De Intel Core Ultra 9 285K is gemiddeld niet zo snel als de Ryzen 9 9950X, maar wel duidelijk vlotter dan de i9-14900K. Daarbij heeft de nieuwe cpu bovendien een veel lager energiegebruik dan zijn voorganger. De efficiëntie is vaak vergelijkbaar met AMD's aanbod en soms zelfs iets beter, een enorm verschil met de veertiende generatie. Het Z890-platform met de nieuwe socket 1851 is ook weer up-to-date. Afhankelijk van de prestaties in de voor jou belangrijke benchmarks kan de Core Ultra 9 285K daarmee een prima keuze zijn, iets dat we over zijn voorganger niet konden zeggen.
De Intel Core Ultra 7 265K is praktisch net zo snel als de Ryzen 9 9900X en komt wat efficiëntie betreft in de buurt bij AMD's aanbod, en is soms zelfs iets beter. Dat is een enorm verschil met de veertiende generatie. Het Z890-platform met de nieuwe socket 1851 is ook weer up-to-date. De adviesprijs is relatief gezien het meest competitief van de drie nieuwe Intels, dus als de 265K in de voor jou belangrijke benchmarks goed presteert, kan hij een prima keuze zijn.
De Core Ultra 5 245K is sneller dan de Ryzen 5 9600X, maar komt niet in de buurt bij de Ryzen 7 9700X. Aan de prijs zal Intel daarom nog wat moeten doen. Wel is hij een stuk zuiniger dan zijn voorganger. De efficiëntie is vaak vergelijkbaar met AMD's aanbod en soms zelfs iets beter, een enorm verschil met de veertiende generatie. Het Z890-platform met de nieuwe socket 1851 is ook weer up-to-date.
De stap naar Intels nieuwe desktopprocessors is zo groot, dat de cpu-fabrikant voor zijn Core Ultra 9 285K, Core Ultra 7 265K en Core Ultra 5 245K naar een nieuwe naamgeving is overgestapt. Of zich dat ook vertaalt in topprestaties en het beloofde lagere energiegebruik, onderzoeken we in deze review.
De Intel Core Ultra 200-processors zijn radicaal anders dan hun voorgangers. Intel stapt af van het maken van één grote chip en bouwt de nieuwe cpu's op uit tiles, vergelijkbaar met de chiplets van AMD. Bovendien worden de meeste van die tiles niet in eigen fabrieken gemaakt, maar door TSMC. Daarover lees je op de volgende pagina meer, maar eerst de specificaties.
Specificaties
Het nieuwe topmodel, de opvolger van de Core i9-14900K, is de Core Ultra 9 285K. Deze cpu heeft acht P-cores en zestien E-cores, net als de Core i9-14900K. In totaal is er 40MB L2-cache en 36MB L3-cache aanwezig. De P-cores kunnen een maximale kloksnelheid van 5,7GHz bereiken, terwijl voor de E-cores een kloksnelheid van 4,6GHz geldt. Van de Core Ultra 9 285K verschijnt opvallend genoeg geen F-versie zonder igpu, die er van de i9-14900K wel was.
De andere twee modellen zijn de Core Ultra 7 265K en Core Ultra 5 245K. De Core Ultra 7 heeft alleen minder E-cores, namelijk twaalf in plaats van zestien stuks, en iets lagere klokfrequenties. Bij de Core Ultra 5 is ook het aantal P-cores teruggeschroefd, waardoor dat model uitkomt op zes P-cores en acht E-cores. De kloksnelheden liggen bij dit model nog wat lager. Van de Core Ultra 7 en 5 komen wel F-versies waarbij de igpu is uitgeschakeld op de markt.
De tdp van alle drie de processors is 125W. De mtp is 250W voor de Core Ultra 9 en 7, en 159W voor de Core Ultra 5. Intel rekent af met de onduidelijkheid rondom powerlimits, profielen en 'baselines' die de afgelopen tijd is ontstaan. De hier opgegeven mtp's zijn wat Intel aanbeveelt en ook wat moederbordfabrikanten out of the box moeten instellen.
Buiten wat zich afspeelt in de computetile, verschillen de processors niet veel van elkaar. De igpu telt altijd vier Xe-cores en alleen de Core Ultra 5 heeft daarvoor een marginaal lagere klokfrequentie. De npu is zelfs volledig identiek bij alle drie de modellen.
Socket 1851 en compatibiliteit
De Core Ultra 200-processors maken gebruik van de nieuwe socket 1851, waarvoor in eerste instantie alleen de nieuwe Z890-chipset beschikbaar is. De processors zijn net zo groot als die voor socket 1700, maar gebruiken extra pinnen voor onder meer de toegevoegde aansluitingsmogelijkheden. Er is geen voor- of achterwaartse compatibiliteit met socket 1700.
Omdat de processors even groot blijven, kun je koelers die bedoeld waren voor socket 1700 gebruiken. Wel geeft Intel aan dat de hotspot, de plek waar de meeste hitte wordt opgewekt, door de plaatsing van de computetile naar linksonder is verschoven. Sommige koelerfabrikanten zullen daarom nieuwe modellen of verschoven brackets voor bestaande modellen uitbrengen, die volgens Intel enkele graden verschil kunnen maken.
Net als bij de voorgaande generaties gebruikt Intel zijn Application Performance Optimization om de prestaties in bepaalde games te verbeteren. Voor Arrow Lake, de codenaam waaronder de Core Ultra 200-desktopprocessors werden ontwikkeld, is handmatige installatie echter niet langer vereist; de benodigde driver wordt automatisch geïnstalleerd via Windows Update. Als je de technologie per game wilt kunnen (de)activeren, kun je daarvoor alsnog de APO-app downloaden uit de Microsoft Store, maar ook zonder die app kun je de functionaliteit van APO gewoon gebruiken.
Prijzen
De adviesprijzen liggen net wat lager dan bij de vorige generatie en omdat de euro wat sterker is geworden ten opzichte van de dollar dan een jaar geleden, zullen de europrijzen waarschijnlijk nog wat verder dalen. Houd daarbij wel in je achterhoofd dat de 14th Gen Core-cpu's inmiddels voor veel minder dan hun adviesprijs worden verkocht. In vergelijking met de huidige straatprijzen van de veertiende generatie, zullen de nieuwe chips dus wel duurder zijn.
Core Ultra 9 285K
Core Ultra 7 265K
Core Ultra 5 245K
Core i9 14900K
Core i7 14700K
Core i5 14600K
P-cores
8
8
6
8
8
6
P-cores kloksnelheid
Max. 5,7GHz
Max. 5,5GHz
Max. 5,2GHz
Max. 6GHz
Max. 5,6GHz
Max. 5,3GHz
E-cores
16
12
8
16
12
8
E-cores kloksnelheid
Max. 4,6GHz
Max. 4,6GHz
Max. 4,6GHz
Max. 4,4GHz
Max. 4,3GHz
Max. 4,0GHz
L2-cache
40MB
36MB
26MB
32MB
28MB
20MB
L3-cache
36MB
30MB
24MB
36MB
33MB
24MB
Gpu-cores
64 EU's
64 EU's
64 EU's
32 EU's
32 EU's
32 EU's
Gpu-kloksnelheid
2GHz
2GHz
1,9GHz
1,65GHz
1,6GHz
1,55GHz
Npu
13Tops
13Tops
13Tops
N.v.t.
N.v.t.
N.v.t.
Socket
LGA1851
LGA1851
LGA1851
LGA1700
LGA1700
LGA1700
Geheugen
DDR5-6400
DDR5-6400
DDR5-6400
DDR5-5600
DDR5-5600
DDR5-5600
PCIe uit cpu
20x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
20x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
20x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
16x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
16x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
16x PCIe 5.0 + 4x PCIe 4.0
Tdp
125W
125W
125W
125W
125W
125W
Mtp
250W
250W
159W
253W
253W
181W
Adviesprijs (omgerekend koers 22-10)
589 dollar 658 euro
394 dollar 440 euro
309 dollar 345 euro
599 dollar 669 euro
419 dollar 468 euro
329 dollar 368 euro
Tiles van TSMC met nieuwe P- en E-cores
Arrow Lake is voor het eerst in bijna drie jaar tijd weer een compleet nieuw product voor de desktop. In november 2021 kwam Alder Lake (12th Gen Core) uit, waarvan het ontwerp vrijwel onaangepast werd hergebruikt voor Raptor Lake (13th en 14th Gen Core). De grootste technische wijziging in Arrow Lake is dat het niet langer één grote, monolithische chip is, maar een complex van onderling communicerende dies. Deze tiles, AMD zou ze chiplets noemen, communiceren met elkaar via een basetile.
Waar AMD in desktop-cpu's tot nu toe twee soorten chiplets gebruikt, een computechiplet met de cpu-cores en een i/o-chiplet met de rest van de logica, bestaat Arrow Lake uit vier actieve tiles, waarbij de inactieve fillertile en de basetileniet worden meegeteld. Geen van die actieve tiles zijn afkomstig uit Intels eigen fabrieken. De computechiplet met de cpu-cores wordt geproduceerd op TSMC's nieuwste N3B-proces, de gpu-tile op TSMC N5P, en de soc- en i/o-tiles op TSMC N6. Oorspronkelijk zou de computetile op Intels 20A-node worden gebakken, maar die is vorige maand officieel geannuleerd. De basetile wordt overigens wel geproduceerd op Intels inhouse 1227.1-procedé, en ook de Foveros' 3d-packaging vindt bij Intel plaats.
Het topmodel van de nieuwe serie krijgt zoals gezegd de naam Core Ultra 9 285K. Dit snelste model krijgt, net als zijn voorganger, de Core i9 14900K, een combinatie van acht P-cores en zestien E-cores. Beide soorten cores zijn echter gebaseerd op een vernieuwde architectuur.
De nieuwe P-cores heten Lion Cove, de nieuwe E-cores heten Skymont. Beide cores kwamen ook voor in de Lunar Lake-processors voor dunne, lichte laptops. Afgezien van de hoeveelheid cache per P-core, zijn de in Arrow Lake toegepaste cores identiek aan die in Lunar Lake.
Lion Cove: P-core zonder Hyper-Threading
De verbeteringen in Lion Cove hebben we dus al eens uitgebreid besproken in onze Lunar Lake-preview. Veel onderdelen van de core zijn breder geworden, zowel in de frontend als bij de rekeneenheden. Daarnaast zijn diverse caches vergroot. Wezenlijker is het herontwerp van wat Intel de database noemt, als het ware de bouwblokken waaruit de P-core is opgebouwd. Er waren eerder namelijk nog nooit P-cores op een niet-Intel-procedé gemaakt, waardoor het ontwerp nog allerlei specifieke mogelijkheden van Intel-nodes gebruikte. De herontworpen Lion Cove-core is volgens Intel 'voor 99 procent productieprocesonafhankelijk'.
Daarnaast is ondersteuning voor Hyper-Threading weggehaald uit Lion Cove. Volgens de fabrikant is de functie daarvan, op een relatief efficiënte manier meer multithreaded prestaties bieden, inmiddels overgenomen door de in groten getale aanwezige E-cores. Efficiënt slaat daarbij zowel op energiezuinigheid als het innemen van weinig fysieke ruimte op de chip. Bij Lunar Lake onderbouwde Intel het weglaten van Hyper-Threading ook nog met een berekening van de prestaties per watt, maar die is in Intels slides over Arrow Lake niet meer te bekennen. Voor desktops is dat minder belangrijk dan voor apparaten met een accu. Vermoedelijk moet je het verdwijnen van HT op de desktop vooral zien als een stukje nevenschade van de voor laptops genomen ontwerpbeslissing.
Intel claimt dat Lion Cove op dezelfde kloksnelheid 9 procent sneller is dan Raptor Cove, de core uit de dertiende en veertiende generaties. Bij de release van Lunar Lake vergeleek Intel Lion Cove met Redwood Cove, de P-core in de mobiele Meteor Lake-cpu's die de desktop nooit heeft bereikt, en kwam tot een hoger percentage van 14 procent. Opvallend, want daarmee geeft Intel dus toe dat Redwood Cove destijds een achteruitgang was ten opzichte van Raptor Cove, zoals al bleek uit onze benchmarks.
Skymont: Monsterlijk snelle E-core
Van de twee soorten cores is de stap bij de E-core echter veruit het indrukwekkendst. Wederom zullen we niet de volledige introductie van Skymont in onze Lunar Lake-preview herhalen, maar tot de hoogtepunten behoren een anderhalf keer zo grote decoder, een anderhalf keer zo lange micro-op-queue en forse uitbreidingen van het aantal integer- en vectorrekeneenheden.
Bij integerberekeningen is een Skymont-core in Arrow Lake daardoor 32 procent sneller dan een Gracemont-core zoals die in de 14th Gen Core zat. Bij floatingpointberekeningen is het verschil nog aanzienlijk groter; gemiddeld zou de prestatiewinst daarbij 72 procent bedragen. Eerder zei Intel dat daarmee het ipc-niveau van Raptor Cove, de P-core uit de vorige generatie, wordt geëvenaard. Nu kon die natuurlijk aanzienlijk hoger klokken en blijft het piekprestatieniveau van Raptor Cove daarmee hoger, maar toch is de stap die Intel in één generatie claimt te zetten met zijn E-core indrukwekkend.
Waar de E-cores bij Lunar Lake uit het computegedeelte van de chip werden gehaald en in een 'low-powerisland' werden geplaatst, zitten ze bij Arrow Lake wel gewoon op de computetile. Het idee bij Lunar Lake was vooral dat de complete computetile uitgeschakeld kon worden zolang er geen zware rekentaken werden uitgevoerd, maar op de desktop is het belangrijkste doel daarvan, accutijd besparen, niet van toepassing. De E-cores hebben daardoor direct toegang tot dezelfde ringbus als waar de P-cores mee in verbinding staan.
Caches, Thread Director en powerstates
Naast de vernieuwde P- en E-cores is ook de gedeelde L3-cache aangesloten op die ringbus. Die is bij Arrow Lake 36MB groot, net zo groot als bij Raptor Lake. Ook de hoeveelheid L2-cache van de E-cores, 4MB per cluster van vier stuks, is niet gewijzigd. Dat is wel het geval bij de P-cores, die ieder 3MB L2 tot hun beschikking hebben; dat is 1MB meer dan bij Raptor Lake en 0,5MB meer dan dezelfde P-cores in Lunar Lake hebben.
In onderstaand diagram valt bovendien op dat de clusters met E-cores nu tussen de P-cores in zijn geplaatst. Voorheen zaten alle P-cores bij elkaar, gevolgd door alle E-cores. Volgens Intel levert deze spreiding een betere warmtedissipatie op, zeker in scenario's waarin niet zowel de P- als de E-cores volledig worden belast. Daarnaast wordt de latency tussen de verschillende typen cores hierdoor korter.
Verder heeft Intel enkele verbeteringen doorgevoerd aan de Thread Director, het deel van de cpu dat het OS zogenaamde hints stuurt over op welke cores een programma het beste kan draaien. Van de E-cores was tot nu toe slechts beperkte feedback beschikbaar; die hebben nu hardwarematige voorspelling aan boord. Ook de telemetrie van processen op de P-cores is uitgebreid en ten slotte heeft Intel het complete voorspellingsmodel bijgewerkt, wat tot betere scheduling moet leiden.
Opvallend is dat Intel de aanpak om taken te starten op de E-cores heeft gekopieerd van Lunar Lake. Threads worden pas naar de P-cores verplaatst als blijkt dat ze meer prestaties nodig hebben. Bij oudere desktop-cpu's was dit nog andersom: altijd starten op de P-cores, verplaatsen naar de E-cores als die prestaties niet nodig blijken. Volgens Intel zou deze aanpak helpen bij het totale energiegebruik over de periode dat het systeem actief is, omdat pc's vaak aanstaan zonder dat er maximale prestaties worden gevraagd. Games en andere taken waarvoor hoge prestaties vereist zijn, geven de scheduler hints zodat ze vrijwel direct worden verplaatst naar de P-cores, aldus Intel.
