Let op: je bekijkt een oudere versie van dit artikel. Bekijk hier de nieuwste versie van dit artikel.

Processor Best Buy Guide

De beste cpu's in november 2023

Inleiding

Welke processor kun je het best kopen? Die vraag beantwoorden we in de Processor Best Buy Guide, waarvoor we alle courante processors van AMD en Intel testen. Sinds de vorige editie heeft Intel zijn veertiende generatie Core-processors uitgebracht, dus die hebben we meegenomen, maar ook alle tussentijdse prijswijzigingen hebben natuurlijk invloed op onze aanraders.

Update: Er is inmiddels een nieuwere Processor Best Buy Guide verschenen.

Ga naar de nieuwste Processor BBG

Ben je op zoek naar aankoopadvies voor een complete pc? Check dan onze Desktop BBG.

Goede prestaties en goede prijs

Je kunt natuurlijk stellen dat de snelste processor automatisch de beste is, maar voor vrijwel alle consumenten speelt ook de prijs een belangrijke rol. Een goedkope processor koop je al voor rond 70 euro, waarmee je prima uit de voeten kunt voor bijvoorbeeld tekstverwerken en webbrowsen. De prestaties zijn voor dergelijk gebruik misschien niet eens het belangrijkst. De aanwezigheid van een geïntegreerde gpu kan je bijvoorbeeld de aanschaf van een losse videokaart besparen, wat voor de totaalprijs van zo'n systeem veel wezenlijker is.

Gebruik je je pc voor zwaardere productieve taken of voor gaming, dan wordt een snellere processor met meer cores en hogere klokfrequenties al snel aantrekkelijker. In het creatieve spectrum profiteren vooral taken als rendering van veel cores. Specifiek voor gamers is het belangrijk dat de gekozen processor snel genoeg is om de videokaart optimaal te laten presteren, waarbij de snelheid per core doorgaans minstens zo belangrijk is als de totale rekenkracht.

Beste processor 2022

Huidig aanbod van AMD en Intel

Voor consumenten zijn op dit moment vooral de AM4- en AM5-platforms van AMD en socket 1700 van Intel relevant. Het luxere hedt-segment, traditioneel bestaande uit processors met extra veel cores voor semiprofessioneel gebruik, bloedde de afgelopen jaren een beetje dood. AMD blaast het segment echter nieuw leven in met de Threadripper 7000-processors, die we hopen binnenkort te kunnen testen.

AMD zit op dit moment in een transitiefase. Na vijf jaar dezelfde socket AM4 te hebben gebruikt, passen de Ryzen 7000-modellen uitsluitend in de nieuwe AM5-socket. Die ondersteunt nieuwe technologie als DDR5-geheugen en PCIe 5.0-slots, maar moederborden met die socket zijn daardoor ook flink duurder dan die voor AM4. AM4-processors en -moederborden zijn nog altijd ruim verkrijgbaar, alleen zullen er naar verwachting geen nieuwe cpu's meer uitkomen voor deze oude socket.

Intel hanteert al sinds jaar en dag een cadans van twee generaties per socket, maar met de veertiende generatie Core bracht Intel een derde generatie voor socket 1700. Deze Core 14000-processors passen in zowel 600- als 700-seriemoederborden, net als cpu's uit de twaalfde en dertiende generatie. De veertiende generatie is er voorlopig alleen in het hogere segment; Core i3's in de nieuwe serie worden bijvoorbeeld pas volgend jaar verwacht.

AMD socket AM4 AMD socket AM5 Intel socket 1700
Modelnamen Athlon / Ryzen
1000 t/m 5000
Ryzen 7000 Celeron / Pentium
Core i3/i5/i7/i9
12e, 13e en 14e generatie
Aantal cores Max. 16 Max. 16 Max. 8P + 16E
Aantal PCIe-lanes 20x PCIe 4.0 24x PCIe 5.0 16x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
Geïntegreerde gpu Nee
(behalve -G)
Ja Ja
(behalve -F)

Socket, moederbord en geheugen

Welke processor je kiest, bepaalt in hoge mate hoe de rest van je systeem eruit komt te zien. Je moet een moederbord gebruiken met dezelfde socket als je cpu, bijpassend geheugen uitzoeken en zorgen voor voldoende koeling. Bij steeds meer processors krijg je geen standaardkoeler in de doos, maar zelfs als dat wel het geval is, wil je die als liefhebber van een stille pc vermoedelijk niet gebruiken.

De indeling van deze Processor BBG is iets anders dan voorheen, in voorbereiding op een nieuw technisch format dat we in de toekomst in gebruik gaan nemen voor het presenteren van Best Buy Guides. Op de volgende pagina's vind je ons advies op basis van de meest voorkomende gebruiksdoelen en een speciaal advies voor de prijsbewuste koper. Onderdeel daarvan zijn natuurlijk de bekende CPU Prestatiescores en de prijs-prestatiegrafieken. Op de laatste pagina vind je de testresultaten van alle processors in alle individuele benchmarks, voor als je zelf uitgebreid in de resultaten van de voor jou relevante tests wilt duiken.

Beste goedkope processor

Een goede processor hoeft niet duur te zijn, dat bewijzen deze goedkope processors. Goed, als je professioneel aan de slag wilt met rendersoftware of wilt gaan gamen op de hoogste refreshrates, dan kun je misschien beter wat meer uitgeven. Maar voor doorsneetaken en gamen met een midrangevideokaart voldoet een budgetprocessor vaak al prima.

Best Buy

AMD Ryzen 5 5600 Boxed AM4 socket • Hexa (6) core @ 3,5GHz-4,4GHz 5 van 5 sterren
(11 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 138,-

De AMD Ryzen 5 5600 en Ryzen 5 5600X hebben met afstand de beste prijs-prestatieverhouding van alle cpu's in dit prijssegment. Met hun zes cores bieden ze goede prestaties in vrijwel alle taken voor een vriendelijke prijs. Bovendien maken ze gebruik van het relatief goedkope AM4-platform. Op papier is de 5600X natuurlijk iets sneller, maar in de praktijk turbo't de 5600 vrijwel net zo hoog en meten we dus maar een klein prestatieverschil tussen deze twee processors. Koop van de twee dus vooral de goedkopere. Welke dat is, kan door aanbiedingen nog weleens verschillen, maar meestal zal dat de 5600 zijn.

Alternatief met igpu

AMD Ryzen 5 5600G Boxed AM4 socket • Hexa (6) core @ 3,9GHz-4,4GHz 4.5 van 5 sterren
(12 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 124,-

Eén ding hebben de 5600 en 5600X geen van beide: een geïntegreerde videochip. Als je niet gamet en dus puur om beeld te krijgen een losse videokaart moet kopen, gaat de prijs-prestatieverhouding natuurlijk gelijk uit het raam. In dat geval kun je het best gaan voor de 5600G. Die is iets langzamer, maar heeft wel een igpu aan boord.

Kun je nog een tijdje wachten met je aanschaf, dan kan het de moeite waard zijn om die uit te stellen tot AMD zijn nieuwe generatie apu's, processors met een snelle geïntegreerde gpu, op de markt brengt. Die introductie wordt eind januari verwacht. Houd er wel rekening mee dat die chips zeker in het begin duurder zullen zijn dan processors als deze 5600G, die al lang op de markt zijn.

Alternatief voor gaming

AMD Ryzen 5 7600 Boxed AM5 socket • Hexa (6) core @ 3,8GHz-5,1GHz 4.5 van 5 sterren
(13 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 203,-

De prestaties per core zijn voor veel games belangrijker dan het aantal cores. Heb je wat meer te besteden dan de prijs van de Ryzen 5 5600 en ga je voor een videokaart uit de hogere middenklasse, kies dan dus liever voor een nieuwer model dan voor een Ryzen 5000-cpu met meer cores. De Ryzen 5 7600 is een van de goedkoopste socket AM5-processors en maakt zodoende gebruik van de nieuwste Zen 4-architectuur.

Wie nu al een socket AM4-systeem heeft, zou ook nog naar de Ryzen 7 5800X3D kunnen kijken. Met alleen het vervangen van de cpu haal je dan de maximale gamingprestaties die op dat platform mogelijk zijn. Moet je toch al een compleet nieuw systeem samenstellen, kies dan met het oog op de toekomst liever voor een Ryzen 7000-model.

Prestaties

De Tweakers CPU Prestatiescore is een gewogen gemiddelde van de vele tientallen tests waaraan we elke processor onderwerpen in ons testlab. De Gaming Prestatiescore volgt hetzelfde recept, maar dan alleen voor de gamingtests. Voor de grafieken in deze categorie hebben we de bovengrens op 400 euro gezet, al zijn onze aanraders doorgaans nog een stuk goedkoper.

In de algemene CPU Prestatiescore doen de Core i5-processors van Intel het relatief goed; dankzij de extra E-cores boven op de reguliere rekenkernen scoren die uitstekend in programma's die gebruik kunnen maken van veel cores. Verder maakt de generatie waartoe een processor behoort, veel uit. De Ryzen 7 7700X van de nieuwste AMD-generatie scoort bijvoorbeeld meer punten dan de Ryzen 9 5900X van de generatie ervoor, hoewel de 7700X vier cores minder heeft. Staar je dus niet blind op zaken als het aantal cores en de kloksnelheden; alleen bij cpu's van dezelfde generatie kun je die zinnig vergelijken.

