Reviewen zonder over het verhaal te praten
Op het moment dat deze review op Tweakers verschijnt is de jaarlijkse E3-gamesbeurs nog maar een dag van ons verwijderd. Als The Last of Us daadwerkelijk in de winkels ligt, is diezelfde beurs net een dag voorbij. Dat is vreemd. Het gebeurt wel vaker dat games verschijnen in of rond de E3-week, maar dat gaat dan vaak niet om de allerbeste titels. Je zou zelfs kunnen vermoeden dat uitgevers hun game met opzet willen laten ondersneeuwen, om de matige kwaliteit van het product te maskeren.
Wat dat betreft is Sony's timing dus vreemd. We hebben het in het geval van The Last of Us helemaal niet over een matige game. Sterker nog: dit is waarschijnlijk het beste spel dat in 2013 op de markt komt en het moet raar lopen wil The Last of Us aan het eind van het jaar niet de nodige awards in de wacht slepen.
The Last of Us draait om het avontuur dat hoofdpersonages Joel en Ellie beleven in een post-apocalyptische wereld. Er is een zombie-virus uitgebroken dat mensen verandert in vreselijke, moordende wezens. De overgebleven mensen hebben zich verzameld in zogenaamde 'Quarantine Zones' of in kleinere nederzettingen. Zo ook Joel en Ellie, die elkaar op dat moment nog niet kennen. De volwassen kerel en de jonge tiener komen uiteindelijk samen en verlaten de Quarantine Zone van Boston, op weg naar een groep mensen die zich elders schuil houdt.
Verboden te spoilen
Het hoe en waarom van dat verhaal willen we je uiteraard niet vertellen. Daardoor is The Last of Us een van de lastigste games om te reviewen, want het verhaal is het meest cruciale element ervan. De setting volledig uitleggen zou echter teveel weggeven. Hierdoor zou het kunnen dat bepaalde passages in deze review wat vaag klinken en dat ze eigenlijk meer uitleg en achtergrond behoeven, maar het lijkt ons beter het op deze manier te doen en geen spoilers weg te geven.
Joel en Ellie versus de Infected
Toch blijven we nog even hangen bij de setting. Relatief vroeg in het spel raken de zo rond de vijftig jaar oude Joel en de jonge tiener Ellie aan elkaar verbonden. Voor Joel is het avontuur een uit de hand gelopen gunst, terwijl Ellie geen andere keuze heeft dan mee te gaan. Zo begint een reis door verschillende gebieden in de Verenigde Staten, waarbij Joel en Ellie voor een groot deel op elkaar zijn aangewezen.
Levensgevaarlijke Clickers
Die gebieden zijn gevuld met diverse gevaren, met als voornaamste bron van ellende de aanwezigheid van de Infected. Dit zijn mensen die inmiddels besmet zijn geraakt met het virus en daardoor zijn veranderd in zombies. De meest voorkomende varianten zijn Runners en Clickers. De Runners, die nog in veel opzichten op mensen lijken, zijn vooral gevaarlijk doordat ze hard op je af rennen. De Clickers waren ooit Runners, maar bij hen is het virus verder gevorderd. Het heeft hun hoofd compleet vervormd. Daardoor kunnen Clickers niet meer zien. Ze gebruiken hun klik-geluid als een soort sonar.
/i/1370736675.png?f=imagenormal)
De Runners zijn vrij eenvoudig te verslaan, maar de Clickers zorgen voor problemen. Joel kan de Clickers niet met zijn blote handen afweren en moet hen dus altijd neerschieten of wegslaan met een wapen. Op de momenten dat je geen slagwapen hebt en mist met je vuurwapens, betekent een aanval van een Clicker altijd dat je bij het laatste checkpoint opnieuw mag beginnen. Tenminste, totdat je een vaardigheid vrijspeelt die nog een ontsnappingsmogelijk biedt, maar het is raadzaam altijd wat shotgun-kogels achter de hand te houden voor als er nog wat Clickers op je af komen.