Nieuwe igpu en voor het eerst een npu
De geïntegreerde gpu zit op zijn eigen tile en bestaat uit 64 execution units, verdeeld over vier Xe-cores. Dat zijn er twee keer zoveel als de UHD 770-gpu die Intel tot nu toe inbouwde in zijn desktop-cpu's. Wel maakt de igpu nog altijd gebruik van de eerste generatie Xe-architectuur, en niet de Xe2-architectuur die we voor het eerst tegenkwamen in Lunar Lake en ook de basis vormt voor een nieuwe generatie losse Arc-videokaarten.
Omdat elke Xe-core een raytracingunit bevat, zouden ook de raytracingprestaties van de igpu ruim zijn verdubbeld ten opzichte van de vorige generatie. Naast het toevoegen van meer rekeneenheden heeft Intel ook de kloksnelheden 'significant' verhoogd. Het topmodel, de Core Ultra 9 285K, heeft bijvoorbeeld een maximale gpu-kloksnelheid van 2GHz, terwijl dat bij de i9-14900K nog 1,65GHz was.
De geïntegreerde gpu biedt ondersteuning voor XeSS en kan DP4a-instructies accelereren, wat relevant is voor bepaalde AI-workloads. In totaal kan de igpu 8Tops aan AI-rekenkracht leveren. Daarmee is de igpu de kleinste bijdrager aan het totale aantal 'platform tops' van 36, terwijl de igpu van Lunar Lake juist de krachtigste AI-rekeneenheid van die chip was.
'Oude' npu en geüpgradede media- en displayengines
Met de compute- en gpu-tiles hebben we de chiplets waarin al het rekenwerk wordt verricht besproken, maar dan hebben we nog twee tiles te gaan.
In de soctile zitten onder meer de media- en displayengines, de geheugencontroller en de npu. Arrow Lake is de eerste Intel-desktop-cpu met een npu voor AI-berekeningen aan boord. Het gaat om een 13Tops-npu op basis van Intels NPU3-architectuur, die eerder werd gebruikt in de Meteor Lake-laptop-cpu's en dus een generatie ouder is dan de NPU4-chip in de recent uitgebrachte Lunar Lakes. 13Tops is te weinig om gebruik te kunnen maken van Microsofts Copilot+-features, maar andere programma's die npu's kunnen aanspreken, kunnen er wel gebruik van maken.
De media- en displayengines hebben een flinke upgrade gekregen, want ze waren al sinds de elfde generatie Core-cpu's (Rocket Lake) ongewijzigd. Video's coderen en decoderen kan nu in 8k-resolutie met 10bit-hdr. Voor decoderen geldt een maximum van 60fps, encoderen kan zelfs met 120fps. Alle moderne codecs worden ondersteund, behalve VVC oftewel H.266. Ondersteuning voor die codec voegde Intel toe bij Lunar Lake, maar ontbreekt nog in Arrow Lake.
Het aantal monitors dat je kunt aansluiten op de geïntegreerde gpu is verhoogd van drie naar vier stuks. Daarop kun je vier 4k60-schermen met hdr aansluiten. Ook 8k60-monitors met hdr en 1080p- en 1440p-schermen met een refreshrate van 360Hz worden ondersteund. Voor de uitgangen worden DisplayPort 2.1 en HDMI 2.1 ondersteund, de nieuwste versies van beide aansluitingstypes.
Een laatste nieuwigheid is de ondersteuning voor de S0ix-powerstate, waarin delen van de soctile tijdelijk kunnen worden uitgeschakeld als ze niet worden gebruikt.
Thunderbolt, PCIe 5.0 en Cudimm
De laatste tile die we bespreken, is de i/o-tile. Hierin zit onder meer een deel van de PCIe-controller (een ander deel zit in de soctile) en, voor het eerst, een Thunderbolt-controller. Al sinds 2019 integreert Intel deze snelle opslagstandaard in laptop-cpu's, maar met Arrow Lake komt Thunderbolt voor het eerst naar de desktop zonder dat je daarvoor een externe controller nodig hebt.
Toch is er nog een beetje slecht nieuws, want uit de processor komen twee Thunderbolt 4/USB4-poorten, en niet de nieuwste Thunderbolt 5-standaard met een verdubbelde bandbreedte. Maar Thunderbolt 4 met zijn bidirectionele bandbreedte van 40Gbit/s is alsnog aanzienlijk sneller dan de USB 3.2 Gen 2x2-standaard die tot nu toe de snelste USB-poort op Intel-moederborden was, althans zonder toepassing van extra controllers.
Er komen in totaal 24 PCIe-lanes uit de processor, waarvan er 20 ondersteuning bieden voor PCIe 5.0. Een moederbordfabrikant kan dus zowel een PCIe 5.0 x16-slot voor een videokaart als een M.2-slot voor een PCIe 5.0 x4-ssd aanbieden, zonder dat er bij het plaatsen van een ssd lanes van de videokaart af worden gesnoept. Daarmee is Intel op dit punt eindelijk op gelijke voet met AMD. De vier PCIe 4.0-lanes kunnen worden gebruikt voor een extra met de cpu verbonden M.2-slot.
De Z890-chipset is via DMI 4.0 x8 aangesloten op de processor en lijkt in grote lijnen erg op de Z790. Zo maakt de geïntegreerde wificontroller nog gebruik van Wi-Fi 6E en levert de chipset maximaal vijf 20Gbit/s-USB-poorten, net als bij de Z790. Wil een fabrikant Wi-Fi 7 aanbieden, dan moet er dus voor een duurdere losse controller gezorgd worden. Voor generiek gebruik kunnen er nog maximaal 24 PCIe 4.0-lanes uit de chipset worden gehaald, al is de totale bandbreedte bij gelijktijdig gebruik natuurlijk wel gelimiteerd tot de snelheid van de link met de processor.
DDR5-6400 met nieuwe geheugenstandaard
De laatste weken hebben diverse geheugenfabrikanten hun eerste Cudimm-kits aangekondigd. Deze Clocked Udimms zijn geheugenmodules met een geïntegreerde clockdriver, een chip die het kloksignaal buffert en versterkt richting de individuele geheugenchips. Daardoor wordt het makkelijker om hoge klokfrequenties voor het geheugen te bereiken. Je moet Cudimms zien als normale Udimms met een extra functie; ze werken ook gewoon in oudere DDR5-platforms, alleen wordt de clockdriver dan niet gebruikt.
De Cudimm-ondersteuning is ook de reden dat Intel de officieel ondersteunde kloksnelheid van Arrow Lake fors kan opvoeren. De Core Ultra 200-cpu's ondersteunen nu standaard DDR5-6400, een forse stap van DDR5-5600 bij de vorige generatie, en ook AMD's Ryzen 9000-serie overigens. Officieel geldt die snelheid alleen voor de nieuwe Cudimms, maar dat betekent niet dat het niet mogelijk is om dergelijke kloksnelheden ook te behalen door normale Udimms over te klokken, al dan niet automatisch via XMP. Het praktische effect zal vooral zijn dat zeer hoge DDR5-snelheden makkelijker haalbaar zijn; verwacht dus veel aankondigingen van geheugenfabrikanten de komende dagen.
Wat de capaciteit betreft, ondersteunt Intel maximaal 192GB bij gebruik van 48GB-DIMM's. Met meer reguliere 32GB-DIMM's is het maximum 128GB.
Testmethode
Voor deze Intel Core Ultra 200-review hebben we alle processors die je in de grafieken terugvindt, in de afgelopen twee weken compleet opnieuw getest. Daarbij hebben we gebruikgemaakt van Windows 11 24H2 met de nieuwste patches en de nieuwste biosupdates en microcode voor alle moederborden en processors. Ook gebruiken we de nieuwste versies van alle gebruikte software en drivers.
Ons uitgangspunt is dat we ons zoveel mogelijk houden aan de door de cpu-fabrikant aanbevolen instellingen voor zaken als kloksnelheden, vermogenslimieten en powerstates. Specifiek in het geval van Intel-processors stellen we de Intel Default Settings in zoals die door de fabrikant zijn gecommuniceerd. Bij de Core Ultra 200-processors betekent dit het gebruik van het 'Performance'-profiel, dat moederbordfabrikanten ook als standaard moeten gebruiken. In dit profiel wordt een powerlimit van 159W aangehouden voor de Core Ultra 5 245K, en 250W voor de Core Ultra 7 265K en Core Ultra 9 285K. Er is voor al deze processors geen onderscheid tussen PL1 en PL2; het genoemde vermogen mag continu worden gebruikt.
Als je benieuwd bent naar de impact van de Default Settings op de 13th- en 14th Gen Intel Core-processors, kun je ons artikel daarover lezen.
Geheugen
We geven de mainstreamplatforms 16GB per geheugenkanaal, wat in totaal op 32GB uitkomt voor de geteste systemen. Voor hedt-platforms houden we 32GB per kanaal aan. Voor de kloksnelheid van het geheugen houden we de officiële, maximaal ondersteunde snelheid aan. Bij de Core Ultra 200-cpu's is dat DDR5-6400.
Videokaart
Bij processors met een geïntegreerde gpu draaien we het gros van onze benchmarks zonder extra videokaart, terwijl we cpu's zonder (geactiveerde) igpu combineren met een Nvidia GeForce GTX 1650. Alle gamebenchmarks en de DaVinci Resolve-test draaien we in combinatie met de snelste videokaart van dit moment: een Nvidia GeForce RTX 4090.
Opslag, koeling en voeding
We voorzien onze testsystemen van een Transcend 250H 2TB-ssd. Met 2TB snelle opslag kunnen we alle benchmarks en games, die steeds meer ruimte vergen, tegelijk geïnstalleerd houden. Om tegemoet te komen aan de steeds hogere eisen die high-end processors aan de koeling stellen, gebruiken we Alphacool Ocean T38-waterkoelers. De gebruikte voeding is een Corsair RM850.
Gametests
We benchmarken games in twee resoluties: 1920x1080 pixels (full hd) en 2560x1440 pixels (wqhd), met Medium- en Ultra-settings. Doorgaans zie je de grootste verschillen op de laagste resolutie, omdat de cpu in dat scenario het snelst een bottleneck vormt. Toch zijn die ook relevant als je op een hogere resolutie speelt, bijvoorbeeld als er in de toekomst snellere videokaarten verschijnen die het knelpunt naar de processor laten verschuiven.
De geteste games zijn:
Game
Verschijningsdatum
Api
Engine
Assetto Corsa Competizione
September 2018
DX12
Unreal Engine 4
Baldur's Gate 3
Augustus 2023
DX11
Divinity Engine 4.0
Cyberpunk 2077
December 2020
DX12
REDengine 4
F1 24
Mei 2024
DX12
EGO Engine 4.0
Starfield
September 2023
DX12
Creation Engine 2
Total War: Pharaoh
September 2023
DX12
TW Engine 3
Met PresentMon meten we in elke geteste game de prestaties, waaruit we zowel de gemiddelde framerates, of fps, als de frametimes van het 99e percentiel berekenen. Die laatste rapporteren we los in ms, maar vind je ook terug in de samengestelde balkjes, bestaande uit het 99e percentiel, omgerekend naar frames per seconde, genoteerd als minimumframerate en gevolgd door de gemiddelde framerate per seconde. Op die tweede score, het gemiddelde aantal beelden per seconde dat een videokaart kan berekenen, wordt primair gesorteerd.
De frametimes geven geen beeld van de gemiddelde framerate, maar van de uitschieters in negatieve zin. Die kunnen immers tot gevolg hebben dat een game, ondanks een goed gemiddelde, niet vloeiend aanvoelt. De tijd die het kost om beelden binnen een 3d-game en dus binnen onze benchmark te renderen, varieert van frame tot frame. Bij onze frametimemeting worden de rendertijden van alle individuele frames opgeslagen. Daarna gooien we de 1 procent langzaamste frames weg. De hoogste rendertijd van de resterende 99 procent van de frames, oftewel het langzaamste frame, is het 99e percentiel frametime.
Stroomverbruik
Uiteraard meten we ook het stroomverbruik van de processors. Daarvoor gebruiken we sinds dit najaar een nieuwe meetmethode, op basis van de door ElmorLabs en Open Benchtable ontwikkelde Benchlab. Dit is een dochterbord dat met afstandsbusjes onder het daadwerkelijke moederbord wordt geplaatst, en in- en uitgangen heeft voor alle stroomkabels die naar het moederbord en de processor gaan.
Van de ATX-kabel met 24 pinnen, maximaal twee EPS-kabels met 8 pinnen, maximaal drie PEG-kabels met 8 pinnen en maximaal twee 12Vhpwr-kabels kunnen we zo live de spanning en stroomsterkte monitoren en loggen. De meters zijn aangesloten op een externe pc die de bijgeleverde software draait, zodat het rekenwerk dat hierdoor wordt verricht, geen invloed heeft op het energiegebruik van het geteste systeem.
We hebben de stroommeters van elke poort geijkt met een instelbare belasting en de gemeten afwijkingen over een curve verwerkt in een script dat de van toepassing zijnde afwijking corrigeert. Voor de vergelijkbaarheid van de testresultaten binnen deze review maakt dat niet veel uit, maar vanzelfsprekend willen we het liefst zo nauwkeurig mogelijke resultaten kunnen rapporteren.
Een Socket AM5-testopstelling aangesloten op de Benchlab
In deze review tonen we het energiegebruik van de processor in vier verschillende scenario's. Om te beginnen meten we het gebruik in een idlescenario, oftewel wanneer de processor niet wordt belast en alleen continu de Windows-desktop wordt getoond. Als testscenario voor een volledige allcorebelasting gebruiken we Cinebench 2024, dat tijdens het renderen van een 3d-scène een vrijwel oneindig aantal cores maximaal kan gebruiken. Niet alle software schaalt zo perfect en daarvoor is de test in Adobe Premiere Pro een goed voorbeeld. Het renderen van een video in dat programma kan zeker wat cores gebruiken, maar niet onbeperkt. Ten slotte testen we het stroomgebruik van de processor tijdens het spelen van de game Cyberpunk 2077 in combinatie met een losse videokaart.
Standaard tonen we de grafiek Energiegebruik, wat een optelsom is van het gemiddelde energiegebruik via de EPS-connectors en de 12V-pinnen van de grote ATX-stekker. Bij veel moederborden worden enkele secundaire rails namelijk gevoed via de ATX-kabel. Sommige andere componenten op het moederbord maken ook gebruik van 12V, maar dit is in ieder geval voor alle cpu's die gebruikmaken van dezelfde socket identiek. Daarnaast vangen we het vermogen dat de videokaart uit het PCIe-slot vraagt, af met een riser en wordt dat dus niet meegeteld in de ATX12V-meting.
Wil je de metingen in meer detail bekijken, dan kun je het vermogen per connector (EPS1, EPS2, ATX12V) in losse grafieken inzien. Tot slot rapporteren we de totale hoeveelheid gebruikte energie in Wh. Dat is vooral interessant in tests die korter duren als de processor sneller is, wat het geval is bij Cinebench en Premiere Pro. Daar zegt de totale hoeveelheid gebruikte energie dus iets over de efficiëntie van de processor. De geteste game duurt natuurlijk niet korter met een snellere cpu, maar om ook iets te kunnen zeggen over de efficiëntie in dit scenario, hebben we een aparte 'watt per fps'-berekening gemaakt, waarin je snel kunt zien welke processors relatief gezien het zuinigst werken.
