Tomb Raider - Lara laat zien hoe het moet - Review

Minder is beter

Het eerste dat opviel tijdens het spelen van de definitieve versie van Tomb Raider, was dat Lara het minder zwaar lijkt te hebben gekregen. Dat is goed. We hebben de afgelopen twee jaar bij diverse gelegenheden delen van Tomb Raider kunnen zien en kunnen spelen, en het was daarbij steeds opmerkelijk om te horen hoeveel Lara kreunde, zuchtte en steunde. Op het irritante af.

Gespeeld op: Xbox 360
Ook verkrijgbaar voor: Windows en PlayStation 3

Die kritiek heeft ontwikkelaar Crystal Dynamics dus ter harte genomen, want in de versie die nu in de winkel ligt, is daar weinig meer van over. Lara heeft het wel degelijk zwaar tijdens haar eerste grote avontuur, maar ze slaat zich er manmoedig doorheen, zonder daarbij te vervallen in oeverloos gekreun. Het is misschien een detail, maar zeker niet onbelangrijk. Bovendien maakt de aanpassing duidelijk dat Crystal Dynamics bij de ontwikkeling van de game oog had voor zulke zaken, en dat is een goed teken.

Vrouwelijke gebaren

Dat laatste is op veel fronten merkbaar. Van de geschiedkundige zijlijnen die in de game zijn verwerkt, tot de vele bewegingen die Lara toebedeeld heeft gekregen. Zo moet Lara met enige regelmaat een duik in het water nemen. Als dat ondiep is en ze slechts tot aan haar middel in het water staat, zul je haar boven zien komen terwijl ze met wat vrouwelijke charme de waterdruppels van haar vingers slaat. Pas daarna is ze weer klaar voor het vervolg van haar avontuur. Opnieuw een detail, maar wel een detail dat uitstekend past bij het verhaal: dat van de jonge vrouw die nog niet is uitgegroeid tot de geharde avonturierster uit de oude games.

Dat water waar Lara in terechtkomt is bovendien lang niet altijd zo kristalhelder en schitterend als in veel andere games. Dat type sprookjeswater is er ook, maar Lara zal met enige regelmaat kopje onder gaan in een smerige poel waarbij de schimmels op het water drijven. Smerig, maar mooi in beeld gebracht. Mooi smerig, zeg maar. Het gevolg van zulke acties is dat Lara behoorlijk vies wordt, zeker tijdens de eerste uren van de game. Als ze kopje onder is geweest in een schonere poel, zie je dat ze opeens weer een stuk schoner is dan voor de duik. Daar is over nagedacht.

Videoreview van Tomb Raider.

Oude beschavingen

In het verhaal van deze nieuwe Tomb Raider komt van alles voorbij. Dat oude Japanse en Chinese beschavingen voorkomen in een game over een grafrover is niet zo vreemd, maar ook de Tweede Wereldoorlog komt langs, in een ware Indiana Jones-stijl waarbij zowel de Japanse en Amerikaanse als Duitse kant wordt belicht. Het zijn allemaal details die slechts ter inkleuring dienen van het verhaal rond het eerste grote avontuur van Lara Croft. Crystal Dynamics probeert de serie met deze game een herstart te geven en duikt daarom de geschiedenis in. De geschiedenis van Lara Croft.

Net van school

We zien dus een beduidend jongere Lara Croft. Een jaar of 20 zal ze zijn. Ze is net van school en maakt voor het eerst een expeditie mee. Die staat onder leiding van een ervaren archeoloog, ene Dr. James Whitman. Hij is op zoek naar Yamatai, een legendarisch Japans koninkrijk dat nooit is gevonden. De Endurance, het schip waarmee de expeditie op weg is, slaat echter te pletter op de kust van een onbekend eiland in de Dragon's Triangle, een soort Bermuda Driehoek ten oosten van Japan. Dan begint een verhaal dat bestaat uit diverse lagen. Zo is het zaak om de bemanning van de Endurance te verzamelen, in de hoop dat iedereen levend is aangespoeld. Daarna is het zaak om de aandacht te trekken, in de hoop dat de overlevenden van het eiland zullen worden gehaald. Tenslotte is er nog het doel van de expeditie. Op het eiland zijn tal van historische sporen aanwezig, dus wellicht is het eiland wel het oude Yamatai. Dat is nog niet alles, want het eiland blijkt bepaald niet onbewoond, De bewoners - enkel mannen - zijn allerminst vriendelijk.

