Nieuwe Technologie Kieswijzer staat online voor Nederlandse Kamerverkiezingen

De derde editie van de Technologie Kieswijzer staat nu online en is bedoeld als tegenwicht voor het gebrek aan digitale zaken in reguliere stemwijzers. Technologie en digitalisering staan ondanks invloed en impact laag op de politieke agenda, stelt de stichting achter deze stemhulp.

"Na een opeenstapeling van grootschalige datalekken, desinformatiecampagnes en algoritmische discriminatie bevat de StemWijzer dit jaar alsnog maar één stelling over digitale zaken", verklaart de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT). De initiator van de Technologie Kieswijzer constateert dat het thema digitale zaken 'net als bij de vorige verkiezingen' laag op de politieke agenda in Nederland staat. Kamerleden met verstand van digitale zaken staan laag op de kieslijsten, aldus STT.

Toch ziet de stichting een duidelijke verschuiving: "Ook digitalisering is als politiek thema aan het polariseren". Veel politieke partijen hebben hun standpunten over belangrijke digitale thema's herzien, aldus STT-directeur Rudy van Belkom. "In 2021 en 2023 waren de antwoorden van veel partijen nog vrij willekeurig, zonder een consistente visie. Dit jaar hebben relatief veel partijen hun standpunten duidelijk aangescherpt."

Opvallend is de steeds grotere zichtbaarheid van de frictie tussen overheidssturing en marktwerking. Daarnaast komen de verschillen tussen een nationale of Europese aanpak scherper naar voren. Wat ook in het oog springt, is dat de klassieke verdeling tussen conservatieve en progressieve partijen op het gebied van digitale zaken niet helemaal opgaat. Sommige partijen die als traditioneel conservatief zijn te beschouwen, hebben wat technologie betreft een vrij progressieve houding. "Volgens hen moeten we zoveel mogelijk experimenteren met nieuwe technologieën zoals AI, terwijl de gevestigde progressieve partijen juist op de rem trappen en waarschuwen voor de kwetsbaarheden."

De op technologie gerichte kieswijzer moet Nederlandse kiezers helpen hun eigen standpunten te bepalen en die te vergelijken met die van politieke partijen. De Technologie Kieswijzer legt daarvoor geen binaire stellingen voor, maar vijf oplossingen per onderwerp. "De vraag is namelijk niet óf we onze online privacy moeten beschermen, maar hoé we dat moeten doen. Deze nuance ontbreekt vaak bij het debat over technologie", stelt STT.

De belangrijke digitale thema’s zijn in deze kieswijzer vrijwel onveranderd ten opzichte van de twee vorige edities. De Technologie Kieswijzer van de STT ging in 2021 van start en werd toen door bijna 30.000 Nederlanders gebruikt. De aankomende Nederlandse verkiezingen voor de Tweede Kamer vinden op 29 oktober plaats. In totaal doen 27 politieke partijen mee, waaronder 15 die nu in de Kamer zijn vertegenwoordigd.

Reacties (96)

[doeternietoe]

Deze stemwijzer is gemaakt door een belangenclub met een agenda en als je goed kijkt kun je dat merken. Het doel lijkt niet zozeer om mensen echt te helpen bij het maken van een keuze bij de komende tweede kamerverkiezingen (de makers willen überhaupt af van de parlementsverkiezingen in de huidige vorm). Volgens mij willen de makers vooral publiciteit halen, en dat is ze dan helaas goed gelukt.

Sommige stellingen / antwoordopties zijn tendentieus en enigszins sturend geformuleerd. Zo vindt vraag 9/17 dat de democratie "toe is aan een upgrade". Toevallig is dat ook de mening van de club die deze kieswijzer gemaakt heeft, maar het is daarmee zeker geen onomstreden kwestie (bepaald niet).

Antwoorden sluiten elkaar onvoldoende uit. Dat is methodologisch voor een dergelijke meting enorm problematisch. Zo kan ik bijvoorbeeld vinden dat het recht op internettoegang wettelijk verankerd moet worden en tegelijkertijd van mening zijn dat de overheid altijd per post bereikbaar moet zijn. Of dat het belangrijk is tech-reuzen verplicht op te breken èn het interoperabel maken van systemen wettelijk af te dwingen. Er is een reden dat traditionele stemwijzers vaak kiezen voor een stelling met een Likert-schaal (zo'n stelling waar je het dan op een schaal van 1-5 mee oneens/eens kunt zijn). Het gebruik van Likert-scales geeft statistische tools voor het doen van uitspraken over de validiteit van een meting, of met andere woorden: meet je echt wat je wilt meten?

Nog gekker is dat er (opnieuw, de vorige technologiekieswijzer had dat ook al) antwoorden worden gegeven die aansluiten bij geen enkele politieke partij. Er is werkelijk geen enkele landelijke partij die het stemproces wil verbeteren door "algoritmen de stem van burgers te laten bepalen aan de hand van data". Hoe helpt het toevoegen van deze (m.i. krankzinnige) optie bij het helpen van kiezers om de juiste partij te vinden? Het antwoord is volgens mij dat dit helemaal niet het doel is. De makers willen graag publiciteit. Kwalijker is dat ze volgens mij de meest buitensporige opties toevoegen om hun eigen omstreden ideeën nog enigszins redelijk te laten lijken. Een soort psychologisch anker-effect waarmee een onredelijke keuze een stuk redelijker lijkt door het toevoegen van een optie die nog veel extremer is.

Een ander voorbeeld uit deze kieswijzer: welke politieke partij vindt dat "Het is belangrijk dat onderhuidse technologie in de toekomst verplicht wordt. Zo kan technologie nog beter bijdragen aan een gezonde en veilige samenleving." Dit is absolute larie. Geen enkele mainstream politicus vind dit. Zo'n antwoordoptie diskwalificeert deze kieswijzer m.i. volledig. En dan wordt je bij de uitslag doodleuk geïnformeerd dat "Geen van de partijen heeft uw smaak gekozen." Waarom stop je die stelling er dan in?

Eén van de opties om de democratie te vernieuwen bestaat uit het inzetten van "technologie die op basis van grote hoeveelheden data de beste oplossingen kan voordragen aan politici". Absoluut niemand uit de landelijke politiek heeft dit voorgesteld. Het staat in geen enkel verkiezingsprogramma. Er is niet gestemd over een motie waar dit in stond. Er ligt geen adviesrapport dat dit oppert. Zo'n antwoord hoort simpelweg niet in een "technologiekieswijzer" thuis.

En dan ga ik nog voorbij aan de kwesties in deze kieswijzer die helemaal niet landelijk maar Europees geregeld worden of al geregeld zijn.

Ik heb net voor de lol deze stemwijzer ingevuld door telkens te kiezen voor de meeste krankzinnige optie die denkbaar is. Voor acht stellingen geldt dat "Geen van de partijen heeft [mijn] smaak heeft gekozen." Vier van mijn antwoorden komen alleen overeen met Forum.