Ipc-test
We trappen af met de ipc-test, waarbij we de ruwe snelheid van de processorarchitectuur in instructions per clock proberen te vangen. Hiertoe stellen we alle processors in op dezelfde kloksnelheid. Vervolgens draaien we de singlethreaded test van Cinebench 24, een van de meestgebruikte processorbenchmarks. Aangezien de test singlethreaded en op een vaste kloksnelheid is, maakt het in principe niet uit op welke cpu binnen een serie je hem draait, zolang de interne opbouw gelijk is. Om het eerlijk te maken, gebruiken we voor elke processor ook identieke geheugensettings. We zoeken dus niet het maximum van wat een processor kan, maar bekijken puur hoe 'slim' de processor zijn werk doet bij exact gelijke omstandigheden.
De P-cores in de Core Ultra 9 285K zijn bij een gelijke kloksnelheid ruim 10 procent sneller dan die van de veertiende generatie. Dat is nog iets meer dan de 9 procent die Intel beloofde en ruim voldoende om AMD's Zen 5-cores uit de Ryzen 9000-processors te overtreffen.
In Photoshop is de Core Ultra 9 285K klaar met onze vaste serie bewerkingen in 50 seconden, net zo snel als de AMD Ryzen 9 9950X. Dat is 14 procent sneller dan zijn voorganger, de i9 14900K. De Ultra 7 265K doet er maar drie seconden langer over en ook de Core Ultra 5 245K doet het goed; hij is sneller dan de 9700X van AMD en bijna net zo snel als de i7-14700K.
Bij het exporteren van video's in Adobe Premiere Pro en DaVinci Resolve vestigen de Core Ultra-cpu's zelfs nieuwe records. In beide programma's zijn de Core Ultra 7 265K en Core Ultra 9 285K sneller dan alle andere geteste processors. Bovendien valt op hoe dicht de processors op elkaar zitten; de vier extra E-cores en het beetje extra kloksnelheid van de 285K lijken niet veel toe te voegen.
Ook video-encoding gaat de nieuwe Intels goed af. Met de x264-codec is de 285K 13 procent sneller dan zijn voorloper, de 265K is 9 procent vlotter dan de 14700K. Bij de Core Ultra 5 245K is het verschil ten opzichte van zijn voorganger met 19 procent het grootst. Bij de x265-codec zijn de winsten minder groot en zien we bij de Core Ultra 5 zelfs een kleine regressie, al blijft hij de 9600X wel ruim voor.
Audioconversie in Flac werkt grotendeels singlethreaded en daar zet Intel een indrukwekkend stap ten opzichte van de vorige generatie, van ruim 20 procent. AMD's Ryzen 9000-cpu's doen het in deze test nog marginaal beter, want ook het rode kamp zette hier met zijn laatste generatie een grote stap.
Cinebench is de benchmarksoftware die hoort bij de Cinema4D-rendersoftware. Je kunt deze benchmark gratis downloaden en eenvoudig zelf draaien in zowel single- als multithreaded modus. Mede daardoor is hij uitgegroeid tot een van de populairste cpu-tests. We draaien de nieuwste versie: Cinebench 24.
In de multithreaded test scoort de Core Ultra 9 285K 2459 punten, bijna 16 procent meer dan de i9-14900K en 11 procent meer dan de Ryzen 9 9950X van AMD. De Core Ultra 7 265K haalt een 10 procent hogere score dan zijn voorganger; bij de Core Ultra 245K is dat net geen 8 procent.
Singlethreaded scoort de 285K 7 procent beter dan de 14900K. Dat is minder dan de verbetering die we in de ipc-test zagen, wat komt doordat de singlecoreturbo van de nieuwe serie iets lager is. De 285K boost tot 5,7GHz, terwijl de 14900K nog een singlecoreturbo van 6,0GHz had. De singlethreaded prestaties van de Core Ultra 9 en 7 zijn hiermee wat beter dan die van AMD's nieuwste serie; alleen de Core Ultra 5 zit ongeveer op hetzelfde niveau als AMD.
Voor Blender gebruiken we een render met de titel 'Splash' voor Blender 4.2.2. Als je de render zelf wilt draaien, kun je die hier gratis downloaden.
In Blender blijft AMD de nieuwe Intels nog voor; dit is dan ook een van de programma's waarin we de grootste vooruitgang zagen bij de Ryzen 9000-release. Bij de 285K zien we ten opzichte van zijn voorloper de grootste vooruitgang, bij de 265K is dat al wat minder en de 245K is zelfs amper sneller dan de i5-14600K.
Keyshot Viewer is een standaloneprogramma waarmee fotorealistische 3d-modellen die met de Keyshot-software zijn gemaakt, kunnen worden bekeken. Wij draaien de benchmark zonder gpu-acceleratie. Ook in deze test blijft de 9950X Intels nieuwe topmodel voor, en is de Core Ultra 5 niet noemenswaardig sneller dan zijn voorganger.
De Procyon AI Computer Vision-benchmark wordt ontwikkeld door UL Benchmarks, het bedrijf dat ook de bekende 3DMark- en PCMark-software uitgeeft. Deze benchmark test de snelheid van een processor in zes AI-modellen die met beeldverwerking te maken hebben, zoals Inception V4 voor het classificeren van afbeeldingen en Real-Esrgan voor het upscalen van plaatjes. We draaien de benchmark op de cpu-cores en gebruiken daarvoor de Windows ML-implementatie met float32-berekeningen.
De Core Ultra 200-cpu's presteren tussen de 20 en 30 procent beter dan hun voorgangers. Waarom de 9700X het in deze tests opeens enorm goed doet, is ons ook niet helemaal duidelijk, maar dat blijft ook na opnieuw testen consistent het geval.
Het compileren van software is een zware workload die de processor op allerlei manieren fors weet te belasten. De Core Ultra 9 285K haalt de Ryzen 9 9950X in met een score van net iets meer dan negen minuten, ruim een minuut minder dan de i9-14900K nodig had. De Core Ultra 7 265K is sneller dan de 9900X en de Core Ultra 5 245K verslaat ruim de 9700X en 9600X van AMD.
Geekbench 6.2 draaien we ook op bijvoorbeeld laptops en complete pc's, waardoor je de resultaten van cpu's daar eenvoudig mee kunt vergelijken. Bovendien kun je de software zelf gratis draaien om de processor in je eigen pc te vergelijken met onze resultaten.
In de singlethreaded test blijft de 285K nog iets achter op de snelste Ryzen 9000-chips. Multithreaded staat hij wel bovenaan, zelfs samen met de 265K.
De diverse algoritmes die we testen met AIDA64 laten een wisselend beeld zien. In Zlib zijn de nieuwe chips amper sneller of zelfs langzamer dan de vorige serie, bij AES-encryptie juist veel vlotter. In de raytracingtests met fp32 en fp64 blijven de Ryzen 9000-cpu's de nieuwe Intels ver voor.
Zlib
AES
Hash
SHA3
Julia
Mandel
FP32 RT
FP64 RT
AIDA64 - Zlib
Processor
Gemiddelde doorvoersnelheid in MB/s (hoger is beter)
De browserbenchmark Jetstream 2, die we draaien in Google Chrome, leunt vooral op de singlecoreprestaties. De nieuwe chips zijn rond de 10 procent sneller, maar de snelste Ryzen 9000-cpu's blijven de grafiek aanvoeren.
Het inpakken van data met 7-Zip gaat om een of andere reden enorm langzaam op de nieuwe Core Ultra-processors. Zonder duidelijke reden gaat het inpakken bijzonder traag; de processorkernen lijken wel volledig te worden belast. Hopelijk kan de achterliggende software nog worden geoptimaliseerd voor de nieuwe cpu's.
De nieuwe igpu in de Core Ultra 200-processors is flink sneller dan wat we van Intel gewend waren. In de Core Ultra 9 285K en Core Ultra 7 265K haalt hij 28.000 punten in 3DMark Night Raid; de Core Ultra 5 245K blijft daar met 26.000 punten iets achter. Alsnog is dit ruim een verdubbeling van wat de veertiende generatie Core-chips presteerde.
Ook in games zien we die verbeterde prestaties terug. F1 24 kun je prima spelen op 1080p-resolutie met lage instellingen. Je haalt dan gemiddeld ruim 60fps en ook prima 99ste-percentielwaardes, die hieronder zijn omgerekend naar minimum-fps. Op medium settings lukt dat met rond de 45fps wat minder goed, al is de snelheidswinst ten opzichte van de vorige generatie indrukwekkend.
F1 24 - 1920x1080 - Low
F1 24 - 1920x1080 - Medium
F1 24 - 1920x1080 - Low
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
Ook in GTA V zien we sterk verbeterde prestaties, al blijft dit een zwaardere game. Meer dan 60fps halen we alleen op 720p, en op full-hd-resolutie met medium settings is de framerate met nog geen 35fps te laag om comfortabel te kunnen spelen.
De games op deze en de volgende pagina's zijn getest met de snelste videokaart van dit moment, een Nvidia GeForce RTX 4090.
In Assetto Corsa Competizione presteren de Core Ultra 200-processors eerder slechter dan beter dan hun voorgangers. De Ryzens waren in deze game al duidelijk beter dan de chips uit het blauwe kamp, en dat blijven ze.
1920x1080 - Medium
1920x1080 - Epic
Assetto Corsa Competizione 2024 - 1920x1080 - Medium
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
In Baldur's Gate 3 deed Intel het al redelijk goed en dat blijft zo met de nieuwe generatie. De Core Ultra 9 285K zet met een klein verschil zelfs nieuwe topscores neer op 1080p en is daar heel dichtbij op 1440p. Zelfs de Core Ultra 5 285K is doorgaans net zo snel als het snelste wat AMD te bieden heeft.
1920x1080 - Medium
1920x1080 - Ultra
Baldur's Gate 3 (DirectX 11) - 1920x1080 - Medium
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
In Cyberpunk 2077 doen de Core Ultra 200-processors het flink beter dan de veertiende generatie; we meten regelmatig plussen van 10 à 15 procent. Dat is voldoende om aan te haken bij de Ryzen 9000-processors, maar de X3D-varianten van AMD blijven eenzaam bovenaan de grafieken staan.
1920x1080 - Medium
1920x1080 - Ultra
Cyberpunk 2077 - 1920x1080 - Medium
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
In F1 24 doen de Core Ultra's het soms wat beter, maar vaker zelfs slechter dan de vorige generatie. AMD heeft in deze game dus weinig te vrezen van Arrow Lake.
1920x1080 - Medium
1920x1080 - Ultra - DXR
F1 24 - 1920x1080 - Medium
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
In Starfield doen de Core Ultra 7 en 9 het wat beter dan hun voorgangers, waardoor ze zich mengen in AMD's X3D-geweld. De Core Ultra 5 blijft wat achter en komt ongeveer gelijk uit met de i5-14600K, al zijn de 1%-lows beter.
1920x1080 - Medium
1920x1080 - Ultra
Starfield - 1920x1080 - Medium
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
Ook in Total War: Pharaoh doen de Core Ultra 7 en 9 het redelijk goed, al zien we geen verbeteringen ten opzichte van de veertiende generatie. Alleen de AMD X3D's zijn duidelijk sneller. De Core Ultra 5 blijft wederom achter en is hier zelfs wat trager dan de 14600K.
1920x1080 - Medium
1920x1080 - Ultra
Total War: Pharaoh - 1920x1080 - Medium
Processor
Minimum- / Gemiddelde framerate in fps (hoger is beter)
Om de prestaties van processors in één getal samen te vatten, hebben we op basis van alle benchmarkresultaten een index samengesteld: de Tweakers CPU Prestatiescore. Elke deeltest telt hierin even zwaar mee. Alleen de igpu-benchmarks hebben we weggelaten, omdat niet elke processor over geïntegreerde graphics beschikt.
De Tweakers CPU Prestatiescore is door deze opzet een mix van tests die wel en niet schalen met bijvoorbeeld kloksnelheid, cache, aantal cores, smt/hyperthreading en andere factoren. Het is daarmee een realistische afspiegeling van het moderne softwarelandschap.
In de CPU Prestatiescore komt de Core Ultra 9 285K uit op 113,1 punten. Dat is ruim 6 procent sneller dan de Core i9 14900K, maar net niet genoeg om de Ryzen 9 9950X van AMD bij te halen. De Core Ultra 7 265K scoort 3 procent beter dan zijn voorganger en komt daarmee vrijwel gelijk met de 9900X. De Core Ultra 5 245K doet het 4 procent beter dan zijn voorganger en neemt daarmee wat meer afstand van de Ryzen 5 9600X, maar blijft ruim langzamer dan de 9700X.
Ga je je processor primair gebruiken om te gamen? Dan kun je kijken naar de Tweakers CPU Gaming Prestatiescore. Dit is hetzelfde concept, maar dan op basis van de gamebenchmarks in combinatie met een losse videokaart.
De Core Ultra's presteren in games op hetzelfde niveau als hun voorgangers. De Core Ultra 7 en 9 zijn daarmee vergelijkbaar met de Ryzen 9000-processors, maar lang niet zo goed als de X3D's. De Core Ultra 5 245K zit daar een stapje onder.
De CPU Productiviteit Prestatiescore is relatief nieuw en laat de resultaten van gamebenchmarks weg. Deze score geeft alleen informatie over de rekenkracht van de cpu in productieve programma's, van videobewerking tot 3d-rendering en van software compileren tot AI-algoritmes.
Hierin doen de nieuwe Intels het aanzienlijk beter dan in games. De 285K is 14 procent sneller dan de 14900K, de 265K doet het 13 procent beter dan zijn voorganger en voor de 245K komen we uit op 12 procent. De Ryzen 9 9950X blijft wel ruim de snelste consumentenprocessor.
Voor alle details over onze recent vernieuwde meetmethode voor energiegebruik kun je terecht op de pagina over de testmethode.
Energiegebruik idle (5 min.)
Het idle-energiegebruik van de Core Ultra 200-processors is wat hoger dan dat van de veertiende generatie. Dit komt waarschijnlijk door de ingewikkeldere interne structuur, met die-to-dieverbindingen en fabrics die nu eenmaal ook een beetje stroom verbruiken. Met 13 à 14W blijft het idleverbruik echter aanzienlijk lager dan bij AMD, waar waardes tussen de 30 en 40W geen uitzondering zijn.
Onder maximale belasting is de Core Ultra 9 285K iets, maar niet veel, zuiniger dan zijn voorganger. De meting valt ongeveer 10W lager uit. Dit is echter getest met de Default Settings die Intel tegenwoordig adviseert. Toen de i9-14900K uitkwam, was het nog gebruikelijk dat moederborden de processors onbeperkt lieten boosten, wat resulteerde in een verbruik van meer dan 300W.
Bij de Core Ultra 7 en 5 zien we grotere verschillen. De 265K is 13W zuiniger dan de 14700K, de 245K zelfs 33W zuiniger dan de 14600K.
De Cinebench 24-test duurt korter met een snellere processor, dus de totale hoeveelheid gebruikte energie zegt veel over de efficiëntie van een processor. Zelfs een meer verbruikende processor kan efficiënter zijn als de snelheidswinst maar opweegt tegen het verbruik. Hier doen de Core Ultra's het ongeveer even goed als de Ryzen 9000-processors, wat aanzienlijk beter is dan bij de veertiende generatie.
Adobe Premiere Pro kan ook wel wat met veel cores, maar schaalt niet zo oneindig door als Cinebench. Daarom is het energiegebruik in deze applicatie soms lager. We zien waardes rond de 150W voor de Core Ultra 7 en 9, wat veel minder is dan de Core i7 en i9 van de vorige generatie nodig hadden. Het scheelt rond de 75W, wat een grote stap is. Ook de Core Ultra 5 245K is aanzienlijk zuiniger geworden, al is het absolute verschil met 31W kleiner.
In de grafiek van de totale hoeveelheid gebruikte energie zien we dan ook een veel betere efficiëntie. De Core Ultra 7 en 9 zijn niet alleen aanzienlijk zuiniger dan de veertiende generatie, maar ook in vergelijking met de 9900X en 9950X hebben ze veel minder energie nodig om de videorender te voltooien. De 245K is op de 7800X3D na zelfs de efficiëntste processor van de grafiek.
