Wat zeggen politieke partijen over tech?

Alle verkiezingsplannen over tech en duurzaamheid

Piratenpartij

Er is geen partij die privacy zo in de standpunten heeft verweven als de Piratenpartij. Het is het uitgangspunt voor veel van de elementen die de partij in het programma heeft staan. De Piratenpartij is Europees wel vertegenwoordigd, maar heeft tot nu toe nog nooit een zetel in de Tweede Kamer gehaald. De partij bestaat sinds 2009.

Piratenpartij in het kort

• Algoritmen moeten zichzelf kunnen uitleggen in begrijpelijke taal
• Patenten op computerprogramma's afschaffen
• Btw op repareren van apparaten naar 0 procent
• Contant geld moet blijven
• Spionagesoftware op computers van werknemers of scholieren wordt verboden
• Elektronisch patiëntendossier wordt transparant, open source met eigen zeggenschap over data
• Mensen bespioneren mag alleen na gerechtelijke toestemming

Je kunt het verkiezingsprogramma van de Piratenpartij hier lezen.

De Piratenpartij heeft zoveel punten over de digitale wereld dat het veel van het verkiezingsprogramma inneemt. Op het gebied van kunstmatige intelligentie wil de partij dat discrimenerende vooroordelen worden uitgesloten. "Dit beleidsterrein moet strak worden gereguleerd om ervoor te zorgen dat de individuele EU-burger er baat bij heeft. Kunstmatige intelligentie mag het vermogen om persoonlijke keuzes te maken niet beperken." 'Wij verzetten ons tegen verplichte uploadfilters.'

Algoritmes wil de partij strak in de gaten houden. "Om deze ongewenste effecten te voorkomen, moeten we eisen dat algoritmen transparant worden en dat trainingsdata kan worden gecontroleerd. Alleen dan kunnen we een maatschappelijk debat voeren over profilering. Bovendien moeten algoritmen zichzelf kunnen uitleggen in begrijpelijke taal. Als mensen het gevoel hebben dat ze onrechtvaardig worden behandeld door technologie, moeten ze altijd het recht hebben op menselijke tussenkomst."

De Piratenpartij neemt ook stelling tegen EU-wetgeving. Dat is niet nuttig in de Tweede Kamer, omdat die daar niet over gaat. "De Piratenpartij wil de schade van de EU-auteursrechtenrichtlijn zo veel mogelijk beperken en de rechten van internetgebruikers maximaal beschermen. Wij verzetten ons tegen verplichte uploadfilters."

'Gebruikers hebben het recht om zelf apparaten aan te passen en te repareren.' Octrooien op software mogen niet meer, als het aan de partij ligt. "Patenten mogen nooit verleend worden voor 'uitvindingen' die triviaal, niet-substantieel, computerprogramma's, bedrijfsmodellen of natuurproducten zijn."

De partij ondersteunt right to repair. "De Piratenpartij wil dat gebruikers de zeggenschap hebben over de technologie die ze in hun dagelijkse leven gebruiken. Gebruikers hebben het recht om zelf apparaten aan te passen en te repareren. De Piratenpartij wil commerciële fabrikanten van IT-apparatuur verplichten om
gedurende een redelijke periode regelmatig updates te leveren. Een manier om repareren te stimuleren is het reduceren van het tarief tot 0 procent."

Soms is de partij het eens met EU-wetgeving. Zo worden sociale media interoperabel, omdat de EU dat afdwingt. "Bij het weggaan van dergelijke platforms wil de Piratenpartij dat gebruikers het recht hebben om hun contacten mee te nemen naar een alternatieve dienst om met hen in contact te kunnen blijven. Sociale media en messagingplatforms moeten interoperabel worden."

Op het gebied van geld kiest de Piratenpartij ervoor dat betalingen niet alleen digitaal kunnen. "Piraten willen contant geld beschermen vanwege de anonimiteit, met inbegrip van digitaal contant geld. Anoniem betalen moet mogelijk blijven." Hoe dat precies moet, vermeldt het programma niet.

