Zoektocht VS naar niet-Chinese computers problematisch

De angst van de overheid in de Verenigde Staten voor Chinese computers heeft de inkoopafdeling met een lastig probleem opgezadeld. Alle grote laptopleveranciers blijken namelijk met onderdelen te werken die gefabriceerd zijn in China. De daadwerkelijke assemblage vindt vervolgens meestal door OEM-bedrijven in Taiwan plaats, met uitzondering van Toshiba in Japan en het Lenovo-onderdeel Legend in China. Het aanschaffen van een laptop die tijdens het productieproces gegarandeerd nooit China heeft aangedaan, zal daarom een lastige zaak worden.

Het probleem van de VS met Chinese computers bereikte vorige week de wereldpers. De US State Department bleek toen de 16.000 aangeschafte Lenovo-computers liever niet in te willen zetten voor de verwerking van gevoelige informatie. Deze overheidsafdeling zou bang zijn dat Lenovo, dat voor 28 procent in handen is van de Chinese overheid, de computers uit zou rusten met afluister- en spionageapparatuur. Frank Wolf, voorzitter van het comité dat de werkzaamheden van de State Department financiert, was zelfs van mening dat geen enkele overheidsinstantie nog aankopen moest doen bij Chinese apparatuurfabrikanten.

Reacties (86)

[M.Koers]

Is tegenwoordig ook niet meer normaal.
Heel dat amerika is gek in de kop
Dat je graag dingen uit eigen land wilt gebruiken ok.
Maar als je dan bang bent dat spullen uit het buitenland zijn uitgerust met afluister apparatuur is ook van de gekke.
Pleur dan overal een nieuwe hd in en klaar toch.
En niet alleen computers komen uit die streek ook tv, gsm's enzovoort.

Zo blokkeren ze hun eigen ontwikkeling aangezien de meeste techniesche snufjes uit japan, china enzovoort komen.

[Bart-01]

Tsja het is echt niet allen de U.S.A. die zo doet: een aantal jaren geleden wilde Duitsland teleconferensie systemen neer zetten in de Duitse ambasades. Dit zou gebeuren op windows based pc's.

Omdat ze bang waren voor backdoors in windows en omdat ze dat zonder broncodes niet konden controleren is toen daarvan afgezien en is men op LInux overgestapt.

[TheCapK]

Hebben ze uiteindelijk nog bijgedragen aan de verspreiding van Linux ook! Zo zie je maar dat paranoia soms nog ergens goed voor is!

[Goldwing1973]

Pleur en een nieuwe HD in??
Was het maar zo makkelijk, tegenwoordig kunnen ze afluisterzooi gewoon in chips embedden.
Bijvoorbeeld, je video chip een extra functie geven, of je northbridge enz enz..
Ga dat maar eens vervangen als je al kan vinden waar en OF het erin zit.

[CmdrKeen]

Waar denk je dat die nieuwe harddisks gemaakt worden?

[SED]

Leuke benadering..[conspiracy mode] eerst verkoopt IBM zijn afdeling aan lenovo om vervolgens druk uit te oefenen om een boycot los te krijgen, dan begint IBM een nieuw merk en voila... [/conspiracy mode off]

We kennen allemaal het verhaal van de Irakese printers die een signaal uitzonden waarop en kruis raket op kon navigeren dus de VS weet waarover ze praten.
Spreekwoord dat in gedachten komt iets met een waard e zijn klanten...

Clinton and China Armed Iraq
Charles R. Smith
Thursday, Jan. 30, 2003
In 1991 U.S. intelligence forces detected a shipment of French-made printers bound for Iraq. The printers were to be used by computers that ran the French-made Kari air defense network sold to dictator Saddam Hussein during the late 1980s.
Unknown to the Iraqis, U.S. cyber-warriors acquired access to the printers as they were being trans-shipped through Jordan. It was here that the first seeds of information warfare began.

American intelligence agents substituted a U.S.-made chip inside the computer printers. The little chip gave allied forces an unfair advantage later in the skies of Iraq.

The special chip did not contain any virus codes or destructive programs. All it could do was squeak.

The special chip was designed to give off a high-frequency radio signal whenever the printer was in use. Each time the Iraqis used their new printers, the chip would squeak. The signal gave allied warplanes the exact position of the computer in the Iraqi air defense system.

op verzoek:
http://www.newsmax.com/ar...es/2003/1/30/171355.shtml

[Verwijderd]

Dus een chip die een duidelijk meetbaar signaal gaf als het gebruikt wordt en bovendien sterk genoeg is om door betonnen muren te gaan en de afstand naar naderende raketten te overbruggen... klinkt erg realistisch.