Dit is geen stemwijzer. Dit is absolute kolder. En om eerlijk te zijn, m.i. zou Tweakers dit niet als nieuws moeten brengen.

Mijn kritiek op de vorige iteratie blijft daarnaast onverminderd staan.

De door soldaatje genoemde Nerdwijzer is (aan de voorkant in elk geval) aanzienlijk beter en zou m.i. veel beter passen in het Tweakers nieuwsoverzicht.

edit:
linkjes toegevoegd, typo's & stukje toegevoegd over anchor-effect.
link toegevoegd naar reactie soldaatje m.b.t. nerdwijzer

[Reactie gewijzigd door doeternietoe op 7 oktober 2025 21:11]

[Gizz]

Ik vind deze kieswijzer best lastig in te vullen, omdat de stellingen niet in 1 dimensie te beantwoorden zijn (van oneens tot mee eens bijvoorbeeld). Bij sommige stellingen staan een aantal voorstellen die elkaar niet bijten en prima parallel ingevoerd kunnen worden en waarbij je zou willen aangeven het met meerdere voorstellen eens te zijn, maar waar je dus maar één oplossing mag kiezen.

Bijvoorbeeld bij de stelling over Digitale inclusie. Waarom kun je daar niet kiezen voor hulp in bibliotheken én internettoegang vastleggen als recht? Dat zijn geen zaken die elkaar bijten en die prima naast elkaar kunnen bestaan. Irritant dat je dan maar één voorstel kunt kiezen en daardoor 'tegen' de andere voorstellen bent.

[Soldaatje]

Misschien is de NerdWijzer meer iets voor u.

https://nerdwijzer.nl/

[vlaaing peerd]

Dank je! Deze mag van mij in de spotlight. Deze nerdwijzer is inhoudelijk veel concreter en lijdt niet aan de bezwaren mbt de niet bijtende stellingen die hierboven worden gepost.

[Vaudtje]

Deze lijkt wel op de programma's van 2023 gebaseerd te zijn.

[bzzzt]

Zo hard wisselen de standpunten van partijen toch niet?

Daarnaast: de vraag over chat control leek me vrij actueel...

[Reactie gewijzigd door bzzzt op 7 oktober 2025 22:03]

[Tielenaar]

87.2% piraat. Dat is natuurlijk prima, maar er zijn zo ontzettend veel andere maatschappelijke problemen die ook belangrijk zijn, of nog belangrijker, dus dan vind ik het zonde om mijn stem naar een one-issue partij te laten gaan.

[lenwar]

Maar dit is het probleem met iedere stemwijzer. Er worden individuele zaken aangehaald, die zeer brede, vaak complexe brede effecten en neveneffecten hebben, op zowel lange als korte termijn.

Je kiest vaak de minst slechte optie voor je gevoel, maar sommige onderwerpen zijn zo breed, dat het eigenlijk bijna onmogelijk is, om goed te kunnen bevatten, laat staan een harde keus geven.

[Gizz]

Maar dit is het probleem met iedere stemwijzer.

Wat mij betreft is het probleem bij deze website van een grotere orde.

Bij de meeste sites krijg je een stelling als:

Actie A kan helpen bij het oplossen van probleem B

En daar kun je het dan in verschillende mate mee eens of oneens zijn. Je beoordeelt in hoeverre je dit een effectieve aanpak acht om probleem B te verminderen.

Dat is wat anders dan bij deze site, waarbij je bij een probleem 5 oplossingen krijgt waarvan ik er bijvoorbeeld 3 effectief acht. Maar dus het algoritme van de site maar één oplossing mag voeren (en daarmee dus ook zeg dat ik de andere 4 oplossingen als niet effectief zie, terwijl dat niet het geval is).

Het zou een flinke verbetering zijn als je gewoon per voorgestelde oplossing aan kunt geven of je het ermee eens bent of niet (en in welke mate). Nu zijn het eigenlijk 5 stellingen in één, terwijl je er maar op één kunt reageren met een 'Mee eens!'.

Het botst ook met wat de stichting zelf aangeeft:

De Technologie Kieswijzer legt daarvoor geen binaire stellingen voor, maar vijf oplossingen per onderwerp. "De vraag is namelijk niet óf we onze online privacy moeten beschermen, maar hoé we dat moeten doen. Deze nuance ontbreekt vaak bij het debat over technologie", stelt STT.

Doordat ik bij de hoé maar één oplossing mag kiezen, terwijl ik er drie effectief acht en graag in de praktijk gebracht wil zien, ontbreekt de nuance compleet in deze kieswijzer. Terwijl nuance juist belangrijk wordt geacht door de stichting

[Reactie gewijzigd door Gizz op 7 oktober 2025 13:27]

[lenwar]

Hier kies je dus de minst slechte optie vanuit jouw perspectief.

Het probleem is alleen partijen het vanuit hun speerpunten kunnen benaderen. ‘Minder AI, omdat het veel energie kost’ is een andere dan ‘Minder AI omdat het maatschappelijk gevaarlijk is’, en zo zijn er nog tien redenen om die mening te hebben.

AI is als term echter zo breed, dat het helemaal nergens op slaat om over alle vormen van AI dezelfde mening te hebben.

(Bovenstaande is even puur hypothetisch en los van wat hij of ik ervan vindt)

[Gizz]

Hier kies je dus de minst slechte optie vanuit jouw perspectief.

Ja, zo is de site nu ontworpen. Maar het is toch volstrekt logisch dat ik de partijen naar boven wil laten komen die passen bij alle oplossingen waar ik het mee eens ben en waarvan ik wil dat het in wordt gevoerd?

[lenwar]

Zeker. Maar dan kom je niet goed weg met een 'eens/oneens'-lijstje. En een 'Zoveel-procent-dit en zoveel-procent-dat' is ook lastig. Ik ben het 35% eens dat er een ministerie voor digitale zaken moetn komen, en 65% eens dat alle ministeries er aandacht voor moeten hebben. Dat kun je dus vertalen naar "Ja, alle ministeries moeten er oog voor hebben, en een apart ministerie zou een goede extra zijn." Maar daar laat je in het midden wat het takenpakket van dat ministerie wel of niet moet zijn. En dat is (in mijn ogen) het belangrijkste stuk daarvan. Wie wordt dan verantwoordelijk voor wat.

Kijk voor de gein naar een willekeurige stemwijzer waar je de uitslagen van de partijen kunt zien. De benaderingen zijn compleet anders. Ik had een aantal jaar geleden twee partijen gezien, die dezelfde mening hadden, maar waar de een "Eens" gaf en de ander "Oneens", alleen was de onderbouwing van het verhaal vanuit een andere kant benaderd. (ik weet 123 niet meer welk onderwerp dat was en welke partijen, maar het was voor mij toen een teken aan de wand dat je echt heel weinig aan die kieswijzers hebt.)

