Net als bij de voorgaande Ubuntu-release, brengt 24.04 LTS out of the box nieuwe versies van de meegeleverde applicaties mee. Gebruikers kunnen weer kiezen voor een 'simpele' of een 'extended' installatie. Bij laatstgenoemde worden apps meegeïnstalleerd die vooral bedoeld zijn voor offlinegebruik. Het gaat dan om de LibreOffice-suite met onder andere tekst- en spreadsheetverwerkers, de Rhythmbox-muziekspeler, Gnome Calendar en meer.
Bij veel van die software wordt in Ubuntu 24.04 LTS standaard een nieuwere versie meegeleverd. Bij LibreOffice gaat het dan om versie 24.2. Ook worden Firefox-versie 124 en Thunderbird-versie 115 standaard meegeleverd met het OS. Beide zijn inmiddels alweer verouderd, maar kunnen gemakkelijk geüpdatet worden via App Center of de terminal.
De Cheese-webcamapplicatie is in deze release verder vervangen door Snapshot. In plaats daarvan wordt voortaan standaard gebruikgemaakt van Gnome Camera. De functionaliteit is in de praktijk nagenoeg hetzelfde; de app kan gebruikt worden om foto's en video's te maken met een webcam en werkt daarin naar verwachting.
Bij voorgaande Ubuntu-releases werden verschillende voorgeïnstalleerde games meegeleverd bij een volledige installatie. Het ging dan om versies van solitaire, mahjong, minesweeper en sudoku, gemaakt door het team achter de Gnome-desktopomgeving. In Ubuntu 24.04 is dat echter niet langer het geval. Al die spellen zijn overigens nog gewoon beschikbaar via App Center.
Snaps: Thunderbird maakt overstap en geen eigen debs meer via App Center
Canonical zet met zijn nieuwe OS weer een stap in de transitie naar zijn Snap-packagingsysteem. Mozilla Thunderbird is nu standaard beschikbaar als een Snap-applicatie. Er staat nog wel een deb-versie in Ubuntu App Center, maar dat is in feite een 'transitiepackage' die automatisch de Snap-versie installeert.
Door de introductie van App Center is het ook niet langer mogelijk om los gedownloade deb-bestanden gemakkelijk te installeren. Voorheen konden gebruikers deb-software downloaden via de website van de ontwikkelaar en deze via de Ubuntu Software-appwinkel installeren. Dat moet nu handmatig, bijvoorbeeld via de terminal met het dpkg-commando. Dat is voor de ervaren Linux-gebruiker een kleine moeite, maar zal voor nieuwe Linux-users ongetwijfeld meer frictie met zich meebrengen. Het vergt extra stappen en terminalcommando's die nieuwe gebruikers eerst zullen moeten opzoeken.
In het kader van de overstap op Snap werden eerder al de Firefox- en Chromium-debs vervangen door Snap-packages. Canonical is voorstander van Snap, zijn eigen applicatiedistributietechniek, aangezien Snaps veiliger zijn dan traditionele deb-packages. Dat klopt, aangezien Snaps draaien in containers en daardoor afgezonderd zijn van de rest van het systeem. Ook is het onderhouden van Snaps makkelijker; voor traditionele deb-apps moet voor iedere Ubuntu-release een aparte deb-package onderhouden en tijdig geüpdatet worden. Snaps zijn universeel; er is één versie beschikbaar, die in theorie op alle ondersteunde Linux-distributies en hun individuele versies werkt.
Tegelijk zijn gebruikers niet altijd even positief over snap. De achterliggende Snap Store is namelijk gecentraliseerd en niet opensource, in tegenstelling tot alternatieven als Flatpak, die ook in containers draaien en wel volledig open zijn. Bovendien startten Snap-applicaties in het verleden vaak ontzettend traag op. Dat is bij Firefox en Chromium al tijden stukken beter. Ook de nieuw Thunderbird-snap startte op ons testsysteem binnen enkele seconden op en was in gebruik meer dan vlot genoeg. In functionaliteit werkte de Thunderbird-app eveneens naar verwachting.
Veranderingen onder de motorkap: nieuwe kernel, betere gameondersteuning
Onder de motorkap wordt 24.04 LTS geüpdatet naar versie 6.8 van de Linux-kernel, die in maart van dit jaar verscheen. Dat is geen enorme update ten opzichte van voorgaande kernelversies, hoewel de update wel degelijk enkele veranderingen met zich meebrengt. Zo zullen gebruikers met een Intel Meteor Lake-laptop merken dat hun processor nu de geadverteerde boostclocks haalt in Linux.
Daarnaast zijn de wifiproblemen met Ryzen 7000- en Ryzen 8000-laptopprocessors opgelost; die hadden voorheen te maken met interferentieproblemen. Ook ondersteunt de kernel nu de Nintendo Switch Online-controllers die Nintendo verkoopt, naast de controllers van onder andere de Lenovo Legion Go-handheld. De kernel moet daarnaast beter overweg kunnen met de Raspberry Pi 5, hoewel dat apparaat al werd ondersteund in Ubuntu 23.10.