[tERRiON]

Waarom niet? GSM werkt met een paar watt, en kan zo al enkele kilometers overbruggen. Wimax heeft een nog groter bereik. En ik denk dat het ministerie van Defensie van de VS best een paar cent uitgetrokken heeft om heel gevoelige apparatuur onder hun vliegtuigjes te schroeven.

Combineer dat met een 3-punts meting (of weet ik veel hoe dat exact heet) en je weet exact waar het printertje staat.

Dan hoef je alleen je raketjes nog maar in te programmeren waar ze heen te moeten.

[moozzuzz]

oorlog in irak... is dit niet iets van 1991 oid? Je hoeft niet alle Amerikaanse propaganda te geloven

[Verwijderd]

Heb je daar een bron van? Vond niet meteen iets op Google.

[berend_engelbrecht]

Dit verhaal werd inderdaad vlak na de eerste golfoorlog gepubliceerd. Het verhaal was er echt (raar dat je het niet op google kan vinden...). Of het waar is kan ik je natuurlijk niet vertellen.

De Amerikanen zijn zelf meesters in het afluisteren, dus het spreekwoord over de waard en zijn gasten is zeker van toepassing. Zo hebben ze ook eens marine-oefeningen in de Barentszee gehouden die in feite bedoeld waren om opnamespoelen om Russische onderzeese kabels te plaatsen. En torens met gevoelige ontvangers in de zichtlijn van Russische satelliet - grondstationcommunicatie klinkt ook als een broodje aap, maar schijnt echt gebeurd te zijn.
http://www.nrc.nl/W2/Lab/Echelon/inhoud.html

edit:

De NRC heeft ook het printerverhaal in zijn archief:
http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/1997/03/07/Med/03.html

Hun versie is wel iets anders, het beschrijft een soort van virusbesmetting van een mainframe:
[quote]
Eind 1990 stond in een opslagplaats in de Jordaanse hoofdstad Amman een lading computerprinters te wachten op doorvoer naar de eindbestemming: het hoofdkwartier van de Iraakse luchtmacht in Bagdad. Ondanks het embargo van de anti-Iraakse coalitie die zich in Saoedi-Arabië bevond in het kader van operatie Desert Shield, sijpelden er nog goederen door de Jordaans-Iraakse grens. Agenten van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA verschaften zich toegang tot het depot en plantten een kleine chip met een speciaal programma in het binnenwerk van één van de printers.

Het effect op de plaats van bestemming van het virus was verwoestend. Eenmaal aangesloten op het interne netwerk van de Al Quwwat Al Jawwiya, zocht het zich een weg naar de centrale computer en veroorzaakte sneeuwende beeldschermen toen op 17 januari 1991 de kruisraketten, stealth-fighters en andere gevechtsvliegtuigen van de anti-Iraakse coalitie het Iraakse luchtruim binnenstroomden.
[/quote]

Dat zou zomaar kunnen: de Amerikaanse overheid houdt de leveringen van dit soort grote computers naar het buitenland al van begin af aan bij, dus ze wisten waarschijnlijk precies wat er stond. En een mainframe heeft geen virusscanner o.i.d, dus is relatief kwetsbaar voor sabotage van binnen uit. Ik heb in m'n studententijd meegemaakt dat een student ons mainframe platkreeg met een simpele zelf-multiplcerende job.

[pietje63]

Ben ik te naief als ik denk dat een firewall juist dit soort zaken grotendeels kan voorkomen? De enige manier waarop de Chinese overheid informatie UIT die pc's kan krijgen lijkt mij via internet... Als ze 'gewoon' een hele strikte firewall gebruiken.

Los daarvan, als ze orders doen van 16.000 en meer pc's kunnen ze er ook over nadenken om hun eigen essamblage afdeling op te zetten, dan kunnen ze hun eigen hardware voor elk punt uitkiezen en zeker weten dat er niet nog wat weg wordt gemerkt tijdens de assemblage.

[kUmbro]

De enige manier waarop de Chinese overheid informatie UIT die pc's kan krijgen lijkt mij via internet...

