KPN test glasvezel met 20Gbit/s

25GS-PON zorgt voor sneller en efficiënter netwerk

Drie verschillende pon-technieken in één kabel

Mobiele en vaste internettechnieken zijn altijd in beweging en duren jaren om te ontwikkelen. Daardoor kom je in de ogenschijnlijk gekke situatie waarin bedrijven het al over 6G hebben, terwijl de volledige potentie van 5G nog niet eens wordt benut. Bij glasvezel is nu hetzelfde gaande. KPN testte onlangs een nieuwe internettechniek om internetsnelheden tot 20Gbit/s mogelijk te maken, terwijl de huidige techniek waarmee snelheden tot 8Gbit/s mogelijk zijn, nog nauwelijks wordt ingezet.

Die nieuwe 20Gbit/s-glasvezeltechniek heet 25GS-PON en is de opvolger van XGS-PON, wat weer een vervolg was van GPON. In dit artikel kijken we naar de verschillen tussen 25GS-PON en XGS-PON, wat de voordelen zijn van 20Gbit/s-internet, naast de hogere snelheid, en hoe we die techniek in de praktijk later dit decennium bij Nederlandse bedrijven en huishoudens kunnen zien.

25GS-PON, maar max 20Gbit/s?

Hoewel de techniek 25GS-PON heet, waarbij '25GS' voor symmetrische 25Gbit/s staat, krijgen klanten 'slechts' maximaal 19,4Gbit/s te zien bij een snelheidstest. Dat verschil komt door overhead die bij pon-technieken noodzakelijk is. Een voorbeeld is lijnstabilisatie, die al vijftien procent van de bandbreedte in beslag neemt. Om dezelfde reden ondersteunt XGS-PON, waarbij de X voor 10 staat, niet meer dan 8Gbit/s symmetrisch.

Datacentertechniek

Om te beginnen met de techniek: het goede nieuws is dat 25GS-PON geen nieuwe kabels vereist. Ondersteunt je verbinding dus een eerdere versie van passive optical network, ofwel pon, dan kan die kabel ook overweg met 25GS-PON. Het verschil zit dus niet in de kabels, maar onder meer in de chipsets van de apparatuur die providers als KPN gebruiken om lichtsignalen via de kabels te sturen. De techniek achter die chipsets baseerde Nokia, een van de partijen achter 25GS-PON, op de infrastructuur die wordt gebruikt om data tussen datacenters te kunnen verzenden met 100Gbit/s-ethernetverbindingen. Hiervoor gebruiken datacenternetwerken vier 25Gbit/s-kanalen. Glasvezelproviders kunnen dus de techniek van een 25Gbit/s-kanaal gebruiken voor 25GS-PON.

Dit kan nu, omdat datacenters de afgelopen jaren steeds groter en belangrijker zijn geworden. De vraag naar die 100G-ethernetcomponenten is daarmee gestegen. Daardoor worden die componenten op grotere schaal gemaakt en zijn de kosten van die componenten gedaald. Zo worden ze betaalbaar genoeg dat providers als KPN ze kunnen gebruiken voor symmetrische 20Gbit/s-glasvezel. 25GS-PON vereist geen geavanceerdere digital signal processing, amplifiers of afstembare lasers, terwijl glasvezelstappen na 25GS-PON die volgens Nokia waarschijnlijk wel nodig zullen hebben. Deze nieuwe versie van pon is daarmee een relatief goedkope stap, in vergelijking met de stappen die nodig zijn voor bijvoorbeeld 50G- of 100G-PON.

25GS-PON gebruikt onder meer de 25G-datacenterversies van transimpedance amplifiers, avalanche photodiodes en lasers. Daarbovenop ontwikkelde de MSA Group, verantwoordelijk voor de 25GS-PON-standaard, een transmission convergence layer op basis van de XGS-PON-layer. Normaliter is de International Telecommunication Union, of ITU, verantwoordelijk voor de standaardisering van pon-technieken, maar die organisatie wil van XGS-PON meteen naar 50G-PON stappen. Providers en bedrijven vinden echter dat de stap tussen 8Gbit/s-pon en 50Gbit/s-pon te groot is en te lang duurt, en verenigden zich daarom in de 25GS-PON-MSA Group.

Betere terminals in meterkast en wijkkast

We schreven eerder in dit artikel al dat 25GS-PON met dezelfde kabels werkt als eerdere pon-technieken. Dit betekent echter niet zomaar dat iedereen die nu een 1Gbit/s-abo heeft, met een symbolische druk op de knop ook een 20Gbit/s-abonnement kan afsluiten. Daar is namelijk wel een geschikte terminal voor nodig, zowel aan de kant van de klant als aan KPN's zijde. Aan KPN's kant moet er in de point-of-presencelocaties een voor 25GS-PON geschikte optical line terminal, ofwel olt, zijn. Deze terminal zorgt ervoor dat de glasvezelinternetverbinding tot stand komt binnen het lichtspectrum dat voor die pon-techniek werkt. De wavelength division multiplexing, ofwel wdm, bundelt dat 25GS-PON-lichtsignaal met eventuele andere pon-lichtsignalen en verstuurt deze via de glasvezelverbinding vanaf het pop naar de klant.

Spectrum voor pon-technieken tot 25GS-PON, via Nokia

Bij de klant is er weer een optical network terminal, ofwel een ont, die de lichtsignalen van de verschillende pon-technieken uit elkaar kan halen en het signaal naar de modem kan sturen. Dankzij die wdm en de verschillende ont's en olt's kunnen de verschillende pon-technieken over dezelfde glasvezelkabel gestuurd worden, en is het dus niet zo dat alle xgs-klanten meteen geüpgraded moeten worden naar 25gs-apparatuur, omdat er een 25gs-klant op hun glasvezellijn zit. Die ene klant krijgt een krachtigere ont voor het 25gs-signaal en de ont's van de andere klanten blijven het xgs-signaal eruit filteren. Een glasvezellijn wordt immers gedeeld met maximaal zestien klanten, al kan dit bij 25GS-PON potentieel worden verhoogd naar 128 klanten. KPN zegt op dit moment geen plannen te hebben om het aantal aansluitingen per glasvezellijn te verhogen.

Eerst bedrijven, dan pas consumenten

Dat was de techniek achter 25GS-PON, maar wat betekent dat in de praktijk voor de consument? Voor wie nu al tegen de grenzen van 1Gbit/s aanloopt en niet kan wachten tot 20Gbit/s-glasvezel, is er slecht nieuws: 25GS-PON wordt nog niet direct uitgerold. Sterker nog, KPN zegt dat het eerst de volledige capaciteiten van XGS-PON wil benutten, waar verbindingen met maximaal 8Gbit/s mee mogelijk zijn, tot 25GS-PON ingezet wordt. KPN verwacht nog tot 2028 aan XGS-PON voldoende te kunnen hebben, dus verwacht 20Gbit/s-verbindingen niet voor het einde van dit decennium. Het zal nog even duren voor 25GS-PON wordt uitgerold, omdat de hardware nog in een experimentele staat is en er onder klanten nog niet veel vraag is, stelt KPN.