Goed luisteren
The Last of Us confronteert de speler meestal met groepen Runners en Clickers tegelijk, met af en toe een of twee nog sterkere zombies. Regelmatig hebben zij de aanwezigheid van Joel en Ellie nog niet gemerkt als het tweetal in de buurt komt. Joel en Ellie kunnen beide vijanden door muren heen waarnemen door 'aandachtig te luisteren'. Op die manier kun je zien hoeveel vijanden er ongeveer in de buurt zijn.
Er is in The Last of Us vrijwel nooit één specifieke manier om een gevecht aan te gaan. Als je een gebied in komt met zombies kun je je wapens trekken en beginnen te knallen, maar alle Infected komen dan direct op het geluid af en de kans is aanwezig dat je die invasie niet overleeft. Sneaken en slim gebruikmaken van de omgeving is dan ook een stuk beter. Vaak werkt het goed om vijanden af te leiden zodat je ergens langs kunt glippen, bijvoorbeeld door een fles naar de andere kant van een kamer te gooien. Zodoende zijn veel gevechten uit de weg te gaan.
/i/1370737219.jpeg?f=imagenormal)
Daarnaast kunnen Joel en Ellie vijanden ook geruisloos uitschakelen. Dat is bij Clickers een risico, want een mislukte 'grab' betekent vaak dat je het niet overleeft, maar het is zeker tegen menselijke vijanden een handig wapen. In de spelwereld hebben groepen mannen zich verzameld en bendes gevormd. Bij die bendes is alle respect voor lijf en leden verdwenen. Onschuldige burgers worden door hen vermoord en beroofd. De een zijn dood is in The Last of Us redelijk letterlijk de ander zijn brood.
Spannend
Anders dan de zombies lopen de bandits vaak patrouillerondes. Hier overlegt The Last of Us gameplay die zich kan meten met de beste stealth games. Je checkt door de muren heen waar de bewakers zijn en bekijkt hun looproutes. Dan begin je ze één voor één uit te schakelen. Razend spannend, want zodra je gezien wordt, slaan de heren alarm en ben je voor je het weet betrokken bij een vuurgevecht met een hoop bandieten.
Gebruik maken van je mogelijkheden
Zo heeft het vechten tegen Infected en tegen mensen zijn eigen charme. Beide kunnen dodelijk zijn, maar op een andere manier. De Infected zijn domme krachten en stormen in de regel vooral massaal op je af. De bandieten zijn van dichtbij minder dodelijk, maar gevaarlijk als ze je weten in te sluiten, en dat proberen ze continu te doen. Joel en Ellie moeten steeds letten op hun flanken en opletten dat er niemand om ze heen probeert te sluipen.
Voorwerpen maken
Wanneer het er op aan komt, weet Joel zich trouwens vaak prima te redden met zijn wapens, maar als je de mogelijkheden in de gameplay leert zien, is een open vuurgevecht bijna nooit echt nodig. Zo wel, dan heeft Joel nog een aantal handige trucjes achter de hand. De spelwereld ligt namelijk vol met voorwerpen die Joel kan gebruiken bij het maken van diverse items. Wat alcohol en doeken kunnen samen bijvoorbeeld een medikit vormen, maar ook een molotov cocktail. Heb je een schaar en een slagwapen, dan kun je die schaar op dat slagwapen bevestigen. De eerste klap die je daarna uitdeelt zal je slachtoffer in één klap doden.
De aanwezigheid van het crafting systeem is om twee redenen belangrijk. Allereerst verandert het je binnen de kortste keren in 's werelds grootste scavenger. De vele verlaten gebouwen in de spelwereld liggen boordevol spullen die je kunt gebruiken. Wie goed zoekt, vindt duidelijk meer dan iemand die door de spelwereld heen rent. The Last of Us beloont je voor de moeite als je even de tijd neemt om een huisje extra in te lopen.
/i/1370737224.jpeg?f=imagenormal)
Daarnaast daagt het systeem je ook uit om keuzes te maken. Alle ingrediënten zijn te gebruiken, in zeker twee 'recepten'. We gaven al het voorbeeld van het medikit en de molotov cocktail: die vereisen exact dezelfde ingrediënten. Aan de speler dus de taak om te kiezen welke van die items hij op dat moment harder nodig heeft. Een medikit is uiteraard handig, maar als je weet dat een goed gemikte molotov zomaar vier of vijf zombies kan uitschakelen...
