Een jaar lang 'consoleoorlog'
Hoewel 2013 meer met zich meebracht, stond het inmiddels bijna afgelopen jaar wat gaming betreft toch vooral in het teken van de introductie van de PlayStation 4 en de Xbox One. Beide consoles beleefden dit jaar hun onthulling en kwamen tegen het einde van het jaar ook al op de markt. De verschillende hoofdstukken die deze 'consoleoorlog' kent, vormen de rode draad door 2013, waardoor al het overige op gamesgebied een beetje naar de achtergrond werd gedrongen. Desondanks stippen we op de volgende pagina's ook onderwerpen aan die niet direct met Sony of Microsoft hebben te maken.
Eind februari presenteerde Sony zijn PlayStation 4, tijdens een persconferentie in New York. De vanuit alle windstreken ingevlogen media kwamen er echter betrekkelijk bekaaid vanaf. De Japanse fabrikant kondigde de console weliswaar aan en toonde enkele games, maar liet de hardware zelf nog niet zien. Ook was Sony nog steeds terughoudend met het vrijgeven van technische specificaties. Desondanks sleutelde Tweakers op basis van de specs die wel bekend waren, een 'test-pc' in elkaar die middels benchmarks mocht laten zien hoe krachtig de PS4 ongeveer zou worden.
'Consoleoorlog' vormt de rode draad door 2013
De presentatie van Microsofts nieuwe console liet wat langer op zich wachten, maar eind mei onthulde het Amerikaanse bedrijf dan toch zijn Xbox One. Anders dan Sony toonde Microsoft wel direct de console zelf, en leek daarmee en klein slagje te slaan in de vooral door de media opgeworpen strijd tussen beide consoles. Die vreugde bleek van korte duur. De presentatie van de Xbox One riep vooral veel vragen op waarop geen antwoorden kwamen. Ook tijdens de traditionele Xbox-persconferentie op de E3 werd met geen woord gerept over drm, always-online en nog andere onderwerpen waar veel gamers vragen over hadden. In plaats daarvan hield Microsoft een 'mooi-weershow' waarbij vooral heel veel games werden getoond.
Sony profiteerde ondertussen optimaal van het pr-gestuntel van Microsoft, en riep vooral wat gamers wilden horen. De PlayStation 4 zou een game-console in optima forma worden, zonder onnodige beperkingen. Bovendien ging Sony met de PlayStation 4 honderd euro onder de prijs van de Xbox One zitten. Mede hierdoor wees ook Tweakers Sony aan als winnaar van deze ronde in de consolestrijd. Achteraf was dat misschien niet eens omdat we toen dachten dat die console de betere van de twee zou zijn, maar vooral omdat Sony zijn boodschap beter voor elkaar had dan Microsoft.
Tijdens Firstlook 2013 liet Tweakers een aantal leden van de community aan de slag gaan met de nieuwe consoles, en vroeg hen achteraf naar hun bevindingen.
Dat laatste bleek pas goed kort na de E3. Sony werd massaal uitgeroepen tot winnaar van de E3, en dat moet Microsoft aardig in paniek hebben gebracht. Het gevolg? Het Amerikaanse bedrijf gooide zijn strategie volledig om. Eindelijk werden de pijnpunten wel besproken. In plaats van ze uit te leggen, besloot Microsoft ze echter direct te schrappen. Pas bij het bespreken van de wijzigingen en het doornemen van de gevolgen bleek hoeveel extra potentie de geschrapte elementen die console hadden kunnen bieden.
Alsof dat nog niet genoeg was, had Microsoft nog een vervelende boodschap in petto voor onder meer België en Nederland. De Xbox One zou aanvankelijk in 21 landen tegelijk uitkomen, maar Microsoft bracht dat aantal terug naar 13 en daarbij viel de Benelux buiten de boot. Microsoft schreef het uitstel toe aan traag verlopende localisatie. Aangenomen werd dat de Xbox One hier in het voorjaar zou verschijnen, maar in december ging het gerucht in omloop dat het mogelijk nog langer gaat duren en dat de Xbox One wellicht pas in het derde kwartaal van 2014 in België en Nederland verschijnt.