Op het moment dat de Nederlandse provider daadwerkelijk 25GS-PON gaat uitrollen, zullen eerst grote bedrijven aan de beurt zijn. KPN verwacht namelijk dat hier de grootste vraag naar 20Gbit/s-verbindingen zal zijn. Een voorbeeld van een bedrijf dat 20Gbit/s-glasvezel wil, is IVC Evidensia. Dit bedrijf heeft in Nederland ongeveer 320 dierenklinieken en -ziekenhuizen en hoopt met 20Gbit/s-glasvezel meer met clouddiensten te kunnen werken, om zo betere en efficiëntere zorg te kunnen verlenen.

Het gaat daarbij vooral om de afbeeldingen die in dierenziekenhuizen en -klinieken worden gemaakt, specifiek de CT- en mri-scans. Die data wordt nu lokaal opgeslagen, maar IVC Evidensia's ict-directeur Mark Holtkamp ziet liever dat die op servers opgeslagen kunnen worden. "Zodat je als arts bijvoorbeeld op afstand naar de beelden kan kijken bij een operatie, of dat je bij een herhaalconsult in een kliniek naar de beelden kan kijken die in het ziekenhuis zijn gemaakt. Je moet je voorstellen dat bijvoorbeeld een mri-scan uit tientallen tot honderden slices bestaat van een paar MB per stuk. Zo kom je dus aan een groot bestand voor één scan. Stel je voor dat tientallen collega's op hetzelfde moment naar zulke afbeeldingen willen kijken, dan heb je al snel veel bandbreedte nodig."

20Gbit/s-verbindingen moeten dan ook voorkomen dat scans meermaals gemaakt moeten worden en moeten er ook voor zorgen dat artsen makkelijker mee kunnen kijken bij een videobelconsult. "Dit stelt ons bovendien in staat om met deeplearningmodellen te werken, om afwijkingen in scans sneller en beter te detecteren. Met als uiteindelijke doel om dierenzorg beter en efficiënter te kunnen aanbieden, en zo meer dierenlevens te kunnen redden."

Efficiënter netwerk

KPN denkt ook dat ontwikkelingen als de metaverse en livestreamingdiensten zoals de Formule 1 voor meer vraag naar 20Gbit/s-glasvezeldiensten zullen zorgen. Maar de provider ziet 25GS-PON niet alleen als een techniek die voor snellere glasvezelverbindingen bij klanten moet zorgen, maar ziet de techniek ook als een manier om het netwerk efficiënter in te richten. Voor hele grote bedrijven en locaties als 5G-masten moet KPN nu namelijk een losse kabel trekken vanaf een KPN-centrale naar de locatie. Pop-locaties worden weer aangesloten op die KPN-centrales; het bedrijf heeft dus minder centrales dan pop-locaties. De aansluitingen voor die grote bedrijven en 5G-masten vereisen immers een hogere bandbreedte dan het fiber-to-the-homenetwerk aankan. Dat betekent meer graafwerk, langere kabels en dus hogere kosten.

Omdat 25GS-PON zoveel data via dat ftth-netwerk mogelijk maakt, wordt dat netwerk ook geschikt voor aansluitingen die een hogere bandbreedte vereisen. Zo hoeft KPN dus niet langer aparte netwerken voor verschillende doeleinden aan te leggen, maar kunnen ook grote bedrijven en snelle 5G-masten op de pop-locaties worden aangesloten.

25GS-PON is toekomstmuziek; daar is KPN's directeur Fixed Access Networks Joost Steltenpool duidelijk over. "We focussen ons nu op XGS-PON, maar we laten met deze nieuwe techniek zien dat we tegelijk ook aan ons netwerk van morgen werken. Dit was een test, maar wel een die laat zien dat je met relatief simpele veranderingen in het netwerk, veel meer snelheid kan halen."

Maar voor nu is XGS-PON volgens het bedrijf genoeg. Sterker nog, '99,9 procent van onze klanten is tevreden met de 1Gbit/s die we nu maximaal aanbieden'. Een concurrent als Delta die al een jaar een 8Gbit/s-glasvezelabonnement aanbiedt, ziet Steltenpool nu dan ook niet als bedreiging. Met XGS-PON heeft het bedrijf dan ook de kaarten in handen om nu al 8Gbit/s aan klanten aan te bieden, met over minder dan tien jaar de mogelijkheid om dit ruim te verdubbelen. Terwijl coax-aanbieders als Ziggo nog bezig zijn met docsis 4.0-tests met maximale downloadsnelheden van 10Gbit/s en uploads van 6Gbit/s, laten KPN en eerder de Belgische provider Proximus zien dat glasvezel op dit moment een snellere toekomst tegemoet gaat.

Reacties (95)

[jangineer]

Nog en paar interessante feitjes (ik heb zelf in de access-industrie gewerkt):
- ITU is een erg politieke organisatie met veel gelobby van alle stakeholders om standaarden in hun voordeel te laten uitvallen. Het gerucht ging dat Huawei ingezet had op 50G op lange termijn (en 25G totaal oversloeg), waardoor ze er alles aan deden om de 25G standaard tegen te houden (door het voorstellen van amendementen die het erg duur maken om het kostenefficient te implementeren)
- Die 16 (of 128) users per vezel delen dus wel degelijk de bandbreedte, net zoals dat bij coax het geval is. Meer bandbreedte + meer users per vezel = meer klanten en hogere bandwidthpieken met evenveel equipment.
- Waarom 25G? Dat lijkt op dit moment de hoogste bitrate te zijn waarvoor de techniek betrouwbaar op chips te bakken valt om de PON-standaard te implementeren. Elke user heeft een iets andere klokfrequentie en faseverschil op zijn 'burst' van data die hij tegen 25GHz terugstuurt in zijn toegewezen tijdslot. De OLT (aan ISP-zijde) moet dus voor elke burst opnieuw 'locken' aan een lichtjes andere frequentie en fase. Dat moet snel gebeuren, anders verlies je teveel tijd met het over en weer sturen van preambles (standaardpatronen om klok en fase eruit te halen). Dat moet ook 100% betrouwbaar gebeuren, anders krijg je packet loss.

Het is goed dat ISP's trials blijven doen met de snelst mogelijke standaarden om klaar te zijn voor use cases die we nu nog niet kunnen verzinnen, maar de olifant in de kamer is dat er nu nog geen echte killer apps bestaan voor zo'n gigantische hoeveelheid bandbreedte. We zitten ondertussen bij de diminishing returns qua videobandbreedte (4K>8K is bijna homeopatisch, terwijl DVD>1080p een gigantisch verschil was).

