alleen voor gaming en ander zwaar werk.
Maar het piekverbruik zegt weinig. Als dat slechts 1% van de tijd het geval is tijdens het spelen van het spel, en je verder eerder de helft of minder dan dat verbruikt, is het een heel ander verhaal.
Zelfs in slaapstand verbruikt hij nog altijd stroom:
Dat is al lang niet meer zo, mits je de juiste BIOS instellingen gebruikt
Ik heb op mijn Zen 3 Ryzen bord van ASUS (X570-P) een instelling in de BIOS zitten die - als ik het goed hebt "ErP ready" heet. Wanneer ingeschakeld observeer je twee dingen: Verbruik wanneer uitgeschakeld is sterk gereduceerd, en wanneer je de computer inschakelt hoor je een relais schakelen. Wake-on-LAN blijft gewoon werken met deze instelling.
Je linkt naar een artikel van 2007. Toen was de wetgeving rond sluimer verbruik anders.
Een PS4 bijvoorbeeld verbruikt in slaapstand tussen de 0,5 en 3watt. (3 watt als wake on lan en wifi opstaan). Niet nul natuurlijk maar minder dan in uw link.
Mijn PC hoek zit achter een slimme stekker. Hiermee gaat alle randapparatuur uit behalve de PC kast zelf. Dat is een 5800x met 7900xt en verbruikt volgens (een andere) slimme stekker zon 2 watt als deze uit staat.
Met een aan/uit schakelaar heb ik na een aantal jaar langzaam mijn voeding opgeblazen. Nu was dit al wel een oud beestje, en misschien kunnen moderne voedingen er beter tegen, maar na afloop had ik gelezen dat het beter is om je voeding niet zo vaak op die manier te schakelen.
Zo erg ben ik hier niet mee bezig. Ik woon alleen in een klein koophuis en mijn verbruik ligt aardig in lijn met het gemiddelde, vanwege:
>Ik moet werken en ik game ongeveer 1 uur per dag.
>Mijn systeem is redelijk zuinig (7800X3D, RTX4080) en de warmte is in de winter geen last, scheelt gas.
>Ik heb cassette airconditioning die het zomers koel houd in mijn huis met kamer op het zuiden. In de winter verwarmd deze via warmtepomp-principe en scheelt dat weer gas (gas verbruik 700 kuub/jaar, elektra 3500 kWh)
>Ik schakel de PC niet van het net als ik er niet ben. Dat hele kleine beetje dat dit aan stroom kost win ik weer terug door de condensator in de voeding te sparen.
>Hier nog geen zonnepanelen. Gaan wel komen.
Ik kan me de hele dag bezig houden met kleine restjes te besparen, maar comfort is ook heel belangrijk. Als ik terug kom van mijn zaak ben ik moe en wil ik het lekker makkelijk hebben de avond. Daarentegen kijk ik weinig TV zodat deze ook niet veel uren maakt. Douchen doe ik rond de 6 minuten per beurt met waterbesparingskop.
Ik zou best wat kunnen besparen, maar waarom zou ik veel extra moeite doen als ik ook hard werk en mijn huis zie als plek met ontspanning en luxe? Er mag ook geleefd worden en in de winter is het gewoon 21 graden binnen.
Er zijn genoeg opties die minder gebruiken. Maar dan lever je dus in op performance. Is met een auto precies hetzelfde, een snellere auto gebruikt energie om sneller te rijden dan een eco auto.
Als je dus zo veel mogelijk stroom wilt besparen kan je het beste lower end GPUs kopen en dan elke generatie upgraden om toch redelijk performance te houden. Nog een undervolt erop en je zit heel goed. Ookal moet je jezelf dan wel gaan afvragen of het energiegebruik van productie en transport afweegt tegen een GPU met hoger stroomverbruik langer houden.
Als fabrikanten alleen maar modellen gaan maken met de focus op puur stroomverbruik laten ze de deur ook wagenwijd open om door een ander verslagen te worden. 99% van de mensen op deze wereldbol kiest toch wel voor performance.
En niet iedereen leeft in Nederland waar de stroom duur is. Dus die boeit het vrij weinig.