Voor games doen de speciale processors met 3D V-Cache van AMD het goed. Op enige afstand volgen processors die deel uitmaken van de nieuwste cpu-generaties van AMD en Intel; zeker voor games is dat vaak belangrijker dan bijvoorbeeld het aantal cores. Hetzelfde zie je gebeuren bij de Ryzen 5000-processors; van de Ryzen 9 5900X tot de Ryzen 5 5600 vormen die een 'groepje' waarbinnen de gamingprestaties nog geen 5 procent verschillen.

  • CPU Prestatiescore 2023-2
  • CPU Gaming Prestatiescore 2023-2
Tweakers CPU Gaming Prestatiescore 2023-2
Processor Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
AMD Ryzen 7 7800X3D
229,8
AMD Ryzen 7 5800X3D
210,1
Intel Core i5-14600K
206,1
AMD Ryzen 7 7700
203,9
AMD Ryzen 5 7600X
202,6
Intel Core i5-13600K
200,8
AMD Ryzen 7 7700X
199,7
AMD Ryzen 5 7600
195,0
AMD Ryzen 9 5900X
184,5
AMD Ryzen 7 5800X
184,0
Intel Core i5-13500
181,1
AMD Ryzen 7 5700X
177,8
AMD Ryzen 5 5600
176,8
AMD Ryzen 5 5600X
176,7
Intel Core i5-13400
174,1
Intel Core i3-13100
159,4
AMD Ryzen 7 5700G
155,2
AMD Ryzen 5 5600G
150,9
AMD Ryzen 5 5500
148,2

Prijs-prestatieverhouding

Juist voor de prijsbewuste koper is de prijs-prestatieverhouding misschien wel de allerbelangrijkste factor. Processors met een relatief gunstige verhouding tussen prijs en prestaties komen in de onderstaande grafieken boven de trendlijn uit; cpu's onder de trendlijn zijn juist relatief ongunstig.

AMD verkoopt zijn oudere Ryzen 5000-processors tegenwoordig voor scherpe prijzen. Voor rond de 150 euro is de Ryzen 5 5600 bijvoorbeeld een haast onverslaanbare processor, en ook de 5600X, 5700X en 5800X zijn op hun respectievelijke prijspunten aanraders. Let er wel op dat al deze modellen geen geïntegreerde graphics hebben, wat ze vooral interessant maakt voor gamers die toch al een losse videokaart plaatsen.

Duurdere processors hebben altijd een wat slechtere prijs-prestatieverhouding, maar kunnen natuurlijk wel meer rekenkracht leveren. Voor tussen de 200 en 250 euro zijn met name de Ryzen 5 7600 en 7600X goede keuzes.

Als we puur naar games kijken, zijn de aanraders grotendeels hetzelfde, met als belangrijkste verschil dat de AMD-chips met 3D V-Cache het nog aanzienlijk beter doen. Die bevinden zich echter vrij achteraan in dit prijssegment. Wil je minder dan 200 euro uitgeven aan een gaming-cpu, dan zijn de Ryzen 5 5600 en Ryzen 7 5800X goede opties. Voor richting de 250 euro springen met name de Ryzen 5 7600 en 7600X in het oog.

Beste processor voor productiviteit

Veel kopers van krachtige hardware zijn gamers, maar er zijn nog veel meer taken waarvoor je een goede processor kunt gebruiken. Wil je gewoon een goede processor voor allroundgebruik of een cpu die ook zijn mannetje staat bij zware taken als rendering, videobewerking en het compileren van software? Dan is een processor uit de categorie productiviteit een goede keuze.

Best Buy

AMD Ryzen 9 7900X Boxed AM5 socket • 12 core @ 4,7GHz-5,6GHz 4 van 5 sterren
(2 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 396,-

Voor deze categorie zoeken we een processor die uitstekende multithreaded prestaties biedt en een goede prijs-prestatieverhouding heeft. Onze primaire aanrader is de Ryzen 9 7900X. Met maar liefst twaalf cores is hij zeer geschikt voor software die gebruik kan maken van veel cores. Denk aan renderen, het compileren van complexe software of het comprimeren van data.

AMD verkoopt ook een zuiniger afgestelde variant in de vorm van de Ryzen 9 7900, maar die is behalve wat langzamer gek genoeg vaak ook duurder. Zolang dat zo blijft, kun je als je een zuinigere cpu wilt, beter de 7900X kopen en zelf powerlimits instellen.

Voor nog betere multithreaded prestaties kun je ook kijken naar de zestiencore Ryzen 9 7950X. Voor het neusje van de zalm betaal je echter altijd wat extra; die cpu heeft daarom wel een minder goede prijs-prestatieverhouding dan de 7900X.

Alternatief - Intel

Intel Core i7-14700K Boxed 1700 socket • 20 core @ 3,4GHz-5,6GHz 5 van 5 sterren
(4 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 449,-

De Intel Core i7 14700K is wat duurder dan de Ryzen 9 7900X, maar presteert dan ook over de hele linie beter. De multithreaded prestaties profiteren van de twaalf extra zuinige cores die je boven op de standaard acht reguliere cores krijgt, terwijl ook de gamingprestaties op een wat hoger niveau liggen.

Het belangrijkste nadeel van de Core i7 14700K is echter het energiegebruik. Zelfs met een forse waterkoeler is hij amper koel te houden. Dat is ook de reden dat we zijn grote i9-broer helemaal niet aanraden. Wil je je verdiepen in zaken als undervolten, dan kan de 14700K alsnog een prima keuze zijn. De userreview van Niels van Wooni is daarbij een mooi startpunt.

Goedkoper alternatief

AMD Ryzen 7 7700X Boxed AM5 socket • Octa (8) core @ 4,5GHz-5,4GHz 5 van 5 sterren
(13 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 344,-

De AMD Ryzen 7 7700X biedt met zijn acht Zen 4-cores nog altijd redelijk goede prestaties voor allroundgebruik, maar doet dat wel op een vriendelijker prijspunt dan de Ryzen 9's. Daarmee is de 7700X een goede keuze voor wie soms iets langer wachten niet erg vindt, voornamelijk programma's gebruikt die wel iets maar niet oneindig schalen naar veel cores, of simpelweg gebonden is aan een budget.

Wat prijs-prestatieverhouding betreft is de directe concurrent van de 7700X, Intels Core i5 14600K, zeker het overwegen waard. Het is met name het veel lagere stroomverbruik van de 7700X dat onze voorkeur in het voordeel van de AMD-chip laat doorslaan. Bij een goede aanbieding is ook de wat oudere Core i5 13600K nog het overwegen waard; die chip is technisch vrijwel identiek aan de 14600K, maar dankzij de lagere klokfrequenties wel een stukje zuiniger.

Prestaties

De Tweakers CPU Prestatiescore is een gewogen gemiddelde van de vele tientallen tests waaraan we elke processor onderwerpen in ons testlab. In de top van de grafiek houden AMD en Intel elkaar aardig in balans; de 7950X(3D) en Core i9 13900K en 14900K scoren allemaal binnen een paar procent van elkaar. Daar moet wel bij opgetekend worden dat Intel hier een veel hoger stroomverbruik voor nodig heeft.

Een procent of tien onder de absolute top vinden we enkele van onze aanraders terug, zoals de Ryzen 9 7900X en Core i7 14700K. Die scoren respectievelijk 85 en 82 punten. Ons goedkopere alternatief, de Ryzen 7 7700X, haalt 67 punten.

Tweakers CPU Prestatiescore 2023-2
Processor Gemiddelde score in punten (hoger is beter)
Intel Core i9-14900K
93,6
AMD Ryzen 9 7950X
92,7
AMD Ryzen 9 7950X3D
92,5
Intel Core i9-13900K
92,2
Intel Core i9-13900KS
91,6
Intel Core i7-14700K
85,2
AMD Ryzen 9 7900X
81,8
AMD Ryzen 9 7900X3D
81,0
Intel Core i7-13700K
77,9
AMD Ryzen 9 7900
75,5
Intel Core i9-12900K
72,3
AMD Ryzen 9 5950X
71,7
AMD Ryzen 7 7800X3D
70,7
Intel Core i5-14600K
69,8
Intel Core i5-13600K
67,5
AMD Ryzen 7 7700X
67,3
AMD Ryzen 9 5900X
66,2
AMD Ryzen 7 7700
65,7
Intel Core i7-12700K
64,4
Intel Core i5-13500
60,7
AMD Ryzen 7 5800X3D
60,5
AMD Ryzen 5 7600X
59,6
AMD Ryzen 7 5800X
56,8
AMD Ryzen 5 7600
56,8
AMD Ryzen 7 5700X
53,2
Intel Core i5-13400
52,3
AMD Ryzen 7 5700G
49,4
AMD Ryzen 5 5600X
47,9
AMD Ryzen 5 5600
47,8
AMD Ryzen 5 5600G
43,7
AMD Ryzen 5 5500
42,5
Intel Core i3-13100
38,4

Prijs-prestatieverhouding

Om te bepalen wat de beste koop is, speelt naast de prestaties natuurlijk ook de prijs een rol. Processors waarvan het bolletje boven de trendlijn uitkomt, bieden een relatief gunstige prijs-prestatieverhouding. Het zal je dan ook niet verbazen dat dat bij veel van onze aanraders het geval is, zoals de Ryzen 9 7900X en Core i7 14700K. In het duurdere segment kun je de Ryzen 9 7950X overwegen. De Core i9's zijn wat prijs-prestatieverhouding betreft niet eens zo gek, maar het is met name het extreme energiegebruik van die processors waardoor we die niet snel zouden aanraden.