Ik blijf ergens naief hopen dat de centralisatietrend in tech terug omkeert en we onze data (foto's, adresboek, berichten, mails, aangekochte media, software, social media) op termijn zelf bijhouden en hosten. (en je een abonnementje betaalt op software updates + encrypted backup, in plaats van het abonnementje te betalen om aan je eigen data te kunnen)

[Snow_King]

Zo sta ik er ook in. Ik kan mij oprecht nog niets verzinnen waarom een huis >1Gb aan bandbreedte nodig heeft.

Onderzoek blijven doen is altijd goed, maar als ik nu kijk gaat het gemiddeld om <50Mb aan bandbreedte die ons huishouden gebruikt. Dat is met Netflix, YouTube, thuiswerken, video conferencing, etc.

400/40 verbinding van Ziggo voldoet afgezien van de upload meer dan voldoende.

Codecs worden steeds beter waardoor video relatief gezien steeds minder bandbreedte gebruikt.

Latency is met glasvezel lager en dat is zeker wenselijk, maar nog meer bandbreedte? Ik zie de use-case gewoon (nog) niet.

Wat is niet is kan zeker nog komen, maar ik denk dat 1Gb/s synchroon best wel eens een eindstation kan gaan zijn voor veel verbindingen.

[Fairy]

In de tijd dat we op de kabel naar 10 mbit ging dachten ook veel mensen dat dat voor iedereen echt genoeg ging zijn en konden veel mensen ook niet bedenken dat er ooit behoefte zou komen aan nóg meer bandbreedte.

Ik heb zelf een internetverbinding van 1gb/s, het is heel prettig om geen rekening te hoeven houden met enige beperking qua bandbreedte. Voor mij is het ook totaal overkill (maar voor 5 euro per maand extra t.o.v. 100mbit een no brainer), maar ik zie wel in dat er over enkele jaren vanzelf weer applicaties komen waarbij zeer hoge bandbreedte wenselijk is.

[jangineer]

Meer bandbreedte is altijd leuk voor mensen die op dit soort posts reageren op Tweakers Zeer fijn om een Torrentje van een paar GiB (install image voor de laatste Ubuntu distro ofzo ) te kunnen binnentrekken op enkele seconden. Voor de standaardgebruiker (die enkel surft en streamt) is 'sneller internet' het eenvoudigst te behalen als ie zijn access point dichter bij de wc zet .

Ik zit een beetje met het zelfde gevoel als de jaren '90-'05, toen in een CPU 'meer megahertz = meer beter', met extreem lange execution pipelines en infernale temperaturen om toch maar '1GHz' op de doos te kunnen zetten, terwijl we eerder multi-core cpu's en snellere storage nodig hadden.

Ik denk dat we nu ook eerder 'iets anders' nodig hebben om onze internet-experience beter te maken. Een stabiele verbinding op elke plek in je huis en tuin, betere & veiligere opties voor self-hosting (eventjes vanop de trein thuis iets afprinten), écht lage latency en tijdsynchronisatie, eenvoudig access management,... Alle technologie bestaat in principe al, maar elke vendor heeft zijn eigen devices, interface, protocollen en (helaas) abonnementen.

[Vullisbak]

Hier idem. Bandbreedte is nu al meer dan voldoende.
Tenzij je akkoord gaat met de extra kosten voor een permanente overcapaciteit, voor dat ene zeldzame moment dat je de volledige bandbreedte benut, zie ik voor consument en ook MKB geen enorme meerwaarde in bandbreedte boven de 1Gbps sym.

Tenzij men een cloud-first data gedreven organisatie is, kan een 1Gbps lijn (bij ons 800Mbps effectief) zonder al teveel problemen een organisatie met 600+ kantoormedewerkers ondersteunen. Soms is de verbinding gesatureerd, maar over het algemeen ligt het gebruik tussen de 40 en 70%.

Ik vind vooral dat men vanwege de overvloed aan bandbreedte lui wordt in het definiëren van specs en het ontwerpen van de benodigde oplossing. Vaak zie ik het uitgangspunt dat de data ALTIJD en OVERAL en SUPERSNEL beschikbaar moet zijn. Dat leidt tot een ontwerp waarbij de data centraal wordt opgeslagen en remote benaderd via (vaak) dikke clients die veelal ontwikkeld zijn voor LAN omgevingen.
Idem voor de hele cloud-first strategieen, waarbij men vrolijk alle servers en opslag in de cloud plaatst, maar een fat client binnen het kantoornetwerk in gebruik blijft om met deze data te werken.

Een alternatieve oplossing waarbij een deel van de data, al dan niet on-demand, lokaal wordt gedistribueerd is doorgaans onbespreekbaar. Ondanks de diverse voordelen die het voor de stabiliteit en betrouwbaarheid met zich meebrengt.

Daarnaast natuurlijk ook nog de kosten. Netwerkapparatuur dat op deze schaal met een 1Gbps WAN link werkt is vele malen goedkoper dan de infra die nodig is om >10Gbps te ondersteunen.

Dit is natuurlijk een beetje kort door de bocht, en vaak is de gekozen oplossing wel passend, maar ik zie ook veel gevallen voorbij komen waarbij een meer gedistribueerde/hybrid oplossing veel uitdagingen, kosten en ook leed zou kunnen besparen.

[Reactie gewijzigd door Vullisbak op 22 juli 2024 15:58]

[01--Rolf--01]

Van 1G naar 10G stap zou logisch zijn. Volgense mij is 20G niet echt een lekker standaard. Bijvoorbeeld voor routers en of SFPs...

[Kees]

Het is eigenlijk een klein beetje misleidend, waar in dit artikel '8GBit/s' en '20GBit/s' staat moet je eigenlijk 10GBit/s en 25GBit/s lezen. En 25GBit/s is wel een gewone standaard voor SFP's namelijk SFP28 (SFF-8402).

De volgende 'logische' stap (na 10MBit/s, 100MBit/s, 1GBit/s, 10GBit/s) zou 100GBit/s zijn, maar de apparatuur daarvoor is nog vrij duur, de apparatuur voor 25GBit/s is veel goedkoper; sterker nog, als je nu een server bij bijvoorbeeld Dell koopt dan is een 25GBit/s kaart minimaal duurder dan een 10GBit/s kaart ($380 vs $440).

[yvez]

Dit zie je ook in consumenten hardware terug, een 2.5G kaart is echt vele malen goedkoper dan een 10G kaart en dat geldt ook voor de switches.

Ik ben toen overgestapt van 1G naar 2.5G in mijn netwerk en ook al gebruik je het niet constant, als je een paar keer wat data pompt (backups bijv) dan is het echt wel fijn om 280MB/s te zien ipv max 115/120Mb/s.