Onderwijs

Spionagesoftware is de partij een doorn in het oog. "Veel van die software kan privacyconsequenties hebben, ook buiten werk- en toetstijden. Op apparatuur die niet door de werkgever/onderwijsinstelling
beschikbaar is gesteld, mag nooit software worden geïnstalleerd die andere software blokkeert. Camera en microfoon mogen nooit aangezet kunnen worden zonder dat de gebruiker daar toestemming voor geeft. De Piratenpartij wil wetgeving die het afdwingen van 'toestemming' voor meekijken/meeluisteren in de persoonlijke leefomgeving verbiedt."

Zorg

De Piratenpartij heeft een duidelijke mening over het elektronisch patiëntendossier. "De gegevens van en over de patiënt zijn en blijven altijd eigendom van de patiënt zelf. Het moet daarom altijd inzichtelijk zijn aan wie gegevens (op een need-to-knowbasis) beschikbaar zijn gesteld. Gegevens mogen door zorgaanbieders nooit gedeeld worden met derden, inclusief zorgverzekeraars, zonder expliciete geïnformeerde toestemming van patiënten."

Gegevens moeten van de patiënt blijven, met een log wie toegang heeft gehad. Dat moet bovendien in een open bestandsformaat. "Diagnostische testresultaten mogen niet worden gebruikt om zorgpremies of hypotheeklasten en dergelijke vast te stellen."

Veiligheid

De partij is tegen het verzwakken van encryptie. "Afzwakken of inbouwen van achterdeurtjes, backdoors, in encryptie maken het internet minder veilig voor iedereen. Burgers hebben het recht op zowel veiligheid als privacy. De Piratenpartij wil hoogwaardige encryptie bevorderen. Piraten gaan onder geen beding akkoord met 'encryptiebedreigende chatcontrole'." 'Afzwakken of inbouwen van achterdeurtjes, backdoors, in encryptie maken het internet minder veilig voor iedereen.'

Dataverzameling moet ook minder, zo vindt de partij. "Om onze rechten en vrijheden te behouden en de effectiviteit van wetshandhaving te waarborgen, eist de Piratenpartij dat het verzamelen en monitoren van gegevens beperkt blijft tot mensen die verdacht worden van het plegen of voorbereiden van een misdrijf en dat gerechtelijke toestemming daarvoor en toezicht daarop nodig is."

Datzelfde geldt voor biometrische surveillance, bijvoorbeeld met gezichtsherkenning. "De beelden – en de gegevens daaruit – voor trajectcontrole moeten, zodra blijkt dat er geen boete uit voortvloeit, direct worden vernietigd."

Overheid

De partij wil dat de Nederlandse overheid niet in zijn geheel digitaal wordt. "Iedereen heeft het recht zonder digitale hulpmiddelen, hetzij schriftelijk, hetzij in persoon, in contact te treden met de overheid. Je hebt het recht om na werktijd voor je werk niet bereikbaar te zijn."

Data van de overheid moet allemaal openbaar. "Alle gegevens die voor openbaar gebruik zijn gemaakt, ongeacht hun herkomst, moeten vrij toegankelijk zijn voor het grote publiek, tenzij daarmee persoonlijke gegevens worden vrijgegeven zonder toestemming van die betrokkenen."

De Autoriteit Persoonsgegevens moet bovendien meer geld krijgen. "De Piratenpartij wil de AP van voldoende capaciteit voorzien om hun taken naar behoren uit te kunnen voeren."

De partij heeft niet veel te zeggen over de concrete uitwerking van duurzaamheid. Zonneparken kosten veel ruimte, merkt de partij op. Het wil daarom zonnepanelen 'alleen op gebouwen of bijvoorbeeld parkeerplaatsen'. Over thema's als de salderingsregeling, rekeningrijden of elektrische auto's zegt de partij niets.

• Volgende pagina 15. PVV