Rond de 350 euro is het een stuk drukker. Processors als de i7 12700K, i5 13600K, i5 14600K, Ryzen 7 7700 en 7700X zitten zowel wat prijs als wat prestaties betreft allemaal dicht op elkaar. Kijk je puur naar de prijs-prestatieverhouding, dan is de i5 14600K de winnaar, maar weer komt AMD érg dicht in de buurt met een veel lager stroomverbruik.

Beste gamingprocessor

Wat is de beste processor voor gaming op dit moment? Op basis van de specificaties kun je dat niet altijd zeggen; lang niet alle games kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van veel cores. Bij Tweakers testen we iedere courante processor in onze standaardset games, zodat we kunnen bepalen welke cpu de beste is voor gaming, of je nou een groot of een klein budget hebt.

Best Buy

AMD Ryzen 7 7800X3D Boxed AM5 socket • Octa (8) core @ 4,2GHz-5GHz 5 van 5 sterren
(29 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 369,-

Voor gaming is de AMD Ryzen 7 7800X3D de snelste processor die je kunt kopen, terwijl hij niet eens de meeste cores of hoogste kloksnelheden heeft. Dat komt door de extra L3-cache waarmee AMD deze processor heeft uitgerust, waar specifiek games flink van profiteren.

Goedkoper alternatief

AMD Ryzen 5 7600 Boxed AM5 socket • Hexa (6) core @ 3,8GHz-5,1GHz 4.5 van 5 sterren
(13 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 203,-

De AMD Ryzen 5 7600 is een van de goedkoopste socket AM5-processors. Hij maakt net als zijn veel duurdere soortgenoten gebruik van de nieuwste Zen 4-architectuur, wat in veel games belangrijker is dan bijvoorbeeld de hoeveelheid cores. Wel mist hij de 3D V-Cache van processors als de 7800X3D en is hij met maar zes cores minder geschikt voor wie naast gamen ook andere rekenintensieve taken wil gaan uitvoeren, zoals rendering, videobewerking of het compileren van software.

Duurder alternatief - AMD

AMD Ryzen 9 7950X3D Boxed AM5 socket • 16 core @ 4,2GHz-5,7GHz 5 van 5 sterren
(4 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 583,-
Bekijk product

Wil je topprestaties in games, maar ook goede prestaties in multithreaded taken, zoals videobewerking, rendering en het compileren van software? Dan kun je kijken naar de AMD Ryzen 9 7950X3D. Van de zestien cores hebben er acht 3D V-Cache, terwijl de andere acht hogere kloksnelheden kunnen bereiken. In theorie biedt dat het beste van twee werelden en in veel games doet deze processor het ook uitstekend, maar vooral sommige oudere games werken toch niet goed samen met deze techniek. Gaat het je puur om gaming, dan blijft de 7800X3D de betere keuze, maar de 7950X3D is het bekijken waard als je ook regelmatig software draait die gebruikmaakt van het dubbele aantal cores.

Duurder alternatief - Intel

Intel Core i7-14700K Boxed 1700 socket • 20 core @ 3,4GHz-5,6GHz 5 van 5 sterren
(4 gebruikersreviews)
Prijs bij publicatie: € 449,-

De Core i7 14700K is op papier een prima alternatief voor wie zowel wil gamen als goede multithreaded prestaties wenst, die bij deze processor vooral uit de twaalf extra E-cores komen. Bovendien is hij best gunstig geprijsd, zeker als je in aanmerking neemt dat je eventueel je DDR4-kit kunt hergebruiken en er een nog wat goedkopere variant zonder geïntegreerde gpu bestaat: de i7 14700KF.

Deze processor kent echter ook een groot praktisch nadeel en dat het is enorme stroomverbruik, dat gepaard gaat met een extreme warmteproductie. Om deze processor ook onder volle belasting niet te warm te laten worden, heb je een serieuze waterkoeler nodig.

Prestaties

De Tweakers CPU Prestatiescore is een gewogen gemiddelde van de vele tientallen tests waaraan we elke processor onderwerpen in ons testlab. De Gaming Prestatiescore volgt hetzelfde recept, maar dan alleen voor de gamingtests. Voor deze categorie is die score natuurlijk het relevantst.

In de CPU Gaming Prestatiescore komt de AMD Ryzen 7 7800X3D als duidelijke winnaar bovendrijven. Veel games profiteren van de 3D V-Cache waarover deze processor beschikt. De 7900X3D en 7950X3D hebben meer cores, maar doen het in sommige games toch slechter doordat bij die cpu's slechts de helft van de cores bij de extra cache kan. Intel komt met processors als de i7 14700K en i9 14900K in de buurt, maar wel met een veel hoger energiegebruik.

Wil je minder uitgeven aan een processor voor gaming, dan is de Ryzen 5 7600 een mooie deal. Die heeft weliswaar slechts zes cores, maar beschikt over de nieuwste Zen 4-architectuur. Dat is voor games belangrijker dan het aantal cores; je ziet in de grafiek eerder 'groepjes' ontstaan van processors uit dezelfde generatie dan gebaseerd op het aantal rekenkernen.

Ga je je pc ook voor andere intensieve taken gebruiken, dan kun je ook naar de algemene CPU Prestatiescore kijken. Het aantal cores is dan een stuk relevanter. Processors als de Ryzen 9 7900X, 7900X3D, 7950X, 7950X3D en ook de nieuwste Intels mogen dan wel iets langzamer zijn in games, ze leveren in andere applicaties betere prestaties.

  • CPU Gaming Prestatiescore 2023-2
  • CPU Prestatiescore 2023-2

Prijs-prestatieverhouding

Naast de ruwe prestaties speelt natuurlijk de prijs een belangrijke rol bij welke processors we aanraden voor gaming. Als we de eerder getoonde CPU Gaming Prestatiescore afzetten tegen de huidige prijzen van processors (peildatum 28 november), dan zien we een sterk afbuigende trendlijn. Dat betekent dat je in het lage segment voor een kleine extra uitgave relatief veel extra prestaties krijgt, maar dat de winsten in het high-end segment juist steeds kleiner worden.

Wat de prijs-prestatieverhouding betreft springt opnieuw de Ryzen 7 7800X3D eruit. Het is de snelste processor in games, maar lang niet de duurste. Heb je nu een systeem met AMD's socket AM4, dan is de Ryzen 7 5800X3D een interessant alternatief, omdat je met die processor je moederbord en geheugen niet hoeft te vervangen. Nu nog investeren in een compleet nieuw AM4-systeem zouden we echter alleen nog voor budgetgeoriënteerde pc's aanraden.

Als we naar duurdere processors kijken, dan doen de Intel Core i7 14700K en i9 14900K het niet slecht, maar hun prijs-prestatieverhouding is niet zo goed als die van de 7800X3D. Voor minder geld zijn de Ryzen 5 7600(X) en Ryzen 5 5600 de interessantste opties.

In de onderstaande grafiek doen we nog eens hetzelfde voor de algemene CPU Prestatiescore. Opvallend is dat de lijn hier minder snel afbuigt. Meer uitgeven levert dus relatief meer op. In deze grafiek tellen multithreaded prestaties veel zwaarder en doet de 7800X3D het dus minder goed; dat is echt een processor voor als het je puur en alleen om gaming gaat. In het topsegment leveren de Ryzen 9 7950X, Ryzen 9 7950X3D en Core i9 14900K de meeste waar voor je geld. Voor rond de 450 euro doe je aan de Core i7 14700K en Ryzen 9 7900X een goede koop. De Ryzen 5 7600(X) is de interessantste processor rond de 250 euro. Voor nog minder geld zijn diverse AM4-processors, zoals de Ryzen 7 5800X, Ryzen 5 5600 en Ryzen 5 5500 de cpu's die je de meeste prestaties voor je geld geven.

Bijlage: alle testresultaten

Ben je benieuwd naar de prestaties van een processor in een bepaalde test? Hieronder vind je al onze testresultaten terug. Wil je op een overzichtelijke wijze twee of meer processors met elkaar vergelijken? Maak dan een vergelijking aan in de Pricewatch. Onder de specificaties vind je ook alle testresultaten, met het beste resultaat groen gearceerd.