Dat betekent echter niet dat er geen Nederlanders zijn die de console al eerder in huis hebben. Toen Microsoft de Xbox One op 22 november op de markt bracht, staken veel Nederlanders even de grens naar Duitsland over om daar een console te scoren. Ook Tweakers importeerde de Xbox One, en besprak uiteraard ook de PlayStation 4, die op 29 november wél gewoon in de Nederlandse schappen lag. Overigens is dat apparaat voorlopig uitverkocht, zelfs de pre-orders zijn nog niet allemaal uitgeleverd.
Magnum opus van de oude garde
Terwijl de gameswereld de ontwikkelingen rond de Xbox One en PlayStation 4 op de voet volgde, verschenen er uiteraard ook weer een hoop games in 2013. De generatie waar de Xbox 360 en de PlayStation 3 onderdeel van uitmaken nadert natuurlijk zijn eindpunt. Dat betekent dat er op termijn steeds minder games voor die consoles zullen verschijnen, maar ook dat de games die nog wel verschijnen vaak kwalitatief dik in orde zijn. Het is immers algemeen bekend dat consoles hun beste games tegen het einde van hun levensloop krijgen.
Dat lijkt in het geval van de Xbox 360 en de PlayStation 3 niet anders. Met Beyond: Two Souls en The Last of Us werd de PS3-catalogus uitgebreid met twee prachtige games, terwijl ook God of War: Ascension nog op de markt kwam. Daarmee wist de PlayStation 3 zich ook beter ondersteund door exclusieve games dan de Xbox 360. Met alleen Gears of War: Judgment was 2013 voor Xbox 360-gamers een vrij karig jaar als het gaat om titels uit de studio's van Microsoft zelf. Op dit punt legde de console van Microsoft het in 2013 ook af tegen de Nintendo Wii U, die met onder meer Pikmin 3 en Super Mario 3D World enkele goede exclusieve titels erbij kreeg.
Videoreview Grand Theft Auto V.
Gelukkig voor Xbox 360-gamers zijn er nog genoeg multiplatformgames uitgebracht, en de blikvanger daar was natuurlijk vooral de grote, langverwachte game die medio september op de markt kwam: Grand Theft Auto V. Tweakers beloonde het spel met een 9,5 en bestempelde de titel van Rockstar Games bij voorbaat als de game van het jaar, al is dat bij Tweakers een prijs die bepaald wordt door stemmen van de bezoekers en niet door de redactie.
De kans dat GTA V voor zijn eindejaarsprijzen concurrentie krijgt van traditionele grote games als Call of Duty: Ghosts en Battlefield 4 lijkt klein. Beide games kampten na hun release met flink wat technische problemen en verloren daardoor een deel van hun populariteit, terwijl EA met FIFA 14 ook niet zijn sterkste FIFA ooit op de markt bracht. Ook F1 2013, PES 2014 en Need for Speed: Rivals lieten te wensen over.
Het najaar werd dus weer gevuld met de nodige grote games, maar ook eerder in 2013 verschenen er grote games. Zo beleefde onze favorite gamechick Lara Croft een prima comeback met Tomb Raider en ook BioShock: Infinite gooide hoge ogen. EA sloot ondertussen de Crysis-trilogie af met Crysis 3, terwijl Codemasters een beetje teleurstelde met Grid 2. Tegenvallen deed Ubisoft juist niet met Splinter Cell: Blacklist, dat ons enorm goed beviel. Dat geldt ook voor de dit jaar verschenen consoleversie van Diablo III, al haalde die versie het voor ons niet helemaal bij de in 2012 verschenen pc-versie.
Videoreview Tomb Raider.
Daarmee is de brug gemaakt naar het krachtigste gameplatform dat je kunt krijgen. De pc zit in een minderbedeelde positie als het gaat om multiplatformgames. Pc-gamers wachten bijvoorbeeld nog steeds op hun Grand Theft Auto V, terwijl het nog steeds tamelijk gangbaar is dat games eerst op de consoles verschijnen en pas enkele weken later voor de pc. Dit jaar werd onder meer Assassin's Creed IV: Black Flag toegevoegd aan de lijst van games waarbij die aanpak gold.