[Annihilism]

Wat mij betreft mogen kieswijzers verboden worden.

En als ik nog verder wil gaan mag je stem gewoon ongeldig verklaart worden als je 5 hoofdstandpunten van een partij niet kunt beantwoorden met ja of nee.

Ronduit schandalig en asociaal dat mensen zo'n belangrijke keuze niet serieus nemen. Wat voor moeite is het nou om even 1 pdfje door te lezen met de hoofdstandpunten van een partij.

[xman1985]

"Maar het heb op feesboek gestraan"... Ik wou dat mensen de kieswijzerS (als in meer dan 1) zouden invullen. Dat is al vele malen beter dan hoe ze nu het doen. Zo komen de populistische partijen er met gemak vanaf.

[Reactie gewijzigd door xman1985 op 7 oktober 2025 19:42]

[lenwar]

Maar het is effectief ook ondoenlijk natuurlijk. 9/10 onderwerpen hebben zo’n brede impact dat het onwaarschijnlijk is dat mensen meer dan 2 onderwerpen überhaupt bevatten.

Als extreemste voorbeeld was dat referendum over dat associatieverdrag met Oekraïne. De inhoudsopgave van het document was al een paarhonderd pagina’s.

Nu zijn er ook onderwerpen als een Digitale Euro. Ik durf er om te wedden dat 80% van de Nederlandse volwassenen niet eens weten wat het verschil tussen privaat en publiek geld is, de relatie ertussen en hoe beiden tot stand komen.

In een zinnetje roepen dat er de instroom van asielzoekers dicht moet, raakt ook land nog wal. (Er zit nogal een verschil tussen gelukszoekers uit Afrika die zijn bedrogen voor hun laatste centen om een doodsreis naar de EU te doen, of iemand die z’n leven niet zeker is vanwege diens geaardheid of een oorlogsconflict.)

Al die onderwerpen zijn veel te groot voor een ja of nee vraag, en het is ook ondoenlijk om al die partijprogramma’s helemaal door te lezen. Want als je het serieus neemt, moet je ze wel allemaal, helemaal lezen, en niet partijen uitsluiten omdat je ze niet kent bijvoorbeeld.

Al met al… gedoe.

[hoosterb]

Het associatie verdrag kon je om zeer uiteenlopende redenen op tegen zijn, mijn redenen waren echt verschillend van die van Jan Roos of Baudet. En ook zonder het hele verdrag door te spitten kon je op basis van kennis van dat land wel een mening vormen en een keuze maken, zeker als je daar nog een paar uur zoekwerk op internet en wat napluizen in de bibliotheek aan besteedde. Achteraf gezien hadden we wellicht Hongarije ook liever nog niet in de EU gehad?

En ik hoef ook niet alle partijprogramma's door te lezen om straks te kunnen kiezen, wel loont het voor mij om een aantal stemwijzers in te vullen en de 'kopgroep' wat meer uit te pluizen. Ook af en toe even factchecken van uitlatingen maakt de groep mensen waar ik op zou willen stemmen al een stuk kleiner. Sommigen kunnen zó sympathiek de grofste leugens verkondigen, in heel begrijpelijke bewoording je totaal bij de neus nemen... Even controleren en dan denk je: "Wat een ..%$#%.. " . Toch maar even niet op stemmen !

En ik mail zo nu en dan met politici, sommigen reageren echt persoonlijk en gaan inhoudelijk in op je mail. Dat is echt leerzaam, zelfs als je het niet eens bent is er wel contact, onderling respect en het maakt dat ik sommige politici ook oprecht vertrouw. Hennis-Plaschaerd heb ik jaren geleden mee gemaild in de periode dat ze in het Europees Parlement zat, ook stuurde zij mij soms vragen omdat ze wilde weten hoe iemand die het totaal niet met haar eens was over bepaalde dingen dacht. Ik vond en vind haar nog steeds een integer mens. Het is geen doorslaggevend iets, maar het telt echt mee bij mijn stemkeuze. Jeaninne is ook een van de zeer weinigen die wel verantwoordelijkheid nam, eerst verantwoording aflegde in de Tweede Kamer en pas daarna haar ontslag aanbood. Hoe anders gaat dat tegenwoordig...!

Bijvoorbeeld mail: Van sommigen krijg je niet eens een ontvangsbevestiging of zo iets. Meestal alleen een geautomatiseerd kletspraatje. Maar.... Bontenbal en Bromet antwoorden altijd en ook echt op jouw mail. Henri steekt enorm veel tijd en energie in zijn job en dat deed hij een jaar geleden ook al. Zijn stemmen winst is echt verdiend. Laura Bromet is een harde werker met heel veel kennis op haar vakgebied : landbouwbeleid. En waardeert dat je met haar meedenkt en haar extra informatie geeft. Zulke politici verdienen ons vertrouwen en onze stem. Afstand tussen Den Haag en de burger? Niet bij iedereen. Laura is echt iemand die samen met jou nadenkt. En zo zijn er vast meer, ik kan niet met iedereen mailen.

Maar op mijn beurt stuur ik af en toe ook gewoon een leuk mailtje. "Ik zag je in huppelde pup en je deed zus en zo echt goed!" Werkt echt prima. Kan van alles zijn, heb Azarkan wel eens een compliment gemaild over zijn leuke colbertje. Kuzun over zijn humor. Krijg je het gesprek op gang, wij burgers kunnen de kloof ook wel wat kleiner maken. Zijn wel echt gemeende complimenten. Daarna wat vragen stellen over hun filmpjes gedoe, of het erg veel geholpen heeft, het door mij kwam, weet ik niet, maar ze werden wel wat minder woest op internet.

Misschien moet ik het met die jokkende dame ook weer eens zo proberen, kost me wel moeite, Denk is nooit gewelddadig geweest, de boeren wel. En ik betwijfel ook of ik met partijen die zó ver van me af staan en zulke vreemde ideeën hebben tot een gesprek kan komen. Laat ik het zo zeggen, verder dan een boos mailtje over een al te grote leugen is mijn poging tot gesprek nog niet gekomen. En complimenten over kleding, helaas, zit er bij haar ook niet in. Ligt aan mij, ik weet het.

Als ik diverse stemwijzers invul (ook de leuke nerd) en telkens dezelfde partijen er uit komen maakt dat toch dat ik met een gerust hart durf te stemmen. Wat me wel op viel is dat bij de twee 'digitale' invalshoeken één partij heel hoog scoort die bij alle andere vragenlijsten ver onder het midden belandt. Ik denk dat 'een andere bestuurscultuur' op dat vlak dichter bij me staat dan hun overige standpunten. Maar los daarvan verdwijnt die partij waarschijnlijk.