Mss via gsm/satellietverbinding? Klinkt wel heel Bond-achtig maarja, dat is het idee van die spionage ook

[Verwijderd]

Of bluetooth/wifi De zender zit al in het toestel dus om die zenders ook te gebruiken voor andere zaken lijkt volkomen logisch

[Verwijderd]

stel dat het moederbord kapot gaat.. (dan gaat het mogelijk terug naar china voor garantie, en laten ze nou alle key-slagen heb gekey-logd..?

*doet me denken aan de russen die een xerox kopieermachine hadden staan in hun ambasade.. (hier zat tevens een klein mini-mini cameraatje in om alles te fotograveren. (en wekelijks kwam er iemand langs van de "onderhoudsdienst" om de xerox bij te vullen (en het filmrolletje te vervangen)

[Striffelbuur]

Quantum-entanglement gaat het helemaal maken.

Maar waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Dicht bij huis bleek vrij recent maar weer eens dat een schroefje in de muur al meer dan genoeg is om iemand de illusie te geven belangrijk genoeg te zijn om te worden afgeluisterd.

Je hoeft niet eens af te luisteren - geef mensen het IDEE, en voor de rest kun je de mensen zelf al lezen als een boek, zodra er echt stront aan de knikker blijkt.

[Kristof]

Ik snap het hele verhaal niet helemaal.
Dat ze voorzichtig en eventueel parnoia zijn, tot daar aan toe.
Stel dat er afluister apparatuur in de pc's zit:
* Ik kan me niet indenken dat het softwarematig is. Voor de veiligheid kan je elke pc zelf formateren en installeren.
* Als er een aparte (PCI)-kaart inzit, die hiervoor zorgt, is het simple te ontdekken
* Dus moet het in andere hardware ingebakken worden...CPU? Moederbord? Grafische kaart? Ik kan me niet inbeelden hoe ze dat gaan doen.

Stel dat ze er toch in slagen om af te luisteren:
* Hoe versturen ze die informatie dan naar China? Toch maar 1 mogelijkheid: via internet?
* Met andere woorden: tussen die pc's en internet een sniffer installeren. Weet je direct of er iets verstuurd wordt, wat en naar wie...

[Verwijderd]

Mwah... dat is als je nadenkt... Amerika wil de amerikanen bang houden, want mensen die bang zijn, zijn te beinvloeden. Alles wat je tegenwoordig in het nieuws ziet wat met Amerika te maken heeft, heeft ook wel iets te maken met angst inboezemen.

Chinezen die plakken geen afluister appratuur in PC's.
PC's zijn daar niet geschikt voor omdat veel te veel mensen daarmee zitten te klooien. Dat wordt binnen een week ontdekt. En als dat gebeurt, dan breekt de hel los. Dat risico willen de Chinezen echt niet lopen, omdat al die chips bakken en enorme inkomstenbron is voor China.

Gewoon paranoide gedrag, niets meer, niets minder.

-R-

[miw]

China heeft een redelijk geavanceerde chip industrie, die CPU's en communicatie IC's produceert. Het is voor de Chinese spionage dienst dus mogelijk om pin compatible IC's te laten maken die extra functionaliteit heeft om de PC voor spionage doeleinden te misbruiken. Aan de verpakking van het IC zie je niet dat deze extra functionaliteit erin zit. Ook bij electronische testen zijn deze IC's niet te onderscheiden van normale IC's omdat de 'extra' functionaliteit pas later geactiveerd zou kunnen worden.

All your PC are belong to us!

[Verwijderd]

Het kost echter enorm veel mankracht meen ik om een werkend ontwerp waar maanden/jaren lang aan gewerkt aan te passen voor spionage apparatuur.

Tevens worden de specificaties van hardware vaak vrijgegeven. Bij een Broadcom wlan 43xx chip bijv niet ivm militaire functionaliteit voor het US Army.

[CamelKnight]

16.000 pc's. Succes met zoeken naar hardware die staat te zenden. Om 16.000 pc's open te schroeven heb je per pc ongeveer 5 minuten nodig, kaartje verwijderen en opnieuw dichtschroeven kost dan ook nog eens 5 minuten. Dus laten we lekker uitgaan van 10 minuten per pc.
10 x 16.000 = 160.000
160.000 / 6(6x10minuten is 1uur) / 24(is 1 dag) = 1111 dagen waarbij je je personeel 24 uur per dag zonder pauze inzet.
En er dan nog vanuit gaan dat elk systeem ook direct werkt zonder die hardware, of in ieder geval nog opstart.