Ook in games verbruiken de Core Ultra's veel minder energie dan de processors uit de veertiende generatie. De Core Ultra 9 285K is zelfs zuiniger dan de Core i5 van de vorige serie. De Core Ultra 7 en 9 zijn zuiniger dan de 9900X en 9950X, maar niet zo zuinig als de 9600X en 9600X. De Core Ultra 5 lukt dat laatste wel en verbruikt zelfs bijna net zo weinig als de 7800X3D.
De tab 'totale hoeveelheid gebruikte energie' geeft hier niet zoveel nuttige informatie; een game duurt immers niet korter bij betere prestaties. Om toch iets te kunnen zeggen over de efficiëntie van een processor werkt onder deze workload, hebben we eronder nog een extra grafiek geplaatst waarin we het energiegebruik afzetten tegen de prestaties.
Energiegebruik
EPS1
EPS2
ATX12V
Totale hoeveelheid gebruikte energie
Energiegebruik - Cyberpunk 2077 - CPU (EPS+ATX12V)
Als we kijken naar de efficiëntie, oftewel hoeveel watt een processor nodig heeft per fps, dan doen de Core Ultra's het een paar klassen beter dan hun voorgangers. De 265K en 285K komen uit rond de 0,7W per fps, waarmee ze ongeveer het midden houden tussen de zuinigere Ryzen 5 en 7 en de minder efficiënte Ryzen 9's uit de 9000-serie. De Core Ultra 5 245K is in absolute zin langzamer, maar verbruikt veel minder energie zodat hij alle Ryzen 9000-cpu's verslaat. Alleen de 7800X3D blijft efficiënter en doet dat met de nodige afstand.
De temperaturen van de processors testen we met een 360mm-waterkoeler: Alphacool Core Ocean T38 AIO. Zeker high-end processors hebben de afgelopen generaties een steeds hoger stroomverbruik gekregen. Door een zo goed mogelijke koeling te kiezen binnen de grenzen van wat realistisch is, proberen we de processors de ruimte te geven om maximaal te presteren.
Om te waarborgen dat de geboden koeling identiek is en de temperaturen van verschillende processors dus vergelijkbaar zijn, laten we de drie ventilators op de radiator altijd op 50 procent pwm-snelheid werken. De pomp draait continu op maximale snelheid.
De gebruikte belasting bestaat uit een vijftien minuten durende loop van Cinebench 24 multithreaded. We loggen elke seconde de temperatuur van de cpu-package, de kloksnelheid (effectief de allcoreturbo) en het stroomverbruik, allemaal gebaseerd op de sensors die in de processor zijn verwerkt.
We zagen op de vorige pagina dat de Core Ultra 200-processors zuiniger zijn dan hun voorgangers. Dat vertaalt zich ook in een koelere processor. Voor het topmodel meten we een maximale temperatuur van 78 graden, de 265K wordt niet warmer dan 73 graden en de 245K blijft met 63 graden zelfs ronduit koel. De nieuwe Intels blijven daarmee meer in de range van wat we ook van AMD-processors gewend zijn.
Voor overklokkers is een van de belangrijkste wijzigingen dat er nu gewerkt kan worden met een zesde multipliers, oftewel kloksnelheidstappen van 16,67MHz. Voorheen konden er alleen hele multipliers, oftewel stappen van 100MHz, worden ingesteld. De nieuwe opbouw van de processor brengt ook nieuwe overklokmogelijkheden met zich mee. De computetile en soctile kunnen gebruikmaken van aparte baseclocks, de tile-to-tileverbindingen en de fabric kunnen worden overgeklokt, en de geïntegreerde spanningsregulator kan worden omzeild voor directe aanvoer van de in de cpu gebruikte spanningen. Ten slotte is er een nieuwe functie waarbij de spanning bij een lage temperatuur verder wordt opgevoerd dan bij een hoge temperatuur.
Uiteraard probeerden we zelf ook of er nog wat rek zat in het topmodel, de Core Ultra 9 285K. Het overklokpotentieel van de P-cores bleek beperkt; van de standaard allcoreturbo van 5,4GHz kregen we ze stabiel op 5,63GHz. Het toepassen van de singlecoreturbo van 5,7GHz op alle P-cores bleek een stap te ver. De E-cores, die bij deze processor met veel meer zijn, lieten zich beter overklokken. Zonder veel moeite voerden we ze op van 4,6 naar 4,9GHz. Daarnaast klokten we ook de uncore, oftewel de ringbus, iets over van 3,8 naar 4,2GHz.
Om de prestaties verder te maximaliseren, hebben we het geheugen nog iets overgeklokt naar DDR5-6800. De maximale Cinebench 2024 MT-score was uiteindelijk 2639 punten, oftewel 7,3 procent hoger dan bij stock.
Nog sneller geheugen vereiste een 1-op-4-ratio tussen de kloksnelheid van het geheugen en die van de geheugencontroller. Dat leverde geen hogere Cinebench-scores op, maar wel hogere snelheden in de geheugentest van AIDA64. Hieronder zie je de hoogste geheugensnelheden die we konden bereiken met de nieuwe G.Skill Trident Z5 CK-geheugenmodules, waarvan de C staat voor de Cudimm-technologie die we op pagina vier beschreven. Een snelheid van DDR5-8533 bleek mogelijk, wat resulteerde in een leessnelheid van 124GB/s en een schrijfsnelheid van 97GB/s.
Tijd voor een upgrade? i9 10900K (2020) vs. Ultra 9 285K
Misschien was je op de voorgaande pagina's al opgevallen dat er in veel van de grafieken een doorgaans vrij klein blauw balkje stond. We hebben als extraatje namelijk ook de Core i9 10900K nog eens opnieuw getest, Intels topmodel voor socket 1200 uit mei 2020. Dat is een processor die de nodige tweakers wellicht nog gebruiken, en bovendien ook wat zegt over de prestaties van alle cpu's van de zesde tot en met de tiende generatie Core. Die maakten immers allemaal gebruik van de Skylake-cores, waardoor de snelheid per core niet veel verschilde. Is het inmiddels tijd voor een upgrade als je zo'n cpu hebt?
De geïntegreerde graphics zijn sindsdien in elk geval flink sneller geworden, waar de stap die Intel met de nieuwste generatie zet fors aan bijdraagt. De 3DMark-score van de Core Ultra 9 285K is bijna 300 procent beter, vier keer zo hoog dus, en de framerate in GTA V is meer dan drie keer zo hoog. F1 24 kun je op de Core Ultra 9 prima spelen met lage settings; op de 10900K draait dat spel überhaupt niet.
Igpu
Intel Core i9 10900K
Intel Core Ultra 9 285K
Verschil
3DMark Night Raid
7033
27572
292%
F1 24 - 1920x1080 - Low
n.m.
64,9fps
n.m.
GTA V - 1280x720 - Medium
20,9fps
64,7fps
210%
De ipc oftewel de rekenkracht van de processorcore op een vaste kloksnelheid is maar liefst 74 procent groter geworden. Sinds de Skylake-cores in de 10900K hebben Intels ontwerpers dus zeker niet stilgezeten.
Ipc (5GHz)
Intel Core i9 10900K
Intel Core Ultra 9 285K
Verschil
Cinebench 24 ST
74cb
129cb
74%
In de algemene CPU Prestatiescore, een gewogen gemiddelde van alle tests die we op processors doen, is de Core Ultra 9 285K 79 procent sneller dan de Core i9 10900K.
Laten we de games weg in onze Productiviteit Prestatiescore, dan neemt het onderlinge verschil zelfs toe tot 137 procent. De Core Ultra 9 is dus ruim twee keer zo snel.
Hieronder zie je in detail alle testresultaten in de reguliere cpu-benchmarks. In de kolom 'verschil' hebben we rekening gehouden met of een hogere of lagere score beter is; een positief percentage betekent altijd een beter resultaat. Op het gekke resultaat in 7-Zip na is de Core Ultra 9 in alle tests ruim sneller, variërend van 35 procent in Flac tot bijna 400 procent in enkele van de algoritmes die AIDA64 test.
Productiviteit
Intel Core i9 10900K
Intel Core Ultra 9 285K
Verschil
Blender
2018sec.
783sec.
61%
Adobe Photoshop
111sec.
50sec.
55%
Adobe Premiere Pro
672sec.
336sec.
50%
DaVinci Resolve
328sec.
161sec.
51%
Staxrip - x264
79,2fps
181,2fps
129%
Staxrip - x265
21,3fps
47,4fps
122%
Flac
159sec.
104sec.
35%
7-Zip
65sec.
201sec.
-209%
Jetstream 2
249.622
453.608
82%
Firefox compile
1414sec.
546sec.
61%
AIDA64 - Zlib
1082
2362
118%
AIDA64 - AES
55785
246555
342%
AIDA64 - Hash
13968
67809
385%
AIDA64 - SHA3
4662
10526
126%
AIDA64 - Julia
98044
210969
115%
AIDA64 - Mandel
44044
98427
123%
AIDA64 - FP32 Raytrace
17394
35971
107%
AIDA64 - FP64 Raytrace
9361
18602
99%
Cinebench 24 Multi
844cb
2459cb
191%
Cinebench 24 Single
80cb
145cb
81%
Geekbench 6.2 - Single
1826
3339
83%
Geekbench 6.2 - Multi
9688
21239
119%
Keyshot Viewer
2,27
5,7
151%
Procyon AI Computer Vision
99
237
139%
Kijken we juist alleen maar naar de prestaties in games, dan is het verschil kleiner. Alsnog haal je met een Core Ultra 9 285K gemiddeld 40 procent betere gamingprestaties dan met de Core i9 10900K, gemeten met een RTX 4090 als videokaart.
Hieronder zie je de gemeten framerates in detail. In Cyberpunk op 1440p ultra is de winst met 8 procent het kleinst, in Total War: Pharaoh op 1080p medium met 83 procent het grootst. Over het algemeen geldt dat de prestatieverschillen tussen de processors groter worden op lagere resoluties en grafische instellingen.
Games
Intel Core i9 10900K
Intel Core Ultra 9 285K
Verschil
Assetto Corsa Competizione - 1920x1080 - Medium
185fps
298,5fps
61%
Assetto Corsa Competizione - 1920x1080 - Epic
135,4fps
198,7fps
47%
Assetto Corsa Competizione - 2560x1440 - Medium
181,5fps
296,5fps
63%
Assetto Corsa Competizione - 2560x1440 - Epic
133,1fps
197,5fps
48%
Baldur's Gate 3 - 1920x1080 - Medium
212,7fps
315,3fps
48%
Baldur's Gate 3 - 1920x1080 - Ultra
201,3fps
281fps
40%
Baldur's Gate 3 - 2560x1440 - Medium
202,7fps
255fps
26%
Baldur's Gate 3 - 2560x1440 - Ultra
194,6fps
225,7fps
16%
Cyberpunk 2077 - 1920x1080 - Medium
171,3fps
216,2fps
26%
Cyberpunk 2077 - 1920x1080 - Ultra
151,3fps
182,6fps
21%
Cyberpunk 2077 - 2560x1440 - Medium
170,6fps
210,9fps
24%
Cyberpunk 2077 - 2560x1440 - Ultra
144,5fps
155,9fps
8%
F1 24 - 1920x1080 - Medium
243fps
331,4fps
36%
F1 24 - 1920x1080 - Ultra - DXR
100,2fps
148,5fps
48%
F1 24 - 2560x1440 - Medium
242,2fps
288,5fps
19%
F1 24 - 2560x1440 - Ultra - DXR
99,9fps
126,1fps
26%
Starfield - 1920x1080 - Medium
102fps
155fps
52%
Starfield - 1920x1080 - Ultra
96,2fps
146,3fps
52%
Starfield - 2560x1440 - Medium
99,5fps
147,6fps
48%
Starfield - 2560x1440 - Ultra
96,3fps
133fps
38%
Total War: Pharaoh - 1920x1080 - Medium
226,7fps
415,6fps
83%
Total War: Pharaoh - 1920x1080 - Ultra
122,3fps
215,3fps
76%
Total War: Pharaoh - 2560x1440 - Medium
219,5fps
375,1fps
71%
Total War: Pharaoh - 2560x1440 - Ultra
120,3fps
204,3fps
70%
Het idleverbruik en het energiegebruik in games zijn in die periode van bijna vijf jaar iets afgenomen. Het verbruik in Premiere Pro is gelijk gebleven. Onder volle belasting verbruikt de Core Ultra 9 285K bijna dubbel zoveel als de 10900K.
Energiegebruik
Intel Core i9 10900K
Intel Core Ultra 9 285K
Verschil
Idle
16,5
14,1
-15%
Cinebench 2024
135,8
263,2
94%
Premiere Pro
151,0
149,3
-1%
Cyberpunk 2077
153,4
139,4
-9%
Daar staat tegenover dat de nieuwe cpu natuurlijk wel veel sneller is geworden dan de oude. De Core Ultra 9 is daardoor zo veel sneller klaar dat hij in totaal alsnog minder energie verbruikt, zelfs in de Cinebench-test waarin het vermogen ruim dubbel zo hoog ligt. In Cinebench en Premiere is de 285K ongeveer de helft efficiënter dan de 10900K, in de game Cyberpunk 2077 heeft de 285K een kwart minder vermogen nodig per gegenereerd beeld.
Efficiëntie
Intel Core i9 10900K
Intel Core Ultra 9 285K
Verschil
Cinebench 2024
18,4Wh
10Wh
46%
Premiere Pro
28,2Wh
13,9Wh
51%
Cyberpunk 2077
1,01W/fps
0,76W/fps
25%
Conclusie
Met een bijna 80 procent hogere CPU Prestatiescore ga je een upgrade vanaf een Core i9 10900K naar een Core Ultra 9 285K in elk geval zeker merken. In games is het verschil kleiner en moet je ook een moderne, snelle videokaart hebben om de impact te zien, of een cpu-intensieve game spelen. In multithreaded taken zoals beeldbewerking, rendering en compileren is de 285K niet zelden meer dan dubbel zo snel als de 10900K. Je moet er rekening mee houden dat het maximale energiegebruik onder volledige belasting fors hoger is geworden, maar de behaalde prestaties zorgen ervoor dat de 285K desondanks aanzienlijk efficiënter is.
Conclusie
Na de dertiende en veertiende generaties waarin instabiliteit de belangrijkste nieuwigheid was, zet Intel met zijn Core Ultra-processors enorme technische stappen. Met nieuwe P- en E-cores, een geavanceerd intern ontwerp van met elkaar verbonden tiles en een overstap naar TSMC voor de productie daarvan, kon de stap ten opzichte van de vorige generatie bijna niet groter zijn. In ouderwetse Intel-termen is deze generatie zowel een tick als een tock, wat de lading nog steeds niet volledig dekt.
Veel zuiniger dan veertiende generatie Core
Leuk, al die technische innovatie, maar wat merk je daar als gebruiker van? De Core Ultra 200-cpu's zijn vooral aanzienlijk zuiniger en efficiënter dan de veertiende generatie. Afhankelijk van de load ligt het verbruik tot wel een derde lager, en in de meeste taken kunnen de nieuwe Intels zich wat efficiëntie betreft goed meten met de AMD Ryzen 9000-serie. Het idleverbruik is weliswaar wat toegenomen ten opzichte van de voorgaande generatie, maar blijft aanzienlijk lager dan bij AMD.
Een stukje sneller, maar niet in games
Aan de prestaties zul je minder merken. In multithreaded workloads als videobewerking, 3d-rendering en het compileren van software zien we winsten van 10 tot 15 procent ten opzichte van de vorige generatie. Alleen komt Intel daarmee eerder gelijk met AMD dan dat het er ver voorbijgaat. En in games doen de Core Ultra's het relatief gezien het slechtst; de prestaties zijn gelijk aan of zelfs iets slechter dan de veertiende generatie. In absolute zin hoeft Intel zich daar niet voor te schamen, want dat is ongeveer net zo goed als de Ryzen 9000-cpu's. Maar wie een antwoord op AMD's X3D-modellen had verwacht, zal teleurgesteld zijn na het bekijken van de benchmarks.