Plus, wie net 2300 euro plus verzendkosten plus een goede bijbehorende monitor heeft besteld voor al richting de 3000 euro bij elkaar om dan 8 uur per dag te gaan lopen gamen zal het ook z'n reet roesten of het een wattje meer of minder verbruikt. Hoeveel mensen gamen er überhaupt zoveel uur? Klinkt als of een professional of een verslaafde.
Gamen kost nu eenmaal energie. Mijn houtbewerkingshobby ook, al die machines en afzuiging en bijverwarming in de winter tikt ook wel aan. Spelen met ChatGPT slurpt heel wat aan hun kant, elke dag met de auto naar het werk of een hobby waarbij je met de auto moet kost energie etc. Fietsend naar het werk plus boek lezen en wandelen als hobby dan maar
Een keertje ja, dat doe ik ook wel eens in het weekend en ik heb een toffe game en verder niks te doen. In een vakantie ook wel eens meer dagen achter elkaar. Maar dan boeit stroomverbruik niet zo. De klacht - zoals ik het lees - ging over dat zo'n pc de helft van het stroomverbruik van een gemiddeld huishouden voor z'n rekening neemt, dus dat gaat eerder richting dagelijks 8 uur gamen en dat minstens 5x per week, 40 uur of meer. En dat elke week. Dat gaat mijn inziens richting professioneel gamen of toch een tikkeltje verslaafd. Of zie je dat anders?
Ook de processor is de revue al gepasseerd. De R5 7600 heeft zes rappe cores, maar de ultieme gameprocessor is de R7 7800X3D die je ook in het 4k-systeem vindt. Die zou je kunnen overwegen voor deze build, maar dan is een stevigere koeler ook wel aan te raden.
Is de 7800X3D zoveel lastiger te koelen (door extra 3D cache)? Gezien die qua power gebruik niet significant anders zit dan een 7600 volgens de Tweakers review.
Verder goed te zien dat ondertussen AM5 moederborden heel langzaam iets goedkoper beginnen te worden, zonder direct naar een A620 te gaan, die vaak wel heel erg karig zijn.
Volgens mij is dat een misvatting ja... Hij wordt heter, maar dat komt doordat hij minder goed is in zijn hitte afvoeren door die extra laag cache. Maar de koeler heeft inderdaad niet echt meer te doen.
De waarheid ligt in het midden. Een koeler hoeft bij een 7800X3D inderdaad helemaal niet veel warmte af te voeren, i.t.t. bij bijvoorbeeld een 13900K, dus de koeler hoeft veel minder goed te zijn. Aan de andere kant wordt de temperatuur in de 7800X3D veel sneller hoog, en dat kun je compenseren met een " overkill" koeler die de temperatuur van het contactoppervlak tussen CPU en koelblok lager houdt. Dan kan de CPU zelf zijn warmte makkelijker kwijt en blijft die ook minder heet.
Dat valt echt reuze mee en wellicht handig om te weten is dat AMD deze CPU 'voorgeprogrammeerd' heeft waardoor je niet zomaar een hogere voltage via de bios kan instellen althans niet via een simpele Vcore setting.
In het algemeen luidt het devies met een x3d processor; des te beter de koeler, des te langer de CPU een hogere boost klok kan aanhouden.
Ik vind van niet. kheb nu een arctic watercooler 280 ligquid freezer II icm 7800x3d koelt als een malle. komt niet boven de 70 graden cpu package uit!! bij een dikke benchmark. Hier wel gehouden aan het offset principe wat bij de handleiding kwam dekt ie net mooier de ccd af.
Met gamen blijft ie onder de 60. En dan laat ik hem gewoon stock lopen. bij idle gewoon 40 graden en lager.
Deze 4k built draait bij mij al een maand als een zonnetje. Ik heb alleen een andere voeding (Be quiet! Pure Power 12 850W) en Noctua fans erin zitten. Systeem start wel traag op maar daar heb ik geen last van. Als deze maar snel is zodra opgestart, en dat ie ie!. Ook produceert deze built ook de nodige warmte. De computer staat onder mijn bureau en ik voel de warmte er onder uit komen. Somt tot het zweten aan. Verder heb ik gekozen voor SSD van Lexar (NM790 2+4GB).
Heeft te maken met het “trainen” van het AM5 geheugen. Dat moet een keer gebeuren, maar hoeft niet steeds herhaald. De standaard instellingen in het bios dwingen dat wel af. Het duurt/duurde bij mij iets van 3 a 4 minuten. Daar is een oplossing voor!
