De Europese Commissie heeft Google een recordboete van 4.342.865.000 euro opgelegd. De Commissie is van mening dat Google zijn machtspositie misbruikt met Android en eist dat Google de overtredingen stopt. Google gaat in beroep tegen de beslissing.
Margrethe Vestager, Eurocommissaris voor mededinging, maakt het bedrag van de boete via Twitter bekend. Ze schrijft dat Google zich schuldig maakt aan drie verschillende mededingingsovertredingen. De Europese Commissie meldt dat Google 90 dagen heeft om de inbreuken te stoppen. Doet het dat niet, moet het mogelijk nog eens 5 procent van de wereldwijde dagomzet van moederbedrijf Alphabet als boete betalen. Google heeft zelf een blogpost gepubliceerd en laat in een reactie weten: "Android heeft meer keuze voor iedereen gecreëerd, niet minder. Een levendig ecosysteem, snelle innovatie en lagere prijzen zijn klassieke kenmerken van robuuste concurrentie. We zullen in beroep gaan tegen de beslissing van de Commissie."
De eerste overtreding is dat Google vereist dat zijn Search-app en de Chrome-browser van tevoren geïnstalleerd worden op Android-apparaten. Daardoor zijn gebruikers eerder geneigd deze apps te blijven gebruiken, aldus de Commissie. Ten tweede zou Google 'significante bedragen' aan grote fabrikanten en providers hebben betaald zodat ze Google Search exclusief van tevoren zouden installeren op al hun Android-apparaten. Volgens de Commissie vond dit tussen 2011 en 2014 plaats.
De derde overtreding heeft ermee te maken dat Google fabrikanten ervan zou hebben weerhouden om eigen Android-forks te ontwikkelen. Dit was een voorwaarde om de Play Store en Google Search op apparaten aan te kunnen bieden, claimt de Commissie. Dit zou onder meer de verkoop van Fire OS-apparaten hebben gehinderd. Daardoor bleven gebruikers verstoken van innovatie, is de redenering. De Commissie gaat niet mee in het argument van Google dat dit nodig is om fragmentatie van Android tegen te gaan.
Door deze verschillende gedragingen zouden andere zoekdiensten minder hebben kunnen concurreren. Zo zorgde het koppelen van apps ervoor dat de zoekdienst en de browser op alle Android-apparaten aanwezig was en waren er door de betalingen van Google weinig redenen om andere zoekdiensten van tevoren te installeren. Het tegengaan van Android-forks zou ten slotte weer de mogelijkheid aan andere zoekbedrijven hebben ontzegd om verkeer naar hun diensten te genereren en data te verzamelen, vindt de Commissie.
De hoogste boete die de Commissie kon opleggen, komt uit op tien procent van de jaaromzet van een bedrijf. In het geval van Google was de maximale boete daarom 10,9 miljard dollar, omgerekend ongeveer 9,4 miljard euro. Daarbij wordt gekeken naar de wereldwijde jaaromzet van moederbedrijf Alphabet.
De Commissie kan om verschillende redenen een onderzoek beginnen, bijvoorbeeld uit eigen beweging of op basis van klachten. De organisatie Fairsearch zei in 2016 dat het een klacht had ingediend met betrekking tot Android. Deze organisatie, waar onder andere Oracle, Nokia en tot eind 2015 Microsoft deel van uitmaken, heeft al langer Google in de kijker, omdat het bedrijf mededinging op het gebied van zoekmachines zou tegenwerken.
Statcounter noemt een marktaandeel van 91,33 procent voor Googles zoekdienst in Europa en 93,4 procent op mobiele apparaten in dezelfde regio. Het aandeel van Chrome zou neerkomen op ongeveer 59 procent, met ongeveer 64 procent op mobiele apparaten. De Europese Commissie zei in 2016 dat Google een marktaandeel van meer dan 90 procent heeft op de markten voor algemene zoekdiensten, mobiele besturingssystemen met licenties en appwinkels voor Android.
De huidige zaak is niet de enige waarin de Commissie onderzoek doet naar de gedragingen van de Amerikaanse zoekgigant. In een eerdere zaak rond Google Shopping heeft de Commissie inmiddels een boete van 2,4 miljard dollar opgelegd voor het bevoordelen van de eigen prijsvergelijker in de zoekresultaten van zijn zoekdienst. Google maakte vervolgens bekend dat het in beroep gaat tegen deze boete. Vestager zei in maart van dit jaar dat het opsplitsen van Google tot de opties behoort om de macht van het bedrijf in te dammen.
De derde zaak heeft te maken met Googles AdSense. Kern van die zaak is dat Google in de afgelopen tien jaar volgens de Commissie via zijn AdSense-platform inbreuk heeft gemaakt op de mededingingsregels, door bepaalde voorwaarden op te leggen in overeenkomsten met een beperkt aantal grote derde partijen. Het gaat specifiek om zoekadvertenties die weergegeven worden nadat gebruikers iets hebben gezocht op websites die een custom search engine van Google gebruiken.
Update, 13:32: Informatie uit persbericht en reactie Google toegevoegd.