Ienwar, wat een gedoe... En ik zit al jaren in een stembureau, maak je een dag van 's ochtends half zeven tot een uur of twee de nacht erna. En de laatste tijd zie je dat de uitslag je niet vrolijk maakt. Al drie verkiezingen is het echt bar en boos. Stemmen mensen om te protesteren, en dat mag. Maar moet dat nou op partijen dat je vreest dat we een eeuw terug gaan, zoals het toen in Duitsland ging? Waarvan de aanhang nu met geheven arm door Den Haag loopt, is het omdat in Amerika enkele figuren dat ook openlijk doen ? Dat in een periode dat er gewaarschuwd wordt voor brandgevaar er mafkezen zijn die bermen in de fik steken, met trekkers de deur van een gemeentehuis in rammen?

Die er alles aan doen om de asielproblematiek te verergeren, duurder maken, oplossingen tegenhouden. Zeuren over oplossen van problemen in de toekomst maar de nu bestaande vergroten.

Al met al, wat een gedoe.

[jaapzb]

Kieswijzers zijn juist ontzettend goede hulpmiddelen om van 25 partijen de keuze al een stuk kleiner te maken. Pak de top 3 van je kieskompas en lees daar nog eens goed de standpunten van door.

Realiteit is gewoon dat bijna niemand de partijprogramma's van alle partijen gaat lezen. Dankzij stemswijzers doen dus meer mensen beter geinformeerd mee met onze verkiezingen.

[jaenster]

Welkom bij de politiek, dit is helaas hoe het werkt

[Gizz]

Dat begrijp ik niet. Dit is vooral hoe deze kieswijzer werkt, lijkt mij?

Als ik het bij een stelling met twee antwoorden eens ben, dan wil ik dat de partijen die bij die beide antwoorden horen omhoog gaan in mijn ranking en uiteindelijke advies. En niet dat ik maar één antwoord mag kiezen en daardoor de partijen die horen bij het andere antwoord (waar ik het óók mee eens ben), , maar die ik door dit systeem niet aan mocht klikken, omlaag gaan in mijn ranking/advies.

Dat is puur het design van deze site. Laten we de politiek niet de schuld geven van een mijns inziens suboptimale user experience bij deze site

[911GT2]

Volgens mij is dit juist precies hoe politiek werkt. Tenzij je een dictatuur hebt waarin een partij alles beslist, is juist het vinden van een compromis de kracht van politiek. Zo veel mogelijk mensen blij maken met een voorstel.

[jaenster]

Veranderd niks aan dat je of kiest voor de hele motie of niet :)

[Gizz]

Ik begrijp nog steeds je vergelijking tussen deze kieswijzer en de politiek niet. Het is echt inhoudelijk anders?

Voorbeeldje:
Politiek:

• Ik stem voor de motie hulp in bibliotheken
• Ik stem voor de motie internet vastleggen als recht
• Ik stem voor de motie overheidsdiensten ook altijd per post en telefoon bereikbaar laten blijven

Deze kieswijzer:

• Ik stem voor hulp in bibliotheken

Kieswijzer: okay, door die keuze ben je nu automatisch tegen internet vastleggen als recht en overheidsdiensten per post en telefoon bereikbaar. Die kunnen nu per definitie niet meer.

[mjtdevries]

Nu snappen mensen wellicht ook waarmo de stemwijzer en kieskompas al lang van tevoren bezig zijn met het opstellen van de vragen en dat in samenwerking met de politiek partijen doen.

Juist om dit soort problemen te voorkomen. Deze technologie kieswijzer lijkt op dit punt nogal amateuristisch.

[hoosterb]

De " Nerd" vind ik wel veel genuanceerder, en de gebruikelijke ? Vind ik al jarenlang telkens dezelfde partijen boven in. Zou ook raar zijn, als oud mannetje veranderd mijn mening niet meer zo makkelijk. Wat ik leuk vind is de grafische weergave, progressief / conservatief en links/rechts.

Verbazingwekkend hoe ver sommige partijen van me af staan, en steevast zijn dat de lui wiens aanhang alles voorbij het midden als links extremisten en een gevaar voor dit land bestempelen. Het zou een zegen zijn als er een nieuwe variant van 'paars' zou komen, een tikkeltje links kabinet, zeg maar Midden met een vleugje Links. Minister president Bontenbal of Timmermans met een kabinet van SP - CDA. Misschien als het niet anders kan ook VVD, maar dan wel met ophoepelen van de rechtse flank, Yesilgöz kan echt niet meer.

Frans MP? Ik denk dat men hem in het buitenland wel serieus neemt, meer dan Schoof. Die beste man treft geen blaam, hij zal gedacht hebben toen hij aan deze klus begon: Heel eervol, samen lekker rechts, gaan we doen. Maar rechts is nooit "samen" . Ikke, ikke, ikke is nooit samen. En Schoof maar knikken met zijn hoofd. En nooit eens een echt besluit nemen, nooit zelf een keuze maken, echt nooit. Wilders trekt nog steeds aan de touwtjes.

Rechts heeft de kans gehad, niet leveren is wegwezen. En analyses wijzen gewoon uit, rechts beleid is slecht voor een land. Is al decennia lang aangetoond, begrotingen zijn meestal minder (bij ons gelukkig laatste jaren niet, vroeger wel ) en de rijken worden rijker en werknemers profiteren te weinig. Alles draait om bezit, belasting, hypotheekrenteaftrek, dividendbelasting, alles is positief voor wie al wat heeft, wie moet werken voor zijn inkomen gaat er niet op vooruit.

En de PVV gaat daar geen antwoord op geven, ook niet op woningbouw, landbouw problemen en klimaat ontkent hij domweg. Moeilijk allemaal, want de uitslag bij de komende verkiezingen gaat echt ergens over. Doorgaan met het huidige 'rechtse kabinet ooit' of kiezen we voor een weerbare meerderheid op midden-links en beetje rechts? Mag VVD meedoen maar krijgen de meer gematigder leden daarvoor de ruimte ? Of blijft de flank van de "haviken" het winnen?

[mjtdevries]

Die grafische weergave is inderdaad een plus. Helaas is het totaal onduidelijk wat voor hen het onderscheid is tussen progressief/conservatief vs links/rechts. Voor de meeste mensen is dat identiek en dus niet geschikt als tweede as.
Individu - group vs vrijheid - autoritair zouden veel beter zijn als assen om de politiek in te plotten.

Dat je op dezelfde partijen uitkomt is niet vreemd. De redenen waarop je bepaalde idealen hebt veranderen niet ineens grondig in vier jaar tijd.

[Floort]

Dat is niet hoe het werkt. Politieke partijen kunnen zelf vrij voorstellen doen voor beleid en wetgeving. Er kan in 1 voorstel meerdere maatregelen genomen worden en er kunnen meerdere voorstellen gedaan worden. En ook daarbuiten kunnen kamerleden bijvoorbeeld behoorlijk sturen door op een goede manier de regering te controleren. Politiek is in de verste verte niet zo zwart/wit.