Genoeg ingrediënten voor een spannend avontuur dus, en dat is Tomb Raider ook geworden, dankzij een uitgekiende balans tussen actie en verkenning. Daarin maak je tijdens het spelen een mooie ontwikkeling door. Aan het begin draait het vooral om overleven. Op een regenachtig, bergachtig en dicht bebost eiland, afgesloten van de buitenwereld en zonder middelen, is het zaak eerst wat basisbehoeften te regelen, zoals eten, onderdak en vuur. Het is de inleiding van de game, waarin je leert hoe de basis ervan werkt. Die basis is dat je af en toe een uitgedoofd kampvuur tegenkomt. Bij dat kampvuur kun je opwarmen en bijkomen, hoewel dat slechts het cosmetische deel is. Een kampvuur dient vooral om het spel op te slaan, meer mogelijkheden te verwerven en snel naar andere delen van het eiland te reizen.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

De gameplay director van Crystal Dynamics geeft uitleg.

Eten en vuur

Toch spelen die basisbehoeften - eten en vuur - wel degelijk een grote rol in de game. Vuur is een belangrijk element in de gameplay. Zonder vuur bereik je weinig. Het dient als wapen, maar vooral als een zeer belangrijk hulpmiddel. Het gebruik ervan wordt netjes opgebouwd. Je begint met een doosje waarin nog één lucifer zit. Als je daarmee vuur weet te maken, kun je dat gebruiken om ook op andere plekken fik te stoken. En er is veel om aan te steken. Zo hangen op de vreemdste plekken netten met een kist erin. Als je het net in de fik steekt, valt het krat op de grond en kun je de inhoud gebruiken. Je kunt het vuur bovendien gebruiken om donkere ruimtes te verlichten. Er is altijd wel een oude lantaarn die je aan kunt steken. Pas uren later zul je een aansteker bemachtigen, zodat je op elk willekeurig moment de fakkel aan kunt steken die je bij je draagt. Tot die tijd zal je fakkel regelmatig uit gaan, namelijk als je weer eens in het water terecht bent gekomen. Vanaf het moment dat je een aansteker hebt, kun je ook je pijlen in de fik steken, wat direct de nodige nieuwe opties geeft.

Kisten roven

Dat is precies het knappe aan Tomb Raider. Er zijn erg veel kleine opties die je gaandeweg leert kennen, die goed uitgedachte en vooral goed doorgevoerde mogelijkheden geven. Zo hangen veel van die netten op onbereikbare plekken; veel te hoog om met je fakkel bij te kunnen. Die netten zie je al vanaf het begin van de game, maar pas als je de aansteker hebt en brandende pijlen kunt schieten, kun je ze neerhalen. Zo zijn er meer opties die je wel vanaf het begin van de game ziet, maar die je pas gaandeweg leert gebruiken. Dat blijft zo tot zeer laat in de campagne. Je blijft er opties bij krijgen die het leven van Lara een stuk aangenamer maken.

Op een vergelijkbare manier krijg je wapens toebedeeld. Vers aangespoeld op het eiland heb je niets om je mee te verweren. Gelukkig weet je snel een primitieve houten boog te krijgen. Daarmee leer je eten te bemachtigen en daarna jezelf te verdedigen tegen de gevaren van het eiland. Dat eten past mooi in het plaatje van 'leren overleven op een onherbergzaam eiland', maar in feite dient het een heel ander doel. Je verzamelt in Tomb Raider namelijk twee essentiële ingrediënten; xp en salvage. Het verzamelen van eten levert beide op. In het begin heeft Lara nog moeite met het eerste hert dat ze doodschiet en slacht, maar ze zet zich al snel over die schroom heen. Vlak daarna doodt ze voor het eerst een mens. Daar wordt in het verhaal een heel punt van gemaakt, maar kort daarna is het hek van de dam en maakt Lara meer slachtoffers dan ooit, zonder dat het nog voor enige gewetenswroeging lijkt te zorgen.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

De makers leggen het idee van een basiskamp uit.