Toch kunnen ook pc-gamers best voldaan terugkijken op 2013. Zij konden steevast rekenen op nextgen-versies van de multiplatform-games die wel gelijktijdig verschenen, al was FIFA 14 daarop een onaangename uitzondering omdat pc-gamers het daarbij moesten doen met de currentgen-versie. Niet getreurd: met titels als Total War: Rome II, Starcraft II: Heart of the Swarm, en SimCity had ook de pc geen verkeerd jaar op het gebied van platformexclusieve games, al kwam die laatste titel minder goed uit de verf dan de bedoeling was.
Serverproblemen, uitstel en faillissement
Niet dat SimCity nu echt uniek in zijn soort was, maar de verbindingsproblemen die het pc-spel na release teisterden bleken haast profetisch voor de rest van 2013. Nooit was er een jaar waarin zoveel releases door verbindingsproblemen niet of nauwelijks bruikbaar waren. SimCity beet in maart het spits af. De game eiste dat de gebruiker continu verbonden was met een centrale server. Zodra dit laatste niet het geval was, kon het spel niet opgeslagen worden, en ook om in te loggen moest er verbinding zijn met de server.
Dit bleek een recept voor een flinke catastrofe. Duizenden, zo niet miljoenen gamers wereldwijd konden hun game niet spelen omdat de servers zo zwaar onder druk kwamen te staan dat ze feitelijk doorlopend offline waren. Electronic Arts en EA Maxis werden slachtoffer van de populariteit van SimCity, en EA zag zich genoodzaakt de gedupeerde gamers tegemoet te komen met een gratis spel.
Videoreview SimCity.
Zoals gezegd stond SimCity zeker niet alleen. Diverse games sloten zich in de loop van het jaar aan met hun eigen problemen, al zorgden die problemen er meestal niet voor dat titels volledig onspeelbaar werden. Diverse games, zoals Battlefield 4, kampten rond hun release bijvoorbeeld wel met verbindingsproblemen voor de online spelmodi, maar dan konden spelers in elk geval nog wel de singleplayer-modus spelen. Dat was bij SimCity niet zo. Maar er was nog een ander groot spel dat in die categorie viel.
Grand Theft Auto (niet) Online
Terwijl de kalender begin oktober bereikte, maakte de hosannastemming rond Grand Theft Auto V langzaam plaats voor wat kritischer geluiden. Zo werkten enkele netwerkfeatures van het spel niet naar behoren, maar het ergste moest nog komen. Op 1 oktober bracht Rockstar Grand Theft Auto: Online uit, wat feitelijk de multiplayercomponent van GTA V was. Gezien de grote populariteit van dat spel hadden sommige gamers het al aan zien komen, en hun verwachtingen werden werkelijkheid: de servers van GTA: Online bezweken onder de druk en dat maakte het spel dagenlang onspeelbaar, zowel op de PlayStation 3 als de Xbox 360. Tot overmaat van ramp bleek het zelfs voor problemen in de singleplayer van GTA V te zorgen.
Niet verschenen
Behalve verbindingsproblemen kende de traditionele gamesmarkt in 2013 nog een trend, al is die wat minder specifiek gekoppeld aan dit jaar aangezien het een probleem van alle tijden lijkt: het uitstellen van games. Het begon al met Ubisoft, dat Rayman: Legends uitstelde naar het najaar, tot ongenoegen van de ontwikkelstudio van Michel Ancel, die verantwoordelijk was voor het spel. Later stelde de Franse uitgever gamers nogmaals teleur door aan te kondigen dat Watch Dogs, waar veel van verwacht wordt, doorschuift naar 2014. Diezelfde uitgever verplaatste ook South Park: The Stick of Truth naar 2014. Ook Wolfenstein: The New Order had in 2013 het daglicht moeten zien, maar werd door Bethesda uitgesteld tot volgend jaar. Verder werd anderhalve maand voor de release van de PlayStation 4 bekend dat racegame Driveclub pas in 2014 zal verschijnen.
Het einde van THQ
Uitstel is nooit leuk, maar het kan nog erger. Vraag maar aan de dames en heren van de gevallen uitgever THQ. Het verval van de uitgever was al jaren bezig en het in januari uitgesproken faillissement diende zich al in 2012 aan. De eerste maanden van 2013 stonden dan ook vooral in het teken van veilingen. Diverse franchises van THQ vonden een ander onderkomen. Zo ging Relic Entertainment, bekend van Company of Heroes, naar Sega, terwijl Koch Media de nieuwe eigenaar werd van Volition en de Saints Row-franchise. In april en mei werden THQ's laatste eigendommen geveild en verdween de eens zo grote uitgever naar de geschiedenisboeken.