Foto- en videobewerking

  • Adobe Photoshop
  • Adobe Premiere Pro
  • DaVinci Resolve

Video- en audiocodering

  • StaxRip - x264
  • StaxRip - x265
  • FLAC - 1 uur WAVE naar FLAC

3d-rendering

  • Cinebench 24 Multi
  • Cinebench 24 Single
  • Blender
  • Keyshot

Compileren

MozillaBuild - Firefox compile
Processor Gemiddelde tijd in seconden (lager is beter)
AMD Ryzen 9 7950X3D
8m45s
Intel Core i9-14900K
8m59s
Intel Core i9-13900KS
9m23s
AMD Ryzen 9 7950X
9m25s
Intel Core i9-13900K
9m27s
Intel Core i7-14700K
10m10s
AMD Ryzen 9 7900X
11m32s
Intel Core i7-13700K
11m53s
AMD Ryzen 9 7900X3D
12m8s
AMD Ryzen 9 7900
12m26s
AMD Ryzen 9 5950X
12m53s
Intel Core i9-12900K
13m21s
Intel Core i5-14600K
14m10s
Intel Core i5-13600K
14m51s
AMD Ryzen 7 7800X3D
14m56s
AMD Ryzen 9 5900X
15m34s
AMD Ryzen 7 7700X
15m48s
Intel Core i7-12700K
15m50s
AMD Ryzen 7 7700
17m34s
Intel Core i5-13500
17m50s
AMD Ryzen 7 5800X3D
20m32s
AMD Ryzen 7 5800X
21m
AMD Ryzen 5 7600X
21m20s
AMD Ryzen 5 7600
21m21s
AMD Ryzen 7 5700X
21m32s
Intel Core i5-13400
22m3s
AMD Ryzen 7 5700G
23m32s
AMD Ryzen 5 5600X
27m12s
AMD Ryzen 5 5600
29m4s
AMD Ryzen 5 5600G
30m54s
AMD Ryzen 5 5500
31m44s
Intel Core i3-13100
36m34s

Geekbench 6.2

  • Single
  • Single Int
  • Single FP
  • Multi
  • Multi Int
  • Multi FP

AIDA64

  • Zlib
  • AES
  • Hash
  • SHA3
  • Julia
  • Mandel
  • FP32 RT
  • FP64 RT

Webbrowsing en compressie

  • Jetstream 2
  • 7-Zip

Far Cry 6

  • 1920x1080 - Medium
  • 1920x1080 - Medium (99p)
  • 1920x1080 - Medium (99.9p)
  • 1920x1080 - Ultra
  • 1920x1080 - Ultra (99p)
  • 1920x1080 - Ultra (99.9p)

F1 23

  • 1920x1080 - Medium
  • 1920x1080 - Medium (99p)
  • 1920x1080 - Medium (99.9p)
  • 1920x1080 - Ultra - DXR
  • 1920x1080 - Ultra - DXR (99p)
  • 1920x1080 - Ultra - DXR (99.9p)

Metro Exodus

  • 1920x1080 - Medium
  • 1920x1080 - Medium (99p)
  • 1920x1080 - Medium (99.9p)
  • 1920x1080 - Ultra
  • 1920x1080 - Ultra (99p)
  • 1920x1080 - Ultra (99.9p)
  • 2560x1440 - Medium
  • 2560x1440 - Medium (99p)
  • 2560x1440 - Medium (99.9p)
  • 2560x1440 - Ultra
  • 2560x1440 - Ultra (99p)
  • 2560x1440 - Ultra (99.9p)

Forspoken

  • 1920x1080 - Standaard
  • 1920x1080 - Standaard - 99p
  • 1920x1080 - Standaard - 99.9p
  • 1920x1080 - Ultra High
  • 1920x1080 - Ultra High - 99p
  • 1920x1080 - Ultra High - 99.9p
  • 2560x1440 - Standaard
  • 2560x1440 - Standaard - 99p
  • 2560x1440 - Standaard - 99.9p
  • 2560x1440 - Ultra High
  • 2560x1440 - Ultra High - 99p
  • 2560x1440 - Ultra High - 99.9p

Total War: Warhammer III

  • 1920x1080 - Medium
  • 1920x1080 - Medium (99p)
  • 1920x1080 - Medium (99.9p)
  • 1920x1080 - Ultra
  • 1920x1080 - Ultra (99p)
  • 1920x1080 - Ultra (99.9p)

Streaming

Streaming (x264 6Mbit + F1 23 1080p ultra 60fps)
Processor Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
Intel Core i9-14900K
469,20
Intel Core i9-13900K
455,38
Intel Core i9-13900KS
441,20
Intel Core i7-14700K
381,54
Intel Core i9-12900K
338,55
Intel Core i7-13700K
322,26
AMD Ryzen 9 7950X3D
224,04
Intel Core i5-13600K
209,05
Intel Core i5-13500
203,21
AMD Ryzen 9 7900X3D
199,38
Intel Core i5-14600K
196,40
Intel Core i7-12700K
186,85
AMD Ryzen 7 7800X3D
151,51
AMD Ryzen 9 7900X
143,25
AMD Ryzen 9 7950X
142,14
AMD Ryzen 9 7900
139,77
AMD Ryzen 7 5800X3D
123,69
AMD Ryzen 9 5950X
122,93
Intel Core i5-13400
113,06
AMD Ryzen 9 5900X
109,13
AMD Ryzen 7 7700
85,27
AMD Ryzen 7 7700X
81,16
AMD Ryzen 7 5800X
66,27
AMD Ryzen 7 5700X
62,61
AMD Ryzen 5 7600X
59,43
AMD Ryzen 5 7600
58,13
AMD Ryzen 5 5600X
44,11
AMD Ryzen 7 5700G
42,09
AMD Ryzen 5 5600
39,49
AMD Ryzen 5 5500
32,99
Intel Core i3-13100
29,43
AMD Ryzen 5 5600G
29,40

Stroomverbruik

  • Idle
  • Allcoreload
  • Mixed load
  • Gaming

Efficiëntie

  • Allcoreload
  • Gaming

Temperatuur

  • Max. temperatuur
  • Gem. kloksnelheid
  • Max. package power

Lees meer

Reacties (142)

142
142
56
8
0
71
Wijzig sortering
Interessant dat de 17 14700K bij de alternatieven staat. In de review van die CPU schreef tweakers:

"Met de 14th Gen Core-processors ziet Intel zich genoodzaakt om meer uit de Raptor Lake-chips te persen dan er eigenlijk in zit. Dat levert drie processors op die naar mijn mening eerder een slechtere dan een betere keuze zijn dan de modellen van de vorige generatie."

En daar ben ik het wel mee eens, bij een gelijke prijs zou ik eerder voor een 13e generatie Intel gaan dan de 14e. En dan is een i7 13700K nu nog goedkoper ook. En dan is met name voor gaming een i5 eigenlijk een betere koop, dus dan kom je al snel bij de 13600K uit in plaats van de 14700K.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 15:06]

Wat de i5's betreft zou ik gewoon de goedkoopste kopen. Van de i5 14600K kun je met wat onderklokken altijd het prestatie- en efficiëntieniveau van de 13600K bereiken, als je dat wil.

Voor de i7 vind ik 'm wat ingewikkelder, want daarbij heeft de 14700K natuurlijk wel die extra E-cores die in multithreaded programma's het nodige toevoegen. Als ze ongeveer even duur zijn, krijg je dus objectief meer hardware voor je geld bij de 14th Gen. Maar stock zou ik ze sowieso niet gebruiken, ik verwijs daarom ook uitgebreid naar ons artikel over undervolten en het instellen van powerlimits.

En de i7 staat niet voor niets genoemd als mogelijk alternatief, de 'Best Buy' in die categorieën is wat mij betreft een andere processor ;)
Voor de duidelijkheid: De getoonde testresultaten en dus ook de grafieken, die zijn voor de Intel processoren allen op basis van hun prestaties met DDR5?

Zijn deze processoren überhaupt het aanbevelen waard met DDR4, of ben je dan bij voorbaat niet beter af met een AM4 systeem op basis van bijvoorbeeld een gelijkgeprijsde 5950X? Zeker wanneer je als eingebruiker dus niet de behoefte hebt aan een zware koeler of gepiel met undervolten?

Ps. Klasse dat er gelinkt wordt naar een relevant user review! In de commentaren is vaak gesteld dat undervolten loont bij Intel. Netjes dat zulke zaken nu dus ook in het artikel worden meegenomen :)
Correct. Uit onze DDR4 vs DDR5 test met de i9 12900K weten we dat het verschil tussen DDR4-3600 en DDR5-6000 met die cpu zo'n 8 procent was. Dat zal iets hoger zijn bij cpu's die sneller zijn dan de 12900K, en juist iets lager bij cpu's die langzamer zijn.

Ik zou voor een nieuw socket 1700-systeem nu sowieso geen DDR4 meer kopen, het prijsverschil tussen DDR4 en DDR5 is aanzienlijk kleiner geworden dan toen Alder Lake op de markt kwam. Ook een nieuw AM4-systeem samenstellen zou ik nu alleen nog voor budget-pc's overwegen (met bv. een 5600), niet voor het segment waar je het nu over hebt.
omdat je steeds in gem % volgens tweakers testen in gaming inboed, in dit geval al 10%, dan kan je ook al terug de 5800X3D mee in het vergelijk nemen.

de topic was beste gaming cpu/prijs/prestaties/power die power is dan idd zeker debateerbaar bij een 14th gen....

feit is dat er nog weinig intel verkocht wordt in de zelfbouw momenteel, voor een duidelijke reden

vb de weekverkoop van een grote retailer in DE:
https://twitter.com/TechE...tatus/1725906657429844448

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 15:06]

omdat je steeds in gem % volgens tweakers testen in gaming inboed, in dit geval al 10%
Waar leid je dat uit af? In de prestatiescore in games staat de 13700K -2,2% onder de 14700K, en de 13600K -6,2%. Terwijl het stroomverbruik tijdens gamen letterlijk 30%-45% lager ligt. Nou weet ik dat gamers niet altijd even veel geven om efficiëntie maar deze cijfers zijn wel echt dramatisch.