[Darkjacky]

De ONT van KPN is gewoon 10GbE. (Bij mij in ieder geval geen idee of er nog oudere varianten zijn.) Het is dus voorlopig niet nodig om die te upgraden. Eerst maar hun 8GbE vol stoppen voordat we weer verder gaan. We gaan tegenwoordig in andere stappen vooruit. Niet meer 10x maar 2.5x. Dus het is eigenlijk logisch. Gek genoeg is met glasvezel 40GbE ook een ding.
Ik snap dat bedrijven eerder gaan meestal zijn daar ook meer mensen aan het werk en ook is het netwerk meestal meer waard. Met een beetje verstand is een bedrijfsnetwerk intern sneller dan de gemiddelde consument. Daar word ook meer geld uitgegeven en valt voor KPN ook meer geld te halen.

Wel denk ik dat het verstandig is als we eens van de 1500 MTU (1492) afgaan. De overhead is nu 2-4% als we dat lager kunnen maken worden netwerken weer ietsjes sneller.

[Kees]

Gek genoeg is met glasvezel 40GbE ook een ding.

Dat is dankzij de Q in QSFP, 40Gbit is dus gewoon 4x10GBit. Net zoals 100GBit 4x25GBit/s is (en eigenlijk is het QFSP28 dus 4x28GBit = 112GBit, maar met overhead zit je op 100GBit)

[DataGhost]

Dat de techniek 20/25G aankan wil niet zeggen dat dat de enige snelheid is die aangeboden kan worden. Ook op glas zijn "rare" abo's van 50, 200, 400 en 500M mogelijk zonder dat dat overeen komt met standaarden voor netwerkapparatuur. Dan neem je dus lekker een 10G abo als dat de bottleneck van je netwerkapparatuur is, maar kan je na het upgraden van die handel ook makkelijk naar een hoger abonnement.

[laurxp]

Het blijft doodzonde dat ze voor PON hebben gekozen.

Het duurste stuk van glasvezel is het opengraven van de straat - de daarwerkelijke vezels zijn vrij goedkoop. Echter is het voor KPN aantrekkelijker, omdat het met PON technisch onmogelijk is om een losse klant aan te sluiten op een apart netwerk - hierdoor is iedereen gedwongen om gebruik te maken van het KPN-netwerk tot ergens in een datacenter ver weg van de klant. Hierdoor kunnen andere providers (die KPN verplicht is om toegang te geven) nooit betere service aanbieden.

Bij een losse vezel per klant is er véél meer mogelijk. Denk aan een dedicated verbinding tussen twee bedrijfslocaties, een verbinding met gegarandeerde bandbreedte, een 400Gbit-verbinding, fiber voor iets dat géén internet is, een fiber die niet door je buren te verstoren is, enzovoort. Het is echt jammer dat ze zulke dingen uit winstoverwegingen op veel locaties voor decennia onnodig duur of zelfs onmogelijk maken.

[Snow_King]

Ik heb hier nog over nagedacht, maar ik deel je mening niet helemaal.

Ik dacht eerst ook dat iedereen een eigen vezel moest hebben, maar heb je enig idee hoe veel switches je dan nodig hebt in de POP waar al die vezel samen komen?

Elk huishouden heeft in de POP dan weer een eigen SFP connector die weer in een switch moet. Dat is ook heel erg prijzig.

Met PON worden dit veel minder connectoren en dat scheelt ruimte en apparatuur in de POP's. Daarmee druk je het stroomverbruik van de POP ook flink.

Ook moet elke ISP dan ook in elke POP aanwezig zijn om jou fysiek aan te kunnen sluiten. Dat maakt het een wir-war aan apparatuur en mensen die die POP's in gaan. Is dat wenselijk? Ik weet het niet zo zeker.

Via L2 aansluiten doen we ook al jaren met VDSL en ADSL (zo ver ik weet?). Wholesale sluit je ergens op L2 aan met KPN en zij zorgen dat de pakketjes aankomen bij die bepaalde VDSL verbinding.

Ik snap je post en deel je mening, maar dit is met regulering van de ACM prima te doen. Je hebt nu gewoon enkel een ander VLAN te routeren naar iemand zijn huis en je hebt een andere provider.

Punt is wel dat de wholesale prijzen die KPN dan rekent voor die PON netwerk laag moeten zijn. Via regulering of niet.

[laurxp]

Juist met VDSL en ADSL is het vrij makkelijk om individueel aan te sluiten. Versatel en BBned (beide later Tele2) had een compleet onafhankelijk netwerk. Tiscali had ook een eigen netwerk, maar is later over genomen door KPN. Wanadoo heeft ook een tijd een eigen netwerk gehad, en waarschijnlijk mis ik er zelfs nog een paar.

Op dit moment heeft mijn eigen huis een individuele fiber, waarvoor ik kan kiezen tussen WBA van KPN, of ODF van T-Mobile. Hierbij is T-Mobile enorm veel goedkoper, en het zijn prijzen die via het KPN-netwerk simpelweg niet aan te bieden zijn. Door op deze manier concurrentie praktisch onmogelijk te maken zal het erg lastig zijn om de prijzen omlaag te krijgen. De enige optie die ik zie is om van het netwerk een staatsbedrijf te maken.

Qua apparatuur valt het nog wel mee. KPN heeft een overboeking van 1:16, dus in het allerbeste geval heb je maar 1/16e van het aantal poorten nodig. In de praktijk zal dit een stuk slechter uitvallen: veel mensen hebben geen glasvezelinternet. Er is zeker meer poortruimte nodig en de patching is lastiger, maar ik geloof dat dit de moeite wel waard is. Niet iedere ISP moet in elke PoP aanwezig zijn - 2 of 3 netwerken waardoor de virtuele providers de keuze hebben zou al héél veel schelen.

Stroomverbruik zal er van af hangen. Je hebt minder SFP modules nodig, maar door het optische splitten moet er wel 16x zoveel energie de fiber in gaan voor dezelfde signaalsterkte. Een reguliere 1G SFP module verbruikt minder dan 1W, GPON lijkt rond de 10W te zitten. Geen idee hoe betrouwbaar die nummers zijn.

[cHoc]

Wat Snow_King hier aangeeft klopt helemaal.
Nou kan KPN de POP's groter maken, maar KPN wil juist de POP's kleiner hebben en het te gebruiken vermogen terug schroeven.
Met GPON heb je ook veel minder dslam's nodig inderdaad (ander woord voor de switches)
De dslam's die KPN nu inzet voor GPON daar kunnen op elke poort 64 klanten aangesloten worden.
En er zitten 24 poorten op een kaart, en er gaan 16 kaarten in 1 GPON dslam.

Op een normale PON dslam kunnen ook 16 kaarten, en elke kaart heeft 32 poorten, maar kan per poort maar 1 klant bedienen, je hebt dus een veelvoud aan dslam's nodig voor hetzelfde aantal klanten.
En je hebt daardoor dus veel meer ruimte nodig, en je verbruikt uiteindelijk ook veel meer vermogen, het zijn niet alleen de SFP's die vermogen gebruiken, de dslam zelf verbruikt ook het nodige.