Modern platform met een ongewisse toekomst
Wat de rest van het platform betreft, heeft Intel een duidelijk snellere igpu dan AMD, en voor het eerst een npu. Het nut daarvan is gezien de beperkte rekenkracht nog niet erg groot, maar dat kan veranderen als meer software er gebruik van kan maken. De PCIe 5.0-connectiviteit is met deze generatie eindelijk net zo goed als bij AMD's Socket AM5; het plaatsen van een PCIe 5.0-ssd gaat niet langer ten koste van de bandbreedte voor een losse videokaart. Intel geeft geen garanties over compatibiliteit van toekomstige processors met de nieuwe socket 1851 en dat is een duidelijk minpunt ten opzichte van AMD, dat voor Socket AM5 ondersteuning belooft tot en met minstens 2027.
Een prima antwoord op Ryzen 9000, maar niet op de X3D's
Over AMD gesproken: dat sorteerde de afgelopen dagen al voor op de release van de Intel Core Ultra 200-processors door prijsverlagingen door te voeren bij zijn Ryzen 9000-processors. Mede daardoor zijn de Core Ultra's op dit moment wat duurder dan de concurrerende Ryzens, maar in de komende tijd moeten we gaan kijken hoe dat in de praktijk uitpakt. De Core Ultra 7 265K lijkt vanuit prijs-prestatieoogpunt de interessantste optie uit de voorlopige line-up te worden.
Het cruciale verschil met de situatie tot nu toe is dat je de Core Ultra 200's prima kunt overwegen. Op detailniveau hebben ze andere sterktes en zwaktes dan de Ryzens, maar je hoeft ze niet langer bij voorbaat af te schrijven door een veel te hoog energiegebruik met bijbehorende hitte. Duidelijk beter dan Ryzen 9000 zijn de nieuwe Intels over het algemeen niet, maar duidelijk slechter zeker ook niet.
Doordat de Core Ultra 200's in games geen prestatiewinst boeken, rolt Intel wel de loper uit voor AMD's nieuwe Ryzen 7 9800X3D-processor, die over twee weken uitkomt. De 7800X3D blijft voor nu al ruim de snelste gaming-cpu, een voorsprong die AMD met een nieuwe generatie alleen maar verder kan uitbouwen.
ik zie de 8600G en de 8700G niet in de benchmarks terug.
Lijkt me toch de obvious APU om de iGPU mee te vergelijken als je meldt dat de Ultra's een snelle iGPU hebben
Ff zoeken in tweakers eigen database:
De 8700G scoort 62fps in GTA V op medium settings en blaast deze Ultra dus uit het water met z'n 35fps
De gehele mobile RDNA3 serie van AMD lijkt me dus ook sneller
Snelle iGPU mag dus wel iets voorzichtiger geformuleerd worden
Specifiek voor de igpu is dat inderdaad logisch vergelijkingsmateriaal, maar wat de prijs en het algemene prestatieniveau betreft concurreren de 8000G-cpu's natuurlijk niet met de nu uitgebrachte Core Ultra's. We hebben in de periode voorafgaand aan deze release een hoop testwerk verzet, maar moeten ergens keuzes maken over welke cpu's we wel en niet compleet konden hertesten voor deze review.
Je kunt de resultaten inderdaad vergelijken met de testdata in de Pricewatch of oudere reviews, maar bedenk je daarbij wel dat die mogelijk gedraaid zijn met een oudere gameversie, gpu-driver en Windows-versie, wat de prestaties kan beïnvloeden. Hoe verleidelijk het ook is om die testdata gewoon toe te voegen aan de grafiek; we vinden het belangrijker om te kunnen garanderen dat testresultaten 100% vergelijkbaar zijn. Uiteraard zullen we de 8600G en 8700G binnenkort wel weer voorzien van volledig verse testresultaten voor de volgende Processor Best Buy Guide, dus stay tuned!
Fair point wbt de "houdbaarheid" van benchmark resultaten. Zelf ook ervaring mee met de matlab benchmark die totaal onvergelijkbaar is tussen verschillende generaties software en OS updates....
Echter is dat niet m'n hoofdpunt van de kritiek: Als je in de conclusie vermeldt dat het ding een snelle iGPU heeft dan verwacht iedere tweaker op z'n minst RDNA 2 APU niveau en eigenlijk RDNA3 APU niveau (zoals in de 7840U/HS series) en dat gaat ie nimmer nooit niet halen (ook niet met dezelfde metriks) en dat laat je ook niet zien.
Speculatief opinie stukje: De hoofreden van de euforie mbt de (nog zuinige) mac mini M1 en de huidige generatie aan mini pc's is dat je er redelijk op kan gamen op 1080p (iig oude titels) en dat de meeste dingen die mensen er op doen buiten gamen er meer dan soepel op lopen in een klein pakketje dat een fractie van de stroom trekt van een dikke desktop en op een betaalbaar prijs niveau*. Het zien van "snelle iGPU" in de conclusies van een zuinigere** desktop CPU/APU die Vega iGPU niveau haalt is dan n beetje een domper
*) Met mini's van AMD's latests rond 1000euro zullen de verkopen van de AI HX 370 wel eens kunnen gaan tegenvallen...
**) Niet zo moeilijk gezien Intels verbruik vd vorige generatie en hun volstrekt misleidende TDP aanduiding
Het is inmiddels 5 dagen later en na de introductie van de Mac mini met een M4 Pro processor zal het performance per watt verschil alleen nog maar groter zijn geworden.
Titel: Intels radicale antwoord op Ryzen 9000
Conclusies: Niet sneller in games dan vorige generatie
Waarschijnlijk zelfs minder snel in games, omdat overklokken sneller tegen limieten op loopt. Het zijn toch K processors. En dan heb je nog de AMD G apu's voor als je geen ruimte of zin hebt in een GPU en de X3d's...
Het zijn verder prima CPU's, maar ik zou nog even afwachten of de problemen van de vorige 2 generaties terugkomen. Want deze CPU's waren al lang klaar voordat Intel wist wat er precies mis was, of was dat gelogen en dus het beperken van de reputatieschade?
@vladimirN
Dat is ook wat ik heb teruggezocht en vergeleken in de losse 8600G review .
Conclusie : ze scoren hoog in de 3dmark en hebben 50% meer power dan de vorige serie maar in de praktijk is het fps niveau van AM4 5600G van 4 jaar terug . ...
Is een tile ontwerp anno 2024 nog innovatief? En waarom is het een pluspunt?
De interne architectuur van een CPU maakt toch niets uit? Onder aan de streep gaat het om een afweging tussen kosten/prestaties/stroomverbruik/hitteproductie. Hoe dat ding van binnen eruit ziet maakt mij niets uit. Al stoppen ze er kabouters in.
Is dit niet de eerste desktop-CPU met dit soort "tiles"? De chiplets van AMD zijn in ieder geval iets heel anders dan Intels tiles. Dat zie je vooral terug in het idleverbruik volgens mij.
Ja maar toch denk ik... Intel maakt ze niet meer zelf
- Intel gaat toch het systeem van ontwerp and afkijken.
Tja beter laat dan nooit. Wel goed die concurrentie.
Ik merk dat betrouwbare YouTube kanalen toch wel wat kritischer zijn nog dan dat Tweakers is wat betreft deze intel generatie. Hardware unboxed, Linus Tech Tips etc.
[Reactie gewijzigd door BlueBird022 op 24 oktober 2024 21:11]
Hah, ik wou hetzelfde posten nadat ik de thumbnails op youtube zag.
Level1Techs: You probably won't buy Intel's new Ultra 9 285k CPU (op de thumbnail zelf: When will Intel learn) der8auer EN: Intels big step for little performance JayzTwoCents: Intel just isn't for Gamers right now... Gamers Nexus: Get it together Intel (op de thumbnail zelf: TRY AGAIN) KitGuruTech: Intel's DISASTER launch (op de thumbnail zelf; IT'S BEEN A FUSTER CLUCK!)
en dan komt tweakers om de hoek met:
Intel is terug! Core Ultra 200 vs. Ryzen 9000 (op de thumbnail zelf: Beter dan ryzen 9000?).
Vind dat Tweakers best wat kritischer mag zijn. Het hoeft niet meteen stemmingsmakerij te zijn voor de kliks maar gewoon kritischer, zoals HWI voorheen was maar die is helaas opgeslokt door tweakers.
--
Op zich lijkt dit een goede stap voor de toekomst te zijn voor Intel. Lekker modulair en het stroomverbruik is behoorlijk ingeperkt maar er is weinig reden om hier naar te upgraden - als het uberhaupt een upgrade voor je is. Even afwachten wat AMD gaat doen met 9000X3D.
Tweakers baseert hun conclusies natuurlijk op hun eigen review, niet op die van andere sites. En ja, bij Tweakers zijn de resultaten van deze nieuwe cpu's niet eens zo verkeerd (en ook geen rare prestatieproblemen of instabiliteiten). In productiviteitsprogramma's doet Arrow Lake het (beduidend) beter dan de vorige generatie en competitief met AMD. En in gaming prestereren ze marginaal slechter, sommige games wel beter (de 7800X3D blijft echter king of the hill). Het stroomverbruik is flink omlaag gegaan en inherent daaraan de lagere temperaturen. Eigenlijk precies in lijn met de preview die tweakers twee weken geleden had geplaatst en dus wat we hadden verwacht.
Dat neemt niet weg dat je als tweaker er goed aan doet om ook de andere reviews te lezen om een completer beeld te krijgen. Maar tweakers moet hun conclusie natuurlijk alleen laten afhangen van hun eigen review. Een belangrijke vraag blijft echter wel: Hoe kan het dat tweakers vrijwel geen problemen ervoer en veel andere techsites wel?
[Reactie gewijzigd door Degrader op 25 oktober 2024 15:14]
Als ik HWI goed begrijp speelt Intel met hoe snel en hoeveel ze switchen op de power line. Waardoor meetapparatuur 'gefopped' word en 50% hogere/betere efficientie rapporteerd dan daadwerkelijk geval. (n.b. zeg niet dat Intel dit heimelijk express doet of niet).
In mijn ervaring wijken de reviews van tweakers vaak af (in negatieve zin) van de bijvoorbeeld, hierboven genoemde kanalen. Dan kan je zegggen ja tweakers doet eigen testen, maar dan zit er kennelijk iets goed fout in de testprocedures. En maakt voor mij dat ik reviews van tweakers eigenlijk zelf al niet meer echt lees of uberhaubt daar mijn keuze door laat beinvloeden.
Hoe kan het dat tweakers vrijwel geen problemen ervoer en veel andere techsites wel?
Advocaat van de duivel: Die techsites testen veel uitgebreider / grondiger waardoor problemen daar wel naar boven komen en besproken kunnen worden, terwijl deze problemen bij tweakers compleet worden gemist.
Heb je ook bewijs bij deze bewering mbt stroomverbruik?
Overigens, omdat we niet alle issues benoemen die we ervoeren tijdens het testen, wil niet zeggen dat ze er niet zijn. Omdat het platform vaak nog in een vroeg stadium bij ons binnenkomt, heeft het verder ook niet bijzonder veel toegevoegde waarde om alle issues in de review te zetten, die bij het consumer product mogelijk al verdwenen/verholpen zijn en zet alleen maar onnodige negatieve toon.
als consument zou ik zeker wel geinformeerd willen zijn over het feit dat er issues zijn met een product zodat, zelfs als ik intresse heb, ik beter even kan wachten met aankoop tot deze gefixed zijn.
Door het niet te melden, en het in de review positiever weg zetten van een product dan dat het werkelijk is kunnen lezers mogelijk een defect of slecht werkend product in huis halen.
Tuurlijk, dat ben ik met je eens. Als er echt serieuze issues zijn, zul je dat hier gewoon terug lezen, maar de enige instabilteit die wij ervaren hebben, was grotendeels te wijten aan instabiel geheugen en was het opgelost door van geheugenkit te wisselen en een BIOS update in het begin van het testen.
Als wij in het begin issues ervaren en vervolgens voor de rest na updates of andere hardware er geen last meer van hebben, zie ik dat niet echt als noemenswaardig moet ik eerlijk zeggen.
Als ik HWI goed begrijp speelt Intel met hoe snel en hoeveel ze switchen op de power line. Waardoor meetapparatuur 'gefopped' word en 50% hogere/betere efficientie rapporteerd dan daadwerkelijk geval. (n.b. zeg niet dat Intel dit heimelijk express doet of niet).
Maar dan zou je niet de lagere temperaturen moeten zien. Of fopt Intel die mogelijk ook? Ik vind het niet een heel sterk verhaal eerlijk gezegd.
Advocaat van de duivel: Die techsites testen veel uitgebreider / grondiger waardoor problemen daar wel naar boven komen en besproken kunnen worden, terwijl deze problemen bij tweakers compleet worden gemist.
De probemen die sites zoals techspot en techpowerup ervoeren, kwamen al snel aan het licht, gewoon gedurende hun normale benchmarkset. Dus dat heeft niets te maken met veel uitgebreider/grondiger testen o.i.d.
Het stroomverbruik is omlaag gegaan maar is over het algemeen zo'n 70% hoger dan een 7800x3d bij dezelfde of ruim slechtere prestaties, soms is het verbruik zelfs 4x zo hoog bij mindere prestaties. En dan staat de 9800x3d letterlijk om de hoek.
Hoe kan je dan in godsnaam positief zijn over dit product? Het is toch gewoon direct obsolete??? Er is een ander product dat op alle fronten beter is, waarom zou je dan ouberhaupt nog naar intel kijken?
Nu moet ik wel zeggen dat die cynische houding vooral gewoon lekker scoort op YT. En ondanks dat ik vooral bijv. Gamers Nexus hoog in het vaandel heb staan qua kwaliteit en doortastendheid, is de conclusie altijd wel overdreven zuur. LTT nam altijd al meer met een korrel zout, maar is na het trust me bro en Billet Labs debacle bij mij al helemaal in de ban gegaan. Ook bij Tweakers had er denk ik wel iets meer nuance in gemogen, maar de YT clickbait is vaak veel erger.
Leuk wat al die Youtubers zeggen, maar waar het echt op neer komt is of het Dawid lukt om een moederbord met een van deze cpu's in te bouwen in de Cybertruck PC.
GN staat erom bekend dat ze eerlijk advies willen geven gebaseerd op facts, volg ze al jaren en ze hebben al meerdere bedrijven en Youtubers op hun plek gezet door oneerlijk te zijn over de claims en/of test methodes. Net de review van GN bekeken en ze zijn gewoon duidelijk en eerlijk, dus die ragebait titel is in dit geval gewoon terecht.
Er is geen enkel argument te benoemen om de 285K te kopen boven een AMD en/of vorige generatie Intel CPU behalve dat je er wat stroom en koeling mee bespaart...
GN geeft verder ook gewoon vooral veel problemen omtrent het platform en de algehele release aan, hetgeen ook goed aansluit op de door hen gekozen titel.
“Try again” is ook zeker wat Intel dient te doen. Is het niet om wat kinderziektes weg te poetsen, dan wel voor de absolute prestaties, of om een betere prijs mee te geven.
Clickbait wellicht, ragebait niet echt. Daar is meer hyperbool voor nodig als bij HUB en KitGuru kennelijk.
De bedoeling was ook om de compute tile op Intel 20A te introduceren. Dat kan nog steeds volgend jaar.
De 2 grootste innovaties hierin zijn nanosheet en backside power. Beiden zijn echte performance boosters; denk meer 20 procent+. Als Intel het lukt om die volgend jaar te introduceren, dan zijn ze op gebied van high performance computing wel terug.
De vraag is dan vooral: gaan ze alleen de P cores op dit proces doen (die hebben baat bij performance) of ook de E (meer baat bij lagere kosten / dan krijg je meer cores). Hoe gaat hun tile architectuur er dan uitzien?