[StackMySwitchUp]

Dit vind ik kort door de bocht. Als je een kieswijzer invult dan is het de bedoeling om een common-ground te vinden met een aantal partijen, dan kan het best zijn dat je het met meerdere punten eens bent, en daardoor per vraag meerdere partijen meetellen. Ik vond het raar dat in deze kieswijzer voornamelijk de rechtse partijen bij mij naar voren komen terwijl als ik de standpunten van links lees, ik het er ook (misschien zelfs meer) mee eens ben. Dan vind ik deze kiezwijzer vooral stemmingmakend, eigenlijk.

[Marinosbitter]

Eens, ik heb hem meerdere malen ingevuld, de rest hetzelfde gehouden en dan de andere opties gekozen om te kijken of dat grote verschuivingen in de uitslag gaf (en zo ja welke).

Tis een beetje behelpen maar geeft wel wat inzicht

[Roy23]

Maar het klopt wel in het kader van een stemadvies. Want als je stemt, stem je ook op een partij met een samengestelde agenda van standpunten, en je stemt niet op ieder afzonderlijk onderwerp.

[iew]

Ik ben het met je eens, ik vond dit ook raar dat er geen optie 'geen idee' bij staat, soms weet je niet genoeg van een specifiek onderwerp en moet je toch een keuze maken.

Ik moest dan ook wel even lachen toen ik zag bij welke partijen ik dan uit zou komen volgens deze stem'wijzer'. FVD, CU en LEF ?!

Ammehoela !

[iAR]

Dat is met alle kieswijzers. Er is geen ruimte voor het midden of voor ja, mits.

En veel mensen bepalen hier toch hun keuze door...

[yevgeny]

In plaats van wat de mooie woorden in de partij programma's zeggen kun je m.i. beter kijken hoe partijen in het verleden hebben gestemd in de tweede kamer.

[jdh009]

Dat kan deels, maar klopt helaas ook maar voor een deel, gezien dat helaas niet volledig bruikbaar is als meetinstrument om je op te baseren. Vroeger, in 2010, had je bijvoorbeeld de website Schaduwkamer van Maurice de Hond. De site is inmiddels opgeheven omdat ze niet echt bruikbaar bleek. Je kon er destijds wel zelf stemgedrag bijhouden, maar veel meer dan een gimmick was het niet. Grappig en leuk om mee te klooien, maar echt een goed beeld kreeg je er uiteindelijk niet van en vaak miste je de context ook nog.

Dit komt doordat het stemgedrag in de Kamer vaak te complex is om lineair te interpreteren. Een tegenstem kan net zo goed voortkomen uit een onuitvoerbare motie, een technisch bezwaar of een overlap met bestaande wetgeving of een vergelijkbare motie. Wanneer er drie moties over vrijwel hetzelfde onderwerp worden ingediend, kan een partij tegen twee ervan stemmen omdat ze de derde beter vindt of omdat die meer kans maakt om aangenomen te worden. Coalitiepartijen stemmen bovendien vaak mee of tegen volgens het coalitieakkoord, omdat hun afspraken daar meestal al zijn vastgelegd.

Een voorbeeld daarvan zie je bij wetsvoorstellen waar de Raad van State zelf al stevige kritiek op heeft geleverd, maar die toch worden ingediend. Denk aan de Wet Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties, die door de Raad van State als onduidelijk en moeilijk uitvoerbaar is beoordeeld. Toch kunnen sommige partijen er dan voor kiezen om voor te stemmen, niet omdat ze het voorstel ideaal vinden, maar omdat ze het zien als een tussenstap richting een beter alternatief. Andere partijen kunnen juist tegenstemmen, niet uit inhoudelijke afwijzing van het doel, maar vanwege de gebrekkige uitvoerbaarheid. In een stemoverzicht zie je dan alleen “voor” of “tegen”, zonder de onderliggende motieven. (Edit: De genoemde wet is alleen een voorbeeld en niet bedoeld om over die wet zelf te discussiëren. Voor zover ik weet is de behandeling van de wet nog niet definitief afgerond en is er ook nog niet definitief over gestemd.)

Politiek ziet ‘diarree aan moties’, tot grote ergernis van CDA

Bron: https://www.bnr.nl/nieuws...ot-grote-ergernis-van-cda

Of:

Politieke partijen vrezen 'bolletjesterreur' op laatste Kamerdag

Bron: https://nos.nl/collectie/...rreur-op-laatste-kamerdag

Of, als je Lubach leuk vindt: YouTube: Waarom worden er onzinnige moties ingediend in de Tweede Kamer? | LU...

Bovendien gaat het bij veel van die stemmingen om moties, amendementen of spreek uit moties, niet om zelfstandige wetten. Die hebben geen directe juridische werking en worden soms vooral ingezet als campagnemateriaal, zie ook de quotes en voorbeelden hierboven. In het NOS-stuk over de zogenoemde “bolletjesterreur” waarschuwen partijen zelf dat dit soort stemlijstjes een vertekend beeld geven, juist omdat context en motivering ontbreken. Tevens is het voor partijen gemakkelijker om voor te stemmen wanneer voorstellen geen financiële dekking vereisen, de zogenoemde “gratis-bier-moties”. Zie ook @PdeBie hier, maar als je al zo geïnteresseerd bent als hij aangeeft weet je vaak ook wel welke partij bij je past.

Zomaar één-op-één de stemhistorie gebruiken komt dus met de nodige mitsen en maren. Je moet selecteren op inhoudelijke wetsvoorstellen en kijken naar consistentie, hoe het nu precies is geregeld, wat de partij vindt en gestemd heeft over deze en eerdere dossiers.

Als je al het bovenstaande meeneemt, kan het stemmen op basis van stemgedrag wel enig nut hebben, maar voor de meeste mensen blijft een goede stemwijzer een stuk betrouwbaarder. Lees daarnaast of daarna echter altijd nog even het partijprogramma, het liefst van meerdere partijen, of in ieder geval de hoofdlijnen en kijk naar de partij die qua beleid en consistentie het beste aansluit bij wat je werkelijk belangrijk vindt. Nederland is bovendien een coalitieland. Zelfs als jouw perfecte match partij plaats neemt in de kamer of deelneemt aan een kabinet moet het beleid nog steeds aansluiten bij jouw kernpunten. Als de partij waarop je stemt direct de overlap met jouw standpunten inruilt voor voor hen belangrijkere onderwerpen schiet je er weinig mee op. Al met al lees je in en ga sowieso stemmen.