[Snow_King]

Maar met PON kan ik in theorie wel 10 providers krijgen met elk hun eigen aanbod. Triple play, noem het maar op. Maar 10 provider in de zelfde POP gaat niet.

Zo kan de ene ISP je vaste IP's leveren, de volgende BGP routing tot aan je kantoor, de volgende is enkel via de chat bereikbaar en drukt zijn prijzen op die manier heel erg. Bij de volgende krijg je er 2 simkaarten met 5G internet gratis bij. De volgende geeft je een direct pad naar de cloud die je ook bij hen af neemt.

Zoals aangegeven, die moeten er allemaal switches ophangen. Je moet wel fysiek de ruimte hebben om alle vezels aan te sluiten voor als iedereen ineens wel glasvezel wil.

Nogmaals, ik snap je, maar ik weet gewoon niet zeker of iedereen een eigen fiber echt de beste optie is.

Die 'KPN taks' is met regulering van de ACM uiteindelijk op te lossen, maar dat heeft (helaas) wel wat tijd nodig.

Uiteindelijk zou ik internet via PON niet zo'n probleem vinden. Het is beter dan de 40Mb upload die ik nu van Ziggo krijg.

[laurxp]

Meerdere "virtuele" providers is ook zonder PON mogelijk. Dat is namelijk precies wat er jarenlang gebeurde voor ADSL. Niet iedereen hoeft in elke PoP te hangen - twee of drie landelijke netwerkbeheerders die hun netwerk openstellen aan andere providers zou een zeer waarschijnlijk eindresultaat zijn, net als we bij ADSL zagen.

[Dlanor74]

Klanten hebben nog steeds een eigen vezel, echter deze gaat niet helemaal meer tot de POP, maar naar een kleinere straatkast waar het nog steeds fysiek mogelijk is om de klant door te patchen naar de POP ipv aan te sluiten op een KPN splitter (minuut of 5 werk).
Ik kan je echter niet vertellen of ISP's dat ook gaan gebruiken, maar het kan fysiek wel.

[jongetje]

Weet je wel waar je het over hebt? Die "kleinere straatkasten" zijn handholds voor (ongeveer) 44 aansluitingen en zitten in de grond bij je in de straat. In de handhold zit bij (X-G)PON een passieve splitter en gaat er 1 vezel naar de POP. Een extra vezel blazen gaat niet want die ruimte is er niet en je gaat ook niet voor elke huisaansluiting die overstapt een gat graven, de handhold openmaken, las aanpassen en alles weer dichtstoppen. Dat is pas duur!

Bij bijv. ODF wordt elke vezel in die handhold 1 op 1 gelast op een vezel op een meervezelige kabel naar de POP. T-Mobile plaatst in de POP de GPON splitter. Eigenlijk gebeurd hier hetzelfdem alleen kun je nu wel in de POP bepalen als ook bijv. KPN of een andere provider de POP mag gebruiken de huisvezel kan patchen op zijn apparatuur. Dat is bij KPN niet mogelijk omdat je direct het X-GPON systeem in gaat en een straat /groep woningen op 1 vezel zit.

[Dlanor74]

Klopt niet, de splitters zitten bij KPN niet onder de grond maar in kleine straatkasten, let maar eens op 'nieuwe' kastjes die verschijnen bij de aanleg van KPN PON glasvezel.

(zijn ong. 1.30 hoog en 1 meter breed.)

[Reactie gewijzigd door Dlanor74 op 22 juli 2024 15:58]

[jongetje]

Heb je daar foto's van, ben serieus benieuwd.
Maar hierrmee wordt er nog steeds 1 vezel per kastje naar de POP gelegd. Als je zou willen ompatchen in die kastjes moet je wel een vezel naar al die kastjes leggen... Dan is kwa graafkosten net zo duur als het aanleggen van een eigen netwerk.

[Dlanor74]

Foto's mag ik niet delen, maar het kastje wordt gevoed door een 96 vezel kabel van uit de POP en die zijn niet alle 96 in gebruik.

KPN was eerst wel van plan om de splitters onder de grond te doen maar dat plan heeft het niet gehaald.

Dus technisch zijn p2p verbindingen en een ander signaal nog steeds fysiek mogelijk, maar ik denk niet dat veel ISP's dat gaan doen omdat XGS-PON OLT hardware toch echt een factor 15 tot 20 duurder is dan de normale P2P DSLAM hardware en je toch eigenlijk wel een 100G backbone nodig hebt om een OLT te voeden.

EDIT : Staan al foto's van op het web

https://www.google.com/im...ItaQKHeePD3wQMygAegQIARBn

[Reactie gewijzigd door Dlanor74 op 22 juli 2024 15:58]

[jongetje]

Huh, die kastjes staan toch gewoon op straat, wat is daar geheim aan.
Als er een 96 aderige kabel ligt dan kun je toch prima elke huisaansluiting 1 op 1 lassen en de apparatuur in de POP zetten? Je hoeft namelijk alleen de actieve aansluitingen te patchen en scheelt je een berg apparatuur, alleen je hebt wat meer ruimte nodig in je POP.

[Dlanor74]

Er zitten zo'n 750 huisaansluitingen aansluitingen in dat kastje, die 96 gaat dat niet redden, maar je kunt wel een zakelijke P2P maken of een ISP die zijn eigen splitters in de kast bij hangt.

En door lassen werd in het begin ook wel gedaan (ik heb een vezel tot de POP maar wel PON), maar elke las in een vezel kost ong. 2,5 euro, dus reken maar uit wat je op deze manier bespaart plus dat PON de facto de toekomst is voor FttH, P2P hardware wordt eigenlijk niet meer door ontwikkeld voor FttH en 1gig is eigenlijk wel het eindstation voor P2P FttH dus er is geen economische reden om iedereen een vezel tot aan de POP te geven.

En er is een enorm tekort aan glaslassers, dus elke las die je niet hoeft te doen scheelt geld en je hebt minder schaarse werknemers nodig.

[lasermen]

Er bestaan al een tijdje 10G, 40G en zelfs 100Gbit bidi optics. Je kan deze prima in een AON netwerk gebruiken
Natuurlijk los van de kosten van de apparatuur wat je nodig hebt om deze te kunnen gebruiken.

[Dlanor74]

Weet ik ;-)

[BvdW1978]

Misschien ben ik een beetje vreemd, en misschien komt dat doordat ik ooit eens mijn internetgebruik ben begonnen met een 2400bps inbelmodempje, maar mijn 100/100Mbps voldoet nog prima voor alles wat er in mijn huishouden gebeurt. Als daar blijkbaar nog een factor 200 rek in zit, maak ik me voorlopig nergens druk om.