Gezien deze noodgreep is het al erg knap dat ze in de buurt zitten. De 3D cache is nog wel een AMD voordeel, maar dat zal Intel op termijn wellicht ook wel doen voor die specifieke gamer markt (is niet hun aandachtspunt).
Ik vind het best knap, en als je van kamp blauw bent, is het nu in elk geval een redelijke optie.
Ik snap zelf het extreem negatieve sentiment op Intel niet. De strategie waarmee ze 5 jaar achterstand proberen goed te maken is heel aardig.
Het negatieve sentiment dat ik bij Intel heb, is hun monopolie gedrag toen ze nog effectief een monopolie hadden. En hun snel wisselende platform is nog altijd een doorn in het oog.
Maar ik ben niet zo naïef om te denken dat AMD het in een gelijkaardige situatie het anders zou doen.
Dat blijven gebruiken van platforms was wel iets meer vanuit de underdog positie dan ze nu zitten. Ben benoemd of ze dat in de toekomst weer gaan doen. Ze hebben volgens mij beloofd dat AM5 nog een aantal jaar support zal krijgen, maar of dat voor de high-end processors gaat zijn lijkt niet duidelijk. We gaan het zien..
Ik geloof dat de 12e, 13e en 14e generatie van Intel met de LGA 1700-socket werkt. AMD biedt inderdaad doorgaans langere ondersteuning. Ik weet niet wat de plannen van Intel zijn met de huidige socket, maar ik hoop dat AMD niet van haar strategie gaat afstappen nu ze niet langer de underdog zijn..
Zeer zeker. Het vermoeden dat AMD ook de AM5 platformen lange tijd gaat ondersteunen is voor mij een reden om binnenkort weer voor AMD te kiezen. Maar opnieuw: in de positie van Intel weet ik niet zeker of AMD de voorbije zeven jaar hetzelfde had gedaan.
Zo zie ik het ook. De eerste pannenkoek is ook zelden de stroop waard, iets wat je ook met Zen 1 zag. Wat het wel bood was perspectief en een nieuwe architectuur om op voort te borduren.
Wat Intel in dit geval dus absoluut niet helpt, is hun reputatie dat het platform hooguit nog een volgende refresh gebruikt kan worden, waarna je weer over mag op een nieuwe chipset en eventueel socket.
Het negatieve sentiment wordt vooral ook gedreven door Youtube algoritmes, die kutkoppen in thumbnails en hyperbool kennelijk pushen. Zen 5 was voor Hardware Unboxed ook geen cent voor de knip waard en een regelrechte flop. Moet je met een korrel zout nemen, maar wellicht zijn we daar als Nederlanders wat nuchterder in.
Het enige punt wat ze wel hebben is dat er netto vrij weinig vooruitgang wordt geboekt, terwijl de (release)prijzen wel consequent omhoog worden gestuwd. En dat is voor ons consumenten een slechte ontwikkeling. De prestaties van deze Intel chips kan je nog over discussiëren. Maar dat een 245k even duur is als een 7800X3D, terwijl hij de prestaties biedt van een 5800X3D, en je als gamer dus effectief nog beter een AMD systeem van de vorige generatie (of eigenlijk 2 generaties terug) kunt kopen, is niet best.
Zo zie ik het ook. De eerste pannenkoek is ook zelden de stroop waard, iets wat je ook met Zen 1 zag. Wat het wel bood was perspectief en een nieuwe architectuur om op voort te borduren.
Met 1 heel groot verschil, Zen1 was waard om te kopen omdat die gewoon heel goed geprijst was
Met deze processor kan ik eigenlijk geen reden bedenken om hem wel te halen
Zen 5 was voor Hardware Unboxed ook geen cent voor de knip waard en een regelrechte flopp
Hmm valt mee, ze waren wel teleurgesteld maar volgens mij hebben ze het nooit als een regelrechte flop beoordeeld, de processor is immers, ook al is het heel klein wel een vooruitgang
Deze processor is gemiddeld gewoon langzamer dan zijn voorganger (soms echt extreem langzamer), en de prijs is er ook niet naar om dat te rechtvaardigen
[Reactie gewijzigd door Sinester op 25 oktober 2024 09:36]
Klopt. Ik vind het idle verbruik van Intel goed, maar dat is op dit moment ook eigenlijk maar het enige. Daar staan verder de nodige andere nadelen tegenover. Zet dat nog eens af tegen de huidige prijskaartjes en de keuze is heel, heel snel gemaakt.
Ik denk dat de belangrijkste nuance simpelweg is dat Intel nu tenminste chips heeft die het overwegen waard zijn zodra de prijs op het juist niveau komt te liggen. Dat is al een gigantische sprong voorwaarts ten opzichte van de regelrechte afrader die de 14e generatie was, die ik zelfs voor niks nog niet had willen laten stoken (en affikken).
de 285 is veel sneller voor single core performance..
Ik snap serieus niet waarom men 'kritisch' moet zijn, Intel heeft de snelste processor voor veel creator productie zaken.... After Effects, Video, Photoshop..
Maar uit de reviews van veel andere kanalen blijkd uds dat ze voor Photoshop (single core) juist veel langzamer zijn als AMD. Dus single-core zijn ze óók niet de snelste.
Video (je bedoeld Premiere) en After Effects is enkel omdat Quicksync bestaat en Adobe daar heftig voor optimaliseerd. En dat is ook de enige waar ze echt snel in zijn.....
Ik zie bij alle andere review-kanalen gewoon een heel ander beeld dan wat Tweakers hier schetst.
en Cinebench: YouTube: Intel just isn't for Gamers right now... 285K Review and Benchmarks
ik word er gewoon heel blij van, maar ik gebruik dan ook precies de software waar deze processor in uitblinkt. Cinema4D, After Effects, Premiere..
Dan is het toch gewoon een no brainer om deze processor te halen? (Ik speel geen games op PC)
Als je nog geen AMD platform hebt (want je moet voor Intel sowieso een nieuw moederbord, en die zijn ook niet goedkoop meer) en inderdaad exact die software gebruikt, dan is het een goede koop. Al zijn de fluctuaties en stroom die Gamers Nexus heeft ondervonden, en de issues met stabiliteit toch wel iets waar ik me zorgen om zou maken. Zeker met het recente gedoe m3t de Intel-chips.
Maar dan heb je het over een niche binnen een niche. Het ging over dat Tweakers hier heel enthousiast is terwijl ze eigenlijk overal langzamer en duurder zijn dan de concurrent (en vaak zelfs hun eigen eerdere chips). Dan is "Intel is terug" toch niet ècht toepasselijk. Het is bijna "Intel doet een stap terug" in zowel performance in sommige zaken als verbruik.
Dat het voor een slecht hele kleine niche anders is, maakt h3t niet een goed product. Zeker niet gezien de vraagprijs TOV Intels eigen oude chips en wat AMD heeft
EDIT: Bij PugetBench voor Premiere is de 285 zelfs een stuk langzamer als de 14900k EN 14700k.. Congratz!
[Reactie gewijzigd door Waah op 25 oktober 2024 16:57]
Nee, want deze programma's ondersteunen multicore erg efficiënt en AMD heeft voor dezelfde prijs meer cores en hyperthreading. Plus de igpu is in te zetten voor renders en/of filters. Of dat laatste nuttig is met een externe gpu is een tweede...
[Reactie gewijzigd door Han_Solo op 25 oktober 2024 17:07]
Het is radicaal anders, want niet bij Intel gemaakt en een heel andere opbouw. En het is een antwoord.
Dus de Intel-fan hoeft zichzelf niet te kort te doen.
Nou, dan een antwoord op Zen, de gehele reeks en niet zozeer op de 9000. Als architectuur kan Foveros zich de komende jaren nog bewijzen, maar Arrow Lake is een antwoord waar de wereld niet zo veel mee kan.
Nee AMD is niet beter want ze gaan redelijk gelijk op. Je moet echt naar benchmark gaan kijken welke iets beter en dan zie je dat het stuivertje wisselen is.
Ik zou nog eens meer benchmarkts bekijken, er zijn maar een paar games waar Intel gelijkwaardig is met AMD (of hun eigen voorganger de 14900k) maar vele games waar ze gewoon een stuk langzamer zijn
Of je praat over multithread performance, en dan vooral Cinebench.. ja dan heb je redelijk gelijk
En dan heb ik het natuurlijk niet over de x3D chips, want die zijn nog steeds vele malen beter
[Reactie gewijzigd door Sinester op 25 oktober 2024 09:39]
AMD is bewezen stabiel en heeft geen nieuw mobo of mem nodig.
Daardoor lijkt mij het een betere keuze.
Zeker als je kijkt waar Intel vandaan komt.
En de problemen zijn echt niet over.
Ik had niet begrepen dat je nu weer een nieuw moederbord en geheugen bij de Intel Ultra moet kopen. Het zou niet nodig moeten zijn. Voor mij is de Intel Ultra dan ook geen eerste keuze. Ik heb zelf AM5 en wil daar nog lang mee doen, het is puur voor het gamen.
AM5 gaat nog jaren mee. AMD kun je daarmee vertrouwen.
AM4 word nog steeds ondersteunt, kom daar maar eens bij Intel voor.
Nu bij Intel alles nieuw. Mobo, cpu en mem.
What can go wrong.
Dat is wel een probleem ja, en heel veel mensen denken dat youtubers volledig transparant zijn, terwijl het ook gewoon entrepreneurs zijn die links en rechtsom maximaal geld willen verdienen.
Tweakers hoeft gelukkig niet mee te doen aan ragebait-titels om de aandacht te trekken, waar dat op YouTube bijna een noodzakelijkheid is geworden.
Maar als je verder kijkt dan de titles heeft Tweaker wel degelijk een opvallende en afwijkende mening. En daar hadden we het over, niet over de vele uitroeptekens.
En het vreemde is dat de data ook bij Tweakers aanwezig is. Als je bijvoorbeeld kijkt naar "Efficiëntie - Cyberpunk 2077 - Watt per fps" dan zie je dat dat de Core 285K 80,8% meer watt per fps nodig heeft dan de Ryzen 7800X3D.
De conclusie: "Veel zuiniger dan veertiende generatie Core" is simpelweg belachelijk. Het boeit niet dat hij zuiniger is dan een straalkachel. Hij is heel veel minder zuinig dan de concurrentie.
De conclusie "Een stukje sneller, maar niet in games" zou ook meer dan genoeg moeten zijn om deze CPU naar de slechte review scores te verwijzen. Dit is een nieuwe generatie CPU die soms trager is dan een Intel CPU van twee generaties terug. En de Core 285K is ook nog eens de helft duurder dan een 7800X3D.
Niet iedereen is een gamer. Intel wordt voor veel bedrijven en zelfs servers gebruikt en dan zijn heel andere zaken belangrijk en zal gaming performance ze echt een zorg zijn. Voor ons is het jammer en een pass maar voor veel bedrijven is het een topper.
Wetenschappelijke code is al sinds de jaren 60 van de vorige eeuw vaak multi-threaded. Sterker nog, dis is vaak zo parallel dat je't op een GPGPU wil draaien in plaats van een CPU.
Uiteraard, helaas is de praktijk weerbarstiger. Niet alle algoritmes zijn geschikt om te paralleliseren op een GPU (was dat maar waar). De kennis/tijd/funding ontbreekt ook vaak bij wetenschappelijk programmeurs om na een succesvolle implementatie van een nieuw algoritme, deze ook op de GPU te laten werken. (build, publish & forget komt heel vaak voor).
Daarnaast heb je ook nog te maken met reviewers die jouw superduper GPU implementatie van iets, gebenchmarkt willen zien tegen <gevestigde software uit een vorig decennium>. Sta je dan.
We weten allemaal dat de X3D varianten voor een beperkt aantal taken veel beter is en voor de rest gelijk of (wegens lagere clocks) zelfs minder goed. Dus dat die ene gaming cpu het beter doet onder load betekend niet dat Intel niet duidelijk in de meeste andere talen gelijk of beter scoort dan AMD - dat zie je duidelijk in de grafieken. En het enorm veel slechtere vreemde resultaat in 7zip (er zal echt ergens een fout zitten) maakt het resultaat ook een paar puntjes slechter. Als software ontwikkelaar of audio/video editor zal je hier betere prestaties krijgen or gelijk aan AMD, tegen minder idle verbruik - wat over een dag ook wel uitmaakt.
De verschillen zijn klein- dus geen tijd je systeem te vervangen. Maar het beloofd goed nieuws voor de volgende generatie.
"zeer beperkt" niet eens merkbaar in dagelijks gebruik zonder chrono of theoretische benchmarks...
de kracht van sommige tweakers posters... OVERDRIJVEN
al die dingen die je in deze review kan kopen en de tegenhangers voldoen meer dan voldoende. De rest is marges zoeken en voorkeur. Een X3D springt daar uit wegens zijn specifieke karakteristieken.
[Reactie gewijzigd door d3x op 26 oktober 2024 09:22]
Dan is de vergelijking met de 7800X3D ook niet helemaal eerlijk, want dit is over het algemeen altijd inclusief de iGPU.
Welke om wat voor reden dan ook, nooit minder dan 30W kan gebruiken. Ook al doet die helemaal niets. Hier heeft AMD nog wel wat terrein te winnen.
Schakel deze uit en het voordeel van de 7800X3D is echt belachelijk groot. Zelfs de meest recente games (op 4k@60fps) zie ik de CPU niet voorbij de 25-30watt gaan. De meeste games zelfs maar 15-20watt.
Intel laat de laatste jaren nogal wat stuiptrekkingen zien, wat een puinhoop.
Eigenlijk verwijst dat naar dezelfde conclusie als Ryzen 9000 ook een flop was op hetgeen wat ervoor was gelanceerd. Ctrl+C Ctrl+V: Prima antwoord op een product dat geen echt antwoord gaf op zijn voorganger. Met geluk 5-10% sneller, met pech 5-10% trager, en catastrofaal (in geval van 7-Zip bvb) echt heel erg traag.
Als dat soort resultaten er nog tussen zitten, dan kan je dat ook hernoemen naar "it's a mess" idd..
Het enige lichtpuntje voor Intel is het stroomverbruik. Want dat lijkt wel iets meer competitief te zijn.
(mits met alle rails goed gemeten, dus IMO liever systeem verbruik met iGPU voor productivity efficientie benchmarks)
[Reactie gewijzigd door Hans1990 op 24 oktober 2024 17:47]
Dit heeft ook veel te maken met de clickbait titels die ze gebruiken. de Intel heeft marginaal mindere punten maar ook wat pluspunten. Dat je in een titel doet overkomen alsof Intel een stel prutsers zijn is stoer, maar ook een beetje infantiel.
Als je een beetje genuanceerd kijkt naar de de huidige stand van zaken, en de plussen en minnen van de CPU, kan je best stellen dat het een prima antwoord is op de 9000
Als je een beetje genuanceerd kijkt naar de de huidige stand van zaken, en de plussen en minnen van de CPU, kan je best stellen dat het een prima antwoord is op de 9000
Niet echt mee eens, wellicht als je alleen deze Tweakers review leest, maar ik zou je aanraden om wat verder te kijken
Dit is geen prima antwoord op de 9000 serie.. de vorige generatie was daar zelf een beter andwoord op
Enige echt positiefe aan deze CPU wat ik zie is dat het een goeie basis om op verder te bouwen (ala Zen1)
Echter hebben ze de CPU's gewoon geprijst alsof ze de beste zijn
[Reactie gewijzigd door Sinester op 25 oktober 2024 09:46]
Erg bijzonder inderdaad. De tests daar zijn ook bijzonder uitgebreid, inclusief benchmarks van AM4-processoren zoals mijn 5700X3D. De conclusie is daar o.a. dat ik voor gaming eigenlijk geen andere setup hoef te nemen want het bottleneckt zelfs een 4090 amper.