In de bios kun je memory trainen bij start disablen. Dat heet in iedere BIOS anders. Als je het Asrock moederbord hebt moet je “memory context restore” op enabled zetten (in menu OC Tweaker).
Maar let op! Het systeem wordt dan onstabiel als je niet ook de optie onder Advanced in “AMD CBS/UMC Common options/DDR Options/DDR Controller Configuration/DDR Power Options/Power Down Enable” ook op Enabled zet. (vraag me niet hoe ik dat gevonden heb, de ingenieurs bij Asrock mogen nog wel een lesje HMI bouwen volgen)
Met deze twee opties is het opstarten van minuten naar seconden gegaan. Laat ff weten of het gelukt is!
De geproduceerde warmte is gelijk aan het verbruik van het systeem, en het verbruik van hardware is tegenwoordig altijd makkelijk terug te vinden in reviews.
En dan zie je dat zeker de high-end hardware in load-toestand makkelijk in de buurt komt van een klein elektrisch kacheltje. Als dat in de zomer aan staat in een zolderkamertje, tja, dan wordt het al snel heet...
De Ryzen 7000's en met name de X3D en de non-X-varianten vormen trouwens een mooie uitzondering op die regel, die zijn ontzettend zuinig voor hun prestaties. Maar Intel's vlaggenschip, de i9 13900KS, daarentegen...
[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 19:05]
Ik heb net een Asus B650E-I gekocht en die start ook langzaam op. Bij mij was het probleem de EXPO instelling in de bios. Als je Asus de memory timings laat uitzoeken (EXPO-I) dan gaat het opstarten ineens heel langzaam.
Ik heb hem voor nu maar terug gezet op AUTO. Ik denk dat die uiteindelijk handmatig goed moeten worden gezet om het systeem snel te laten draaien zonder boot problemen.
Nee. Het idee is dat je op hoge resolutie over het algemeen je gpu als bottleneck hebt en je cpu dus minder invloed heeft. Op lage resoluties kan je cpu je framerate dan misschien van 200 naar 250 tillen of zoiets (iets wat alleen competitieve over het algemeen interessant zullen vinden).
Dat is in ieder geval de reden waarom het zo in het artikel staat. Ik weet niet of ik het er 100% mee eens ben. Zelf heb ik een 5800X3D, vorige generatie dus, maar die heb ik vooral gekocht om de dalen in framerate op te vangen, de 1% of zelfs 0,1% lows. Dat heeft vaak niet zoveel invloed op je gemiddelde fps, maar als je eens per 10 seconden ineens even een frame hebt wat een stuk langer duurt om te renderen dan kan dat de ervaring wel negatief beïnvloeden. En vaak zijn dat soort lag spikes wel veroorzaakt door de cpu. Een snellere cpu, en vooral zo'n X3D model, kan dus ook gewoon helpen een vloeiendere ervaring te geven, ook als je niet probeert op 200+ fps te spelen.
Maar daarbij wel de kanttekening dat het ook weer geen erg groot probleem is, het is dus niet iets wat ik aan zou raden als je budget wat krap is. Een dikkere videokaart gaat meestal meer doen voor je ervaring. Zo'n cpu kan alleen net de kers op de taart zijn.
Ikzelf was ook aan het kijken naar de ASUS TUF Gaming B650-PLUS WIFI Mobo.
Echter las en zag ik op LTT dat er veel problemen waren rondom de BIOS (traag opstarten en software problemen).
Zijn deze inmiddels als opgelost?
Anders ga ik toch liever voor de Gigabyte B650 AORUS ELITE AX...
ik heb dan wel een ander asus bord X670E plus, maar als je in de bios de setting aanpast dat hij niet bij iedere boot het geheugen opnieuw gaat zitten testen, en je installeert tevens die Armoury crate niet is het net zo snel als ieder ander bord wat ik hiervoor had.
