De ACM wil vervolgstappen nemen, waarbij je de concreetste stappen in tweeën kunt splitsen. De Autoriteit Consument & Markt wil stappen zetten om het aantal slapende abonnees tegen te gaan. In feite is de eerste stap gezet; door het publiceren van de marktbeschouwing en de media-aandacht die volgde, zijn meer Nederlanders zich als het goed is bewust geworden dat overstappen of het afsluiten van een nieuw contract bij de huidige provider loont.
Wettelijke plicht
De ACM wil controleren of providers zich aan de wettelijke plicht houden. Providers zijn verplicht klanten minstens één maand voor het aflopen van een een- of tweejarig contract te informeren dat dat contract afloopt. Daarbij moet de provider de klant ook advies geven over de voordeligste tarieven. Dat laatste moet de provider sowieso jaarlijks doen, ook als het contract dat jaar niet afloopt. Zo wordt de klant op de hoogte gehouden van de voordeligste tarieven van de provider, zegt de toezichthouder.
Uit consumentenonderzoek dat de ACM als onderdeel van de marktbeschouwing liet uitvoeren, blijkt dat niet elke klant het even makkelijk vindt om de prijzen met elkaar te vergelijken. Heel gek is dit niet; de Nederlandse klant wordt overspoeld met kortingen die per abonnement en provider verschillen. Bij de ene provider krijg je een heel jaar lang minder korting, een andere provider geeft weer over een kortere periode meer korting. En dan zijn er de kortingen die je krijgt als je meerdere abonnementen van dezelfde provider combineert, bijvoorbeeld mobiel en vast.
De toezichthouder hoopt dat als de klant beter weet wanneer het contract afloopt en ook op de hoogte wordt gehouden van de voordeligste tarieven van de provider, de klant beter geïnformeerd is en daardoor betere besluiten kan nemen. "We willen niet alleen kijken óf de klant op de hoogte wordt gehouden, maar ook hoe dat gebeurt", zegt Sipkes. "Is dat in begrijpelijke taal? Moet de klant niet tientallen keren doorklikken? Met andere woorden: is de communicatie ook effectief?"
De ACM wil de komende maanden providers vragen hoe ze aan de wet voldoen. Als dit niet het geval blijkt, kan de toezichthouder maatregelen opleggen. Sipkes zegt dat boetes mogelijk zijn, maar benadrukt dat dit afhangt van de resultaten van het onderzoek. Sipkes verwacht rond de zomer de eerste antwoorden van providers te ontvangen.
Is de budgetmarkt überhaupt concurrerend?
Naast die slapende abonnees vraagt de ACM zich af of de budgetmarkt überhaupt concurrerend is. De ACM ziet namelijk meerdere ontwikkelingen, naast het eerdergenoemde relatief hoge factuurbedrag. Een van die ontwikkelingen is koperinternet. Providers bieden hier momenteel maximaal 200Mbit/s aan, waardoor dit netwerk in het goedkopere segment kan concurreren. KPN wil dat kopernetwerk echter de komende jaren gefaseerd uitschakelen. Dan valt dit concurrerende netwerk dus weg. De gevolgen daarvan zijn zichtbaar; de ACM merkt op dat de lijstprijzen voor koper 'over het algemeen bij dezelfde aanbieder lager op het kopernetwerk zijn dan op het glasvezelnetwerk'. "Dit verschil kan oplopen tot 10 euro per maand", schrijft de ACM in de marktbeschouwing.
Een anekdote kan dit verduidelijken. Tot voor kort had ik een 100Mbit/s-Odido-vastinternetabonnement via KPN's kopernetwerk, waarvoor ik maandelijks 32 euro betaalde. Dit was een slapend contract waarop ik 'zelfs' al een inflatiecorrectie betaalde. Afgelopen zomer heeft KPN een glasvezellijn naar mijn meterkast getrokken. Mijn koperinternetabonnement blijft voorlopig doorgaan, maar als ik een nieuw abonnement wil afsluiten, kan ik niet langer een koperinternetabonnement afnemen.
Stel dat ik bij Odido wil blijven en een nieuw vastinternetabonnement wil, dan moet ik glasvezel nemen via KPN's netwerk. Omdat KPN echter Odido meer vraagt voor dat glasvezelnetwerk dan voor het kopernetwerk, moet ik als Odido-klant ook meer betalen. Stel dat ik opnieuw voor dat 100Mbit/s-abonnement wil gaan, dan is de lijstprijs opeens 40 euro per maand, inclusief 5 euro korting omdat ik ook Odido-mobiel heb. Ja, de upload is hoger, maar verder is voor mij als klant de 'ervaring' hetzelfde. Klanten met slapende contracten zijn dus niet altijd duurder uit dan nieuwe abonnees.
De toezichthouder wil ook naar de werking van de wholesalemarkt kijken, waaronder de toegangsvoorwaarden en de drempels die klanten kunnen ervaren. Neem die kortingen als je vast en mobiel combineert, of de onvoldoende informatievoorziening. In de marktbeschouwing spreekt de ACM specifiek over het segment tot 100Mbit/s, maar Sipkes nuanceert die passage. "We hebben net deze marktbeschouwing afgerond, nu gaan we naar dat vervolgonderzoek kijken. De precieze vraagstelling en afbakening moeten nog gemaakt worden. Ook bij het instaptarief tot 250Mbit/s zien we signalen dat de concurrentie mogelijk onvoldoende effectief is." Sipkes verwacht rond de zomer de eerste resultaten van dit vervolgonderzoek binnen te hebben.