Dekkingssysteem
Alle spullen die je kunt maken hebben absoluut hun waarde, maar vaak kun je een gevecht ook wel zonder die dingen succesvol afronden. Dat is mede te danken aan de uitstekend werkende gameplay. The Last of Us kent een goed dekkingssysteem en mikken met je wapens is, na wat gewenning, ook erg goed te doen. En dat is belangrijk, want van alle bezigheden die je voor je kiezen krijgt in The Last of Us komen vechten en schieten het vaakst terug.
Dat vertaalt zich wat later in het spel naar het enige echte minpunt dat we hebben opgeschreven tijdens het spelen. Na een uur of tien heb je de ruimtes gevuld met zombies wel een klein beetje gezien. Natuurlijk: de gevechten worden her en der wat moeilijker en zijn daardoor uitdagend, maar ze vallen toch wat in herhaling. Dat geldt trouwens niet voor de gevechten met mensen. Hier blijft The Last of Us uitblinken in variatie, door met omstandigheden te komen die je niet eerder hebt meegemaakt.
Veel details, goed verzorgd
Het vechten speelt een belangrijke rol in de gameplay, maar het is lang niet het enige dat je doet in The Last of Us. Naughty Dog is de ontwikkelstudio achter Uncharted en dat merk je in The Last of Us regelmatig. Zo worden Joel en Ellie af en toe geconfronteerd met bepaalde obstakels waar ze langs moeten zien te komen. Hoe? Het is uiteraard aan de speler om dat uit te zoeken. Een aardig detail is trouwens dat het spel je automatisch een hint geeft als je langer dan een paar minuten op dezelfde plaats rondrent en niet weet wat je moet doen.
Geloofwaardigheid
Dat mechanisme is illustratief voor hoe verzorgd het spel is en hoe zeer Naughty Dog op de details heeft gelet. We maakten tijdens het spelen een paar keer mee dat we dachten 'verdorie, wat zit dit handig in elkaar!' Dat gevoel levert The Last of Us in combinatie het hoge detailniveau veel geloofwaardigheid op. Je komt niet of nauwelijks elementen in de spelwereld tegen die niet kloppen. Dat maakt het zoveel makkelijker om jezelf compleet te verliezen in The Last of Us.
/i/1370737795.png?f=imagenormal)
Toch is het niet de gameplay die daar uiteindelijk voor zorgt. Joel en Ellie vechten, puzzelen, klimmen en klauteren hartstikke soepel, maar uiteindelijk staat dat niet in verhouding tot de elementen die van The Last of Us de topper maken die hij geworden is: het verhaal, de sfeer, de personages, de graphics, de muziek en de uitstekende voice-acting.
Emotie
Zo slaagde The Last of Us er in om ons binnen tien seconden te boeien. Na een minuut zaten we volledig in de game en nog wat minuten later waren we 'hooked'. The Last of Us combineert prachtige graphics met perfect passende muziek en de beste voice-acting die we in lange tijd hebben gehoord in een game. Dat levert tussenfilmpjes op die je af en toe met open mond zult bekijken. Ook in de gameplay wordt er veel gebabbeld. Zo praten Joel en Ellie eigenlijk doorlopend met elkaar. Hier besef je hoe logisch dat eigenlijk is, of beter: hoe onlogisch het is als twee samen reizende personages nauwelijks iets tegen elkaar zeggen.
Door alles wat de personages vertellen en meemaken krijg je als speler al snel een sterke band met Joel en Ellie. De band tussen personage en speler is meestal de belangrijkste in een game, maar in The Last of Us twijfelen we daar aan. Het is namelijk heel boeiend om de relatie tussen Joel en Ellie te zien evolueren van een onwennige samenwerking tegen wil en dank in de eerste uren, tot een goed samenwerkend team dat zich verbonden voelt door vriendschap. Hoeveel games zijn erin geslaagd de speler een ontluikende vriendschap te tonen, op zo'n manier dat het oprecht overkomt en emotie losmaakt? Wat ons betreft verdient Naughty Dog hier een hele grote pluim.