Je vergeet Phoronix, "Intel Core Ultra 9 285K "Arrow Lake" Delivers Strong Linux Performance"
Met nuance:
The few Linux gaming tests showed the performance regressing compared to the Core i9 14900K but with much better power efficiency. Across various other workloads was decent generational improvements in raw performance for areas like code compilation, some HPC tasks in cases where AVX-512 isn't utilized, and various other creator and developer workloads. The 24 physical cores with the Core Ultra 9 285K was enough to outperform the 32-thread Ryzen 9 9950X in many code compilation tasks, some MPI workloads, and more, but in areas leveraging AVX-512 like AI and many creator workloads, the AMD Ryzen 9 9900 series continued to dominate.
Overigens is de uplift zodanig weinig dat je net zo goed voor een 9900X kan gaan en het geld kan besparen voor een beter koffiezetapparaat voor de 2 minuten die je per maand gaat winnen.
[Reactie gewijzigd door kaas-schaaf op 24 oktober 2024 19:44]
En wij zijn nou eenmaal wat minder dramatisch dan amerikanen. Dus ja prima antwoord op ryzen 9000 het is immers vergelijkbaar met en hier en daar stuivertje wisselen. Het is alleen niet Intel die de troonpakt en dat met 9x3d in het verschiet. Wel is het een goede stap vooruit voor Intel met een architectuur was ze op door kunnen.
Persoonlijk zou ik me niet laten manipuleren wat influencers op socialemedia zeggen, de genoemde zijn onterecht veel te negatief, en lekker zelf kijken naar de benchmarks. Als je dat dan vergelijkt met AMD 9000 serie kan Intel zich weer meten met AMD en heeft intel een antwoord op AMD 9000 series want de feiten liegen er niet om. Is toch wel netjes van intel gezien waar ze vandaan komen en dit is Intel eerste chiplet CPU meende ik dus het kan alleen maar beter worden hopelijk.
Office benchmarken op high-end cpu's lijkt me niet zinnig - je moet ook echt geen Core Ultra 9 kopen met het idee dat Word sneller wordt. In het (verre) verleden hebben we het wel gedaan, maar zijn we er juist vanaf gestapt omdat het alle koppeling met realistisch gebruik kwijtraakte.
Mja, voor puur office toepassingen raad ik een gebruikte mini-PC op marktplaats aan. Ben je voor 150-250 euro inclusief SSD en Windows 11 klaar. Daar kan je geen CPU uit deze reeks voor kopen, zelfs een mobo wordt al lastig. Zet'm voor mijn part naast je gaming rig, kan je de zaken mooi gescheiden houden.
Kan je dan een paar 1080p game benchmarks toevoegen aan de mini pc reviews die het moeten doen met n iGPU?
Veel andere reviews laten bijv. zien dan Intel APU's lekker scoren in Time Spy, maar niet in games
@Tomas Hochstenbach Jullie hebben getest met Windows 11 24H2. Ik lees er niets over in de review, maar ik vraag het voor de zekerheid toch maar, omdat sommige andere reviewsites dat wel ervoeren: Liepen jullie ook tegen stabiliteitsproblemen aan met de Arrow Lake-cpu's? Techspot bijvoorbeeld schrijft:
We encountered serious performance and stability problems with Arrow Lake on 24H2. After multiple fresh installs failed to resolve the issue, we had to revert to testing on 23H2. This is less than ideal, as we know some games perform worse on the older version of Windows 11.
[...]
Nevertheless, we've spoken with multiple reviewers who also encountered problems, even with 23H2, and board manufacturers confirmed there are issues with 24H2.
En verder, hebben jullie met onderstaande ook iets gedaan (adviezen van Intel), aangezien jullie op 24H2 hebben getest?
As mentioned earlier, Arrow Lake's gaming performance was even worse on Windows 11 24H2. Intel is aware of this issue and has suggested enabling the 'high performance' or 'high power' profile in Windows for optimal performance on 24H2. They also speculated that there might be an issue with the ring bus clock on 24H2, suggesting a BIOS change by disabling the 'CCF Auto GV' setting.
[Reactie gewijzigd door Degrader op 24 oktober 2024 23:16]
We hebben geen issues ervaren die gerelateerd leken aan Windows 11 24H2, en alle testresultaten (van alle processors) in deze review zijn dan ook gedraaid op 24H2.
Voorafgaand aan het testen hebben we wel gewisseld van geheugenkit, omdat DDR5-6400 op onze reguliere testkit niet helemaal stabiel was. De nu gebruikte kit (zie testmethode) deed het wel prima. Nu is DDR5-6400 officieel ook alleen de spec bij gebruik van de nieuwe CUDIMM-modules, alleen daarvan hebben we alleen grotere 24GB-modules liggen, en 6400MT/s draaien op de normale reepjes leek ons eerlijker dan alleen deze processors meer RAM geven dan gebruikelijk.
De adviezen van Intel die je citeert hebben wij niet gekregen; ik vermoed dat dat hun reactie was op de door de betreffende reviewer gemelde problemen, en geen algemeen advies. Overigens testen we de prestaties van processors sowieso op het high-performance-profiel, alleen de idle-stroomtest voeren we uit op het zuinige profiel.
Ik denk dat de prijs flink omlaag moet. In principe kan dit een goed product zijn als intel het niet de prijs van een high-end product geeft. Ik denk eigenlijk dat ze wel zullen moeten als ze marktaandeel willen behouden met deze prestaties.
Pat heeft geld nodig. Als we naar de servermarkt kijken: de Xeon 6980P is voor 17800 Amerikaanse dollartjes op de markt gegooid. Mooie processor, maar voor dat geld doe maar een Turijn met 3D VCache. Alleen degene die zich van boven tot onder in Intel heeft ingegraven zal zoiets kopen.
Als ik dat zo zie... ik denk niet dat Intel direct met de prijs zal gaan stunten. Wellicht zullen ze wel moeten als de verkopen achter blijven, maar in ieder geval verwacht ik niet dat ze bij voorbaat al prijsvechter zullen gaan spelen.
Intel is nooit zo'n prijsverlager als AMD geweest. En tweedehandsprijzen van Intels zijn vaak ook niet mals (de populairdere processors). Intel blijft lang goede hoge prijzen handhaven. Mensen gaan dit toch wel kopen.
Vergeet niet dat deze processors bijna geheel bij TSMC worden gebakken. Dus de marge zal lager liggen dan wanneer intel deze zelf had geproduceerd. Ik betwijfel dan ook of er spectaculaire prijsverlagingen gaan komen…
Die cpu kosten meer om te maken. En als je dieveenmaal verlaagd dan verwacht de consument die prijs ook bij nextgen. Naast dat ASP verkloot en werkt dan voor rode cijfers.
Intel kan geen prijzen oorlog aan. AMD kiest voor productie efficientie kosten drukkend
Sneller en zuiniger in productie werk als de 9950 en goedkoper dus dat gat niet gebeuren tenzij AMD 100 van de te dure 9950x afhaalt. Al denk ik dat het dan nog niet gebeurd. Intel is wat dat betreft erg prijsvast.
Dat is nogal een bold statement die overig niet klopt.. wellicht in bepaalde workloads, maar je kan niet zeggen sneller en zuiniger in productie werk in zijn algemeen.. dat is gewoon foutief
Voorveeld in Photoshop taken is hij absoluut niet sneller, ook niet in 7zip taken
Hij is in Cinebench wel weer sneller, maar daar is hij absoluut niet zuiniger... verbruikt een stuk meer als de 9950..
[Reactie gewijzigd door Sinester op 25 oktober 2024 09:51]
Hebben wij dezelfde data bekeken dan? Kijk nog eens naar energieverbruik in wh voor de all core cinebench test. Dan is hij toch echt zuiniger als de 2 hoge 9000 and chips.
En hetzelfde is waar voor première prinen Cyberpunk... Hogere piek belasting maar lagere wh per taak.
[Reactie gewijzigd door computerjunky op 25 oktober 2024 13:34]
47 applicaties getest en vergeleken, conclusie is heel simpel, op "marge van error" zijn ze gewoon gelijk met verbruik en verbruik per taak en dit voor alle 3 de cpu.
Vergeet de USB poorten niet! De chipset heeft ondersteuning voor vijf 20Gbps USB-C poorten - plus nog de twee 40Gbps USB4 / Thunderbolt 4 poorten van de CPU zelf.
Hierdoor kan je dus zónder gezeik met externe muxes / USB-C controllers dus een moederbord maken met de volgende aansluitingen:
2x USB-C 40Gbps achterop
3x USB-C 20Gbps achterop
1x USB-C 20Gbps intern voor front panel
2x USB-C 10Gbps intern voor front panel
Dat is een héél stuk beter dan de trieste 1x USB-C achterop + 1x USB-C front panel die ik met mijn huidige moederbord heb. Als ik een moederbord koop dat een jaar of 5-10 mee moet gaan, zit ik écht niet meer te wachten op USB-A. Het ecosysteem is rap aan het overstappen, en ik heb intussen meer devices met C poorten dan met A poorten. Een adapter om een A apparaat in een C poort te stoppen is triviaal, maar de meeste adapters voor C apparaten in A poorten zijn dusdanig brak dat ze zelfs brandgevaarlijk kunnen zijn. Geef me gewoon zoveel mogelijk C poorten!
Als ik een moederbord koop dat een jaar of 5-10 mee moet gaan, zit ik écht niet meer te wachten op USB-A.
Ontzettend veel randapparatuur is nog USB-A, dat begint nu pas een beetje default met USB-C te komen.
Lijkt me sund om geen USB-A meer mee te leveren op mobo's. Want zo rap stapt het hele eco systeem niet over. Je struikelt over de 10 jaar oude randapparatuur. Muizen en toetsenborden gaan ook makkelijk 5+ jaar mee en die worden nog altijd standaard met USB-A geleverd.
Het is ook pas sinds de laatste ~5 jaar dat moederborden standaard geen PS2 poort meer hebben. Dat is een jaren 80 protocol.
Muizen en toetsenborden gaan ook makkelijk 5+ jaar mee en die worden nog altijd standaard met USB-A geleverd.
Maar dat is dus steeds minder het geval - vooral als je niet voor het absolute budgetsegment gaat. Mijn muis en toetsenbord zijn bijvoorbeeld al járen USB-C.
Heel veel apparaten hebben al een USB-C poort op het device zelf, maar komen met een A-naar-C kabel. De stekker die je in je PC steekt is dan wellicht USB-A, maar het is triviaal om een C-naar-C kabel te gebruiken en het in een USB-C poort te steken.
De wat oudere apparaten hebben vaak een Micro USB of USB B poort, en ook daar zijn kabels voor te krijgen: een, twee, drie, vier.
Besides, het is triviaal om een USB 2.0 USB-A poort toe te voegen voor muizen en toetsenborden. Het USB 2.0 gedeelte staat namelijk logisch los van de snellere verbindingen. Als Intel poorten maakt die kunnen werken als of een 20Gbps USB-C poort (met 1x vier high-speed lanes + één USB 2.0 verbinding) of twee 10Gbps USB-A poorten (met 2x twee high-speed lanes + één USB 2.0 verbinding, in totaal dus vier high-speed lanes en twee USB 2.0 verbindingen), is er bij het aansluiten als USB-C poort dus een ongebruikte USB 2.0 verbinding die heel goedkoop kan worden gebruikt voor een 2.0-only poort.
Het is ook pas sinds de laatste ~5 jaar dat moederborden standaard geen PS2 poort meer hebben. Dat is een jaren 80 protocol.
Puur en alleen voor de hardcore gamers, want PS/2 heeft volgens hun een lagere latency. De huis-tuin-en-keuken PCs hebben al zéker een jaar of 10 geen PS/2 meer.
natte vinger bierfiltje berekening op basis van n=1 ervaring:
90%+ van de toetsenborden en muizen die nu verkocht worden, zijn voor het zakelijk segment. Dat zijn die HP, Lenovo, Dell etc keyboardjes en die komen nog altijd standaard met USB-A om aan een docking station te hangen.
USB-B wordt nog steeds veel gebruikt voor o.a. printers b.v.
Gamers hebben een invloed gehad op het behoud van die poort, maar het punt is vooral dat het veel langer kan duren dan je denkt voordat we oude protocollen de deur kunnen wijzen.
Firewire is er ook zo 1, een protocol dat amper gebruikt werd en toch ver voorbij de levensduur nog steeds op veel mobo's terug te vinden was.
Zakelijk gaat USB-A nog heel lang helemaal nergens heen.
Helemaal mee eens. Helaas is iedereen zo gefixeerd op testen van CPU kracht en verbruik (vooral omdat het zo idioot hoog is) dat dit soort fundamentele veranderingen eigenlijk helemaal op de achtergrond zijn.
Ik heb tijden geen AMD laptop gekocht omdat ze geen Thunderbolt / snelle USB-C aanboden. Pas aangeschaft toen ik 2 x USB 4 kon krijgen. Dat ding kan (met enige moeite) 3 externe schermen aansturen en ik kan hem zo op mijn werk-dock zetten ook!
Nu in de aanbieding een 27" QHD Lenovo met USB-C monitor met power delivery gekocht voor 190 euro ofzo. Zit ook HDMI op voor een TV box. Kan ik beneden gebruiken zonder naar mijn werkkamer te gaan. Makkelijk toch. Heb ook een goedkope tablet van Lenovo gekocht nadat ik zag dat ie USB-3 had op de USB-C aansluiting. Sluit ik aan als 2e scherm voor de laptop onderweg, als ik hem niet voor muziek en video gebruik natuurlijk. Tablet werkt ook met die USB monitor; high end telefoons ook. 90W adapter in mijn auto en 65W power brick. Mijn telefoon oplader van 30W werkt ook met mijn laptop, dus voor korte tripjes heb ik aan lader en evt power brick meer dan zat.
als de ruimte niet in de huidige 200series zit welke ruimte dan wel? geruchten gaan er rond dat er zelfs geen opvolger op hetzelfde platform beschikbaar zal zijn....
de 200 serie is op zich niet slecht, het is een hele verbetering tov 14th die eigenlijk minder was dan de 13th. Maar de 200 doet eigenlijk ook niet beter dan de AMD 9000. Dus waarom deze nemen zonder dat je weet of je nog iets hogers of beter kan doen op dit platform, terwijl je bij AMD nog zeker 1 - 2 generatie update zal hebben op AM5.
Het is zeker geen upgrade van een 12-13-14th net evenmin als je van een amd 5000-7000 komt.... morrelen in de marge.
[Reactie gewijzigd door d3x op 24 oktober 2024 21:11]
Nou ja laten we eerlijk zijn Intel coast nog wel op hun naam. Niet rampzalig slechter zijn dan AMD is genoeg om het bloeden te stoppen, voorlopig tenminste.
Enkel als je hem laat presteren verbuikt ie veel en in idle doet ie het goed.
De prijs bij uitkomen is altijd €200 te hoog. Die zakt na een maand of twee alweer tot €450 - €470
Intel heeft hiermee een stap in de goede richting gezet tgv de vorige generatie ..
De K- en X-modellen komen altijd eerst en die hebben een relatief hoog verbruik.
Jammer, want de balans tussen verbruik en prestaties is bij de non-K- en non-X-modellen veel beter, wat mij betreft. En die modellen krijgen vaak geen uitgebreide review meer.
Deze drie 245-265-285 Intels zijn nog altijd topmodellen. Eigenlijk niet wat het gros van de mensen "hoort" te kopen, net als de 9950X-9600X. Maar mensen hebben wel het idee dat men maar dit soort supersnelle processors hoort te hebben.
Dit is voor hobbyisten en hardcore gamers. En wat studenten.
Verbruikt teveel? Heb je het artikel wel gelezen? Tenzij je nog, zoals ik (Core i7 4770 uit 2013), van een 'hele' oude CPU af komt, is dit juist een hele goede keuze als je een nieuwe CPU wilt en toch zuinig wilt zijn. AMD moet je dan zeker van wegblijven.