Enkel de extra e-cores zijn in het algemeen een leuke maar kleine toevoeging, maar juist voor gaming voegen die absoluut niks toe. In all-core loads voegen ze al net wat meer toe. Maar als we dan naar het grote nadeel van de 14e generatie K-CPU's kijken, namelijk het enorm hoge verbruik, dan zijn deze CPU's juist onder all-core loads ontzettend slecht. Het hele voordeel van die efficiënte e-cores vliegt direct weer het raam uit.

Nee, behalve voor zo hoog mogelijke scores in synthetische benchmarks heb ik het nut van de 14e generatie K-CPU's nog niet gevonden. Net als de KS-varianten van eigenlijk alle recente generaties.

[Reactie gewijzigd door bwerg op 22 juli 2024 15:06]

tov de top gekozen CPU de 7800X3D zit je met een 13600K dus al 14.5% onder die performance voor bijna dezelfde prijs, dan spreek ik nog niet over de 99% of de lows en het 55% verbruik verschil in games.

maar ik ben het wel met je eens een 13th is altijd betere keuze tov 14th, de 14700 heeft meer e-cores
voor welke reden ook dat dit van toepassing kan zijn.

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 15:06]

Muah, bijna dezelfde prijs zou ik niet zeggen. Toch zo'n 60 euro, toch 20% duurder. Dus dan is het verschil van 14.5% nog niet eens zo gek. Verschil tussen 99% is vrij klein bij de games in dit artikel, denk niet dat je daar het verschil gaat merken.

Het gebied van efficiëntie is natuurlijk wat anders, daar doet de 7800X3D het heel goed.
Interessant dat de 17 14700K bij de alternatieven staat. In de review van die CPU schreef tweakers:

"Met de 14th Gen Core-processors ziet Intel zich genoodzaakt om meer uit de Raptor Lake-chips te persen dan er eigenlijk in zit. Dat levert drie processors op die naar mijn mening eerder een slechtere dan een betere keuze zijn dan de modellen van de vorige generatie."
Klopt, ik heb bij die review ook al aangegeven dat deze allesbehalve het hele verhaal transparant vertelt. Stel een Power Limit in en je bent wellicht 200-300Mhz in zijn allerhoogste boost kwijt in multicore, maar je levert nauwelijks wat in. Verder kwam de 14700k qua efficientie toen vrij negatief uit de bus omdat deze minder/niet thermal throttlede dan andere CPUs, zelfs ivm de 14900k en de 14600k, maar dat zegt natuurlijk niks over het "silicon" als je simpelweg de CPU langer harder kunt laten lopen. Op toch wel onverklaarbare wijze werd deze CPU 10-15 graden minder warm, en dan blijft de CPU dus ook langer vol boosten.
En daar ben ik het wel mee eens, bij een gelijke prijs zou ik eerder voor een 13e generatie Intel gaan dan de 14e. En dan is een i7 13700K nu nog goedkoper ook. En dan is met name voor gaming een i5 eigenlijk een betere koop, dus dan kom je al snel bij de 13600K uit in plaats van de 14700K.
Dus eigenlijk zou ik iedereen adviseren om om die thermal throttling die bij sommige CPUs optreedt heen te kijken en heb ik de volgende concrete adviezen:
- De 14700k heeft 4 meer E cores dan de 13700k en is dus zeker sneller in productivity
- Speel met Power Limit zodat je een acceptabel piekverbruik hebt, ongeacht welke CPU in de 13e of 14e gen. Dit is volledig veilig; het is geen overklokken, het beperkt simpelweg de power draw. Dit zorgt ervoor dat de efficientie met stappen vooruit gaat zonder echt veel in performance in te leveren.
- Undervolten mocht je echt willen tweaken, dan kun je echt wat leuks uit elke 14e gen CPU halen.

Zie ook van MSI:
https://www.youtube.com/watch?v=cEfZ-Rtcmr4
Hierin gaan ze echt inhoudelijk kijken naar de 14700k. Niet enkel een rij benchmarks, maar echt kijken wat er gebeurt bij het verlagen van de power limits met zowel verbruik, temperatuur als de prestaties. Daarna nog wat undervolting. Dit geeft enorm inzicht in wat je met alle 13e en 14e gens CPU kan doen. Een enorme aanrader om te kijken, en wat mij betreft een beter antwoord op de consumentenvraag "welke CPU moet ik kopen" dan een review die niet inzoomt op al deze aspecten.
De i7 heeft als enige een flinke sprong gemaakt door meer cores. Ik ben zelf echter ook voor de i5 gegaan. Eigenlijk is die perfect (buiten wat hoog verbruik) omdat ik een goede mix met desktop gebruik en gamen zocht tegen een schappelijk prijs. Daarnaast had Intel toch mn voorkeur ivm compatibiliteit. (daarom ook rtx ipv amd gekozen) In veel test scoort de i5 14gen gewoon prima en op niveau ryzen 9/7 of i7 van een 12gen. Meer dan zat en qua prijs voor mij de sweetspot tijdens BF deal.
de prijs prestatie grafieken vin ik heel lastig in te schatten ik heb zelf bijvoorbeeld net https://azerty.nl/product/amd-ryzen-7-7700-3-8-ghz/5111570 aangeschaft deze licht +- 50euro onder het prijspunt in de grafieken waardoor deze naar links op schuift. ik kan me goed voorstellen dat dit zelfde geld voor alle processors waardoor een bbg eigenlijk heel moeilijk word zelfs op dagelijkse basis. is het voor niet mogelijk om de grafiek uit data wrapper bijvoorbeeld vrij te geven om deze bij aankoop zelf te gebruiken of om bijvoorbeeld de verschillende uitvoeringen per processor in te voeren.
Je kunt de gebruikte gegevens downloaden via het knopje 'Gegevens ophalen' onderin de grafiek. Dan kun je er zelf naar hartenlust mee aan de slag :)
Op zich een net overzicht, nu weet ik welke keramische kookplaat het beste presteert binnen een prijsklasse.
Tussen de regels door kan ik nu ook kijken welke prijs er aan hangt op de lange termijn. Tegenwoordig is aanschafprijs maar een beperkt deel van de totale kosten. Als het aan mij was, zou er ook kunnen worden gekeken naar de totale kosten over levensduur. Zeker nu de levensduur steeds langer wordt.

Ik pak zomaar wat semi-random processors en een paar aannames voor computergebruik.
Idle 30% zie ik als even wat mailen en het forum van Tweakers overhoop halen.
Met een verwachte levensduur van 5 jaar, 4 uur per dag aan-tijd en 30% idle + 70% gaming, €0,40 per kWh kom ik hierop uit:
R5 5600G: 23kWh / jaar; 117kWh / 5jaar, €47 stroomkosten. Dat is 38% van de aanschafprijs.
i5 13600k: 70kWh / jaar; 348kWh / 5jaar, €139 stroomkosten. Dat is 46% van de aanschafprijs.
i7-14700k: 124kWh / jaar; 621kWh / 5jaar, €248 stroomkosten. Dat is 55% van de aanschafprijs.
R9-7900X3D: 40kWh / jaar; 201kWh / 5jaar, €81 stroomkosten. Dat is 15% van de aanschafprijs.
Zo zie je dat de i7 5x zo veel stroom verbruikt als de R5, en de R9 nog niet het dubbele van de R5. Het lagere verbruik weegt dan ineens behoorlijk op tegen de hogere aanschafkosten van de R9.
Lijkt me niet onbelangrijk als je met budget in gedachten gaat shoppen :)

Lijkt me trouwens ook dat ik mijn thuisserver (Pentium G5400) nog maar even niet ga vervangen. Idle CPU verbruik van 3 watt bij de zuinigste Ryzen is al méér dan de helft van wat mijn totale systeem nu idle doet (5,5W voor het hele systeem). Maar daarvoor is deze serie processors misschien niet de juiste categorie :')
Ik heb ooit een G3220 systeem (tweedehands gevonden via vraag en aanbod hier) geupgrade naar een I5 4570S. Dat is mij iig goed bevallen. Maar ik zou niet weten of dat zelfde soort upgrade (uiteraard niet zelfde cpu) zin heeft bij een Pentium G5400 en dat hangt natuurlijk ook af of het mobo socket 1151 v1 of v2 is.
Dit jaar met mijn build slechte ervaringen met het AMD platform voor wat betreft boottijd. Dusdanig dat ik ben overgestapt op Intel
Was dit exemplarisch of speelt dit niet meer inmiddels? Weet iemand dat?
Over het algemeen doen moderne platforms (AM5, LGA1700) langer over het opstarten dan we een jaar of acht geleden gewend waren. Voor mijn gevoel liggen de hoogtijdagen van snelle boots zo rond de Skylake / Kaby Lake tijd (2015-2016). Ik heb daar wel eens met moederbordontwerpers over gepraat, en de oorzaak is eigenlijk een optelsom. Sinds die tijd hebben we veel meer cores, meer en snellere PCIe lanes en meer en sneller geheugen gekregen. Al die zaken zorgen voor een langer power-on self-test (post)-proces. You win some, you lose some, dus.

