Een deelcommissie van het Amerikaanse Congres heeft Cisco, Google, Microsoft en Yahoo een uitbrander gegeven vanwege de concessies die de bedrijven aan de Chinese regering doen om zaken in het economisch razendsnel groeiende land te kunnen doen. De commissie hield zitting op verzoek en onder voorzitterschap van het Republikeinse congreslid Chris Smith, die wetgeving in voorbereiding heeft om Amerikaanse bedrijven te verbieden op 'onamerikaanse' wijze zaken te doen in het buitenland. Volgens het Congres doet het toegefelijke beleid van de bedrijven meer kwaad dan goed. De bedrijven verweerden zich door te stellen dat zakendoen in China ze voor een lastig dilemma stelt: aanpassen aan de draconische wetgeving of wegwezen uit het land, dat met 110 miljoen internetters wereldwijd op de tweede plaats staat in het internetgebruik. De technologiebedrijven zijn van mening dat het beter is de Chinezen van gecensureerde internetdiensten te voorzien dan dat dit geheel aan Chinese bedrijven en de Chinese overheid wordt overgelaten. Het Congres was echter onvermurwbaar en stelde dat de bedrijven de Chinese autoriteiten helpen bij het verspreiden van gemanipuleerde informatie onder de bevolking, die daardoor meer onderdrukt zou worden. Sommige congresleden vroegen zich hardop af hoe de topmensen van de bedrijven de slaap 's nachts konden vatten.
Beschuldigingen
Vooral Yahoo had het zwaar te verduren tijdens de zitting. Vorige week kwam het bedrijf onder vuur door de beschulding van journalistenorganisatie Reporters Sans Frontières dat het gegevens aan de Chinese autoriteiten had overhandigd wat leidde tot het oppakken en veroordelen van dissident Li Zhi. In september vorig jaar zou het bedrijf hebben geholpen bij het identificeren van journalist Shi Tao, die werd veroordeeld wegens het lekken van staatsgeheimen. Het legde een belangrijk verschil bloot tussen enerzijds Yahoo en anderzijds Google en Microsoft. Laatstgenoemden hebben hun servers in de VS staan, en stellen dat ze gebruikersgegevens niet aan de Chinese autoriteiten zullen overhandigen. Yahoo gaf toe dat niet te kunnen garanderen; het bedrijf is een partnerschap met het Chinese Alibaba aangegaan en zegt om die reden de privacy van zijn gebruikers ten opzichte van de autoriteiten niet te kunnen garanderen. Google kwam echter ook onder vuur, onder meer vanwege het opzetten van de voorgecensureerde Chinese zoekmachine Google.cn. Daarnaast kreeg Microsoft kritiek te verduren wegens het verwijderen van de pagina van de Chinese blogger Zhao Jing op verzoek van de regering in Beijing. Cisco, ten slotte, kwam onder vuur omdat het veelal zijn netwerkapparatuur is die wordt toegepast in de zogeheten 'Grote Vuurmuur'.
Verweer
Cisco-topman Mark Chandler wees er echter op dat het bedrijf geen controle heeft wat de koper na aankoop met zijn spullen doet. 'Als China zijn eigen netwerkapparatuur ontwikkelt, zal dat het probleem eerder verergeren', aldus Chandler. Google stelde dat censuur nou eenmaal onderdeel is van het zakendoen in China. 'Google.cn is een significante, hoewel onvolmaakte contributie aan de uitbreiding van de toegang tot informatie in China', zei Googles PR-baas Elliot Schrage, die eraan toevoegde zich niet te schamen voor het zakendoen van de zoekgigant in China, maar er ook niet trots op te zijn. Microsofts verweerde zich op vergelijkbare wijze door te stellen dat zijn MSN Spaces-blogdienst drieëneenhalf miljoen gebruikers had aangetrokken en ruim vijftien miljoen lezers in de ruim acht maanden dat de site in China actief is - waarmee de ruimte voor vrijheid van meningsuiting sterk zou zijn toegenomen. Microsoft-topman Jack Krumholtz stelde evenwel dat de softwarereus zich ernstig zorgen maakte over de eis blogs te censureren, maar gaf geen aanwijzingen dat dat betekende dat het bedrijf iets aan zijn beleid zou proberen te wijzigen. Yahoo, ten slotte, zei bij monde van vice-president Michael Callahan dat het zich bij de Chinese autoriteiten had beklaagd over de eis informatie over de twee dissidenten te overhandigen. Callahan benadrukte net als de anderen de positieve bijdrage van het internet aan de Chinese samenleving. 'Het internet zorgt voor een revolutie in de toegankelijkheid van informatie, en versnelt de evolutie van een meer naar de buitenwereld kijkende Chinese maatschappij', aldus Callahan. Dergelijk verweer kon echter weer op felle kritiek van de congresleden rekenen. 'Deze bedrijven beweren dat ze China zullen veranderen, maar China heeft hen al veranderd', zo stelde Democratisch congreslid Tom Lantos.
Wetsvoorstel
Commissievoorzitter en Republikeins congreslid Chris Smith is van plan met een wetsvoorstel te komen om de doelstellingen van een nieuwe taakgroep van de Amerikaanse regering te bewerkstelligen, die er onder meer uit bestaan te zorgen dat Amerikaanse bedrijven de vrijheid van meningsuiting respecteren in landen die censuur toepassen. Smith zegt dat het wetsvoorstel handelsembargo's op bepaalde hard- en software omvat en dat het bedrijven verbiedt om servers te hebben in landen die de Amerikaanse rechtswaarden niet delen. 'Als een bedrijf het zichzelf toestaat - in zijn filtercapaciteit - om woorden zoals democratie en godsdienstvrijheid te filteren, zal dat bedrijf de Amerikaanse wet overtreden', aldus Smith. Andere wetgevers, zoals het Democratisch congreslid Adam Schiff, zijn echter terughoudender, en stellen dat de VS zich diplomatiek en tactvol op moet stellen in zijn betrekkingen met China. Volgens Schiff is het onverstandig om de goede handelsbetrekkingen met het land op het spel te zetten.
China's mening
Chinese regeringsfunctionarissen stellen ondertussen dat het Chinese internetbeleid op één lijn zit met internationale praktijken. Volgens Liu Zhengrong van de Raad voor Internetzaken hebben Chinezen gewoon toegang tot het wereldwijde web, behalve tot 'enkele' buitenlandse websites met inhoud van veelal pornografische of terroristische aard. 'Internetregulering is normaal internationaal gebruik. Na het bestuderen van westerse wetgeving is het me duidelijk dat we in feite dezelfde wetgevingsdoeleinden en principes hebben', zo vertelde Liu aanwezige journalisten, die hem schijnbaar niet probeerden te ontfutselen waarom bijvoorbeeld BBC News niet voorbij de Vuurmuur komt. Het weghalen van Zhao's MSN-blog werd door Liu vergeleken met het modereren van forums van sites zoals de New York Times. 'Het is oneerlijk en riekt naar het meten met twee maten om ons te bekritiseren als we illegale en schadelijke berichten verwijderen terwijl het voor Amerikaanse sites legitiem wordt geacht', aldus Liu.