Audiovisueel indrukwekkend
De uitstekende sfeer in het spel wordt bepaald door alle audiovisuele elementen samen, en is daarmee feitelijk de som van de delen. Ook als je die delen apart gaat beoordelen, blijkt The Last of Us in alles een topgame. Als het gaat om de graphics combineert het spel soepele animaties met prachtige omgevingen, een hoog detailniveau en prachtig vormgegeven en geanimeerde gezichten. Dat totaalpakket zorgt voor graphics die we, voor zover wij kunnen heugen, nog niet eerder gezien hebben op de PlayStation 3.
Sterke voice-acting
Ook geluidstechnisch draait The Last of Us mee in de top. De muziek versterkt op de juiste momenten de emotie die het spel wil overbrengen en de voice-acting is van hoog niveau. Dat geldt overigens lang niet alleen voor de rollen van Joel en Ellie. Ook alle andere personages die het tweetal gedurende het spel tegen het lijf loopt - en dat zijn er nogal wat - zijn meestal heel goed uitgewerkt. Onze favoriete bijrol? Een charmante bandietenleider die... nou ja, dat zul je zelf wel zien.
/i/1370737793.png?f=imagenormal)
De voice-acting is het deel dat door acteurs gedaan wordt, maar de achtergronden van de personages worden door het ontwikkelteam gemaakt, en jawel: ook hier gooit The Last of Us hoge ogen. De acties en beslissingen van de personages krijgen extra gewicht en geloofwaardigheid omdat de speler ze vrijwel altijd in een kader kan plaatsen. Naughty Dog heeft duidelijk moeite gedaan om alle belangrijke personages te voorzien van een bepaalde achtergrond. Mensen die mensenkennis claimen te hebben zeggen vaak 'al snel te weten wat voor vlees ze in de kuip hebben'. Die kennis ontlenen ze dan aan bepaalde stukjes informatie die een persoon geeft, vocaal of via lichaamstaal. Datzelfde gevoel heb je bij een deel van de personages in The Last of Us; personages die dus kennelijk dat soort signalen afgeven.
Betrokken
Dat zijn allemaal ingrediënten. Zet daar een streep onder en wat krijg je dan: een game die erin slaagt emotie over te brengen. We maakten in de singleplayer zeker drie momenten mee die we nooit meer zullen vergeten. Let wel: "maakten mee", niet "kwamen tegen". Meer dan ooit voel je je in The Last of Us betrokken bij de personages. Je voelt oprechte opluchting of blijdschap als Joel en Ellie even rust hebben of een hachelijke situatie hebben overleeft en je geniet van de ontwapenende, kinderlijke simpelheid waarmee Ellie de grimmige wereld van The Last of Us af en toe kleur geeft.
Conclusie
We kunnen nog pagina's volkalken over The Last of Us, maar dat lijkt ons niet echt nodig: de boodschap moet nu toch duidelijk zijn. Binnen 48 uur na publicatie van deze review toont Sony de wereld veel meer van de PlayStation 4, maar ondertussen verschijnt later deze week de misschien wel allerbeste PlayStation 3-titel tot nu toe. The Last of Us heeft speerpunten te over: de soepele gameplay, het verhaal, de manier waarop de personages zich ontwikkelen, de band die je als speler met die personages krijgt, de manier waarop de gameplay je uitdaagt inventief te zijn, de prachtige graphics, de muziek, die stemmen, en ga zo maar door. We zijn niet zo van de 'deze moet je hebben'-teksten, maar... deze moet je hebben.
Pluspunten
+ Verhaal
+ Sterke band met personages
+ Audiovisueel uitstekend
+ Gameplay biedt ruimte voor inventieve oplossingen
+ Straalt zorgvuldigheid uit, aandacht voor detail
Minpunten
- Gevechten worden tegen het einde wat repetitief
Cijfer: 9,5
Titel |
The Last of Us |
 |
Platform |
PlayStation 3 |
Ontwikkelaar |
Naughty Dog |
Uitgever |
Sony Computer Entertainment |
Releasedatum |
14 juni 2013 |