Canonical heeft voor zijn eigen OS nog een wijziging doorgevoerd: de max map count is flink verhoogd. Dat is een Ubuntu-specifieke verandering in de kernel die de compatibiliteit met bepaalde games verbetert. Voorheen kon het voorkomen dat bepaalde games slecht presteerden, crashten of zelfs helemaal niet startten. Dat kwam door een te lage waarde van die max map count. Daaronder vielen games als Counter-Strike 2, DayZ, Hogwarts Legacy, Payday 2 en Star Citizen, zo klaagden gebruikers. We hebben de nieuwe verbetering geprobeerd aan de hand van Counter-Strike 2 en kunnen bevestigen dat dit spel in ieder geval prima werkt in de nieuwe Ubuntu-release.
Verder krijgt Ubuntu 24.04 LTS beter powermanagement voor laptops. Het OS is zich volgens Canonical nu bewust van battery states, zodat laptops automatisch van stroomprofiel kunnen wisselen als ze niet aan een oplader hangen. Op Intel- en AMD-hardware met ondersteuning voor P-state-drivers (Intel Skylake en AMD Zen 2 en nieuwer), is het balanced-stroomprofiel daarnaast getweakt voor een lager stroomverbruik. Volgens Canonical zullen gebruikers met een moderne AMD-laptop de grootste verschillen zien, hoewel wij dat niet hebben kunnen testen.
Tot slot wordt de achterliggende netwerkstack geüpdatet naar Netplan 1.0. Deze officiële releaseversie van de netwerkmanagementtool brengt onder meer gelijktijdige WPA2- en WPA3-ondersteuning via wifi en enkele andere verbeteringen met zich mee. Voor gamers levert Canonical ook versie 24.0.3 van de Mesa-library mee, die nieuwere versies van de OpenGL- en Vulkan-api's implementeren.
Tien jaar gratis ondersteuning
Een lts-release is natuurlijk het interessantst vanwege zijn lange ondersteuningsperiode. Canonical voorziet zijn lts-besturingssystemen als vanouds minstens vijf jaar lang van updates, hoewel dat tegenwoordig kosteloos verdubbeld kan worden. Canonical biedt namelijk sinds eind 2022 gratis Ubuntu Pro-accounts voor persoonlijk gebruik. Gebruikers kunnen daarmee vijf computers of servers registreren, waarna die gratis tien jaar lang ondersteund worden bij gebruik van een lts-release. De gemiddelde tweaker zal zijn OS ongetwijfeld vaker upgraden, maar de mogelijkheid is er. Het kan ook interessant zijn voor gebruik op systemen waar minder vaak naar wordt omgekeken, zoals thuisservers met Ubuntu Server 24.04.
Voor gebruikers die nog meer ondersteuning vereisen, wordt Ubuntu 24.04 LTS tot twaalf jaar ondersteund. Dat is een onderdeel van het onlangs aangekondigde Legacy Support-programma. Let wel: daarvoor moet betaald worden. Legacy Support is alleen beschikbaar voor betalende Ubuntu Pro-klanten. Voor de extra twee jaar ondersteuning moet bovendien extra betaald worden, hoewel de ontwikkelaar niet zegt hoeveel precies. Hoe dan ook, Legacy Support zal vooral bedoeld zijn voor bedrijven en enterpriseklanten. De doorsnee tweaker kan rekenen op tien jaar updates en kan daarmee zeker vier tweejaarlijkse lts-releases overslaan voordat een upgrade vereist wordt.
/i/2006662744.png?f=imagenormal)
Tot slot
Ubuntu 24.04 LTS is, zeker in vergelijking met de laatste paar interimreleases, geen enorme stap voorwaarts. Dat is een feature, geen bug. Lts-releases zijn gericht op stabiliteit en grote wijzigingen doorvoeren, die problemen kunnen opleveren, is dan ook niet wenselijk. De nieuwigheden die Canonical met deze release wél nieuw introduceert, maken Ubuntu toegankelijker en gebruiksvriendelijker, en zijn daarmee van harte welkom.
Het gebruik van 24.04 LTS verliep voor ons in de aanloop naar de officiële release bovendien vrij soepel. Wel kwamen we hier en daar wat kleine bugs tegen, waaronder een crash van de Gnome-shell, die alleen opgelost kon worden met een systeemreboot. Naarmate de bèta werd geüpdatet in aanloop naar de release op donderdag, kwamen deze steeds minder voor. De volledige crash van de desktop is voor ons slechts eenmalig voorbijgekomen. De door ons tegengekomen problemen waren, met uitzondering van die Gnome-crash, ook allemaal vrij minimaal.
We zijn positief over Ubuntu 24.04. Het besturingssysteem voelt vertrouwd aan, maar brengt toch enkele kleine maar welkome wijzigingen met zich mee. Vooralsnog zijn we ook geen onoverkomelijke bugs tegengekomen in deze release. Zoals altijd doen fanatieke lts-gebruikers die stabiliteit boven alles vereisen, er echter wellicht goed aan om een aantal maanden te wachten op een pointrelease. Van dergelijke releases, in dit geval geval 24.04.1 LTS, kun je verwachten dat ook de laatste ruwe kantjes beter zijn afgewerkt.