Het is in de meeste gevallen onduidelijk of Nederlandse politieke partijen AI-tools gebruiken voor het schrijven, redigeren of anderzijds vormen van hun verkiezingsprogramma. In aanloop naar de verkiezingen deed Tweakers meermaals een rondvraag bij alle momenteel zittende partijen. Slechts vier partijen gaven inhoudelijk antwoord, namelijk de VVD, Volt, het CDA en de SP.
Voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 had de BoerBurgerBeweging vermoedelijk een primeur, door als eerste partij een versie van ChatGPT te gebruiken op basis van een eigen database. De BBB legde dat in detail uit. Tweakers was benieuwd of partijen enkele jaren later, met de bredere adoptie van chatbots en llm's, meer gebruikmaken van AI om te helpen bij het maken van de grote verkiezingsdocumenten.
Wat vinden partijen van AI?
De afgelopen jaren spitte Tweakers alle verkiezingsprogramma's door om te achterhalen wat de standpunten van partijen over digitalisering zijn. Ook dit jaar kwam daar een immense samenvatting van de meningen van de vijftien zittende Tweede Kamer-partijen uit voort. Dat is handwerk; we gebruiken daar nadrukkelijk geen AI voor. Je leest hier alles over de standpunten van partijen voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2025.
Op basis van een rondvraag blijkt dat de VVD, Volt, het CDA en de SP de enige partijen zijn die daar inhoudelijk iets over kwijt willen. Alle overige partijen, waaronder de BBB, hebben geen antwoord op onze vragen gegeven. JA21 is de enige van die partijen die dit nadrukkelijk zegt: "Wij doen geen uitspraken over onze interne processen, werkwijze of de manier waarop wij onze campagne voeren."
VVD gebruikt geen AI
De VVD is de enige partij die zegt geen AI-tools te gebruiken voor het schrijven van het verkiezingsprogramma. Een woordvoerder stelt: "Ons partijprogramma is samengesteld en geschreven door een commissie die zich uitgebreid heeft verdiept in wat er speelt in de samenleving, waarna is overlegd met mensen die verstand hebben van de juiste oplossingen om de uitdagingen in die samenleving het hoofd te bieden. Dat hebben we niet aan kunstmatige intelligentie overgelaten."
Volt, CDA en SP gebruiken wel AI
Volt Nederland, het CDA en de SP zeggen nadrukkelijk wel AI te hebben gebruikt voor hun verkiezingsprogramma. In alle gevallen gaat het in ieder geval om het redigeren en controleren van door mensen geschreven teksten.
Volt gebruikte naar eigen zeggen Le Chat van Mistral en ChatGPT van OpenAI voor 'controle op stijl, eventuele taalfouten en grammatica'. De partij licht toe: "Dit was altijd ter controle, niet ter inspiratie. Hiervoor kregen de llm's duidelijke instructies en regels in de prompts, met het doel om generatie van additionele inhoud te voorkomen. De uiteindelijke redactionele controle ligt altijd bij een redactieteam bestaand uit leden van de partij."
Het CDA gebruikte voor hetzelfde doel AI, namelijk om teksten voor standpunten en themapagina's voor zijn website op taalniveau te controleren. "Voor het schrijven en redigeren van ons verkiezingsprogramma is er geen gebruik gemaakt van AI. Achter ieder standpunt zit namelijk uitgebreide inhoudelijke discussie en een afweging van de input van leden en maatschappelijke organisaties. Wel hebben we AI gebruikt om een vergelijking te maken met ons vorige programma. Missen we nog onderwerpen? Waar maken we nu andere keuzes?"
Individuele programmacommissieleden van de SP gebruikten verder 'mogelijk hier en daar' AI om teksten te controleren, maar meer ook niet: "Voor het allergrootste deel is dit programma ‘met de hand’ geschreven. Het samenbrengen van de teksten van het programma, het redigeren en andere aanpassingen zijn met de hand gedaan. We willen zeker weten dat alles wat in het programma staat klopt en dat er niks mist. Dan is het handig om de teksten zelf te schrijven en uit te denken, in plaats van AI iets te laten maken."