Edit: Extra voorbeeld toegevoegd

Edit 2: slotstukje toevoegt

Edit 3: Mocht je een uurtje hebben, NOS op 3 heeft een korte uitleg van vijftien partijen en een heel korte uitleg van twaalf overige kleinere of nieuwe partijen gemaakt.
YouTube: De politieke partijen uitgelegd

[Reactie gewijzigd door jdh009 op 7 oktober 2025 16:06]

[PdeBie]

Ja, alsof iedereen daar zin en tijd voor heeft om dat allemaal bij te houden.

[WhatsappHack]

Dat wordt al bijgehouden, maar je moet het wel zelf opzoeken. Al zijn er vaak bij controversiële standpunten al artikelen waarin het stemgedrag per partij in een screenshotje staat of een belangenvereniging het publiceert.

[PdeBie]

Ja, maar ook dat is een flinke klus om dat allemaal uit te zoeken. Kijk maar o.a. naar Lubach met z’n bolletjes alarm. Zoveel moties en dingen waarover gestemd moet worden. Als je dat voor alles moet uit gaan lopen zoeken heb je daar een paar weken voor nodig. Of je moet dermate in politiek geïnteresseerd zijn dat je dat altijd bijhoudt.

[WhatsappHack]

Je kan dat natuurlijk condenseren naar de onderwerpen die je het belangrijkste vindt Je hoeft niet het stemgedrag voor elke pietlullige motie te bekijken natuurlijk.

[The Zep Man]

"Na een opeenstapeling van grootschalige datalekken, desinformatiecampagnes en algoritmische discriminatie bevat de StemWijzer dit jaar alsnog maar één stelling over digitale zaken", verklaart de Stichting Toekomstbeeld der Techniek (STT).

De StemWijzer heeft slechts 30 stellingen. Met in het achterhoofd de andere onderwerpen, hoeveel stellingen over digitale zaken zouden wel voldoende zijn in de StemWijzer?

[Blokker_1999]

Klopt, je kiest thema's uit die maatschapelijk spelen en gaat aan de hand daarvan een stemwijzer bouwen die zeer breed inzetbaar is. Dan komt er bij deze stemwijzer nog eens bij dat de grootste overeenkomst voor mij "amper" 53% bedraagt en dat er maar 1 partij boven de 50% scoort. En dan heb je in de basis maar op 1 thema gefocussed.

Wil je een zeer brede stemwijzer die ook diepgaat ga je al snel richting de 200 stellingen en een overeenkomst die vermoedelijk een stuk lager zal liggen. Is dat het dan waard?

[Heroic_Nonsense]

Ik ben wel nieuwsgierig of er bij jou een partij aan de andere kant van het spectrum uitkomt ten opzichte van de "normale" kieswijzer.

Bij mij is dat wel zo namelijk.

Met andere woorden: ik ben het voor grote maatschappelijke vraagstukken eens met partijen aan de ene kant van de middellijn, en op het vlak van techniek met partijen aan de andere kant van diezelfde lijn. :S

edit:
stomme typfouten

[Reactie gewijzigd door Heroic_Nonsense op 7 oktober 2025 14:33]

[Maupertus]

Ik geloof dat dit veel voorkomt bij (bij gebrek aan een betere term) progressief rechts. Oftewel: Klimaat verandering bestaat, mensen moeten liefhebben wie ze willen, buitenlanders moeten we wat mee maar zijn niet de oorzaak van alle ellende, en een overheid mag klein zijn, minder regelen, minder kosten (belasten), maar wat het doet goed en krachtig.

Met de huidige partijen kom je dan nergens overtuigend uit. Kritiek punt is wel vaker gemaakt dat sinds de VVD niet meer echt een klassiek liberale partij is, dit gat is ontstaan.

[Omega]

Ik heb hem even doorgenomen, echter vind ik de vraagstelling zeer krom. Bij de meeste stellingen ben ik het met meer dan een van de mogelijke antwoorden eens. Bijvoorbeeld onder het vraagkopje "Verkiezingen" acht ik 4 van de 5 "oplossingen" als een goed idee, het zijn allemaal individuele oplossingen die elke een ander probleem aankaarten, echter moet ik toch een keuze maken.

De stelling: Technologie wordt steeds vaker bewust ingezet om onrust te veroorzaken en verkiezingen te beïnvloeden. Digitale inmenging in verkiezingen kan het best tegengaan worden door

Antwoord 1: de risico's van digitale systemen in het verkiezingsproces te beperken (zoals bij de software voor het optellen van de uitslagen). - Dit begaat stemveiligheid en stemgeheim.

Antwoord 2: de kwetsbaarheid van politieke partijen voor digitale incidenten te verkleinen (zoals cyberspionage en cybersabotage). - Dit begaat digitaal weerbaarheid.

Antwoord 3: de grootschalige verspreiding van desinformatie tegen te gaan (denk aan misleidende informatie over de verkiezingsuitslag) - Dit begaat externe inmenging en desinformatie.

Antwoord 4: de inzet van gepersonaliseerde politieke advertenties verder te beperken. - Dit begaat informatiefuiken.

De antwoorden kaarten allemaal hele andere onderwerpen aan. Hier is gewoon niet goed over nagedacht.

[Martinspire]

Waar is de tijd gebleven dat we meer wetenschapsgedreven beslissingen namen en minder van zwart/wit keuzes met weinig ruimte tot context of uitleg, of onderbuikgevoelens gingen stemmen?

[Tielenaar]

We hebben een doorgeslagen democratie. Iedereen wil zich overal mee bemoeien. Nergens voor nodig als je het mij vraagt.

Er was wel een vraag die hierover ging, uiteraard gekozen voor de wetenschappelijke inbreng als optie.

[baseoa]

Was dat ooit dan?

Ik kan me lastig voorstellen dat m'n oma naar de bieb ging om zich een mening te vormen over iets dat op het bioscoopjournaal kwam. Zou het publieke debat (en dus stemgedrag) niet tegenwoordig juist meer gebaseerd zijn op wetenschap?

Nog altijd duidelijk onvoldoende natuurlijk. Nog altijd stemmen er mensen die het krap hebben op partijen die de rijken rijker beogen te maken, en zijn er partijen die met standpunten komen die simpelweg onwaar blijken. Desondanks zou ik verwachten dat onderbuikstemmen nu minder gebeurt dan ooit

[Martinspire]

Ik bedoel meer dat we vroeger veel vaker een onderzoek startte, de resultaten meenamen en eigenlijk vrijwel 1 op 1 omzette naar beleid en wetgeving. Nu starten ze nog wel eens onderzoeken, maar leggen ze de resultaten helemaal naast zich neer, als ze al de moeite nemen. Er zijn al legio onderzoeken geweest naar de huizenmarkt, migratie, boeren en meer maar daar wordt niks mee gedaan omdat de uitslag ze niet bevalt. Dat was vroeger eigenlijk ondenkbaar.

[JBVisual]

Ik heb deze net eens ingevuld, maar het blijft soms krom.

