Adviescollege ICT-toetsing wil minister voor Digitale Zaken in nieuw kabinet

Het Adviescollege ICT-toetsing van de Nederlandse overheid roept op om een minister voor Digitale Zaken in het nieuwe kabinet te plaatsen. Die moet 'het belang van de voortgaande digitalisering van de overheid behartigen', schrijft het college aan de formateur.

Het Adviescollege ICT-toetsing, dat de overheid adviseert over digitalisering, schrijft dat in een brief aan Ronald Plasterk. Die formeert op dit moment met de partijen PVV, NSC, VVD en BBB een nieuw kabinet. In dat nieuwe kabinet moet een minister voor Digitale Zaken komen, raadt het adviescollege aan.

Die minister moet volgens het college een aantal taken krijgen. Zo moet de minister bij ieder beleid iedere betrokkene 'tijdig laten nadenken over de digitale uitvoerbaarheid ervan' en moet die bij de hele overheid de regie nemen over het versterken van digitale capaciteiten. Ook zou de minister verantwoordelijk moeten worden voor het bouwen aan tools als DigiD en MijnOverheid, innovatie moeten stimuleren en de ict van de overheid toekomstbestendiger moeten maken. Tot slot zou de minister ervoor moeten zorgen dat Nederland een voortrekkersrol krijgt bij het opstellen van Europees beleid over digitalisering.

Problemen oplossen

Het adviescollege ziet verschillende problemen bij de huidige overheid waardoor het nodig is dat er een specifieke ministerspost voor komt. Op dit moment heeft de overheid bijvoorbeeld veel complexe digitale systemen waarvan de gevolgen voor de burger groot zijn als er problemen ontstaan. Bovendien loopt nieuw beleid vaak vertraging op omdat de huidige ict-systemen verouderd zijn of niet goed werken. De afgelopen jaren gebeurde het regelmatig dat wetten niet werden aangenomen, omdat de Belastingdienst een bepaalde voorgestelde maatregel niet kon doorvoeren vanwege de verouderde ict. Het adviescollege noemt de fiscus overigens niet expliciet in de brief.

"De verantwoordelijkheid voor het oplossen van deze hardnekkige problematiek ligt niet alleen op uitvoerend niveau", schrijft het college. "Er is vergaande politiek-bestuurlijke aandacht voor nodig."

Staatssecretaris

In het kabinet-Rutte IV, dat inmiddels demissionair is, werd voor het eerst een staatssecretaris voor Digitalisering aangenomen. Alexandra van Huffelen viel onder de verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken en had naast Digitalisering ook Koninkrijksrelaties in haar portefeuille. Het adviescollege ziet Van Huffelens aanstelling als een goed begin en wijst verder ook op andere momenten waarop de overheid aandacht had voor digitalisering. Zo zijn er inmiddels vaste commissies voor Digitale Zaken in de Tweede en recent Eerste Kamer en de overheid heeft functies in het leven geroepen zoals de CIO Rijk, maar dat is niet genoeg. "Een kabinet met een volledig toegewijde minister voor digitale zaken zal uitstralen dat het belang van digitalisering van de overheid zonder reserves wordt onderkend", schrijft het college.

Het college spreekt in de brief haar voorkeur uit voor een minister vóór en niet een minister ván Digitale Zaken. Het verschil tussen die twee rollen is dat de eerste variant geen eigen ministerie en budget heeft. In het vorige kabinet waren er meerdere van zulke functies, zoals een minister voor Natuur en Stikstof. Zo'n minister heeft mandaat, maar moet voor budget aankloppen bij andere ministeries.

Reacties (42)

[pe0mot]

Politici als bestuurders?
Daarnaast het personeelsbeleid. de overheid heeft door het roulatiebeleid helaas geen domain kennis meer op de management functies.
Prachtige kans voor externen om een goede boterham te verdienen :-)

[tw_gotcha]

klopt. dit is wel sinds een jaar of zo aan het veranderen. Er zijn nu banen met voor junior en senior medewerkers met vakinhoudelijke kennis, dus hopelijk zet dat door. Je hebt niks aan bestuurders die alleen maar op financien sturen.
Het lastige is dat digitalisering alle vakgebieden raakt. Dus wie bepaalt dan beleid, dit ministerie of bijv binnenlandse zaken?
ik heb ook niet het gevoel dat dit hoog op de agenda staat van de huidige formatie.
Dit is wel precies wat Omzicht wil, vak ministers, dus wie weet (afgezien van wat ik persoonlijk vind van NSC).