En laten we dan niet vergeten dat de garantie ook niet meer opgaat voor elk van deze 16.000 pc's

[wimwest]

dat valt wel mee dan. 1111 dagen 24 uur = 3333 dagen / 8 uur = ca 11 manjaar x100.000 = 1.1 M$. Voor dat klusje. 16.000 x $1000 = 16M$ voor alle pc's. Dus dan wordt elke pc 7% duurder voor hen.
Moeten ze natuurlijk geen goedkope chinezen inzetten om de klus te klaren ;-)

[Murder05]

Ben ik nou gek of klopt je berekening niet.
10 x 16.000 = 160.000 minuten
Waarom moet ik dit dan door 6 delen om uren te krijgen? Lijkt mij dat je dit door 60 moet delen om een uur te krijgen. En als ik dit dan doorreken is het 111,11 dagen.

[McChouffe]

1111 dagen waarbij je je personeel 24 uur per dag zonder pauze inzet.

Vergeet niet dat als je meerdere personen parallel laat werken, je meer dan 24u per dag kan werken.

[tERRiON]

Om 16.000 pc's open te schroeven heb je per pc ongeveer 5 minuten nodig, kaartje verwijderen en opnieuw dichtschroeven kost dan ook nog eens 5 minuten. Dus laten we lekker uitgaan van 10 minuten per pc.

Een beetje zichzelf respecterende PC bouwer levert geen kasten meer uit de prehistorie. Zelfs de kasten van B-merken zijn in 5 minuten open én dicht te maken.

Bij merken als IBM/Lenovo en HP e.d. heb je zelfs geen schroevendraaier meer nodig om de kast open te maken, kaartje of HD'tje eruit te halen en weer dicht te maken. Dus als je een beetje handigheid hebt (en dat krijg je vast wel na 16.000 PC's) kun je in 2 minuten dat kaartje er wel uit te krijgen.

Echter, die Chinezen zijn vast niet zo vreselijk stom om een soort van spionage kaartje in een PCI-slot ofzo te steken. Dan kunnen ze net zo goed een grote sticker op de doos plakken met "With new highly secret spy-technology! Card mounted in slot 3"

[Verwijderd]

ook al gedacht aan een progje wat zich in het bios ophoud?

[Syzzer]

Zou een mogelijkheid zijn, echter is zoiets dusdanig beperkt in zijn mogelijkheden dat het niet anders kan dan alle informatie doorzenden naar een punt waar de informatie wel verwerkt kan worden.

Oftewel: het argument packet sniffen blijft staan.

[Verwijderd]

Van de Internet-generatie zeker? Denkt dat er geen enkele andere manier mogelijk dan via het net. Tsk.

Als ze ramen hebben dan zou je hoog frequent geluid kunnen uitzenden die dan de ramen doet trillen dat weer opgevangen kan worden m.b.v. een laser (maar overheidsgebouwen zijn daar tegenwoordig tegen beveiligd schijnt)

Of voor mij part gaan de caps lock lampjes knipperen en kan iemand dat van afstand omet een camera opnemen ;-)

Of stuur een signaal het lichtnet op.

Of neem verborgen in andere ICs extra geheugen op waar je info opslaat, laat daarna de PC "problemen" ontwikkelen zodat hij ter reparatie wordt opgestuurd. De HD halen ze er dan vast uit omdat men denkt dat de info dan veilig is en in de fabriek halen infiltranten de info uit de verborgen geheugens.

Er is vast nog een hoop meer te verzinnen.

[Verwijderd]

keylogchippie in het keyboard? (chinese schoonmaker komt langs, wisselt toetsenbord om, et voila?)

[_Christiaan_]

Idd als je informatie verzend via internet, dan wordt er toch een bepaalde datastroom via een bepaalde poort opgemerkt. Ik neem hierbij aan dat de netwerkomgeving waar die computers terecht komen vrij goed beveiligd en gemonitord wordt.

En als er een microfoontje in zit, betekent dat dat er een audiostream verstuurd moet worden, en dit is toch aardig wat data.

[Jeroen 98675432]

Hmmm, volgens mij heb ik hier ook zo'n PC met afluister condensatoren, deze hebben nu al zoveel spionage informatie verzameld, dat ze al helemaal bol staan

[microsofty710]

Kijk dat is nou inzichtvol! Heb ook ook eens gehad. Maar bij mij zat er een lek tussen. Was ik alle (belangrijke) data kwijt.