Zo is er ook de stelling:
"De overheid maakt steeds meer gebruik van algoritmes. Dit heeft zowel voordelen als nadelen. De overheid kan de inzet van algoritmes het best"

Er moet weer een keuze gemaakt worden, maar het een hoeft in mijn ogen het ander niet uit te sluiten.

Zo vind ik persoonlijk dat het best uitgebreid mag worden omdat het veel voordelen biedt.
Maar kan in mijn ogen best tegelijkertijd strenger gemonitord worden, zodat elk alcoholritme aan grondgerechten getoetst wordt.

Nu zijn er meer stellingen waarbij er best een combinatie aan factoren mogelijk moet zijn, zeker omdat veel zaken een algeheel probleem kunnen vormen en dit niet altijd maar de verantwoordelijkheid kan zijn van .....

Verder wel fijn dat er zo'n stemwijzer is, omdat het ook wel degelijk belangrijke punten benoemd die ik in regulaire stemwijzers echt wel mis.

[MischaBoender]

Liep tegen dezelfde problemen aan. Bijvoorbeeld de stelling mbt "Digitale inclusie":

We communiceren steeds meer digitaal. Toch heeft niet iedereen de juiste vaardigheden of toegang. Zorgen dat iedereen mee kan doen in de digitale samenleving kan het best door:

1. het recht op digitale inburgering in te voeren: bijscholing die alle burgers helpt bij hun deelname aan de digitale wereld.
2. gratis servicepunten in te richten voor mensen die minder digitaal vaardig zijn (bijvoorbeeld in bibliotheken en buurthuizen).
3. digitaal burgerschap een belangrijke plek te geven in het onderwijs. Kinderen en jongeren moeten verantwoord leren omgaan met digitale middelen.
4. het recht op internettoegang vast te leggen: het internet is een basisvoorziening en moet voor ieder huishouden gratis beschikbaar zijn.
5. overheidsdiensten ook altijd per post en telefoon bereikbaar te laten blijven.

Punt 3 gaat over kinderen an jongeren, dit moet we (mijns inziens) zeker doen. Maar dat wil niet zeggen dat we punt 2, wat dan weer vooral over ouderen gaat, niet moeten doen.

[GrooV]

Tja ouderen die niet mee kunnen hebben de afgelopen 25 jaar gewoon zitten slapen en de kop in het zand gestoken.

Iemand van 70 moet nu gewoon volledig digitaal bekwaam zijn zonder excuus. Dat ze dat toen ze 40-50 waren niet gedaan hebben is gewoon een bewuste keuze geweest.

Daar hoeft wat mij betreft geen extra geld in geïnvesteerd te worden. Natuurlijk moet je iemand van 90 helpen, helemaal als er lichamelijke obstakels zijn , maar die zullen ook niet snel naar een buurt huis meer gaan.

Het is ook een stuk interesse en moeite die ze er nooit ingestoken hebben toen het gemeen goed ging worden.

Het lijkt mij beter om digitale toegankelijkheid te verplichten daar help je veel meer mensen mee. Bijvoorbeeld digitaalvaardige mensen die slechtziend worden

[Reactie gewijzigd door GrooV op 7 oktober 2025 14:04]

[MischaBoender]

Iemand van 70 moet nu gewoon volledig digitaal bekwaam zijn zonder excuus. Dat ze dat toen ze 40-50 waren niet gedaan hebben is gewoon een bewuste keuze geweest.

Mis ik hier een /s? Ik hoop het wel. Je kunt van iemand in de 70 echt niet verwachten dat deze volledig digitaal bekwaam is. Mijn ouders liepen altijd voorop met technologie. Computer voordat een harddisk gemeengoed was, Girotel voordat er internet was, daarna dial-up internet, ISDN toen het beschikbaar kwam, overstap op Kabelfoon (met seriele modem), etc. Maar in de huidige tijd waarin de digitale innovatie sneller en sneller gaat kunnen ze echt niet meer alles bijbenen en hebben ze met enige regelmaat toch wat advies nodig. Gelukkig hebben ze iemand om op terug te vallen, maar ik zie ook mensen die dat vangnet niet hebben.

[GrooV]

Nee hoor, als je nu 70 bent dan moet je gewoon kunnen internet bankieren, digid gebruiken, een zorg verzekering aanvragen, paspoort bij de gemeente aanvragen noem maar op.

Als er problemen met uitleg zijn dan moet dat gewoon in klare taal worden opgeschreven en websites moeten digitaal goed toegankelijk zijn. Duidelijkheid voor iedereen, niet focussen op 1 doelgroep.

[Heroic_Nonsense]

Tot een paar jaar geleden dacht ik ook zoiets ("als je nu 70 bent, was je 30 toen de homecomputers doorbraken, en 45 toen internet voor het grote publiek toegankelijk werd").

Maar het zit anders. Mijn schoonmoeder (78) heeft altijd met computers gewerkt, heeft al sinds dag1 een iPad en doet veel zaken digitaal. Maar het gaat de laatste jaren wel steeds moeilijker. Het is alsof ze zaken aan het verleren is, of op zijn minst niet met de laatste ontwikkelingen (passkeys ipv wachtwoorden bijvoorbeeld) overweg kan.

Bij iedere UI aanpassing (van Windows 10 naar 11 was dat zelfs al) raakt ze in lichte paniek omdat alles ineens anders is, en ook als een website die ze vaak nodig heeft ineens een andere look-and-feel heeft (van haar thuiszorg, om afspraken in te plannen).

Dus ik ben teruggekomen op mijn oude mening. Leeftijd is voor sommige mensen weldegelijk een bepalende factor in hoe je overweg kunt met digitalisering, ongeacht in hoeverre je die digitalisering al vanaf een lagere leeftijd hebt doorgemaakt.

Uiteraard is dit n=1, en kan het ook anders. Mijn eigen moeder is net zo oud bijvoorbeeld, en heeft overal veel minder moeite mee.

[Reactie gewijzigd door Heroic_Nonsense op 7 oktober 2025 17:28]

[Mar9]

Het is pas de afgelopen jaren echt (digitaal) geworden hoor? Daarvoor kon je alles op papier doen...
En uw kunt als zoon of dochter ook alles voor uw ouders doen? Een machtiging aanvragen en klaar?
Gewoon alles invullen voor ze?
En ik heb zelf al jaren niet naar mijn verzekering gekeken hoor dus hoezo aanvragen? Dat doe je een keer klaar en de rest gaat automatisch..
Internetbankieren is natuurlijk niet moeilijk maar ook daar alles wordt automatisch eraf geschreven dus dat hoef je ook niet dagelijks te gebruiken behalve als je je geld altijd verplaatst naar je spaarrekening.

[JBVisual]

Ik ben het compleet met je eens, maar om het nog verder te pushen. Mijn oma is 95… kan van deze generatie nou echt verwacht worden dat de zelfstandig alles digitaal regelen?