[Reactie gewijzigd door tw_gotcha op 23 juli 2024 07:24]

[dok33]

Een "minister voor" iets, heeft geen ministerie. Die moet aankloppen bij anderen om iets gedaan te krijgen. Maar met een mandaat op Digitale Zaken kan en mag zo iemand zich overal mee bemoeien. Als dat een terzake kundig iemand is, of iemand die zich degelijk laat voorlichten, dan kan dat handig zijn natuurlijk. Maar de praktijk zal vast weerbarstiger zijn. Het lukt niet eens om alle politiechefs samen hetzelfde IT product te laten kiezen, dus alle ministeries op Digitale Zaken stroomlijnen lijkt me nog moeilijker.

[Luchtbakker]

Hopelijk komt er dan ook een minister dat ook kennis heeft van IT, en niet iemand die zich daar half in gaat verdiepen en vervolgens onrealistische besluiten neemt. Het hoeft geen programmeur of cyber security specialist te zijn, maar moet wel de termen begrijpen en risico's kunnen overzien.

[Wouterie]

Een boerendochter als minister was ook geen garantie voor succes. Ik heb dan liever een minister die weet waar de expertise gehaald kan worden dan een minister die blind vaart op eigen inzichten.

[fletnix2.0]

Wellicht wel handig als er iemand komt met verstand van zaken, die ook echt weet waar hij het over heeft. Tot nu toe zitten er veelal ministers in onze regering zonder degelijke kennis van hun portefeuille. Die Van Huffelen als staatssecretaris is nu ook niet echt het voorbeeld van iemand die weet waar ze het over heeft.

[wildhagen]

Een minister, of staatssecretaris, hoeft ook niet van elke onderwerp alles te weten. Dat zou ook totaal onmogelijk zijn gezien de enorme omvang van ICT, plus hun eigen werkveld/werkgebied.

Daarom hebben ministers en staatssecretarissen dus ook adviseurs die op hun specifiek vakgebied wél kennis van de materie hebben en een advies uitbrengen. Dan kan de minister of staatssecretaris op basis van die adviezen een besluit nemen.

En als er intern niemand in huis voldoende kennis heeft, is er altijd nog de mogelijkheid om externe expertise in te huren van bijvoorbeeld consulancy-bureau's.

[The Zep Man]

Een minister, of staatssecretaris, hoeft ook niet van elke onderwerp alles te weten.

Dat is niet wat @fletnix2.0 voorstelt.

In het bedrijfsleven zie je een duidelijk verschil tussen managers met enkel een MBA en managers die doorgegroeid zijn vanuit een team waar ze nu leiding aan geven. Iemand in die laatste groep hoeft niet (meer) van elk onderwerp alles te weten, want daarvoor heeft die het team onder zich. De voorgaande ervaring uit het veld helpt in communicatie, meedenken, en wederzijds begrip.

Om een goede manager of minister te zijn heb je uiteraard meer nodig dan enkel wat voorgaande kennis en ervaring uit het veld, maar aanwezigheid daarvan zal zeker het functioneren niet schaden.

[Reactie gewijzigd door The Zep Man op 23 juli 2024 07:24]

[Cergorach]

Maar dan moet zo een persoon wel in het team van de gekozen en machthebbende partijen zitten. Ministers en Staatssecretarissen hebben niet als core buisness IT, maar als core business politiek... Zou beide kunnen, vast, maar ik verwacht dat deze uitermate zeldzaam zijn. En zelfs als iemand een goede ITer is, zou het een slechte politicus kunnen zijn en dan heb je alsnog hetzelfde probleem.

[downtime]

Ministers en Staatssecretarissen hebben niet als core buisness IT, maar als core business politiek...

Niet echt. Gevoel voor politieke verhoudingen is belangrijk voor een minister maar besturen is de core business. Een ministerspost is dan ook heel wat anders dan kamerlid zijn.
De ideale minister heeft natuurlijk vakkennis, bestuurlijke kwaliteiten én politiek gevoel maar vind zulke mensen maar eens.