[Verwijderd]

Met jou kan je tenminste lachen...

[Kurkentrekker]

...en ze mogen volgens hun eigen DMCA dat ding niet reverse-engineeren om te kijken welke spionageapparatuur erin kan zitten

[Verwijderd]

Nou das eigenlijk heel simpel te ontdekken, schaf 1 zo'n machine aan en laat die allerlei berichten verwerken waarin je spreekt over een atoombom op china. Als dan2 dagen later china de oorlog verklaart aan USA weet je dat er afluister appartuur in de computers zit.

/me claimt alvast de filmrechten!

[webfreakz.nl]

Ze luisteren wel al het binnenlandse telefoon verkeer af, maar zelf zijn ze té wanhopig om niet afgeluisterd te worden... stelletje hypocrieten daar?

[Verwijderd]

Tuurlijk is dat niet hypocriet. Ieder land wil spioneren maar niet bespioneerd worden, lijkt me vrij logisch. Dat is gewoon je eigenbelang dienen.

Nederland bespioneert ook andere landen. Als wij dan bespioneerd worden en wij vinden dat niet zo leuk, is dat dan hypocriet??

[Syzzer]

Is dat niet juist de definitie van hypocriet? Vinden dat je anderen wel iets mag maken, maar op je tenen getrapt zijn als men hetzelfde bij jou doet?

[CyberArt]

Ja, maar er zit natuurlijk wel een verschil in. Hoewel je niet op je teentjes getrapt moet zijn kun je natuurlijk wel alles doen om te voorkomen dat zij jou afluisteren.
In een (fysieke) oorlog hetzelfde. Je moet niet verontwaardigd zijn als de ander jou ook afschiet, maar je kunt natuurlijk wel proberen te zorgen dat dat ze niet lukt.

[RobT]

Nee, hypocriet is als je zegt dat iedereen zich op een bepaalde manier moet gedragen, en dat zelf niet doen.

Dus voor Amerikaanse politici zou hypocriet zijn als ze zouden zeggen: we tappen al het telefoonverkeer af en dat moet iedereen toestaan en goedvinden ... zachtjes: behalve van een beperkte groep politici waaronder wijzelf.

Nu zeggen ze gewoon: we willen iedereen kunnen bespioneren in naam van antiterrorismebestrijding, maar niemand mag ons kunnen bespioneren, we willen ongezien onze gang kunnen gaan.

[Pozo]

@ masterJM
Wat 'exacter' uitgedrukt: 'A' zeggen en '-A' doen. A & B Zou gewoon liegen zijn

[.oisyn]

@RobT: Niet helemaal, hypocriet ben je als je je anders voordoet dan je daadwerkelijk bent. Je kunt best anderen opdragen iets te doen terwijl je dat zelf niet doet, en toch niet hypocriet zijn. Het punt is echter dat mensen meestal de schijn wekken dat ze zoiets ook niet zouden doen, en dan is dat wel hypocrisie.

Aangezien de amerikaanse staat niet zegt dat ze zelf ook niet aftappen zijn ze ook niet hypocriet in dat opzicht.

[masterJM637]

De definitie van hypocriet is "huichelachtig".
Ofwel : A zeggen en B doen

[PAKMAN79]

Mijn moeder zei altijd:

"Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten"

[punica]

En JeSus zei:"Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen"

[nexhil]

Kun je dat onderbouwen, url?
geloof er geen reet van namelijk

[Verwijderd]

inderdaad, hier gaat het puur om geloven ...

[gamepower2005]

Er is zeker wel een verschil tussen hooggeplaatste ambtenaren afluisteren en terroristenverdachten afluisteren/proberen op te sporen. De VS zal daarom natuurlijk ook nooit toegeven dat ze spionen hebben in China (als dat het geval is).

Hypocriet is een rare benaming, want zo is het overal altijd al geweest.

[DerLeonov]

Logica op het niveau Homer Simpson:

-iedereen bespioneert en wil niet bespioneerd worden, DUS het is niet hypocriet.
-het is overal altijd zo geweest, DUS het is niet hypocriet.

Dooh!