Het is niks voor niks de favoriete doelgroep van oplichters.

[ginod]

Dit is echt grote flauwekul. Niet iedereen is even slim of handig. En wat er ook bij komt kijken, is dat er toch heel veel misbruik / phising mails etc in omloop is, en etc... dat maakt veel mensen ook best angstig en gelijk hebben ze.

Bijna elke week hoor je wel dat er een groot bedrijf een datalek heeft. Het gebeurd niet meer bij de bakker om de hoek...

[Gizz]

Inhoudelijk is punt drie wel een beetje vreemd, omdat het impliceert dat hier nu niets voor geregeld is of wordt. Terwijl er al een gehele tijd een traject loopt om (verplichte!) kerndoelen digitale geletterheid te implementeren in het funderend onderwijs (primair en voortgezet onderwijs).

We zitten nu in de fase van de definitieve concept kerndoelen digitale geletterdheid.

De politiek moet vooral niks nieuws introduceren op dit gebied, zodat de kerndoelen digitale geletterheid uitgerold kunnen worden en verplichtgesteld worden. Juist politici / bewindspersonen die hier een nieuw plasje over willen doen kunnen dit proces vertragen, stilzetten of compleet resetten

[Jochem]

ik ben het helemaal met je eens. De 'as' van opties is helemaal geen 'as' in vele antwoorden. Er zitten ook contextloze vragen is als 'Er is veel discussie over ...', of '... steeds meer ...'. Dan denk je: Uhm Ja en?

Voelt ook alsof het met een LLM is gemaakt waarbij de prompt niet helemaal duidelijk gedefineerd was. Ik denk dat ik ook wel een prompt kan verzinnen die deze vragen kan opstellen. Ook de match met partijen is echt heel erg raar.

Zo heb ik met deze prompt de volgende net zo vage kieswijzer gemaakt

maak een technologie stemwijzer met 17 vragen en per vraag 5 keuzes om in te vullen. De technologie stemwijzer moet aan het einde een match maken met partijen in Nederland. De technologie stemwijzer moet onderwerpen belichten die te maken hebben met technologie, de macht van bigtech, datacenters, algorithmen, digitale veiligheid en toegankelijkheid. De as van de vragen moet niet zijn 'zeer mee eens ... totaal me oneens', maar moet concrete acties bevatten die het probleem oplossen als laatste vraag het probleem niet te zeggen te herkennen. de vragen mogen meer context bevatten waarom de vraag wordt gesteld alsmede links naar externe bronnen. Het laastste antwoord mag "ik herken dit probleem niet als een probleem" maar dan altijd in andere bewoordingen die lijken alsof er een antwoord op de vraag wordt gegeven.

https://claude.ai/public/artifacts/63b9b50a-b47b-4763-b892-ac52d5212644

[Reactie gewijzigd door Jochem op 7 oktober 2025 15:46]

[Xanthorax]

Ik ben na 3 vragen gestop, ivm does not compute. Mijn probleem imho, en dit heb ik met alle stemwijzers.

Algoritmes zijn niet goed of slecht. Het gaat erom hoe ze gebruikt worden, zijn ze in dienst van de burger (positief gezien) en zijn safties (bijv; kan de burger nog een mens aan de lijn krijgen om handmatig in te grijpen vs computer says no).

Dit zelfde gaat op voor een hoop andere disruptie zaken oa. AI, het is niet inherent goed of slecht. Alles valt of staat bij het gebruik en de inzet, en dat is imho vaak negatief gezien dat simpeler, goedkoper is dan het daadwerkelijke probleem op te lossen.

Maar dit is allemaal lastig want vaak is de menselijkheid ver te zoeken, ook onder mensen zelf.

Zo ver mijn rant.

[Reactie gewijzigd door Xanthorax op 7 oktober 2025 13:59]

[GrooV]

Ik vind het maar een rare kieswijzer, er gaat vrij weinig over "technologie". Ik had dan verwacht, de overheid moet technische bedrijven beter ondersteunen, meer focus op techniek in het onderwijs. Focus op opensource software.

Verder geen enkele vraag over Chat control...

Net zoals datacenters, als wij meer (cloud) technologie willen gebruiken zullen we daar zelf in moeten investeren. De cloud draait ook gewoon in een datacenter. Of het vanuit energieschaarste of ruimtelijkeordening gewenst is dat is een totaal andere vraag

[Reactie gewijzigd door GrooV op 7 oktober 2025 12:58]

[Scribe]

Chat control is Europees dus is meer iets voor een Europese kieswijzer naar mijn mening. Toch ben ik het wel gedeeltelijk met je eens, vind persoonlijk ook dat er meer focus moet komen op het gebruik van Europese/open source software vanuit zowel politiek als het bedrijfsleven

[GrooV]

Nee hoor, het is een Europees voorstel vanuit een lidstaat. Nu moeten individuele lidstaten (dus de minister bij ons) er over stemmen. De mening van Nederland (en andere landen) is heel belangrijk want het moet nagenoeg unaniem aangenomen worden

[Reactie gewijzigd door GrooV op 7 oktober 2025 13:02]

[Eärendil]

Veel Europese wetgeving zoals Chat Control moet niet alleen door het Europees Parlement goedgekeurd worden (waar de Europese kieswijzer over gaat), maar ook door de Raad van de Europese Unie, waar ministers uit alle EU landen in zitten. Het is dus wel van belang wat de toekomstige Nederlandse regering ervan vindt.

[Yzord]

En niemand die zich verbaasd dat de PVV helemaal niet voorkomt in het lijstje hahahaha.

Zo doorzichtig dit.

[vlaaing peerd]

Ik heb het PVV programma doorgelicht op sleutelwoorden:

AI, data, cyber security, cyber, digitalisering, big tech, internet, datacenter en online

Zoekresultaten = 0

Wellicht had ik een wat deftigere poging gewaagd als ik daadwerkelijk geinteresseerd zou zijn in deze partij. Ik ga het niet helemaal doorlezen en AI heeft ook weer een brainfart vandaag.

[PdeBie]

Misschien heeft PVV aangegeven niet deel te willen nemen?

[Yzord]

En waarom zouden ze dat niet doen in verkiezingstijd?

[PdeBie]

Daarvoor moet je bij hen zijn. Niet bij mij.

[royvosch]

Als je bij alle partijen kijkt staat PVV er niet in?

[baseoa]

Dat is toch sowieso geen stemoptie?

Hooguit interessant om te zien wat de score moet zijn van een persoon vermomd als partij die zich niet door enige kennis laat storen; waar de foutmarge ligt van de software

[Tielenaar]

Inderdaad. Nou kan ik me ook haast niet voorstellen dat je die als suggestie krijgt als je het een beetje bewust invult, maar het lijkt wel een beetje partijdig zo. Of PVV had gewoon zijn standpunten niet op tijd klaar.