[rickboy333]

Het probleem met die "adviseurs" is dat ze tegen elkaar strijden om hun zin/zienswijze door te drukken. Daarmee ben je als minister onderhand meer een soort arbiter die moet beslissen welk verhaaltje het beste klinkt. Dan is er ook nog een vrij dunne lijn tussen belangenverstrengeling van de adviseurs naar oud en/of toekomstig werkgevers en eerlijk advies.

En iedereen die met ambtenaar/beroeps politici heeft gewerkt weet hoe makkelijk het is om die mensen te manipuleren. Bedenk iets wat op papier heel goed werkt, Overdrijf je cijfers een beetje, zet het idee in een gelikt rapportje, en je hebt beet. Want tja, die politici weten toch niet hoe het wel zit, en hebben de kennis/kunde niet om te peilen wat in de praktijk wel/niet werkt.

Iemand met praktische ervaring kan teminste de onzin er uit filteren en heeft een idee hoe het er aan toe gaat op de werkvloer. Een politici met praktische ervaring wordt dan al snel "de politici die niet zomaar te foppen is".

[naaitsab]

Een minster laat zich door adviseurs, onderzoekers en soms zelfs het bedrijfsleven/lobby informeren c.q. overhalen. Het lijkt me niet meer dan logisch dat als iemand een bepaalde post bekleed ook een beetje weet hoe en wat. Gezien deze persoon na advies een onpartijdige beslissing zou moeten kunnen nemen in het landsbelang.

De macht van de lobby en allerhande adviesbureau's moeten we niet onderkennen. Je moet niet een situatie creëren dat een minister een marionet wordt van de gevoede informatie omdat ze zelf van voor tot achter geen idee hebben waar het over gaat. Zeker gezien je niet altijd weet of er een bepaald motief achter een advies zit en of het advies wel degelijk (technisch) is onderbouwd.

Dat iemand primair politicus is dat lijkt me niet meer dan logisch. Gok dat de gemiddelde IT'er gillend weg loopt in de Kamer. Alleen sluit ik me wel aan bij het advies dat we niet zo maar iemand op een technische post moeten zetten. Doet me een denken van een rechter ruim op pensioen leeftijd die in de Facebook rechtszaak allerhande 'bijzondere' uitspraken deed over tech. Wil niet zeggen dat leeftijd altijd meespeelt bij digitale zaken maar dat was toch wel een beetje beschamend om te zien.

[Rhinosaur]

We zijn geen technocratie. Juist de burger zonder echt inhoudelijke kennis, stelt vaak goede kritische vragen. We hebben zeker geen IT'er nodig als Minister. Zag je ook fout gaan met Ernst Kuipers als Minister van VWS. We hebben iemand nodig die politiek scherp is, ambtenaren aan het werk kan zetten (met name middle managers hebben de neiging om heel weinig te presteren) en overzicht heeft over wat belangrijk is voor de Nederlandse digitaliseringsstrategie.

[Lisadr]

Een minister van digitale zaken dient enige kennis te hebben van digitale zaken om onderwerpen te snappen waar hij of zij op stuurt en beslissingen neemt. Hoeft geen IT expert te zijn, maar wel iemand met enige kennis en ervaring van digitale zaken.

Heb zelf gewerkt met een CIO bij de rijksoverheid die geen idee had wat een architect doet, wat een developer doet, wat een engineer doet enz. Geen enkele basiskennis had over IT en andere digitale zaken en er een grote puinhoop van maakte. Daarnaast was deze CIO erg makkelijk te beïnvloeden door lobbyisten. Gevolg was veel mislukte projecten, veel ad-hoc werkzaamheden en een verspilling van een hoop belastinggeld.

[Rhinosaur]

Enige kennis altijd heel fijn natuurlijk. Het helpt als je met elkaar dezelfde ''taal'' spreekt en het kan vertalen naar Kamerleden en de samenleving die minder kennis hebben. Alexandra voldoet daar denk ik wel aan, gezien haar ervaring bij de Belastingdienst en Douane. De persoon waarop ik reageerde deed vermoeden alsof dat nu niet het geval was en suggereerde volgens mij een technocraat.