Zakken rollen

Je scoort zowel xp als salvage met van alles en nog wat. De kisten die we al noemden, liggen op de gekste plekken en leveren beide zaken op. Het behalen van de doelen in de campagne levert xp op. Het killen van tegenstanders levert salvage op, als je tenminste de moeite neemt om hun zakken leeg te roven. XP en salvage zijn voer voor een redelijk overzichtelijk upgradesysteem. Dat valt uiteen in twee delen; je skills en je gear. De verzamelde xp gebruik je om je skills op te waarderen, waarbij je punten toe kunt kennen aan vaardigheden als Survivor, Brawler en Hunter. Salvage besteed je aan het opwaarderen van je uitrusting, waarbij je elk wapen dat je verzamelt apart op kunt waarderen. Daar zijn er vier van, met als vijfde het pikhouweel, dat heel erg nuttig blijkt in de game.

Op verkenning

Je kunt uiteraard zelf bepalen hoeveel moeite je wilt doen om je uitrusting op te waarderen. Wie simpelweg via de kortst mogelijke route het verhaal volgt, verdient genoeg om de belangrijkste skills en wapens vrij te spelen. Wie de moeite neemt, kan echter veel meer xp en salvage vinden en dus ook veel meer opwaarderen. Het valt echter niet mee om skills en gear voor de volle 100 procent - het wordt keurig bijgehouden door de game - op te waarderen binnen het verloop van de campagne. Dat hoeft ook niet, je kunt ook met minder af. Je wordt echter op een prettige manier gestimuleerd om omwegen te nemen. Er zijn veel challenges verstopt in het spel. Welke dat zijn, wordt pas duidelijk als je eraan begint. Steek ergens een poster in de fik - gewoon, omdat het kan - en het spel daagt je uit om alle zes de posters te vinden om ze in de fik te steken. Dat levert uiteraard xp op.

Dat is nog lang niet alles, er valt veel meer te verzamelen en te behalen. Er liggen allerhande brieven op het eiland, van je lotgenoten van de Endurance tot verhalen van soldaten uit de Tweede Wereldoorlog. De brieven geven niet alleen op een erg prettige manier invulling aan het verhaal, het zoeken naar de verborgen schatten en de bijbehorende xp maakt dat je veel meer oog hebt voor de omgeving. Die omgeving is de moeite waard en zit erg knap in elkaar. Het eiland is op zich een open spelwereld, waarin je overal kunt gaan en staan. Maar tegelijk hebben de makers op een slimme manier natuurlijke grenzen ingebouwd, die ervoor zorgen dat je de afzonderlijke regio's doorloopt in de volgorde die het verhaal voorschrijft. Terug kan altijd, wat nuttig is als je challenges wilt volbrengen en xp en salvage wilt scoren, maar verder vooruit kun je alleen als je daar klaar voor bent. Er is bovendien een manier om snel van regio te wisselen. Via de kampvuren, waar je ook je uitrusting opwaardeert, kun je naar andere delen van het eiland reizen.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

De makers over het manoeuvreren door de omgeving.

Gemiste doelen halen

Dat kan ook na het volbrengen van de campagne. Je kunt na de finale gewoon doorspelen, om het eiland op eigen tempo te verkennen en om te proberen alle uithoeken te ontdekken en alle challenges te volbrengen. Daar houden de makers op een lichtelijk misleidende manier ook rekening mee. In het menu van de game krijg je steeds te zien hoeveel procent van de campagne je hebt volbracht, wat vooral duidelijk maakt dat die een geruststellende lengte heeft. Toch komt het einde onverwacht en bij iedere speler bij een ander percentage, want Crystal Dynamics rekent er ook het behalen van al die challenges bij mee. Wij hadden de campagne volbracht terwijl de teller op 75 procent stond, wat toch voor een lichte teleurstelling zorgde. We hadden het liefst nog 25 procent extra gehad, in plaats van de wetenschap dat we nog 25 procent op eigen houtje konden ontdekken. Zoals gezegd, de campagne is lang genoeg om waar voor zijn geld te bieden. Maar hij smaakt naar meer en dan valt zo'n percentage aan het eind van het verhaal toch tegen.