(Edit: hmmm lees net ergens dat die 4770 in idle toch wel heel veel stroom verbruikt. Dan toch maar eens snel dat nieuwe systeem gaan bouwen, want mijn PC staat 24/7 aan).
[Reactie gewijzigd door SuperDre op 24 oktober 2024 23:06]
Hoezo moet je dan van AMD wegblijven? Ik zag gister alle benchmarks op GN tussen de huidige intel en AMD cpu's en als het op energiezuinigheid aankomt dan is het toch juist AMD die overal dik wint... maar dit was ook al enige tijd duidelijk. De core ultra mag dan wel iets zuiniger zijn, AMD is nog altijd verassend zuinig in vergelijking, dit geldt ook voor het hogere segment 7950 etc. Maar misschien begrijp ik je verkeerd?
[Reactie gewijzigd door BruT@LysT op 25 oktober 2024 08:52]
En daar is AMD simpelweg onzuiniger geworden met AM5. Het scheelt zo'n 20W in idle verbruik.
Zet je de PC aan om direct te gaan gamen, dan ben je met AMD beter af. Gebruik je dezelfde PC voor kantoorwerk overdag en een uurtje gamen gemiddeld in de avond, valt er een goede case voor Intel te maken, indien je geen behoefte hebt aan de allerbeste prestaties en de prijs even buiten beschouwing gelaten. Daar zijn die 20W besparing, 8 uur lang, 5 dagen in de week eventueel, een stuk zwaarwegender dan dat de CPU onder vollast 50W meer verbruikt.
In alle use cases in die link, behalve idle, doet de 7800x3d het veel beter dan nieuwe generatie intel. Dus tenzei je alleen naar idle kijkt kloppen je beweringen niet.
Bij application average 7800x3d vs 295k zit er een delta van 84w, dus als je 4 uur per dag iets doet op de 24/7/365 pc dan zit je al op gelijk verbruik.
De meeste PC's die voor kantoor- en bankzaken worden ingezet vreten >95% de tijd uit de neus.
Die application average die je aanhaalt is dus wanneer applicaties expliciet vol aan de bak worden gezet. Dat is dus helemaal niet relevant wanneer je een beetje bezig bent met Office en af en toe een Teams call hebt, want de enige piek die je daar ziet is bij het laden van de applicatie. Nadat het in het RAM staat, is de PC effectief weer idle. Laat staan wanneer je je PC dus gebruikt om via een remote connectie te werken op een apparaat wat fysiek elders staat.
Ik keek vooral naar de power consumption gaming chart, bij gaming is de cpu ook verre van 100% benut, zeker verra van multi-threaded benut omdat dit lastig is om te doen bij games, dus dit leek me de meest relevante chart.
Maar hierin zie je dat zodra je iets aan zet dat nog niet eens alle cores vol blaast dat de core ultra enorm omhoog schiet bij gebruik.
Klopt. Vandaar dat je het per persoonlijke use case dient te bekijken en dat er dus use cases zijn waar je qua stroomverbruik een goed argument kunt voeren voor de Intel chips. AMD heeft simpelweg achteruit geroeid met AM5 op dat vlak.
Uiteraard is het een secundair argument, maar mocht de prijs stabiliseren op een niveau die in verhouding staat tot de prestaties en mocht blijken dat er geen kijken uit de kast komen of kinderziektes, valt deze generatie best te overwegen.
Een 9950X trekt bij een Blenderload ook leuk 250w. Waar zijn die zuiniger. De 285K wint het overal waar niet vol load getrokken wordt, en dan nog gaat die ook maar rond die 250w. Dus Intel is zeker beter voor je stroomverbruik vanaf nu.
Bijzonder om die sprong in iGPU te zien - leuk voor mensen die CPU intensief werken en casual eens een game willen draaien - zeker als ze hun systeem zo klein mogelijk willen houden.
Vooral chapeau voor intel om stroomverbruik tijdens gaming zo goed terug te dringen. Er zit relatief een groter verschil in productiviteit en gaming dan bij 14th gen. De tabel ziet ook meteen competitiever uit.
Wel altijd even schrikken wat zo'n topmodel Intel wegslokt bij 100% load. 263 watt. Maar goed, ik schrik ook een beetje van de 244 watt voor de 9950x.
[Reactie gewijzigd door TheGreatAtuin op 24 oktober 2024 17:21]
om wat mee te doen? wil je een iGPU die echt iets kan dan koop je een AMD APU....en ook die prestaties blijven gewoon een iGPU wat dus beperkt is. Of ga je iets meer doen met die sloot e-cores en dan de waarde van iGPU? rare keuze...
[Reactie gewijzigd door d3x op 24 oktober 2024 17:29]
Ik zie een usecase voor mensen die vooral programmeren maar ook wat lichte gaming of transcoding van videos doen ofzo, ik zou prima kunnen doen met zo'n APU bijvoorbeeld.
In deze gevallen maakt het niet eens uit of je voor AMD of Intel kiest. Ik zie deze usecase niet bepaald als een USP voor Intel. Het klopt wat je zegt hoor alleen is dit nu net zo'n scenario waarbij het niet uitmaakt welk merk je neemt.
Dan gaan ineens hele andere krachten werken, op welk platform zit je nu? Wat heb je nodig? Welke software draai je?
Hier kijk je overwegend naar de grootste bang for the buck en dan kun je niet zo even alleen naar het platform kijken. Op dit punt speelt de snelheid van opslag zelfs een rol. Jouw usecase is nog vrij complex als je erover nadenkt.
In deze gevallen maakt het niet eens uit of je voor AMD of Intel kiest. Ik zie deze usecase niet bepaald als een USP voor Intel. Het klopt wat je zegt hoor alleen is dit nu net zo'n scenario waarbij het niet uitmaakt welk merk je neemt.
Mee eens, maakt mij ook niet uit of die van AMD/Intel is, ze worden iig allebij steeds beter, en voor de zwaardere usecases blijven er denk ik altijd wel dedicated videokaarten bestaan.
Dan gaan ineens hele andere krachten werken, op welk platform zit je nu? Wat heb je nodig? Welke software draai je?
Wat bedoel je hier mee? In principe is amd64 toch gewoon amd64? Ik heb niet echt het idee dat de laatste amd64 CPUs echt stevig verschillen in voordelen voor bepaalde workloads (behalve gaming met de X3D chips van AMD), correct me if I'm wrong .
Zou zelf eerder kijken naar de hoeveelheid en snelheid van de PCIe lanes en pure performance van de CPU zelf. Is ook wel interessant als je CPU goedkoop is maar de moederborden duur of anders om, dan is dat ook weer een andere afweging.
Ik vind daarom ook AMD een stuk fijner de laatste jaren, omdat je een jaar of 8 hebt kunnen doen met een AM4 bordje. Maar goed, lang doen met een bord heb je niks aan als de CPUs traag zijn .
Hier kijk je overwegend naar de grootste bang for the buck en dan kun je niet zo even alleen naar het platform kijken. Op dit punt speelt de snelheid van opslag zelfs een rol. Jouw usecase is nog vrij complex als je erover nadenkt.
Voor mij niet. Igpu in monolitic AMD APU zijn meestal niet zo groot. Last gens hebben wat vettere igpu. Bij iNtel is dat een aparte tile. Dan lijkt mij de kans dat die wat groter is ook aannemelijk. Naast dat iNtel nog niet hard meedoet in de dGPU client markt. Kannibaliseert hun instap dgpu lijn nog niet. Laat staan dat geschrapt wordt.
Fevoros tile tech is duurder en big igpu is meer prijs wel waard vs chiplet interconnect vermogen handicap naast hogere latency vs fevoros tech.
Wat mij opvalt is dat toepassing belangrijk is door grote verschil geen SMT en P/E-core mix vs Zen bigies met 1 of 2 chiplets. Bij intel moet je top model hebben bij AMD de enkele chiplet variant voor games. Pro stuf die betere MT software architectuur hebben doen op AMD duo chiplets ook goed.
als energie verbruik bij gaming je ding was dan had je beter al een tijdje een X3D gekocht... de 245k komt idd in de buurt kwa verbruik maar is ook een slordige 20% trager in games en dan spreken we hier nog niet eens over de avg en lows...en dat is dan nog maar tegen de 7800X3D.
Op zich waren de 12 en 13th veel beter in balans power/perf.. de 14th komt er gewoon heel slecht uit en dat zie je dan ook in resultataen, dan is ineens de 200 serie beter, tsja, het was gewoon dermate slecht.
[Reactie gewijzigd door d3x op 24 oktober 2024 20:41]
Geen zorgen, ik zit al lang op X3D en ik ga niet meer terug. Toeval dat je username er op lijkt?
Voor voor mensen die een snelle CPU zoeken, die intel fanboy zijn of in een intel ecosysteem zitten, en ook gamen, is dit een sprong vooruit.
Ik denk aan heel veel prebuilts, volgens mij is het gros daarvan nog altijd Intel.
Alweer nieuwe moederborden nodig... Zo veel blijer met de manier waarop je bij AMD (als je een moederbord hebt dat supported is, een BIOS update doet, blablabla) gewoon 8 jaar kan doen met een moederbord. Ik draai nog steeds AM4 en kan zelfs nog naar de 5800X3D, omdat ik nu op een 5600X zit.
Ik draai nog steeds AM4 en kan zelfs nog naar de 5800X3D, omdat ik nu op een 5600X zit.
Neem aan dat de 5600X dan niet de prullenbak in gaat, dus je kunt ook gewoon CPU + moederbord verkopen / doorgeven en dan zelf een nieuw moederbord kopen.
En van 5600X naar 5800X3D is dezelfde generatie, dat kan eigenlijk altijd.
Zelf doe ik trouwens al 12 jaar met mijn moederbord..
Neem aan dat de 5600X dan niet de prullenbak in gaat, dus je kunt ook gewoon CPU + moederbord verkopen / doorgeven en dan zelf een nieuw moederbord kopen.
Zeker, denk ook dat tegen de tijd dat ik een nieuw systeem ga samenstellen dit spul niks meer waard is .
En van 5600X naar 5800X3D is dezelfde generatie, dat kan eigenlijk altijd.
Dat is waar, in ieder geval bedoelde ik dat je van bijvoorbeeld een 1600 naar 5950X kan gaan mits je een goed moederbord hebt. Ik hoop dat AMD dit ook gaat doen met de AM5 lijn...
Zelf doe ik trouwens al 12 jaar met mijn moederbord..
Ik zou denk ik best prima kunnen werken met een oudere CPU, en had dat ook gedaan als mijn vorige systeem niet stuk was gegaan. (systeem had een Xeon uit 2009 dus kon toen beter nieuw kopen...)
De rest is wel erg oud op je moederbord, DDR4, PCi en USB en Modemtypes.
Ik koop dan liever elke 3 jaar een nieuw moederbord, helemaal niet erg.
Trouwens Intel Z690 moederborden (de vorige waar 13th en 14th op pasten) waren er in 2021 al. Dus dat we in 2025 weer nieuwe moederborden krijgen vinden de meeste mensen niet zo erg.
Ik kan op mijn Z790 ook nog upgraden van mijn 13700K naar een 14900K. Maar denk niet dat ik dat ga doen.
Kan er voor de efficiëntie niet veel beter naar total system power gekeken worden? Per generatie (en tussen AMD en Intel) zit er gewoon dik verschil in wat er op de CPU zit en wat op de chipset/moederbord zit. Zo kan een CPU makkelijk zuiniger ogen, door gewoon het stroomverbruik re verplaatsen naar het moederbord.
Dat is inderdaad het enige waar ik zelf naar kijk. Maar ik ben niet in de markt voor dit soort processoren en kijk eerder uit naar Qualcomm Snapdrag X Elite v2 en dergelijke. Dan moeten ze die te zijner tijd natuurlijk wel voor desktops beschikbaar maken.
Dat is inderdaad de missende data uit deze review. Total systeem power per workload.
Ze hebben wel wh per workload getest en piek watt voor het systeem maar dan weten we dus helaas niet total system power draw. Misschien is een AMD bord zuiniger misschien ook niet. Dat weten we nu helaas niet.
Gemiste kans maar denk ik een gevalletje van zo veel werk dat ze het vergeten zijn. Ik vind piek watt in dit geval irrelevant maar 2h per workload niet. Idle total system is ook interessant want dat bepaalt de kosten. Helaas is die data er ook niet
:strip_exif()/i/2006991506.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006991502.png?f=thumblarge)
:strip_exif()/i/2006991498.png?f=thumblarge)
/i/2006990444.png?f=imagegallery)
/i/2006990446.png?f=imagegallery)
/i/2006990448.png?f=imagegallery)
/i/2006990450.png?f=imagegallery)
/i/2006990452.png?f=imagegallery)
/i/2007005588.png?f=imagegallery)
/i/2006990456.png?f=imagegallery)
/i/2006990458.png?f=imagegallery)
/i/2006990462.png?f=imagegallery)
/i/2006990464.png?f=imagegallery)
/i/2006990466.png?f=imagegallery)
/i/2006990468.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2005658250.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006869234.jpeg?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006869236.jpeg?f=imagegallery)
/i/2006990512.png?f=imagegallery)
/i/2007014764.png?f=imagegallery)
:strip_exif()/i/2006991502.png?f=thumbmedium)
:strip_exif()/i/2006991506.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007458306.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2007164672.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/u/79242/crop568abda34f737_cropped.jpeg?f=community)
:strip_exif()/i/2006991498.png?f=thumbmedium)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006990522.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2006958758.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_icc():strip_exif()/i/2004279522.jpeg?f=fpa_thumb)
:strip_exif()/i/2005833550.jpeg?f=fpa)
/i/2006990526.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006987450.jpeg?f=fpa)
/i/2006990524.png?f=fpa)
/i/2004781850.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006851794.jpeg?f=fpa)
/i/2007015794.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2006992792.jpeg?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005279580.jpeg?f=fpa)
/i/2004611214.png?f=fpa)
/i/2006468270.png?f=fpa)
:strip_exif()/i/2005816886.jpeg?f=fpa)
:strip_icc():strip_exif()/u/287731/crop6270fa65746ea_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1412516/crop625216a99a4ae_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1897390/crop66f01cc72c09a_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/140498/27142vz.gif?f=community){kind=small}
/u/117972/avatar.png?f=community){kind=avatar}
/u/189748/1984-14997.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/263315/crop592fef8caf3e6_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/356402/untitled.png?f=community){kind=small}
/u/748079/crop65b35799c7d62.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1454528/crop5f6239efda858_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/164703/images2.jpg?f=community){kind=small}
/u/295372/crop62c2de4e919dd.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2176524/crop670e60d6c8740_cropped.webp?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109168/crop5c6ad3dc9bc0f_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
/u/27299/hoofd.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/81611/headcrop.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/84191/crop5b47d97fd49ca_cropped.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/109773/ziltoid_fetid_70px.jpg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/262645/Waldorf.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/217275/83876459.gif?f=community){kind=small}
/u/89414/crop601ef6957a87f_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/57212/a.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/94276/power-on-light.jpg?f=community){kind=small}
/u/146689/yokosima.png?f=community){kind=small}
/u/180271/av.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/258361/crop5fbd53b98fcc5_cropped.jpeg?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/1128253/crop683ccc0b0255b_cropped.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/42190/crop63d3b7d6b74b0_cropped.gif?f=community){kind=small}
/u/286895/icon1.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/310429/gif_70x53_c2f20f.gif?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/57655/SuperTeamLogo.jpg?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/2395/tweakers_forum.gif?f=community){kind=small}
/u/296065/crop6605d0ad37170.png?f=community){kind=small}
:strip_icc():strip_exif()/u/299339/anonpict.jpg?f=community){kind=small}
/u/1105425/crop6596dcfad2548_cropped.png?f=community){kind=small}
:strip_exif()/u/15256/Froukje.gif?f=community){kind=small}
./u/244207/crop5c38ae2351fe1.png?f=community){kind=small}