Mijn huis is nu helemaal 1Gbps bekabeld en ik merk dat de verschillende apparaten het vaak al lastig genoeg hebben om dat te verzadigen. 10Gbps heb ik al wel eens bekeken maar kost mij teveel aan dure en luidruchtige switches, en het stroomgebruik is ook niet bepaald gratis. Zelfs als backhaul voor Wifi is de huidige 1Gbps ruimschoots genoeg.

Ik ben, kortom, benieuwd wat de grootverbruikers alhier zoal doen met 10+GBps in hun thuisnetwerk.

[Kees]

Ik heb een switch met 2x 10GBit poorten om mijn server met mijn desktop te verbinden, dat is vrij betaalbaar. En ik doe dat omdat ik dan vlot data over kan zetten. Ik doe dat niet vaak, maar als ik dat doe zit ik er niet nodeloos op te wachten.

Ik heb ook een 1Gbit verbinding, en ook daar is het zo dat ik dat niet constant gebruik, maar als ik afentoe eens een steam game download van 50G, dan komt die gewoon met 120MB/s binnen en kan ik dus na 10 minuten het spel al spelen. Met 100mbit zit je een uur langer te wachten.

En daarnaast is het ook handig voor mijn werk, soms zet ik veel data over, en hoe sneller dat gaat, des te minder tijd ik 'verspil'.

[Tortelli]

Vooral voor intern dataverkeer, van en naar de NAS toe. 1Gbit is gewoon best traag, een upgrade naar 2,5 of 5Gbit is al een enorme stap. 50GB up of downloaden naar de NAS gaat duurt ~7 minuten op een Gbit lijn. 1,5 op 5Gbit en < 1 minuut op een 10Gbit verbinding.

Heb mijn NAS op 10Gbit draaien, desktop op 5Gbit omdat ik wat stabiliteit issues heb op 10Gbit naar mijn desktop (lang verhaal.. geen zin kabel te vervangen). Trek de 5Gbit verbinding ook vol richting de NAS. Read / write zit op 580MB/s. Hiermee is een SATA ssd dus een beperking.

Je bent tweaker of je bent het niet . Stroomverbruik is wel een nadeel al weet ik niet exact wat mijn 10Gbit switch werkelijk verbruikt. Heb sowieso een vrij uitgebreid netwerk.

[laurxp]

Met 802.11ac (Wifi 5) uit 2015 hebben we al data rates van 7Gbps per access point. Gedeeld door verschillende clients, maar er is zeker wel een markt voor.

Ik heb jarenlang op 100/100 gezeten, maar sinds een recente verhuizing zit op op 1000/1000. Ik kan het niet echt nodig noemen, maar ik merk wel dat ik echt minder aan het wachten ben op downloads. Ik werk vanuit huis, en dan is het wel fijn dat ik niet van taak hoef te wisselen als ik een groot bestand nodig heb.

[Roko]

Heel mooi, maar je moet je thuis netwerk (apparatuur en bekabeling) waarschijnlijk ook nog even upgraden en probeer maar eens een modem/router te vinden die dit aankan. Die 1Gbps is inderdaad snel genoeg voor thuis.

[Strebor]

Dezelfde techniek wordt ook gebruikt voor kleinzakelijk. De 10GBs WAN poort van onze router staat te springen voor de stap naar 8GBs KPN. Onze interne backbone is 10GBs, dus kom maar op met de extra snelheid!

[Roko]

Zakelijke gebruikers snap ik, maar voor de normale consument is dit soort prosumer apparatuur (nog) te duur

[grote_oever]

Is dat geen kip-ei verhaal? Door geen aanbod in internetsnelheden boven de 1gbit is er ook weinig vraag naar snellere WAN poorten boven de 1gbits voor de normale consument?

Voor mij is 1gbits nu ook nog overkill. Sterker nog, ik verwacht ook niet dat ik uberhaupt meer zal gaan gebruiken. Maar ja, begin 2000 hadden we volgens mij allemaal rond de 4 tot 8mbit internetsnelheden en wat was ook razend snel.

[pennywiser]

Gigabit apparatuur, switches en nics zijn al bijna 20 jaar "gewoon", 10/20Gbit apparatuur zoals gewone gaming moederborden met 10Gbit nics of een switch kan ik vandaag de dag nog nergens vinden. Dus ja, kip-ei, maar ik zie ook totaal geen beweging naar wat snellers qua hardware.

[Nox]

Er zijn wel 10G nics op dure mobo's en specialty mobo's. Het probleem met 10GE is dat ze speciale bekabeling vereisen, cat6a. De normale 5e of 6 gaat tot 1G en later nog 2,5 of 5. De laatstgenoemde standaarden gebruiken ook fors minder energie. Ik verwacht daarom ook dat 2,5 en 5 meergebruikte standaarden worden en deze zie je vaker op de meer betaalbare borden terug.

Onze 10G nics gebruiken veel energie, oa de sfp's als je nog ergens cat6(a) bekabeling gebruikt voor een server met rj45 poorten voor 10GE. Tegenwoordig is het allemaal sfp+ en kan je in je racks dac gebruiken tot een paar meter of glas. Ook erg betaalbaar allemaal.

Dus nee, voor consumenten verwacht ik eigenlijk geen 10G ethernet, de standaard is er al een hele tijd maar het breekt niet door. De 2,5 en 5 zijn er minder lang maar lijken meer marktaandeel te krijgen.

[pennywiser]

Dus dan heb je 10Gbit tot aan het modem, alle apparatuur op je lan is 1Gbit omdat je niet anders kan krijgen . Dat is de praktijk vandaag.

[Wildfire]

De normale 5e of 6 gaat tot 1G en later nog 2,5 of 5

Cat6 kan -als het fatsoenlijke kwaliteit is- over enkele tientallen meters ook 10 gigabit hoor. Daardoor heb ik enkele weken terug probleemloos de overstap kunnen maken en mijn netwerk naar 10 gigabit opgewaardeerd met gebruik van de bestaande Cat6 bekabeling.

[Nox]

Dat kan, alleen in omgevingen met korte afstanden. Dus de zakelijke markt sluit je daar al mee uit waar veel aansluitingen nog de 100m hanteren.

En als je in de winkel nu steeds vaker cca kabels te koop ziet gaat dat niet echt helpen.

[Scriptkid]

Je kunt het ook anders zien,

ik heb weinig game tijd en met huidige ziggo 600 , moet ik soms met een grote update 15-30 min wachten tot ik kan gamen terwijl ik maar een uur heb, met een 8gbs kan dit sterk gereduceerd worden en kan ik gewoon weer 50 min gamen,

niet alles is op through put te verantwoorden soms moet je ook naar de tijd kijken

[grote_oever]

Zelf heb ik nu ook 1gbit en om eerlijk te zijn was jou reactie ook mijn reactie naar de vrouw om 1gbit goed te keuren. Echter in de praktijk gebeurt dit niet vaak. Ik denk voor velen dat de meerprijs van deze snelheid daarom ook geen extra euro mag kosten. Laat staan dat ze hele interne netwerk moeten vervangen voor relatief dure vervanging.