Ik heb hem een maandje terug overwogen, maar de laatste ervaringen op fora die ik toen kon vinden waren nog aardig verdeeld. Ben toen voor de MSI Tomahawk versie gegaan (ietsje duurder, maar refurbished even duur), daarvan kon ik wel vinden dat problemen redelijk waren opgelost. Verliep allemaal redelijk soepel, maar wel hele trage boot nog. Je hebt een optie voor een snellere boot maar die kreeg ik niet stabiel aan de praat i.v.m. RAM en CPU overclock. Dus voor nu de 1 minuut boot maar even voor lief genomen. Wellicht dat het in de toekomst wat beter wordt.
Dit moederbord werkte bij mij niet met een EXPO-profiel met precies hetzelfde RAM als in deze Best Buy.
Nu heb ik ander ram en start het systeem snel op zonder problemen mét EXPO aan.
Leuke content voor op de zaterdag ochtend!
Kunnen jullie eens een BBG maken met 2ehands componenten? Ben namelijk wel benieuwd wat voor keuzes jullie daarin zullen maken.
In de video zit trouwens bij het 4k systeem 2 prijsfouten, als je voor 116 een corsair 850w shift voeding kan kopen en voor 59 een North mag je mij een berichtje sturen…
Da's wel een leuk idee, ben benieuwd of meer mensen dat zouden zien zitten. Nu is de supply van tweedehands onderdelen natuurlijk wel veel beperkter, dus potentiële kopers zullen zo'n advies nooit zo makkelijk één-op-één kunnen overnemen als een reguliere BBG, maar wie weet is het ook gewoon leuk om te zien/lezen.
En bij dat bonnetje is idd wat fout gegaan, de totaalprijs klopt wel gewoon gelukkig
Leuk om een reactie te krijgen!
Ik zat te kijken en het schoot me ineens te binnen.
Vooral ook omdat ik het zelf erg leuk vind om V&A af te struinen.
De markt varieert 2ehands natuurlijk behoorlijk zoals jezelf al aanhaalt, maar misschien een idee om een soort baseline te zetten (jullie build) met goed wat alternatieven per onderdeel?
[Reactie gewijzigd door Lappieboy op 22 juli 2024 19:05]
Wordt erg lastig denk ik, omdat het aanbod zo enorm varieert.. Het ligt er ook maar net aan uit welke periode de aangeboden hardware allemaal komt etc.. Je kan denk ik als iemand op zoek naar 2e hands PC spullen het beste Tweakers best buy guides van +/- 4 jaar geleden erbij pakken en die hardware bij elkaar zoeken, of een complete PC kopen die aan die specs voldoet.. Dat is een beetje de gemiddelde periode dat de meeste PC gamers upgraden denk ik.. Ik wel in ieder geval.. Of je gaat uit van verschillende budgetten en zoekt daar dan de op dat moment beschikbare beste hardware bij.. Maar zoals gezegd, dat verschilt zo enorm, en niet alles is altijd even goed te krijgen 2e hands.. Tenzij je alleen naar aangeboden complete systemen kijkt om het te vereenvoudigen..
Een tijdje geleden was er een leuke video van twee redacteurs die een systeem bouwden. Een systeem uit de jaren 90 en een nieuw 4K systeem. In de video werden gemaakte keuzes uitgelegd. Misschien is het leuk om twee redacteurs een bepaald budget te geven om daarvan tweedehands onderdelen te kopen (anoniem op tweakers v&a) en een systeem te bouwen en daar een video over te maken. In de video worden dan keuzes uitgelegd tijdens het bouwen en uiteraard benchmarks gedraaid en vervolgens kan een ‘winnaar’ worden uitgeroepen. Niet een bbg pur sang, maar wel informatief voor de tweaker die een tweedehands systeem wil samenstellen.
[Reactie gewijzigd door meestertje op 22 juli 2024 19:05]
Je zou er ook een keer een special over kunnen maken. Inclusief de ervaring op V&A. Is het überhaupt mogelijk om een systeem bij elkaar te sprokkelen? V&A is misschien toch een beetje onderbelicht op Tweakers.
waarom zijn die videokaarten hier zo duur t.o.v. de VS? ze worden daar overspoeld met aanbiedingen waardoor er vaak 130 dollar verschil zit tussen de prijs daar en hier.
Zorgt er voor dat je RAM op de juiste snelheid draait. Of eigenlijk overclocked het je RAM automatisch (in dit geval naar 6000MT). Je kan op de AMD website kijken voor meer informatie.