Er zijn voor Ryzen 7000 wel trucjes om checks over te slaan en de boel sneller te krijgen, zoals @Remc0_ al noemt en ook regelmatig wordt besproken in forumtopic: AMD Ryzen (ZEN4) platform Ervaringen & OC. Maar zo snel als de posts van een jaar of acht geleden, dat worden ze voorlopig niet meer ben ik bang.
Dank voor die link, net nieuwe build(7800x3d)bijna elke dag bij 1ste x opstarten blijft ie hangen bij mobonaam en rechtsonder press f2 voor bios etc en dat wetkt niet, uit/aan en draait als zonnetje.
Hoop dat daar iets staat voor oplossing, mn geheugen staat op expo.
Afhankelijk van het aantal DIMMs dat je in je systeem hebt is er ook een maximum aan de snelheid voor de meeste Ryzen 7 series CPU's. Dat ligt voornamelijk aan de memory controller, je kan per CPU kijken wat de maximum supported speeds zijn. https://www.amd.com/en/pr...n-7-7800x3d#product-specs hier staan de 'maximum' snelheden, dus je kan kijken of expo uitzetten en de speeds op de genoemde waardes zetten het systeem stabieler maakt.
MIsschien is een BIOS-update de oplossing... lijkt me een bug
Dat probleem heb ik ook gehad met een AM5 systeem en meestal lag het aan de infinity fabric frequency. Zodra deze hoger ligt dan de 2000MHz krijg je in het algemeen opstart problemen.
Daarnaast is het ook van belang dat de PBO helemaal uitstaat en mocht je gebruik maken van de software 'AMD Ryzen Master', dan is mijn advies om deze helemaal uit te zetten. Mocht je namelijk hierin een aantal settings aanpassen dan heeft dat invloed op je BIOS wat dan weer lastiger is om op te lossen want die veranderingen worden niet weergegeven in de BIOS zelf!

Het klinkt misschien gek maar problemen op de PC maakt het juist leuk omdat er dan genoeg te doen is qua optimalisatie :)
Het klinkt misschien gek maar problemen op de PC maakt het juist leuk omdat er dan genoeg te doen is qua optimalisatie
Misschien is dat leuk als je daarmee even net die 10% extra prestaties of 10% minder verbruik kan behalen. Maar dat shit niet werkt en je mag prutsen om je PC van 1000 euro aan de praat te krijgen op het moment dat je even iets op die PC mag doen, nee, dank je... Daarvoor hoef ik niet over vanaf mijn oude laptop met instabiele hardware een brakke accu.
De ervaring leert meestal dat als er iets mis is met de PC dat er dan iets niet goed geconfigureerd is, dat staat los van het feit om meer prestaties te behalen. Daarnaast zijn er genoeg keuzemogelijkheden om een kant en klare PC te kopen waarvoor je geen zorgen hoeft te maken dat er in het algemeen problemen zijn.
Dat neemt natuurlijk niet weg dat het uiteraard fijn is zodra je voor een zelfbouw gaat dat alles wel moet werken.
Heb je de laatste bios versie erop zitten ?
Dan zou het ook kunnen helpen om een net eerdere versie erop te zetten, loopt soms stabieler dan de allerlaatste, maar dit verschilt ook per merk moederbord en totale systeem configuratie.
Blijft soms helaas wat trial en error ;)
Om boot problemen te voorkomen moet je in je bios de setting "Memory Context Restore" disablen.
Ja, dit heeft als effect dat je boot tijd "altijd" lang is, maar zorgt er wel voor dat het booten altijd lukt.

EDIT: vanaf Egesa 1.0.0.7b, is het mogelijk om context restore weer te enablen mits ook de power down mode enabled is.

[Reactie gewijzigd door ocwil op 22 juli 2024 15:06]

Ik heb een 13500 met een Asrock Z790 PG Lightning, 32Gb geheugen, een WDBlue SN570 1Tb als boot drive en dat systeem start in ongeveer 15 seconden op (tot het inlogscherm).
Voor mijn gevoel echt niet langzamer dan 8 jaar geleden.
En dan hangen er ook nog een aantal harde schijven in die opspinnen tijdens booten, dus het zou nog sneller kunnen.
Geen last van met de Ryzen 7950X3D alleen moet je in de bios wel ingesteld hebben dat hij niet elke boot memory retraining doet.
Dit inderdaad. Bij sommige moederbord merken heet dat "Memory Context Restore". Vlak na launch hadden nog niet alle AM5 moederborden deze optie en duurde opstarten inderdaad behoorlijk lang, maar na een paar BIOS updates kwam deze optie erbij en nu start m'n PC vlot zat op, zelfs met 64 GB aan geheugen.
bij de meeste ligt het aan de persoon zelf en het gepruts :)

Het is al bevestigd dat de laatste Agesa de boot issues met EXPO etc al verholpen hebben.

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 15:06]

Ik heb nu een 7800X3D systeem met 32 GB 6000Mhz cl30 op een Gigabyte X670 Aorus Elite bord en dat start gewoon binnen 10 - 20 sec op vanaf cold boot.
Had eerst (bijna vanaf het moment dat AM5 uitkwam) een MSI B650M Mortar bord maar dat bleef boot problemen geven.
De Gigabyte borden hadden vanaf het begin al kortere boot tijden, MSI en Asus hadden toen veel langere tijden, inmiddels is dat zover ik weet wel een heel eind (of helemaal) opgelost, maar mocht je AMD weer overwegen raad ik zeker een Gigabyte X670 of B650 bord aan :)
Of Asrock mocht je voor meer budget gaan, ook gewoon goede bordjes ;)

[Reactie gewijzigd door DennisH82 op 22 juli 2024 15:06]

Vraagje, wat is er budget aan Asrock?
Als ik de prijzen vergelijk scheelt het niet veel en in sommige gevallen is Asrock iets duurder met betere featureset (imo).

Ikzelf ben voor mijn high-end AM5 (7800X3D, 64GB 6000 CL30, 4090 Suprim X) build gegaan voor een Asrock X670E Taichi na veel wikken en wegen.

Uiterst stabiel en boot times geen problemen mee.
Voor de budget Asrock bordjes bedoel ik de A620M Pro RS serie, meteen 7800X3D ready zonder bios update, gewoon een goed bordje voor een prima lage prijs ;) :)
Bedankt voor je reactie/opheldering.

Ik had niet aan die mobos gedacht.
Wat gaming betreft leest de test zowat als "als je al een ryzen 5 of equivalente intel hebt , verander gewoon niets" . Het sop is de kool niet waard voor iedereen behalve de meest veeleisende gamer.
Het sop is de kool niet waard voor iedereen behalve de meest veeleisende gamer.
Idd en dan is nog de vraag wat een veeleisende gamer is want als je 4K gamed hebt je weinig aan de beste CPU omdat daar dr GPU de bottle neck is.

Gamers die hoge fps (120fps+) willen op lagere resoluties hebben er een voordeel bij om de piek-fps uit een kaart te halen.
als je 4K gamed hebt je weinig aan de beste CPU omdat daar dr GPU de bottle neck is.
Een X3D Ryzen zal niet enkel je gemiddelde framerate verbeteren, maar ook de dips (e.g. de 1% en 0,1% lows) die je véél meer zal voelen dan een 10% stijging in de gemiddelde framerate.

Zelfs op hoge resoluties zoals 2160p ga je daarvan het verschil voelen.

Dus je opmerking is algemeen geldig, maar voor X3D is het genuanceerder en is het vaak wél de moeite om die aan te schaffen, ondanks de hogere resoluties.
Daarnaast is het in het geval van nVidia GPU's belangrijk in gedachten te houden dat hun drivers een flink zwaardere belasting op de CPU's hebben. Je bent daar dus eerder CPU gebonden dan indien je een AMD GPU hebt, een effect wat verder wordt versterkt door grafische pracht en praal van tegenwoordig.

Neemt niet weg dat je met een 5700 al behoorlijk goed bediend bent. Maar als je nog op een 3000 serie of ouder zit, of een oudere Intel, is de kans groot dat je er, ook op hoge resoluties, dus inderdaad op vooruit gaat.
ik heb een 3070 en een i7 9700 - ik denk echt wel dat de cpu nu de bottleneck is.. Wordt er gek van want de pc (i7, 32G ram, ssd en rtx3070) is voor de rest echt wel oke. alleen de cpu is nu echt wel oud maar om nu gelijk het platform te gaan vervangen heb ik eigenlijk en geen geld voor en eigenlijk ook geen zin in om alles opnieuw op te bouwen.
Ik speel eigenlijk alleen warcraft (op 2560x1440) en in weet niet precies hoe het zit maar zodra ik het spel start is 1 core rotsvast op 100% en de rest met een avg van 50%. Kan bijna niet aan de graka of het geheugen liggen. Aan de graphic settings van warcraft rommelen heeft niet bijster veel effect - ik gok dus cpu bottleneck ?

Overigens: best gaming zou de Ryzen 7 7800X3D moeten zijn en voor productivity de Ryzen 9 7900X. Zit maar 30,-- tussen ofzo (even snel gekeken, kan het mis hebben). Waarom zou je dan uberhaupt niet geen voor de "9" - gelijk een zwik meer cores/threads erbij?

[Reactie gewijzigd door shades op 22 juli 2024 15:06]

Omdat zeker bij gaming niet per sé de chip met de meeste cores ook daadwerkelijk de snelste chip is. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, maar veel games hebben meer baat bij "genoeg" snellere cores, dan meer langzamere. En ook bij snel / langzaam is een nuance te noemen, het is niet altijd de hoogst geklokte CPU kern, die ook de snelste is.