[jongetje]

Je kunt ook als je thuiskomt de download starten of misschien al voordat je naar je werk gaat. Ik heb met een paar Mbit upload jaren geleden ook de eerste volledige backup naar een andere nas gedaan. Duurde een week, maar was dat erg? Ik vond van niet.

[Wildfire]

Dan moet je vanalles gaan plannen en daar hebben veel mensen geen zin in.

[jongetje]

Tja, als de game tijd zo kostbaar is zoals wordt aangegeven dan is juist een klein beetje plannen tijdwinst.

Je kunt natuurlijk ook een zakelijke 100Gbit lijn laten aanleggen, dan hoef je nooit te wachten.

[mbovenka]

Je kunt je hele netwerk 10G-capable maken voor minder dan een high-end videokaart tegenwoordig moet opbrengen. Het is maar waar je je geld aan wilt uitgeven.

[Strebor]

2,5GB netwerk apparatuur wordt steeds beter betaalbaar en je ziet het op steeds meer apparaten. En 2,5Gb werkt in de meeste gevallen prima samen met 10Gb apparatuur.

Thuis heb ik overigens ook genoeg usecases om op 8Gb over te willen. En nee, ik heb het niet over films downloaden en zo.

Maar goed, voorlopig ben ik meer dan dik tevreden met de 1Gb KPN verbindingen. Wat een fijne lijnen zijn dat zeg. Amper latency en nog nooit iets van overboeking gemerkt. Vooral vergeleken met sommige van onze klanten die op schreeuwend dure op 20mbit afgeknepen gedeelde glasvezel huurlijnen zitten in verzamelgebouwen. Dat ze nog kunnen werken..

[r2504]

Goh, ik ken veel bedrijven die heel wat minder nood hebben aan hogere snelheden dan consumenten die constant zitten te Netflixen of andere video streams te bekijken (al heb je ook daar geen Gigabit of meer snelheden voor nodig).

[jongetje]

Moet je wel een goede firewall hebben om zulke hoeveelheden verkeer te filteren. Ik ken situaties waar een bedrijfje een unifi router had staan met optimale protectie/firewall settings en die haalden de snelheid niet van hun internetlijn omdat de firewall het niet aankan.

Als je IPS e.d. actief wilt doen dan ga je wel richting de duurdere spullen. Daanaast moet je als groot bedrijf niet afhankelijk zijn van een XGON lijntje van KPN maar koop je dat ergens anders in. Iig niet bij de consumenten afdeling en KPN is ook geen grote speler op de zakelijke glasvezel markt.

[GrasshopperNL]

20Gbit/s-verbindingen moeten dan ook voorkomen dat scans meermaals gemaakt moeten worden en moeten er ook voor zorgen dat artsen makkelijker mee kunnen kijken bij een videobelconsult.

Ja, want dat kan met de huidige verbindingen nog niet.

[JBVisual]

Ik vond het ook al vreemd.
1gbps volstaat echt wel voor huisartsen praktijken.
Waar ziekenhuizen vaak al meerdere glasverbindingen hebben (waarbij de primaire uplink vaak al minimaal 10gbps is)

[SunnieNL]

Tja, maar als alle huisartsen op 1gbit/s zitten zal aan de kant van het ziekenhuis de 10gbps al snel vol lopen op momenten. Dus aan die kant zal de uplink dan wel omhoog moeten.
Overigens zie je dat probleem ook bij bedrijven in de afgelopen jaren de kop opsteken. Thuiswerken werd ineens normaal, maar de uitgaande lijn van he bedrijf kon al die thuiswerkers helemaal niet aan. Het gevolg was dat VPN verbindingen vol liepen en de volledige verbinding van het bedrijf ook.
Als jij 1000 man thuis hebt werken en je bent nog niet zo ver om naar zta/casb over te stappen en blijft op VPN, dan is die 1gbps of 10gbps lijn ook redelijk krap.

Ik snap dus op zich wel dat KPN dit nog niet naar consumenten wil pushen, maar voornamelijk kijkt naar zakelijk gebruik. Consumenten hebben voorlopig nog wel even genoeg aan 1gbps.

[JBVisual]

vanaf 10gbps en slechts de primaire uplink van het ziekenhuis.
Ik heb in 3 ziekenhuizen gewerkt als systeembeheerder. Een ziekenhuis had voor internetverkeer 10gbps, de andere 2 hadden een 40gbps.

Naast de primare uplink waren er ook nog rechtstreekse glas verbindingen met de satelliet locaties, De universiteit, De bloedbank, offsite datacenters en naar sommige andere ziekenhuizen in de omgeving. (Rechtstreeks kan natuurlijk via glasswitches wel een route bewandelen zoals [provider] deze heeft aangelegd. maar beiden punten benaderen elkaar gewoon op een zelf afgestemd ip adres)

Een huisarts met een 1gbps gebruikt deze verbinding bij lange na niet de voor de volle 100%, sommige huisartsen zitten zelfs nog op een (x)DSL verbinding of werken op de kabel met een beperkte upload.

de meeste Huisartsen hebben ook alleen 1080p schermen, omdat de gegevens die ze nodig hebben vaak toch door specialisten op hun eigen monitoren bekeken worden en vervolgens samengevat doorgestuurd. De huisarts heeft voor een remote sessie ook niet heel veel bandbreedte nodig.

In een bepaald ziekenhuis werd data ook niet aan huisartsen aangeboden via fileshares, maar werd er gebruik gemaakt van Citrix. Wat qua datagebruik natuurlijk ook niks voorstelt.

[Scriptkid]

Maar dan neem je toch een lease line die lopen op tot bijna 100Gb/s in de markt , probleem opgelost

[DataGhost]

Heb je enig idee hoeveel dat kost?
Het kostenplaatje zal vast voordelig uitvallen voor het laten ingraven van een one-off, dedicated, nog niet bestaande lijn en daarnaast de gigantische maandelijkse exploitatiekosten, ten opzichte van een nieuwe techniek die over bestaande infra kan en op schaal naar de markt gebracht wordt.

[Scriptkid]

Ja maar als de kosten niet te rechtvaardigen zijn is de business case er dus ook niet, dus hoef je ook geen 20Gb te hebben en is 8 genoeg,

De reden van de data need is een goede business case waardoor de ROI van een lease line gewoon winstgevend is.

Of dat over bestaande infra kan over 10 jaar of nu via een eenmalige kosten dan dekken die kosten echt wel het 10 jaar wachten anders heb je gewoon een slechte business case.