De CIO is ook gewoon een verouderde, oubollige functie. De CIO taken zijn steeds meer aan het divergeren naar functies gericht op technologie, data, privacy, security en architectuur. Misschien kan je daar ook finance, facility, inkoop en leveranciersmanagement aan toevoegen. De CIO is gewoon niet meer van deze tijd, vaak zijn het geen echte specialisten en het stukje digitaal leiderschap mist totaal bij deze mensen.

Het lastige is ook bij de Rijksoverheid dat dit soort mislukte CIO figuren gewoon na een tijdje ergens anders aan de slag kunnen. Je komt er niet van af. In een commerciële setting word je gewoon door de Raad van Bestuur naar de deur gewezen.

[Reactie gewijzigd door Rhinosaur op 23 juli 2024 07:24]

[Lisadr]

Alexandra voldoet daar denk ik wel aan, gezien haar ervaring bij de Belastingdienst en Douane.

Waarom denk je dat?

Gebaseerd op haar CV op parlement.com en rijksoverheid.nl zie ik niets waaruit blijkt dat ze ervaring had met digitalisering voor haar benoeming tot staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering in het kabinet-Rutte IV in januari 2022.
Mijn persoonlijke mening, gebaseerd op verschillende debatten van haar, is dat ze af en toe geen idee heeft waar ze het over heeft en informatie van andere aan het oplezen/opnoemen is. Ook in interviews over AI lijkt ze te denken dat ChatGPT synoniem staat voor alle AI.

[roberttttt]

Helemaal mee eens.
Om ook inhoudelijk mee te kunnen praten en je niet omver te laten praten door allerlei externe consultancy bureaus en belangen groepen, dient die minister minstens basis kennis van ICT te hebben.
Als je geen verstand daar van hebt dan kan je ook niet beoordelen wat je eigen adviseurs nu eigenlijk voorstellen en wordt de minister niets meer dan een doorgeefluik van de mening van anderen.
Als er iets is waar we vanaf moeten in een nieuwe regering is bewindslieden die van toeten nog blazen weten van hun eigen portefeuille

[Oon]

De basiseis hiervoor lijkt mij gewoon een afgeronde ICT management of CS opleiding (of vergelijkbare werkervaring, 15 jaar in het vak is veel meer waard dan een MBO ICT diploma natuurlijk). Iemand die daar niet aan voldoet heeft niks te zoeken in die functie.

[Frame164]

Ja, onderwijs en zorg zijn onder Dijkgraaf en Kuipers echt heel veel verbeterd in Rutte 4.....

Maar serieus: je hoeft geen vakspecialist te zijn om een goede minister te zijn. Het is belangrijker dat je de juiste mensen om je heen kunt verzamelen en open staat voor andersmand kennis en ideeen. Het probleem van besturen is dat je (zeker op landsniveau) met ontzettend veel belangen hebt te maken. Niet alleen met wat er gebeurt in de maatschappij maar ook hoe je het politiek moet doen in parlement en met de andere ministers.

En dan heb je ook nog eens de vraag: welke vakkennis moet een ICT minister hebben? Moet hij/zij verstand hebben van R&D, operationeel beheer, uitrol van grote ICT projecten, etc? Succes met het vinden van iemand die van al die zaken verstand heeft.

[DigitalExorcist]

Mja kennis van zaken is een ruim begrip als het op ICT aankomt. Wil je een generalist, of een specialist? Zo ja, waarvan dan? Of wil je liever iemand die goed kan luisteren, goed kan delegeren, overzicht heeft en beslissingen kan nemen op basis van alle aangeleverde informatie?

[wimdebok]

Ik weet het niet of dit de oplossing is. Wat is de daadkracht? ICT is uiteindelijk ondersteunend voor de diverse onderdelen van de overheid, de inhoudelijke kennis is belangrijk, daar weet men wat nodig is.

Vond ooit het BIT een goed idee. Kenners die projecten onder de loep te nemen. Maar die zijn zorgvuldig naar de zijlijn gemanouvreerd. Daar was niet iedereen blij mee.

Dat is het grote probleem van ICT, het is is complex en vaak onverzichtelijk en er gaat heel veel geld in rondte. Waar veel geld is gelden andere wetten. De inhoud en wat het verstandigst is is vaak niet leidend.