Wat we (bijna) niet bespraken
Ondanks het grote aantal games dat we op Tweakers bespreken, glipt jaarlijks toch altijd een paar grote titels door onze netten. De redenen daarvoor lopen uiteen. Hoewel we grote titels in de regel altijd zullen behandelen, moeten games die net niet in die categorie vallen af en toe ook een beetje in een gunstige periode op de markt komen. In drukke periodes willen zulke games nog weleens blijven liggen, en dan rest slechts een oneervol plekje op deze jaarlijks terugkerende pagina.
Dlc en mobiele games
Met sommige dingen kunnen we vrij snel afrekenen. Op de gemiddelde gamesite zal een dlc-pakket bijvoorbeeld al snel goed zijn voor een review, maar niet op Tweakers. Hoewel we af en toe aandacht hebben besteed aan dlc-pakketten voor grote games, hebben we ze (bijna) nooit gereviewd, en dat zal in de nabije toekomst ook niet gebeuren. Waar we wel graag meer mee zouden willen doen, maar door gebrek aan tijd en handjes lukt het zelden, is mobile gaming. Dit jaar publiceerden we welgeteld één special over mobiele games, wat uiteindelijk meer een iOS-gamespecial werd dan een algemene round-up van mobile gaming, vooral door het ontbreken van games voor Android. En daarmee is meteen een goed voornemen voor 2014 binnen: zorgen dat gamers met een Android-apparaat, toch het grootste mobiele platform, komend jaar ook aan bod komen op Tweakers.
Nintendo
Een ander onderwerp dat met enige regelmaat onderbelicht blijft op Tweakers, is in één woord samen te vatten: Nintendo. Zeker de pc, maar ook de Xbox- en PlayStation-platformen hebben een groter draagvlak op Tweakers, wat de keuze in wat we wel en niet bespreken meestal niet in het voordeel van Nintendo's games laat uitvallen. Dat betekent uiteraard niet dat er geen fans van de Japanse gamesfabrikant zijn. Zij kregen dit jaar op de valreep de review van Super Mario 3D World, maar zullen ondertussen gemerkt hebben dat games als Pikmin 3 en The Wonderful 101 niet als reviews op Tweakers verschenen. Daar komt dan nog bij dat we multiplatformgames vrijwel nooit op de Nintendo Wii U, maar praktisch altijd op de Xbox 360 of PlayStation 3 aangeleverd krijgen. Dat alles maakt dat er in 2013 weinig Wii U-artikelen op Tweakers verschenen, en ook daarin zouden we in 2014 graag wat meer balans willen krijgen.
Handhelds
Daar hoort voor een deel overigens ook de handheldmarkt bij, waar Nintendo met zijn diverse handhelds natuurlijk een belangrijk aandeel in heeft. Dit jaar kwam er zelfs weer een nieuwe handheld-console uit de Japanse koker: de Nintendo 2DS die door Nintendo werd gepositioneerd als een goedkoper alternatief voor de Nintendo 3DS. Tweakers was echter niet onverdeeld positief over het nieuwe apparaat en vond het stempel 'goedkoper alternatief' ook wel meevallen.
Randapparatuur
De haalbaarheid van onze plannen voor 2014 zal mede worden bepaald door de tijd die voorhanden is, en de vraag in hoeverre die niet al besteed moet worden aan andere belangrijke games - waarvan er in 2014 natuurlijk ook weer een groot aantal zullen verschijnen. Een ander onderwerp waar je nu bijvoorbeeld nog weinig over leest is randapparatuur. Content over controllers, toetsenborden, muizen, headsets en racestuurtjes staat ook op ons verlanglijstje voor aankomend jaar, al is vooralsnog niet duidelijk in welke vorm we die content zouden gieten. Kortom: wordt vervolgd.
Persoonlijke favorieten
Hoewel de redactie van Tweakers geen games van het jaar kiest, want daar hebben we immers de Gouden Steeksleutels voor, hebben ook gameredacteuren natuurlijk hun favoriete games. Dat zijn niet per definitie de games die de hoogste cijfers kregen, want persoonlijke voorkeuren sluiten niet altijd aan bij de beoordeling van de kwaliteit van een game. Zo kreeg Beyond: Two Souls een redelijk bescheiden beoordeling, maar toch duikt het spel op in Pauls persoonlijke top drie.