De 7800X3D is een chip die echt voor gaming gebouwd is, en daardoor dus met minder cores, die tevens wat lager geklokt kunnen zijn, alsnog de beste gamingresultaten neerzet. Dit door dat de chips gewoon van zichzelf al erg snel zijn, maar er dus ook nog extra cache is meegegeven, om dus per kloktik (mHz) méér presetaties te bieden dan gelijke chips, zonder deze cache.

De 7900X heeft dat niet deze extra cache op de chip. Maar ondanks dat de 7900X dus in theorie hoger kan boosten, is dat niet genoeg om de 7800X3D te verslaan.

Doe je veel videoencoding naast gaming, ben je met een 7900X wellicht beter bediend, die is immers ook meer dan snel genoeg voor een aangename gaming ervaring. Maar als je verder enkel wat browsing doet en tekstverwerking, zijn die extra 4 cores van weinig meerwaarde. In het algemeen tenminste. Uitzonderingen zijn er altijd :)
dank voor de uitleg - ik heb inmiddels ook aandachtig het artikel gelezen en de grafiekjes bekeken.
Ik heb net een RTX 4060 gekocht en mijn huidige CPU is Ryzen 3600. Is een upgrade naar de 5700X de moeite waard voor 0.1% en 1% lows? Ik speel zelf op 1080p.
Van een 3600 naar een 5600X is de stap sowieso te klein. Je kan beter upgraden naar een X3D als je je moederbord wil blijven gebruiken.
En een 5700X? Ik denk dat X3D een overkill is op 1080p om eerlijk te zijn. Bovendien weet ik niet of mijn huidige PSU dan voldoende is (550W) en mijn koeler moet ik dan ook vervangen gok ik..
Gek genoeg verstookt de 5800X3D minder Watt dan de reguliere 5800X, dus zowel je voeding als je koeler gaan makkelijker de 5800X3D aankunnen dan een reguliere 5800X. Of de 5700X zoveel koeler is, dat weet ik niet meteen. Mijn 5800X is een heethoofd, amper koel te houden, voornamelijk door de zeer hoge dichtheid van warmteafgifte en de hoge boost clocks.

Tussen de 5700X en 5600X gaat er amper verschil zitten in prestaties, de 8-core gaat enkel beter zijn in situaties waarbij de 6-core tekortschiet en dat is zeer zelden tot nooit.

[Reactie gewijzigd door RuddyMysterious op 22 juli 2024 15:06]

Zijn ze te laag, en merk je stotters in je FPS?

Meten is weten, je zou bijvoorbeeld een bij kunnen houden hoe je CPU belasting is tijdens het gamen, en of je dus regelmatig spikes naar de 98%+ hebt tegelijkertijd met wanneer het spel schokt.

Hetzelfde geldt natuurlijk wanneer je vaststelt dat je GPU belasting geen 100% is. Wat ook een teken is dat je CPU dus de beperkende factor is.

Als je nu het gevoel hebt dat alles soepel loopt, zou ik zeggen, geniet van het gamen, niet teveel over nadenken :) Maar als je dus reeds de ervaring hebt dat je games nogal wel eens willen stotteren, dan zou ik het zeker nakijken.
Toevallig gisteren gemerkt met Hogwarts Legacy. GPU zat wel op 100%, fps van de rond de 80, maar merkte veel stottering. Daar zat de 0.1 en 1% op rond de 20fps.

Zit er nog verschil in de 5600X en 5700X of is die 20 euro verschil een no-brainer voor de 5700X?
Ik denk dat je beter kunt kijken naar stotters in games die daar gewoonlijk geen last van horen te hebben. Bij Hogwarts Legacy op de PC is het een groot en bekend probleem. Je kunt upgraden naar de allerbeste GPU en CPU en er alsnog last van hebben.
Ik merk bij CP2077 99% gpu, 80% cpu.
In dat spel helpt het om niet alles op ultra te zetten, vooral als je een 8gb of mindere videokaart hebt
Een X3D Ryzen zal niet enkel je gemiddelde framerate verbeteren, maar ook de dips (e.g. de 1% en 0,1% lows) die je véél meer zal voelen dan een 10% stijging in de gemiddelde framerate.
Is dat zo? Ik kan dat niet direct een bron van vinden en als je naar de frametimes kijkt van 4K games die rond de 100fps zitten dan zijn die eigenlijk gelijk voor alle moderne CPU's.

Bij Forspoken - 2560x1440 - Ultra High - 99.9p is de winnaar een Intel Core i3-13100. Ook een AMD Ryzen 5 7600X doet het goed. En lage frametimes zijn toch een goede voorbode dat de minimale prestaties van uw GPU gewaarborgd blijven.

Stutters kunnen zeker afkomstig zijn van een CPU die niet meekan. Flight simulator is zo'n voorbeeld maar lijkt ook wel een uitzondering. Maar meestal is het ergens een driver probleem of een bug in het spel or ram issues die stutters of dips veroorzaaken.

Bij 1080p is het verschil idd iets meer uitgesproken maar als je een frame limiter instelt op 120fps zullen die kleine verschillen in frametimes ook wel verdwijnen. De vraagt is of je het verschil uberhaupt opermerkt.

Ik zie echt geen reden om een X3D te kopen als framerates boven die 120fps u niets uitmaken.
Dit is toch niks nieuws? Het is voor bijna niemand dee moeite om iedere generatie te upgraden. Op CPU gebied kan je volgens mij gewoon prima 1 of 2 generaties overslaan.
Ik heb er 4 over geslagen. Van 9900K naar 13700K werd het pas interessant op het Intel platform, ook qua gaming en performance to Watt.

Als je alles op ultra wil gamen dan zit je toch te kijken naar je gpu, want waar zit de bottleneck. Cpu of gpu? En ook daar zat er 4 jaar tussen.

Veel tweakers willen persé alles ultra. Maar je kan het lang rekken door Medium / High te gamen. Ik had het met de games die ik speel gerust naar 6 jaar kunnen strekken.

edit: dit zal iets anders zijn met AMD, want dit kwam pas later echt op gang.

[Reactie gewijzigd door Xfade op 22 juli 2024 15:06]

Idd, wou maar aangeven dat frequent upgraden overbodig is en dat reeds vrij lang is. Koop eens een mobo + cpu om de 5-6 jaar en je zit meer dan goed.

Vid cards eigenlijk ook wel imo, mijn rtx 2080 kan nog prima mee als ik niet constant alles op ultra wil zetten, nu toch ook al 5 jaar oud. Kan er nog wel 2-3 jaar mee schat ik als modale hobby gamer.
Zeker wel. Ben van een 3600 overgestapt naar 5800X3D. Ik speel tegenwoordig alleen Escape from Tarkov, dat vooral leunt op de CPU voor prestaties. Mijn FPS is dan ook flink omhoog gegaan zonder de GPU te hoeven upgraden. Ook heb ik geen last meer van framedrops.
Ik heb vorige week dezelfde upgrade gedaan. De Ryzen 3600 zat op 100% met mijn nieuwe RX 7800 XT videokaart op 1440p. Met de Ryzen 5800X3D kan ik voorlopig weer vooruit met mijn AM4 moederbord+geheugen.
Overstappen naar AM5 had me een paar honderd Euro meer gekost.
Ik had een i7-7700k die toch wel begon te zweten als ik CS2 zit te spelen met een 3060Ti
Die kaart doet het voor CS2 bijzonder goed tov bv de 4070.

Ik zit nu met een Ryzen 5600 en deze heeft net iets betere prestaties waardoor ik op voor andere games op medium settings nog wel minstens 2 jaar verder kan.

Upgrade heeft me 200€ gekost Mobo+CPU, AM5 had inderdaad paar hundos meer gekost.
Zou een overstap van de 3600 naar 5700X ook een goede zijn (1080p)?
Uiteraard, maar met de 5800X3D zal je een veel grotere prestatieverbetering merken, vooral door de aanwezigheid van de extra cache.
Ja begrijp ik. Maar dat vind ik dan wel weer behoorlijk duur. En ik las dat deze vrij veel warmte afgeeft. Ik wil eigenlijk geen nieuwe cpu cooler erop zetten. En de 65 TDP spreekt mij ook wel aan van de 56XX en 57XX.
Is wel een beetje prijzig idd. Was een tijdje geleden nog goedkoper. Overigens valt het met de warmte wel mee. Gebruik het met een oude Cooler Master Hyper 212 en hij blijft stil en stabiel, ondanks dat hij heet wordt.
Thanks. Ik game op een 1080p scherm, 60Hz. Gok eigenlijk dat x3D een overkill is daarvoor.
De lows zijn volgens mij ook prima te bereiken met een 56XX of 57XX toch?
ik denk dat je dan ook al wel op een 'ps5 class' cpu zit.

De grote sprong (en noodzaak tot upgrade) zal wel weer komen als er nieuwe consoles uitkomen en games weer complexer en mooier worden.
Juist!
Het is wel een mooi overzicht zo, maar voor mij had de test interessanter geweest als de meer bijzondere CPU's meegenomen zouden zijn.
Voorbeelden: de ultra efficiënte: Intel N100, N200 en Intel Core i3-N305 en de Apple Mx CPU's.
En wie ga je een Apple CPU aanraden?
Los niet te koop, sterker nog naast dat je aan een heel hardware pakket vastzit ben je qua software ook nog eens beperkt. Linux is dacht ik nog steeds een WIP en windows draait geheel niet.