Vond een goede opmerklng hier dat je eigenlijjk alles intern zou moeten uitvoeren. De conlcusie van de commissie Elias was ooit: bijna alles wordt uitbesteed tot aan het opdrachtgeven aan toe. Dan vraag je er ook om, dan gaan ze met je aan de loop.

[ari3]

Dit is de verkeerde oplossing. De overheid ICT is complex omdat de overheid teveel taken op zich neemt en er bijgevolg teveel wet- en regelgeving te automatiseren is die ook nog eens frequent wijzigt. Een minister van ICT is symptoombestrijding en neemt de echte ziekte van een steeds groter wordende overheid niet weg.

[Reactie gewijzigd door ari3 op 23 juli 2024 07:24]

[floydr]

Dit is een politieke mening en geen feit, presenteer dat ook niet als zodanig.

[roberttttt]

Wat ook een onderdeel van zo'n ICT-ministerie zou kunnen zijn is een pool van ontwikkelaars en programmeurs die de ICT-systemen voor alle ministeries bouwen en onderhouden. Een soort interne uitzendbureau. Dan zouden we op termijn af kunnen komen van alle externen en consultancy bureaus waar nu smakken geld naar toe gaan. Maar nog belangrijker dan het geld is dat de kennis in huis blijft.

[Lisadr]

Gaat veel geld naar externe bureaus omdat salarissen van senior IT's bij de overheid laag zijn. Je kunt kiezen om bij de overheid te werken voor 4.5K p/m of bij een consultancy bureau voor 6.5K waar ze je wegzetten bij de overheid voor 150 euro per uur (23K per maand bij 36 uur of 26K bij 40 uur).

[roberttttt]

Mogelijk dat in een ICT-ministerie iets anders tegen de salaris/functie-opbouw aangekeken kan worden als het gaat om specialisten dan gebruikelijk bij ministeries. Daarom is het belangrijk dat DICTU niet meer onder een "normaal" ministerie als EZ zou moeten vallen maar onder een gespecialiseerd ministerie als het nieuw op te richten ICT-ministerie.

[SPee]

Er wordt geen nieuw ministerie opgericht.

Het college spreekt in de brief voor een minister vóór en niet een minister ván Digitale Zaken. Het verschil tussen die twee rollen is dat de eerste variant geen eigen ministerie en budget heeft.

[Zenix]

De meeste IT'er zitten in schaal 10 t/m 12 dat is tot 6320 op basis van 36 uur. Ik krijg vaak berichten van recruiters, maar tot nu toe kunnen de meeste bedrijven niet meer betalen.

Er gaat wel teveel geld naar externe partijen inderdaad. Ik ken complete afdelingen die op externen mensen draaien.

[Reactie gewijzigd door Zenix op 23 juli 2024 07:24]

[Lisadr]

Schaal 10 t/m 12 is van €3.165 t/m €6.320 en dat is niet veel voor een senior IT positie.

Enterprise Architect bij de Ministerie van Financiën zit op €4.278 - €6.320 (Gemiddeld 5.299)
https://www.werkenbijdeov...e-architect-FIN-2024-0027

Enterprise Architect bij ING zit op €6,917 EUR - €11,000 (Gemiddeld 8.959)
https://www.ing.jobs/neth...ure-and-engineering-4.htm

Beiden 36 uur per week, beiden financiële sector. Waarbij ING betere secundaire arbeidsvoorwaarden heeft. Je kunt 70% meer verdienden bij ING.

Bij een consulting bureau heb je een vergelijkbare (en beter bij 40 uur) salaris dan bij ING, maar wel slechtere secundaire arbeidsvoorwaarden. Vervolgens zetten zij je weg bij de rijksoverheid voor 160 a 200 euro per uur.

Daarom zijn er complete afdelingen die op externe mensen draaien.

[Zenix]

Ik werk bij dat Ministerie, meeste architecten zitten in schaal 13-15. Bij mijn afdeling hebben we maar een enkele externe gelukkig, dus het kan wel. Standaard stijg je elk jaar een trede, tot max van schaal. De CAO onderhandelingen moeten ook nog beginnen dus bij dat salaris kan 5-10% nog bij komen.