Ik lees de BBG altijd met interesse, kijkend naar wat ik over een tijdje eventueel kan kopen of upgraden.
Maar 1440p is toch altijd 2560x1440? Dan is die 7800XT best overkill, lijkt me. Ik heb een 1440p UW (3440x1440) met aanzienlijk meer pixels te renderen en ik draai op een RX 6700 en een R5 3600 met 16GB. Draait allemaal prima, dus een 2560x1440 moet hij al helemaal makkelijk trekken.
:strip_exif()/i/2006146846.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145472.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145470.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145474.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005561292.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005816752.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005816750.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005816754.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005816756.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005931468.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005931470.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005931472.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005931474.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007510838.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007510840.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007510842.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007510844.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007510846.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007510848.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006077304.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006077306.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006077308.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006077310.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006077312.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006077314.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006129336.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005055790.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005055788.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005055794.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005055796.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005055798.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005055802.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005056836.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005238314.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005238316.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005238318.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005238320.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005238322.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005238324.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005345250.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005345252.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005345254.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005374944.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005374946.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005374948.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005374950.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005374952.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005374954.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005776726.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005776728.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005776730.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005806996.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005806998.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005807000.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005941474.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005941476.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005941478.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005941480.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005966390.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005966392.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005966394.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746302.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746304.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746306.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746308.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746310.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746312.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746314.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746316.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746318.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746320.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746322.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746324.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746326.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005746328.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778180.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778182.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778184.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778186.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778188.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778190.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778192.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778194.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778196.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778198.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778200.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778202.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778204.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778206.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005778208.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006145482.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145484.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006145480.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005553786.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006189464.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408112.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408114.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408116.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408118.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408120.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408122.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408124.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408126.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408128.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005408130.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508974.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508976.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508978.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508980.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508982.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508984.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508986.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508988.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508990.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508992.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508994.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508996.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005508998.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005509000.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005509002.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005509004.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005509006.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005509008.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558476.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558478.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558480.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558482.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558484.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558486.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558488.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558490.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006558492.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005345244.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005345246.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005345248.png?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2004698264.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2004752984.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2004752986.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2004752988.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006300712.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006300714.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006300716.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006300718.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007151848.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007151850.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2007151852.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595070.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595072.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595074.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595076.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595078.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595080.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005595082.webp?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630264.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630266.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630268.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630270.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630272.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630274.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630276.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005630278.jpeg?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005501988.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005501990.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005501992.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005501994.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005501996.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005501998.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005502000.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005502002.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005502004.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005502006.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005502008.webp?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2005502010.webp?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513760.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513762.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513764.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513766.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513768.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513770.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513772.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513774.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513776.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513778.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513780.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513782.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513784.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513786.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513788.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513790.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513792.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513794.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513796.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2005513798.jpeg?f=thumblarge)
:fill(white):strip_exif()/i/2006146616.jpeg?f=thumbmedium)
:fill(white):strip_exif()/i/2006146610.jpeg?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002792698.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003486814.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582428.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005117528.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2003009536.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004636560.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2002695306.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2005788964.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004582430.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004953900.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/77026/techno.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/285020/crop6085b8acc4f0d_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/66961/crop5c20da5d3451c_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/14/wildhagen60x60.jpg?f=community){kind=small}
/u/257022/crop629738e7a7bae_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/677/crop5e62ccc026e5a_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/44074/avatar001.gif?f=community){kind=avatar}
/u/1830/acm.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1800034/crop632b2a1585af6.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/269918/Cerberus60x60.jpg?f=community){kind=small}
/u/189240/av70.png?f=community){kind=small}
/u/357567/crop5dfcfaa04d0e8_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/148921/meteoravatar.png?f=community){kind=avatar}
/u/420938/Naamloos.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/117379/KazuAva.gif?f=community){kind=small}
/u/284549/crop5c8c1d3ca48d4.png?f=community){kind=small}
/u/581763/crop671d464e1d270_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/145751/check-in-minion-small2.jpg?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
/u/319863/Omnom.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/620311/crop56a10f31220f9_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/67066/crop5df8a7920e238_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/525433/crop5a0c4a8092f82_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/673638/crop55d1d48f1b0aa_cropped.png?f=community){kind=small}
/u/1157428/crop5ff04a45b6882_cropped.png?f=community){kind=small}