Moeilijk bereikbaar

Wie de moeite neemt om de uithoeken van het eiland te verkennen, merkt pas goed hoe knap het in elkaar zit. Je lijkt in eerste instantie slechts een mooie omgeving te zien, die groot en groots is. Zo groot, dat slechts een deel bereikbaar lijkt. Maar wie goed zoekt, merkt dat er verdacht veel kan worden bereikt en dat er ook veel is te halen al die uithoeken. De omgeving is bovendien afwisselend. Er blijkt van alles op het eiland te vinden. Oude ruïnes uiteraard - geen Tomb Raider zonder. De tombes die je kunt verkennen zijn in deze game echter goed verborgen. Pas als je dicht bij de ingang weet te komen, krijg je een teken dat er een tombe in de buurt is. In elke tombe is extra veel xp en vooral salvage te vinden, al moet je daar uiteraard wel iets voor doen. In de tombes heeft Crystal Dynamics de puzzels verstopt die in Tomb Raider thuishoren. In de campagne zul je er weinig tegenkomen, maar elke tombe heeft een puzzel aan het einde. Het eiland herbergt echter nog veel meer dan alleen ruïnes. Er is ook veel bos, veel water, erg hoge en steile bergen, zandstranden, rotsige kusten met gestrande schepen, steile kliffen met bunkers uit de Tweede Wereldoorlog en zelfs industriële complexen. Dat levert in veel gevallen mooie vergezichten op.

Toch zorgt het er ook voor dat deze nieuwe Tomb Raider een enigszins gewaagde onderneming is. Want Crystal Dynamics heeft niet alleen een mooie game gemaakt, het heeft ook een game afgeleverd die afwijkt van wat je uit de serie gewend bent. De klassieke elementen van de serie - combat, platform, puzzels - zijn nog steeds ruimschoots aanwezig, maar op een duidelijk andere manier. De puzzels zijn weggestopt in tombes die buiten de campagne vallen, wat meer nadruk legt op de overige twee. Beide zijn goed vertegenwoordigd. Er zijn delen van de game waarin Tomb Raider een heuse shooter is. Daar valt niet aan te ontkomen, want ondanks alle vrijheid die je onderweg hebt, is de campagne uiteindelijk een lineaire aangelegenheid.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

De makers over het arsenaal van Lara.

Aan een touwtje

Naast combat zijn er gelukkig ook platformgedeelten. Ze zijn er zelfs in overvloed, en ze zijn - zeker tegen het einde van de game - vaak ook behoorlijk spectaculair. Het zijn officieel wellicht geen puzzels, maar in sommige delen van de game is het ingewikkeld genoeg om uit te vissen hoe je van A naar B komt. Je vindt halverwege de game een touw dat je met je boog af kunt schieten. Via een strak gespannen touw kun je vervolgens omlaag zeilen, bungelend aan je houweel. Later leer je zelfs hoe je via een touw omhoog kunt klimmen, over diepe ravijnen heen. Dat vergroot de opties helemaal. Het platformgedeelte is ook iets anders dan vroeger. Het is wat minder gericht op puur acrobatische toeren. Het gaat hier echt om het bereiken van lastig gelegen plekken. Daarmee past het platformgedeelte ook veel beter in het verhaal dan bij sommige oude games. En het is er niet minder spannend door.

Hoe spectaculair de platformgedeelten ook zijn, Crystal Dynamics heeft met de iets veranderde opzet dus wel gebroken met de traditie. De gameplay bestaat in deze editie van Tomb Raider uit de driehoek 'verhaal, schieten en klimmen', waarbij het aandeel puzzelen dus tot een optioneel onderdeel verworden is. Wat ons betreft pakt de nieuwe formule echter heel goed uit. Het verhaal is prima en juist de onervaren en minder stoere Lara maakt het allemaal veel geloofwaardiger. Het schieten had hier en daar best wat minder gemogen, maar de vele, vaak spectaculaire klimpartijen maken een hoop goed.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Rondkijken bij Crystal Dynamics, tijdens het afronden van Tomb Raider.