We praten hier over zakelijk niet over de thuis consument

[Reactie gewijzigd door Scriptkid op 22 juli 2024 15:58]

[DataGhost]

Dat is echt heel kort door de bocht. Met die instelling zaten we nu nog steeds in te bellen met 9600bps.

Thuiswerken kan prima een valide business case zijn en als dat te duur is omdat volgens jou een dedicated lijn de enige toegestane optie is, betekent dat gewoon dat iedereen weer naar kantoor moet. Totdat daar een geschaalde techniek komt waardoor je geen dedicated lijn nodig hebt maar gewoon een veel goedkopere optie hebt over reeds bestaande infra. Dan is je probleem ook opgelost. Dus je zou kunnen zeggen dat er inderdaad voor jouw oplossing geen valide business case is, terwijl dat er wel is met deze nieuwe techniek. Soort omgekeerde wereld zou je kunnen zeggen.

[Scriptkid]

voor thuis werken is echt helemaal geen dikke lijn nodig op een vestiging, sterker nog je hebt alleen maar mindere lijnen en netwerk infra nodig dus wederom is jouw business cases niet goed,

Als het gaat om een centraal punt dat veel egress en ingress heeft kun je dat punt ook hosten vanuit bestaande infra (Cloud) tegen veel lagere kosten dan een lease line of de benodigde infra daarvoor ,

Valide redenen voor een hoge dedicated lijn zijn vaak speciale machines die veel data nodig hebben maar die zitten in de classes Enterprise plus en dan is die lease lijn maar een fractie van de koste.

Voor remote werken heb je alleen af en toe een connectie nodig , en als het streaming is loopt het niet naar je eigen DC mag ik hopen.

[Nox]

Voor een 100/100 verbinding is een prima usecase te bedenken (4k netflix stream en nog wat andere users op het netwerk).

Voor een 1000/1000 verbinding is al geen echte usecase te vinden behalve dat de wachttijd van een game downloaden iets sneller gaat. Vanaf deze snelheid is meer momenteel vaak echt vrij zinloos voor thuisgebruik.

[pennywiser]

Precies hoe megagroot zijn die bestanden dan.

Verder is dit gewoon reclame.

[Tortelli]

Is ook een gezocht probleem. Mijn vrouw werkt zelf als arts en kan beelden etc van o.a. MRI scans gewoon beoordelen vanuit huis via remote systeem. Die beelden zelf zijn wel groot, maar je trek niet alle data over het systeem natuurlijk.

Trekt een paar Mbit aan verkeer

[Reactie gewijzigd door Tortelli op 22 juli 2024 15:58]

[pennywiser]

Thanks. Dat zijn dan gewoon de gangbare video en foto formaten?

[Tortelli]

Ik heb geen idee in welk formaat het opgeslagen staat. Maar compressie in het systeem (VMware oplossing in dit geval) zorgt voor voldoende compressie. Uiteindelijk logt ze gewoon in op een "rdp" Windows 10 computer.

Mocht je de beelden volledig moeten oversturen zal het wel lastiger worden hoor. Kan helaas niet zien hoe groot die werkelijke bestanden van bijvoorbeeld MRI scans zijn.

[pennywiser]

Dan komt het misschien neer op even een bestand van 2GB downloaden, dat duurt met 1Gbit niet zo gek lang. Zelfs met 50 Mbit is dat best te overzien.

[eettjjuuhh]

Wat ik me dan afvraag, is er ook iets van kwaliteitsverlies in de beelden wanneer ze remote worden bekeken? Of pomp je het gehele beeld over naar de pc thuis?
(Met de gedachte dat de beoordeling van de beelden wordt beïnvloed)

[Tortelli]

Er zal ongetwijfeld kwaliteitsverlies zijn. Echter gebruikt ze deze beelden alleen ter voorbereiding van bijvoorbeeld een poli. Niet om werkelijke kwalen te beoordelen, daarvoor heeft ze een speciaal scherm met veel grotere contrastratio etc.

Overigens verwacht ik binnen het specialisme van mijn vrouw dat kwaliteitsverlies (door compressie) geen issue zal zijn.

[eettjjuuhh]

Helder, dank je!

[the Runningman]

Dat zoiets zakelijk interessant kan zijn kan ik nog wel begrijpen. Maar particulier merk ik in glasvezel al niet het voordeel tussen 200/200 Mbps en 1G. Ik kan er echt wel inkomen dat met de groeiende vraag naar data dit verschuift in 10 jaar tijd van 200 naar 1G, maar tegen die tijd praat je misschien al over theoretische snelheden van 50 of 100G ..

[Scriptkid]

nau het saved mij anders aardig wat patch download time die toch al kostbaar is, 15 min extra wachten op een uurtje game tijd is best veel.

[HUW]

Als je steam gewoon laat draaien in de achtergrond hoef je vrijwel nooit te wachten.

[Scriptkid]

Ja alleen game pc dtaan natuurlijk niet aan voordat ik ga gamen.

En ik ga natuurlijk niet elke dag eerder pc aan zetten ombte kijkken of er een patch is. Daarnaast voor 1900 is family time dus ga ik zoiezo niet even de pc aan zetten

[Reactie gewijzigd door Scriptkid op 22 juli 2024 15:58]

[MadJo80]

Geweldig(!)
Intussen wacht mijn straat al meer dan 2 jaar op de aanleg van de laatste meter glasvezel, de sprieten steken al bij de ingang van de flat uit de grond. Heel de flat heeft al toestemming gegeven, maar volgens KPN Netwerk is die toestemming er nog niet, wat de VVE tegenspreekt.

[jongetje]

Tip: Zoek eens uit welke aannemer verantwoordelijk is voor de huisaansluitingen. Die krijgen namelijk betaald per aansluiting dus als je die zover krijgt en de deur ook echt open doet, dan gaan ze echt wel aansluiten

[UTMachine]

Meest interessante in het artikel is waar de 8 en 20Gbit/sec vandaan komt, en niet dat het 10 en 25Gbit/sec is. De rest is gewoon reclame

[dcm360]

KPN denkt ook dat ontwikkelingen als de metaverse en livestreamingdiensten zoals de Formule 1 voor meer vraag naar 20Gbit/s-glasvezeldiensten zullen zorgen.

Ik hoop echt dat ze dit niet daadwerkelijk denken. Zeker met het streamingvoorbeeld lijkt het bijna alsof er megabit met gigabit wordt verward, zo groot is het verschil tussen wat gebruikt wordt voor een stream en wat er mogelijk is met deze nieuwe techniek.

[jongetje]

Dat zat ik ook te denken. Welke marketing manager denkt daar serieus dan je een 20Gbit/s verbinding nodig hebt om streaming video te kijken? Ik ga KPN juist minder serieus nemen met dergelijke "nieuws" berichten, zeker hier op Tweakere mag er wel wat serieuzer naar gekeken worden. Dit schrijf je toch niet zo over? Stel eens wat kritische vragen!