Probeer na te denken: als je iets doet waarvan je niet wil dat een ander hetzelfde bij jou doet, dan heet dat hypocrisie onafhankelijk van hoe lang het al gebeurd en wie het allemaal bezigen. Maar hypocrisie is maar een ethisch oordeel, en dat maakt zoals bekend voor het uitoefenen van macht helemaal niets uit.

On-topic: Wat ik me afvraag: je zou toch moeten kunnen vaststellen wat de 'uitgaande post' van zo'n laptop is?

[Eastman]

Ze zijn gewoon bang voor een koekje van eigen deeg...

een paar (4) jaar geleden had china meer dan 20 stuks afluisteraparatuur gevonden in hun presidentiele boeing 747..

Heb nog een berichtje kunnen vinden op fok.
http://frontpage.fok.nl/nieuws/15052

[Dutch_Razor]

Dus oorlog is in principe altijd hypocriet?

[CmdrKeen]

Beide partijen menen natuurlijk het bij het rechte eind te hebben en noemen de ander *dus* hypocriet, alleen de plek van de beoordelaar en de beoordeelde verwisselen al naar gelang je eigen standpunt. Als dat niet het geval was, was het conflict waarschijnlijk wel diplomatiek op te lossen.

Oorlog op zich is niet hypocriet. De ene partij vindt de ene hypocriet en de andere de andere.

[tERRiON]

Tja, eigenlijk toch ook wel weer dom van die chinezen. Zoiets kun je "gewoon" verwachten...

[Iet]

tja... in principe...

[Sissors]

Welkom in de grote boze wereld. Hoewel tweakers het over het algemeen niet door hebben, de wereld is niet perfect. In de echte wereld houden niet alle landen van elkaar, dus spioneren ze, en willen ze voorkomen dat ze bespioneerd worden.

[Verwijderd]

Wist jij dat Nederland (in ABSOLUTE getallen) meer telefoontaps heeft dan welk land ter wereld?

[Pantagruel]

George Orwell strikes back . De grootste bespieder wellicht bespiedt.

De opties die overblijven zijn telramen en papier, maar dan wel 't papiertje op eten nadat je wat geschreven hebt, je weet maar nooit.

[Verwijderd]

Ook de onderlegger waarop je het papiertje legde, dient opgegeten. Maar al te vaak wordt daar bewijsmateriaal gevonden [zie bvb Cees vd Hoeven die beweerde de tegenstrijdige brieven op heel andere momenten getekend te hebben, etc]

[Greyh0und]

je kan bijde natuurlijk ook verbranden

[VNA9216]

dan zal je moeten verbranden en dan vermalen/kapot stampen.. want anders... kunnen ze uit de verkoolde resten mogelijk toch nog informatie halen

[Verwijderd]

McCarthy-ism maakt weer een rentree, lijkt het. 't Is nu alleen nog even wachten op de jacht op communisten... oh, wacht, da's verandert in een jacht op moslims. Binnenkort krijgen we de witch trials weer terug wanneer al die gasten die nu nog op Gitmo zitten voor het gerecht komen (jaja, daar had Bush het laatst over, dat ze misschien toch maar een "proces" zouden moeten krijgen).

[Verwijderd]

Mijn eerste gedacte is "zoals de waard is vertrouwd hij zijn gasten", maar ook zou het nationalisme een rol kunnen spelen.
Maar zelfs als ze computers vinden die nooit in China zijn geweest, dan nog heb je zwakke schakels als software en personeel dat er mee werkt.

[miw]

Als je controle hebt over de PC hardware kan een draadloze verbinding gemaakt worden zonder dat de PC zelf daar enige invloed op kan uitoefenen. De PC kan door dergelljke corrupte hardware onderdeel worden van een soort spionage botnet. Het probleem is dat je nooit kan aantonen dat dergelijke functionaliteit er niet inzit.

[DJ Henk]

En je weet vooraf al dit soort gepaniek nergens toe leidt. Want China hoeft die boze plannetjes natuurlijk helemaal niet binnen eigen landsgrenzen uit te voeren, dat kan ook best in bevriende buurlanden, of in niet-bevriende buurlanden met hulp van binnenuit.

De enige manier om zeker te zijn, is als Frank Wolf hoogstpersoonlijk de assemblage komt bekijken, maar dat is natuurlijk niet uit te voeren. En daarbij: is die meneer Wolf wel helemaal te vertrouwen?

Maar wat maakt het eigenlijk uit? Ik heb me laten vertellen dat afluisteren helemaal niet erg is, zolang je niets te verbergen hebt.