Efficiënte CPUs met wellicht een kijkje naar Apple zou echter wel een interessant apparaat artikel kunnen zijn.

Gamers Nexus heeft dat trouwens wel recent getest alhoewel niet de CPUs die jij noemt.
https://gamersnexus.net/c...et-biggest-disappointment
Most Efficient CPU 2023 AMD Threadripper 7980X

Runner Up:
AMD 7800X3D

Honorable Mention:
AMD 7950X in Eco Mode

[Reactie gewijzigd door Xthemes.us op 22 juli 2024 15:06]

Wat gaming betreft leest de test zowat als "als je al een ryzen 5 of equivalente intel hebt , verander gewoon niets" . Het sop is de kool niet waard voor iedereen behalve de meest veeleisende gamer.
Dit is ook zo :)
Ik bouw 25 jaar mijn eigen game pc's, en in het begin deed ik zowat alle 6 maand een upgrade naar snellere cpu of gpu. Dit noem ik nu nutteloos geld over de balk gooien voor soms 1% vooruitgang.
Vaak heb je meer frustratie na het upgraden naar nieuwe hardware omdat drivers nog niet optimaal zijn en je om de haverklap bugs te verwerken krijgt :) Nu doe ik minimum 4 tot 6 jaar met een systeem !
De veeleisende gamer is meestal een pro gamer die er zijn geld mee verdiend, de andere doet het meestal om op te scheppen om de dikste te hebben.
Ook met gamen zit je met randscenarios b.v. als je een Linux systeem hebt en gamet onder Steam. Bij games opstarten zit je geregeld minuten te wachten door Vulkan shaders verwerken (?), wat je CPU max't. Achteraf gezien misschien ook beter een 8-core aangeschaft i.p.v. 6-core genomen (nu een Ryzen 5600X met RX 6600 GPU, wat op zich wel goed werkt).
Is er een reden dat de Intel 12400f niet is meegenomen? Dacht dat die aardig gewaagd is aan de AMD 5600.
Klopt, dat is nu ook een leuke budget-CPU.
We moeten nu eenmaal ergens stoppen met testen :). In de CPU BBG van mei hebben we 'm wel nog meegenomen. Op basis daarvan is de i5 12400F wat langzamer dan de Ryzen 5 5600, terwijl hij ook wat duurder is. Ik zou dus neigen naar de AMD.
Geen sample / niet gekocht / je kan niet alles testen als NL outlet ?
Mooie review en goede adviezen! Je kunt op elk platform een zeer snel systeem bouwen en het hoeft helemaal niet te veel te kosten. Jammer dat de 13600KF niet in de aanbevelingen staat, voor de rest zeer goede lijst!
voel je nu jezelf in de voet geschoten omdat je zelf een keuze gemaakt hebt die er niet in staat? ;)

misschien ben je gewoon niet mee met de trend en dat is het verhaal, in zelfbouw is het aantal Intel verkoop gewoon een pak lager dan AMD momenteel (en al een hele tijd)

voorbeeld van deze week:
https://twitter.com/TechE...tatus/1725906657429844448

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 15:06]

In de voet geschoten omdat mijn processor er niet bij zit :D Jij denkt dat ik geraakt ben omdat 'mijn keuze' er niet bij staat ofzo? Goed geprobeerd! Ik heb bijna alle CPU's van het lijstje muv 14th gen, hier thuis liggen, voor de overklok hobby. Maar daar gaat het hier niet om, het gaat om de beste processor.

Met de huidige prijs van 269 is die 13600KF het aanbevelen waard en kon dat nergens in de tekst terugvinden. Ook niet als game CPU alternatief.
voel je nu jezelf in de voet geschoten omdat je zelf een keuze gemaakt hebt die er niet in staat? ;)

misschien ben je gewoon niet mee met de trend en dat is het verhaal, in zelfbouw is het aantal Intel verkoop gewoon een pak lager dan AMD momenteel (en al een hele tijd)

voorbeeld van deze week:
https://twitter.com/TechE...tatus/1725906657429844448
zoals door tweakers redactie al aangegeven zoeken ze de beste gaming cpu prijs/prestaties/power op basis van hun testen.....

tov de top gekozen CPU de 7800X3D zit je met een 13600K dus al 14.5% onder die performance voor bijna dezelfde prijs, dan spreek ik nog niet over de 99.9% of de lows en het 55% verbruik verschil in games.

waar je die 269 gaat halen weet ik niet, zal misschien een black friday dingetje geweest zijn om oude stock weg te krijgen :)

de 13600kf is idd dan nog steeds wat goedkoper, maar je zit zonder "debug gpu" de 13600k is weer een tientje duurder. Neemt niet weg dat beide niet in de buurt komen van de 99.9% en power tijdens gaming tov X3D.

[Reactie gewijzigd door d3x op 22 juli 2024 15:06]

De 13600K(F) en 14600K(F) zijn praktisch dezelfde processor, en die laatste staat wel genoemd als alternatief. Intel is alleen vrij agressief met de pricing van de veertiende generatie, dus als je de prestaties en efficiëntie van de 13600K wil, kun je soms nog beter een 14600K kopen en die iets tweaken.
Er staat een 13600K in, waarom moet dan de 13600KF er in? Die mist alleen de gpu.
Aangezien je voor de 7800x3d nog steeds 40 euro meer voor de CPU en 60 euro meer voor het moederbord moet betalen blijft ook nog de 5800x3d een aantrekkelijke keuze voor de gamer. De 100 tot 150 euro meer budget kan dan in een videokaart gestopt worden!
Dat is het beetje lastig vergelijken nu met CPU's ivm de price-performance verhouding . Het lijkt me iig dat voor gamers die nog een goed Am4 moederbord hebben en geheugen hebben de peperdure upgrade naar Am5 nog steeds niet waard.
Bwa mijn 7800X3D cpu zit op een basis Asrock bord van €130 en presteert uitstekend. Maar niks mis met een 5800X3D uiteraard, perfecte upgrade als je reeds op AM4 zit.
De goedkoopste AM4 moederborden met 4 geheugensloten zijn rond de 70 euro. Dus zoals ik al zei : '60 euro meer voor het moederbord' Ik vind dat nogal wat!
dat hangt dan beetje vanaf of je voorkeur geeft aan future proof. Als je weet dat je toch pas binnen 3-4jaar wil veranderen dan idd een mogelijkheid, je kan zelfs 2dehands wel wat am4 x570 en goed geheugen aankopen voor betere prijs. Als je echter denkt van toch een upgrade binnen AM5 te overwegen dan zou ik die extra kost nemen.
100 euro is wel zo veel meer dat futureproof niet echt een issue is. Je kunt dan later namelijk alsnog voor dat geld (+inflatie) een moederbord kopen die dat wel is. Al helemaal zinvol als je daardoor nu geen nieuw geheugen hoeft te kopen of zelfs geen nieuw moederbord.

[Reactie gewijzigd door AtariXLfanboy op 22 juli 2024 15:06]

AM4-processors en -moederborden zijn nog altijd ruim verkrijgbaar, alleen zullen er naar verwachting geen nieuwe cpu's meer uitkomen voor deze oude socket.
Op een goede andere website stond anders van de week nog een bericht dat er nieuwe AM4 processoren in aantocht zijn: Gerucht: AMD Ryzen 7 5700X3D komt begin 2024 uit, samen met GT- en NPU-chips voor AM4 ;)
En is het zeker dat deze niet (zoals de 5600x3D) slechts bij enkele Amerikaanse ketens verkocht zal worden?
Ja ben ik ook wel benieuwd naar!
Vraagje aan Tomas,
Bij de Prijs-prestatieverhouding processors. Worden de prijsverschillen van moederborden tussen verschillende platforms meegenomen in die berekening , of is het enkel de processor prijzen?
Het verschil tussen een AM4 en AM5 moederbord is best groot vind ik, en aangezien je beide nodig hebt zou het handig zijn om deze mee te nemen.
Alleen de processorprijzen. Je kan qua moederbord ook alle kanten op qua vrm, features, poorten etc dus het is lastig om daar één bedrag per platform voor te nemen. Het ligt bijvoorbeeld voor de hand dat je een Core i9 14900K niet met hetzelfde moederbord combineert als een Core i3 13100, terwijl die dezelfde socket delen.

Het verschil tussen AM4 en AM5 is gelukkig wel een stuk kleiner geworden dan een jaar geleden toen socket AM5 net uit was.
Het punt is een beetje dat je dan ook de toekomstige comptabiliteit en ondersteuning eigenlijk zou moeten meenemen in die overweging. Want dat is ook geld waard dat je in de toekomst je moederbord kan hergebruiken of minder vatbaar is voor bugs. Voor de AM4 is dat goed in te schatten immers end of life, maar voor AM5 is dat lastiger. Er liggen wel beloftes voor AM5 maar hoe betrouwbaar zijn die en hoeveel sprongen in performance kan je nog maken.

[Reactie gewijzigd door Burns op 22 juli 2024 15:06]

de 1700 chipset is nu al dood net als de am4. dus bij AM5 weet je dat er op zich nog zeker 1 upgrade is. het verleden heeft al aangetoond dat er mogelijkheden zijn en performance kan je altijd wel ongeveer in beschouwing nemen, dat is meestal wel een 10-15% per geenratie.

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.