Dan was er natuurlijk ook nog de 'console-oorlog' die met het uitblijven van de release van de Xbox One eigenlijk nog geen fatsoenlijk einde heeft gekregen. Tweakers heeft beide consoles echter al lang en breed in huis en beide redacteuren hebben inmiddels ook de nodige uren gemaakt op beide consoles, en ook daar is de persoonlijke mening niet altijd hetzelfde als het 'officiële' verdict van Tweakers.
Paul Hulsebosch
"Ik ben dit jaar zeer positief verrast door Tomb Raider", aldus Paul. "Ik had voorheen vrij weinig met Lara Croft en stelde me van tevoren ook niet veel voor van het spel, maar het is echt een heel goede game. Zo goed zelfs, dat ik het spel boven het meer voor de hand liggende GTA V zet, al staat de kwaliteit daarvan natuurlijk buiten kijf. Helaas kan ik niet over alle games oordelen. Ik heb The Last of Us bijvoorbeeld niet gespeeld, dus die kan ik niet noemen. Mede daardoor staat Beyond: Two Souls op drie. Ik houd van de manier waarop Quantic Dream een verhaal vertelt. Eigenlijk is Beyond ook meer een goed verhaal dan een goede game."
Videoreview Beyond: Two Souls.
"Als ik moeten kiezen tussen de PlayStation 4 en de Xbox One dan kies ik voor de PlayStation 4, maar dan moet ik er wel bij zeggen dat de Xbox One me erg is meegevallen. Ondanks de scepsis vooraf en een zeer moeizame eerste kennismaking toen ik dat ding voor het eerst thuis had staan, ben ik hem steeds meer gaan waarderen. Na een week spelen begon ik de console steeds comfortabeler te vinden. Ik voel me er bij thuis. Desondanks ga ik voor de PS4. Sony biedt simpelweg een betere prijs/kwaliteit-verhouding."
Jurian Ubachs
"Hoewel het publiek geheim is dat ik veel FIFA speel en ook FIFA 14 weer veel aan bod komt bij mij, vind ik de stap van het vorige spel niet groot genoeg om de game een plek in mijn persoonlijke top drie te geven", aldus Jurian. "Wat dan wel? Uiteraard Grand Theft Auto V. Zoveel content op zo'n hoog niveau: dat is een flinke veer in de kont van Rockstar waard, en voor mij eenvoudig de nummer één. Het indrukwekkende en meeslepende The Last of Us is een prima runner-up, terwijl Assassin's Creed IV: Black Flag mij ook enorm goed beviel. Ik was in de review kritisch op de keuze voor de setting omdat ik hem niet goed vond aansluiten bij de kern van wat Assassin's Creed is geweest of zou moeten zijn, maar als losstaande game werkt het heel goed. Het is misschien wel de beste Assassin's Creed-game in de serie, of anders zeker de op een-na-beste na Brotherhood."
Videoreview Assassin's Creed IV: Black Flag.
"Wat de console-oorlog betreft, sluit ik me aan bij Paul: PlayStation 4 dus. Voor mij gaat het niet om prijs/kwaliteit, dat ontloopt elkaar niet zo heel erg. Ik vind de controller een belangrijk verschil maken en vind de console een stuk stijlvoller. Daarnaast kan ik het, ondanks de schaarste die er nog steeds is, waarderen dat Sony zijn plannen voor de launch goed voor elkaar had en de PS4 hier gewoon op de markt heeft gebracht. Hoe Microsoft omgaat met zijn introductie, en met name met de communicatie daar omheen, is kolderiek. Wat het eigenlijk extra jammer maakt, is dat de Xbox One helemaal geen slechte machine is. Ik herken dat 'thuisvoelen' waar Paul het over heeft, en ik heb me met Ryse en Forza 5 ook prima vermaakt. Daarnaast is de console bedienen met je stem stiekem best cool als je er eenmaal aan gewend bent. Wie weet verschuift mijn voorkeur de komende jaren nog wel, maar voor nu staat de PlayStation 4 bovenaan."