Je zegt het is niet veel voor senior IT positie, alleen veel bedrijven betalen ook niet meer, banken zijn daarbij wel een uitzondering, ook omdat ze allemaal in randstad zitten. Maar alsnog is het verschil klein https://www.ing.jobs/neth...ng-1.htm?org=searchresult en waarschijnlijk als de CAO onderhandelingen zijn afgelopen is dat er niet meer.

Ik merk wel dat er binnen mijn organisatie een verandering aan het plaatsvinden is, want schaal 11 was echt eerst het maximale voor een engineer, terwijl 12 nu en kan uitzonderlijke gevallen 13 mogelijk is. Dus hopelijk zet dat door.

Die complete afdelingen komen voornamelijk uit de tijd dat schaal 11 de max was.

[Reactie gewijzigd door Zenix op 23 juli 2024 07:24]

[Lisadr]

Fijn dat salarissen meer richting markconform gaan. Raar dat dat de meeste architecten op schaal 13-15 (4758-8534) zitten terwijl vacatures op 11-13 zitten.

Welke bedrijven met de omvang van een ministerie van financiën betalen niet veel meer? ING gebruik is als voorbeeld omdat salarissen bij ING voor IT functies een stuk lager zijn dan andere bedrijven van een vergelijkbare omvang, omdat ING 36 urige contracten heeft en een goede work-life balance (ook veel waard!).

Fijn dat er verbetering in komt. Als alle senior IT-ers 2 a 3 schalen hoger geplaats gaan worden en de schalen 5-10% verhoogd worden, dan is het minder aantrekkelijk om via een bureau bij de rijksoverheid te gaan werken.

[Piemol]

Er is al zo'n organisatie: DICTU

DICTU is een van de grootste ICT-dienstverleners binnen de Rijksoverheid. Ruim 1.800 gedreven professionals werken in Den Haag, Assen en Zwolle vol enthousiasme en met focus op de klant aan voor Nederland belangrijke IT-systemen.

Sommige overheidsinstanties zijn voor hun IT volledig van hen afhankelijk.

[roberttttt]

DICTU zou onder het nieuw te vormen ICT-ministerie moeten vallen en niet, zoals nu, onder Economische Zaken. Dan vervolgens verder uitbreiden zodat er geen inhuur meer nodig is, maar ook uitbreiden met meer gespecialiseerde ICT-kennis voor onderwerpen waar nu nog vaak consultancy bureaus voor worden ingehuurd.

[Frame164]

Het lijkt me logischer dat een minister voor Digitale Zaken onderdeel is van het Ministerie van Economische Zaken. Die twee zijn immers nauw met elkaar verbonden. Een apart ministerie is dan niet efficient.

[Zenix]

Zo is de Belastingdienst met bijna het dubbele aan IT personeel verantwoordelijk voor Douane, FIOD, Toeslagen en de Belastingdienst. Wat meer centralisatie zou wel goed zijn. Nu doet elke grote IT organisatie bij de overheid zijn eigen ding.

[SvenHe]

Hehe, zal tijd worden.

[HSG]

Een nieuw ministerpostje om vervolgens als IT'er bij de overheid tegen hetzelfde geneuzel aan te lopen.

[TweakerMark]

Mijn ervaring is dat de tools en IT-projecten te verspreid zijn onder de ministeries. Ik heb nu één contactpersoon die op zijn beurt contact heeft met VWS, Binnenlandse Zaken en andere onderliggende afdelingen over het vraagstuk: hoe gaan we als eHealth-leverancier om met de Wdo? Gelukkig is de respijtperiode verlengd. Ik zie namelijk niet in dat de overheid binnen 2 jaar gaat voldoen aan de tools die wij nodig hebben om aan de wetgeving te voldoen. Ik hoop dat een minister van Digitale Zaken ervoor kan zorgen dat de wetgeving, zoals de WDO, technisch uitvoerbaar is voordat iedereen eraan moet voldoen.

[3dfx]

Misschien is Ton Elias nog beschikbaar, die heeft zich al eerder beziggehouden met het ICT-beleid van de overheid, zie commissie Elias en https://www.youtube.com/watch?v=53OESEG6CPI