Uit de tent gelokt

Dat schieten had dan misschien hier en daar wat minder gemogen, het is wel goed uitgewerkt. Je vecht tegen haast eindeloze hoeveelheiden mannen die al eerder aangespoeld blijken - en die er helaas verdacht eenduidig uitzien. Ze beschikken over al even eindeloze hoeveelheden wapens. Daaronder ook molotov cocktails die ze van grote afstand en met militaire precisie naar je toe weten te gooien. Het maakt dat je gedwongen wordt om je dekking te verlaten, waardoor je kwetsbaar bent. Zo word je door de achterhoede uit je tent gelokt, terwijl de voorhoede op je afkomt. Gelukkig ben je met je shotgun, handgun en het houweel goed in staat om van je af te bijten, als je van dichtbij wordt belaagd. Het is echter veel beter om dat van afstand en het liefst ook in stilte te doen. De boog is dus een belangrijk wapen, zeker als je die hebt opgewaardeerd tot in zijn volle glorie. Het is daarbij prettig dat Crystal Dynamics een soort auto-cover heeft ingebouwd die uitstekend werkt. Loop of sluip op een hoek, kist of krat af en je zoekt er automatisch dekking achter. Dekking die je ook even makkelijk weer verlaat.

We begonnen ons betoog met de veranderingen die Crystal Dynamics heeft aangebracht in de maanden na de eerste presentatie van de game. Daar lijken er meer van te zijn. Zo vielen we in eerdere speelsessies over de quicktime events die het begin van de game ontsierden. Ze zijn er nog steeds, maar de studio heeft ze wel aangepast, zodat ze minder opvallen. Het zijn er ook niet veel, vergeleken met de lengte van de campagne, en je hebt bovendien invloed op het aantal. Zo kun je via een quicktime event ontsnappen aan de greep van een vijand, als die je beet weet te pakken. Dat kan irritant zijn, maar je kunt uiteraard proberen om te voorkomen dat het zover komt. Daar heb je met je boog en rifle ook de wapens voor.

Conclusie

'No guts, no glory', luidt de gevleugelde uitdrukking, en die slaat ook precies op wat Crystal Dynamics met deze nieuwe Tomb Raider heeft geprobeerd. Daar is de studio verrassend goed in geslaagd, door enigszins af te wijken van de traditie. De klassieke driehoek combat, platform, puzzelen is vervangen door story, platform en combat. De puzzels zijn er nog wel, maar ze zitten verstopt in optionele tombes, die de moeite van het verkennen waard zijn. De aanpassing pakt goed uit. Het verhaal is prima, vooral door de keuze om een jonge en daardoor meer kwetsbare Lara Croft ten tonele te voeren. Dat past goed bij haar leeftijd en ook bij het thema van de game; overleven op een schijnbaar onbewoond eiland. Onbewoond is het allerminst, vandaar dat er in deze Tomb Raider misschien wel meer geknokt wordt dan ooit. Met wat saai uitziende tegenstanders, dat wel. Lara heeft er gelukkig de tools voor, met als ster van de show de boog die ze al vroeg bemachtigt.

Naast dat knokken bestaat de campagne verder uit verkennen en vooral uit klimmen en klauteren. Dat klimmen is wat minder acrobatisch dan in de voorgaande delen, maar het past daardoor wel beter bij de survivaltocht van de jonge Lara. Verder word je op een prima manier aangemoedigd om buiten de gebaande paden te treden. De beloningen die je er vindt, kun je goed gebruiken in de campagne. Naast de uitstekende campagne heeft de game ook nog een multiplayer-modus waar uitgever Square Enix graag de nadruk op legt. Dat onderdeel heeft alle ingrediënten die je verwacht, maar steekt nergens boven het maaiveld uit. Vergeet dat onderdeel en geniet van een prima campagne. Ja, er zijn zo hier en daar quicktime events en het lijkt hier en daar misschien net iets te veel op een shooter, maar dat zijn kleine minpunten voor een verder prima game.

Helaas!
De video die je probeert te bekijken is niet langer beschikbaar op Tweakers.net.

Er is ook een multiplayer-modus in Tomb Raider.